.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

woensdag 21 december 2011

Meestal een verrassing
 

Zelden of nooit een zekerheid

-----------------

Het begin van het einde van de christendemocraten?

za, 10/12/2011 - 17:15 — Gastauteur Bart Maddens

In een normale democratie is het aantreden van een nieuwe regering na verkiezingen een vrij banale gebeurtenis. In België is het meer iets zoals de elfstedentocht: niemand verwacht dat hij het nog zal meemaken, maar als het dan toch gebeurt, kan de pret niet op.

En toch. Tot onlangs werd een 'klassieke tripartite' in Vlaanderen beschouwd als de absolute gruwel. Zulke regeringen hangen als los zand aan elkaar en gaan binnen de kortste keren ten onder aan interne tegenstellingen. De twee meest recente tripartites (1973-1974 en 1980) hielden het respectievelijk 358 en 142 dagen vol. Dat tripartites zo instabiel zijn, komt onder meer doordat het normaal gezien surplus-regeringen zijn: regeringen waarin er minstens één partij te veel is om aan een gewone meerderheid te komen. In zo een regering zijn de overtollige partijen ballast die bij de eerste de beste gelegenheid overboord gegooid kunnen worden. Het gevolg is dat de partijen elkaar voortdurend zitten te beloeren, tot zo'n gelegenheid zich voordoet. Dat is ook een van de redenen geweest waarom Open Vld een veto heeft gesteld tegen de aanwezigheid van de groenen.

Het gekke is dat de regering die we nu hebben evengoed een surplus-regering is. Di Rupo I steunt op een meerderheid van 93 zetels. Er zal in die regering maar één partij zijn die absoluut noodzakelijk is om aan een gewone meerderheid te komen, en dat is de PS. Elke andere partij kan worden gedumpt zonder de meerderheid van 76 zetels in het gedrang te brengen.

Vooral de CD&V zal zeer kwetsbaar zijn in deze constructie. Sp.a en Open Vld kunnen hun karretje altijd vasthangen aan dat van hun grote Franstalige broer. De open Vld mag dan overtollig zijn in deze regering, de liberalen als geheel zijn dat natuurlijk niet. Dat zal hun positie versterken in de sociaaleconomische dossiers. Maar CD&V staat behoorlijk geïsoleerd, vooral dan inzake het communautaire.

Onlangs verscheen in La Libre een boeiende artikelenreeks waarin alle geplande bevoegdheidsoverdrachten gedetailleerd tegen het licht werden gehouden. Het resultaat is hallucinant. Blijkt dat achter zowat elk zinnetje van het institutionele akkoord huizenhoge problemen schuilgaan. Geen enkele bevoegdheidsoverdracht is politiek al helemaal doorgepraat. Er komt een comité dat zich met de uitvoering van de staatshervorming zal bezighouden. De Franstaligen hebben er al een naam voor: de Comori (Comité de mise en oeuvre des réformes institutionnelles). Als dat comité de hele staatshervorming nog vóór de volgende verkiezingen rond wil krijgen, dan zal het twee jaar lang de klok rond mogen werken.

Maar misschien komt het niet zo ver en zal de Comori eerder fungeren als diepvries. Als we naar een recessie gaan, is de kans groot dat de regering de meer complexe onderdelen van de staatshervorming 'on hold' zal moeten zetten om prioriteit te geven aan het economische beleid. Geen enkele regeringspartij zal daar een traan om laten, behalve CD&V. Want dat is de enige partij in de regering voor wie het communautaire dossier van levensbelang is. Alleen heeft CD&V geen politieke hefboom om de volledige realisatie van de staatshervorming af te dwingen Want de partij is niet onmisbaar. Wouter Beke komt daardoor in dezelfde weinig benijdenswaardige positie terecht als Volksunievoorzitter Jaak Gabriëls tijdens de periode van de 'derde fase' van de staatshervorming (1989-1991).

Die episode van de 'derde fase' was voor de Volksunie het begin van het einde. Met CD&V zou het wel eens dezelfde kant kunnen uit gaan. Want ook los van het communautaire houdt de huidige politieke constellatie een aantal existentiële bedreigingen in voor de partij. De voorbije regimecrisis mag dan geen 'systemische' staatshervorming hebben opgeleverd, ze kan uiteindelijk wel uitmonden in een 'systemische' en duurzame hertekening van het partijlandschap. De N-VA kiest als mainstreampartij voor een confronterende en antagonistische politieke stijl, die doet denken aan een klassiek meerderheidssysteem, met een sterke polarisatie tussen een links en een rechts blok. En de Vlaamse kiezer lijkt dat wel te appreciëren.

Dat de N-VA zulke onwaarschijnlijk hoge toppen scheert in de peilingen versterkt natuurlijk die tweepartijendynamiek. Het wordt steeds meer de N-VA tegen de rest. In zo'n bipolair systeem dreigt een typische centrumpartij als CD&V te worden platgedrukt. Temeer omdat de partij steeds minder soelaas kan verwachten van het ACW, dat met de Dexia-affaire heel wat pluimen heeft moeten laten, zowel financieel als moreel. En volgend jaar al zal de N-VA-stormram genadeloos inbeuken op de lokale machtsbasis van CD&V. De fatale beslissing om toe te treden tot Di Rupo I was amper genomen, of de Antwerpse CD&V'ers kondigen al aan niet meer met een eigen lijst naar de kiezer te trekken. De eertijds zo machtige CD&V verdwijnt uit beeld in de grootste stad van Vlaanderen. Het is een veeg teken. Want of je dat nu graag hebt of niet, inzake electorale ontwikkelingen is Antwerpen altijd een voorloper.

Bart Maddens,  politicoloog aan de KU Leuven

Verscheen in De Morgen op vrijdag 09 december '11

-------------------

Diagonaal herlezen

De Tjeven zijn dus gestart met hun fatale laatste rit, met de handen op de rug gebonden. Wat ze, wat erger is, niet weten, is dat de tocht over drijf-ijs gaat….

Of hun koppeke-onder wel zo’n goed idee is, durf ik hier te betwijfelen. Want dan komen we gegarandeerd van de regen in de drop, zo lang BDW het Vlaams Belang als zijn vijand Nr Eén ziet. En die doet dat, in hoofdzaak omdat het hem goede punten oplevert beneden de taalgrens. Denkt hij. Maar hij dwaalt!

Het is in de politiek lijk in de oorlog, waar men zegt, net als in de liefde, dat alles geoorloofd is.

De dag dat BDW geen nut meer ziet in het lonken naar de Francofonen, omdat ofwel het land B. ofwel de Eu ofwel beiden zijn ontploft, zal hij, om te Tjeven te verslaan, beroepmoeten doen op andere vrienden. Zaak is dus, zoveel mogelijk stokken in de wielen te steken, om het even daar waar Bartje op vrijersvoeten loopt in Wallo/Brux.

Betekent dit de terugkomst van de Volksunie? Van de Vlamingen die eerst patriot zijn voor ‘t profijt, en dan, op de tweede plaats ook nog een beetje Vlaming? Waar zit dan het verschil tussen een Tjeef en een NVa-er? Dat de ene naar de Zondagsmis gaat en de andere niet?

Waar hebben wij, Vlamingen, dat verdiend? Dat is geen ziekte meer, dat is masochisme!