‘KORT MANIFEST’

Over ‘KORT MANIFEST’ kan ik kort zijn. Het is een uniek tweemaandelijks tijdschrift enig in zijn soort, dat op de koffietafel van geen enkele Vlaming M/V/O zou mogen ontbreken. En dat niet alleen om Uw morgen-koffie nóg beter te doen smaken. De kans zit er zelfs dik in, dat het Uw beste huisvriend wordt!

Als de naam Wies Moens U iets zegt, of August Borms, dan kunt U het licht volgen, dat ik al vele jaren volg. Google vertelt U de rest…

*

Over Staf de Clercq, Thomas de Backer, Willy Kessels en andere paria’s

Edwin Truyens

*

Pieter Jan Verstraete (red.), Cahiers Staf de Clercq. Bijdragen ter bevordering van de studie van Staf de Clercq en tijdgenoten.

Deel 9, Verstraete, Kortrijk, 2015, 104 blz.,

15 € + 2 € verzendingskosten, bestellen en overschrijven kan op bankrekening BE64 4627 2867 9152 van Pieter Jan Verstraete,

8500 Kortrijk

*

De Frontpartij was de eerste politieke for¬matie die we met een beetje goede wil als nationalistisch kunnen kwalificeren, maar ze omvatte figuren van uiteenlopende pluimage. Aangezien deze partij ontstond onmiddellijk na de Eerste Wereldoorlog en, zoals de naam het suggereert, wel degelijk wortelde in de Frontbeweging, is die heterogeniteit niet verwonderlijk. Er werden in de loop van de jaren twintig en dertig nog tal van andere partijpolitieke initiatieven genomen. Het Vlaams Nationaal Verbond dat in 1933 tot stand kwam, was minstens bedoeld om eenheid te scheppen. Dank zij het cha¬risma van Staf de Clercq, lukte dat ook enigszins maar een monoliet werd het VNV nooit. Een van die entiteiten die in een los verband samenwerkte met het VNV, is de Katholieke Vlaamsche Volkspartij van Thomas de Backer, geboren op 3 april 1892 te Mol. In het 9de deel van de Cahiers Staf de Clercq schrijft Gui van Gorp een uitgebreid artikel onder de titel: Mijn leider, mijn vriend! De verhouding Staf de Clercq - Thomas de Backer tijdens het interbellum. Deze titel dekt niet helemaal de lading, want eigenlijk handelt deze bijdrage over Thomas de Backer, waarbij Staf de Clercq een paar keer vermeld wordt. Hoe zou het ook anders kunnen? Maar het artikel is bijzonder interessant en dat is uiteraard het belangrijkste.

De KW was niet alleen electoraal verbonden aan het VNV, maar voordien ook al aan de Frontpartij. Toen de Belgische bisschoppen in 1925 het Vlaams-nationalisme in een ge¬zamenlijke brief veroordeelden, kon De Backer zich niet voorstellen dat die veroordeling ook sloeg op de KW. In de hoop hier electorale munt uit te slaan, schreven Thomas de Backer en Jan van Mierlo een brief aan kardinaal Van Roey, die prompt antwoordde: “Uw verantwoordelijkheid is zwaar tegenover God en uw volk. Indien de Godsdienst te lijden heeft in de verwarring door het Viaamsch Nationalisme teweeg gebracht, dan ligt dit voorzeker niet aan de Kerkelijke Overheid, maar komt het voort uit de verderfelijke gedachten en daden van die partij zelve." (blz. 22 - 23) De Backer wist nu wel hoe laat het was, maar had door zijn démarche ook nog ongenoegen gewekt bij Hendrik Borginon die, samen met Staf de Clercq, hoopte dat die negatieve publiciteit geen 1.000 stemmen zou kosten in Brabant.

Ik herneem hier niet de levensbeschrijving van Thomas de Backer of de geschiedenis van de KW (u moet de bijdrage zelf maar lezen), maar vestig nog de aandacht op het feit dat ook in die formatie, zoals in het VNV, een tegenstelling bestond tussen federalisten en Groot-Nederlanders. En omdat Thomas de Backer, in principe zelf ook Groot-Nederlander, niet kon kiezen tussen de grootste antagonisten, nl. Jan van Mierlo (fe¬deralist) en Leo Wouters (Groot-Nederlander) verdwenen beiden uit de partij.

Gui van Gorp bereidt overigens een biografie voor over Thomas de Backer.

Er zijn nog twee andere bijdragen waarvan ik ten zeerste genoten heb. Ten eerste een artikel over Willy Kessels van de hand van Pieter Jan Verstraete. Kessels was in de jaren dertig van vorige eeuw een fotograaf met internationale faam, o.m. ingevolge een fotoreeks over de miserie in de Borinage. Maar Kessels was ook fotograaf van Joris van Severen, Staf de Clercq, Hendrik Jozef Elias, Jef van de Wiele, Léon Degrelle en José Streel. Toen men in 1996 in het fotografiemuseum te Charleroi een grote retrospectieve tentoonstelling van zijn werk wilde organiseren, barstte een hetze los en werd de expositie geannuleerd. Het is goed dat Pieter Jan deze figuur en zijn werk nog eens onder de aandacht brengt. Ik heb me wel vragen gesteld bij de illustraties op de bladzijden 60 tot en met 62: ze zijn als het ware gekleefd aan de bijdrage over Kessels, terwijl ze daar niets mee te maken hebben.

Ten tweede is er het artikel van Christophe Dolbeau, ‘Les parias’. Het gaat om een uittreksel uit het boek dat Christophe Dolbeau, een Franse journalist geboren in 1953, publiceerde in 2001 onder de titel Les parias: fas- cistes, pseudo-fascistes et mal-pensants. Daarin is een hoofdstuk gewijd aan Staf de Clercq en het is dit hoofdstuk dat Verstraete in het cahier heeft opgenomen. Jawel, volledig in het Frans. Welnu, Dolbeau bespreekt de figuur van Staf de Clercq op een bijzonder genuanceerde wijze. In zijn inleidend woordje stelt Verstraete dat hij de tekst heeft weergegeven zoals die is en dat hij nergens correcties of aanvullingen heeft aangebracht. Nochtans heb ik een lijstje gemaakt van niet minder dan negen storende taal- en/of typfouten, waarvan ik me moeilijk kan voorstellen dat ze ook zo in het boek zijn verschenen. Ze zijn overigens zo flagrant, dat ze schreeuwden om verbetering. En ik voeg er nog aan toe, dat ik een niet onbelangrijk deel van het artikel gelezen heb in het schemerdonker, zodat ik niet uitsluit dat ik nog over enkele fouten heb heengelezen. Spijtig, maar gelukkig is het artikel ook met die fouten erg goed leesbaar.

Wat heeft het 9de cahier verder nog te bieden? Korte bijdragen van Pieter Jan Verstraete over de Hongaarse reis van Staf de Clercq, zijn chauffeur Frans Leuckx en zijn echtgenote Maria Vandermeeren. Ten slotte ook nog twee in memoria gewijd aan Staf de Clercq: het eerste van de hand van Anton Mussert en het tweede geschreven door Odile Maréchal.

(Get) Digitlia

*