Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
15-09-2005
WOELMUIZEN en WOELRATTEN
Beestjes die je (haast) nooit te zien krijgt, maar de schade van hun daden merk je dus te meer.
Ik kreeg volgende vraag.
Katrien en ik hebben een probleem: woelmuizen en wat
daar mee te doen.
Ik had iets van "hoort er bij als je bij een bos
woont", terwijl katrien die beesten zo rap mogelijk
wegwil. En ik begin ze stilaan gelijk te geven, want
onze hele gazon, aangelegd voor de kinderen, krijgt
stilaan het uiterlijk van de RockWerchter weide na een
stortbui.
Ik heb wat op internet zitten browsen, en merk dat
zelfs de "natuurvrienden" aanraden om die beesten te
verdelgen.
Wat denk jij, en nog belangrijker, enige tips om die
beesten zo rap mogelijk hier weg te krijgen ?
Ik ben geneigd te denken dat hier minstens evenzeer mollen aan het werk zijn.
Ook is het zo dat woelmuizen de gangen van mollen gebruiken.
Persoonlijk til ik niet zo zwaar aan een gehavende grasmat. Naast mollenwerk, gebeurt het in sommige jaren dat de larven van de emelten, de langpootmuggen, zorgen voor kaalgevreten plekken. Hetzelfde heb ik gezien door engerlingen, de larven van meikevers.
In 63 had ik een flinke halfstam Jacques Lebel aangeplant. Ik herinner me nog hoe ik die zomer constateerde dat het boompje scheef hing en vervolgens ontdekte dat alle wortelen waren afgevreten. Daarna heb ik nog vele bomen geplant. Sommigen leden onder de woelmuizen, maar echt kapot gevreten, heb ik nog zeldzaam meegemaakt.
Een verklaring zou kunnen zijn dat er daarna veel meer voedsel was voor de woelmuizen en -ratten. Toen we hier kwamen groeide er geen gras of onkruid op het erf. Pas later heb ik beseft dat men rond de jaren zestig gretig gebruik heeft gemaakt van totaalherbicides en DDT.
Er waren jaren dat knollen van de aardperen, die (ter plaatse) in de grond blijven , duchtig aangevreten werden door de woelmuizen. Weer andere jaren geen schade.
Hetzelfde probleem heb ik met de pastinaken die op het veld blijven. Je slaat ze niet op zoals de wortelen, want dan drogen ze uit.
Toen ik laatst een laatste maal de wortelbedden wiedde, constateerde ik al ernstige schade aan de pastinaken, die ze verkiezen boven de wortelen. Pastinaken zijn een stuk zoeter.
Ook hier was een mol de wegbereider geweest.
Ik heb de gangen zoveel mogelijk kapot getrapt en gestoken in de hoop dat alle baten helpen.
Je zou kunnen overwegen vallen te zetten.
In boomkwekers en fruittelermiddens gebruikt men sinds een paar jaar een veel efficiëntere val tegen woelratten en woelmuizen : de Topcat.
De invoerder voor Vlaanderen is Guy De LEscaille Tel/Fax 016 / 77 15 22 GSM : 0472/ 367 151
Van Jules Reyniers kreeg ik ook Swenson Red (niet pitloos). Die groeit hier nu vier jaar en hangt vol met trosjes. Vorig jaar waren dat er nog maar drie. Jules vindt het een van zijn interessantste rassen. Nog een week en we kunnen beginnen oogsten. Even oud is de witte druif Bianca. Ook hier een aantal trossen, maar veel minder talrijk.
Verder zijn er nog Lakemont (wit, pitloos) met zijn eerste trossen. Theresa, een witte druif die ik in Engeland kocht, draagt nog niet.
Tegen de schuur staat Glenora, een forse groeier, maar slechte drager.
Tegen de muur van het kippenhok staat Rembrant, een rode wijndruif. Die zijn ongeveer rijp. Tijd om te proeven. Ernaast staat een witte. Phoenix ?
In opkweek heb ik nog Orion, een witte wijndruif.
Op al deze druiven heb ik nog geen ziektes gezien.
Zoals ik al zei, er zijn nog een hoop interessante rassen met resistentie. Resistentie wil niet zeggen: totaal vrij van ziektes, maar wel een veel hogere kans dat ze gezond blijven.
Ik kweek de druiven als eetdruif en voor sap. Zelf wijn maken is niet mijn roeping. Bij ons wordt anders wel menig glaasje geproefd.
Een paar adressen voor materiaal:
Peter Bauwens van De Nieuwe Tuin in De Klinge is de specialist voor de pitloze druiven.
Tik op Google de Nieuwe Tuin en je ontdekt nog tal van andere interessante zaken bij Peter.
Bio-wijnboer Hugo Bernar van de Hageling te Tienen is een ander adres voor druivenplanten. (Tik in : de Hageling)
Ook op elke plantenbeurs vindt men plantsoen.
In plaats van klimop of wilde wingerd tegen de muur: van druiven heb je veel meer plezier.
Vandaag 2 kg zoete blauwe pruimkens geoogst.'k Was verwonderd dat het er zoveel waren. Vorig jaar moest ik niets oogsten. Toen vielen ze uitzonderlijk allemaal ten prooi aan de monilia, een schimmelziekte die te herkennen is aan de witte schimmelpunthoopjes. Deze winter heb ik de opgeschoten pruimenboom die ernaast stond en de vele opslag er rond allemaal verwijderd, zodat de boom nu veel luchtiger staat. Bij het oogsten vandaag heb ik maar enkele verdroogde schimmelvruchtjes moeten verwijderen. Anders blijven die hangen en vormen volgend jaar een directe infectiebron.
Herman Vandepoele steekt de Prune de Prince in de diepvries als begeleiding bij konijn. Ik moet hem nog vragen of hij eerst de stenen verwijdert, wat gemakkelijk gaat gezien de losse steen. Mijn kleinkind
Jasmien kweekt alvast haar eerste konijn.
Zon resistent ras kreeg ik van Jules Reyniers, kleinfruit en druivenenthoesiast. Hij moet het stellen met een droge zandgrond in Rijkevorsel. Dank zij compost en afdekken ziet zijn tuin er aardig uit. Hij bezorgde mij de Amerikaanse, rozige, pitloze druif Reliance, met grote groeikracht en reuzenbladeren. Telkenjare zijn er veel trossen. Ze staat tegen de zuidermuur en reikt tot onder het open terras met polyethuraanplaten. De eerste trossen eronder zijn nu rijp. Het is best die niet overrijp te laten worden, want dan wordt de speciale, Foxy smaak wel wat hinderlijk. Nu is het een heerlijke druif met een zachte pel. Sommige jaren is dit een nadeel als er wespen zijn. We hebben ook een jaar gekend dat een grote, zuiderse vlieg de bessen attaqueerde!
Iets later, maar allerzoetst zijn de witte, pitloze Himrotdruiven.
Een ander ras, Steuben , een Amerikaanse hybride, die ik van Wouter Tigges kreeg, is ook later. De bessen zijn blauw en hebben een stevige pel. Insecten blijven er af.
In een van mijn allereerste blogs heb ik verteld hoe ik vorig jaar enkele trossen met een eind tak afknipte, deze in een fles met water in de donkere kelder zette om met Kerstmis nog druiven te hebben. Het idee had ik van een Frans kasteel dat wij op reis met de Nationale Boomgaardenstichting bezochten. Daar we die periode bij Leen, de oudste dochter in Kameroen waren, werden ze half vergeten. Eind maart, begin april waren het rozijnen geworden en had de tak een bleke scheut gevormd, nog zonder wortel. Die heb ik aan de kant in de serre geplant en die zijn allemaal blijven groeien!
(Vervolgt)
Vanmiddag zag ik een flinke stekelbesstruik, Reflamba, praktisch totaal kaalgevreten! Op de eindblaadjes heb ik larven van minstens twee verschillende leeftijden moeten verdelgen! (Zie blogs van begin mei.)
Naast de gewone groene rupsjes met zwarte stippen, waren er ook een paar bleek groen-gele. Die ken ik nog niet.
In de Mailgroep tuinieren op het Seniorennet ging het de laatste tijd meerdere keren over druiven.
Hierbij mijn ervaringen terzake.
Mijn oudste druiven waren Witte Van Der Laan en Boskoop Glorie. De laatste, die tegen de schuur staat, heeft iets minder zon. Het zijn kleine, blauwe druiven met pitten. In de meer dan 10 jaar dat ik die heb, heeft die nooit ziektes gekend. Op sommige plaatsen gebeurt dat wel.
De Witte Van Der Laan daarentegen had altijd last van de meeldauw. Het is een druif die praktisch alle verkopers aan de man willen brengen. Duidelijk advies: niet kopen.
Jaren geleden heb ik die vervangen door een resistente witte druif. k Ben niet zeker van de naam. Het kan Phoenix zijn. Elk jaar gezonde, lekkere druifjes.
In mijn Filclair serre had ik Red Flame, een vroege, lekkere, rode , Amerikaanse, pitloze druif. Na enkele jaren kreeg die meeldauw. Ik heb wat gezwaveld, maar wellicht te laat. Toen die een tweede jaar weer onder de meeldauw zat, is de zaag er aan te pas gekomen.
Ernaast staat Perlette, een witte, Amerikaanse, pitloze druif. Die werd gelukkig niet ziek.
Tot nog toe vrij van ziektes. Eind augustus dit jaar, begonnen we trossen te snijden. Beide rassen heb ik van Peter Bauwens.
Er zijn nu veel nieuwe, resistente rassen.
Vervolgt.
Ik wijdde reeds een blog aan de Kornellebes, de Gele Kornoelje, Cornus mas op 17 augustus. Ik had nog een vierde struik in een hegkant met iets meer schaduw staan, eveneens goed geladen. Pas nu worden deze bessen rijp. De grootte is iets minder, doch de smaak is nog beter. Een volledig rijpe bes smaakt lekker. Weer een ontdekking!
Kalkoenen komen oorspronkelijk uit Noord en Midden Amerika en de eersten werden al in 1498 door de Spanjaarden ingevoerd.
In de natuur treft men twee soorten aan: de Honduras kalkoen (Meleagris ocellata) met twee vleesachtige uitwassen op de kop, doch zonder baard of kwast op de borst en de Mexicaanse kalkoen (Meleagris gallopova) met subsoorten.
De verschillen bij deze ondersoorten zijn vooral te merken in de kleur van de staartband en de kleur van de naakte kophuid, die bij sommigen meer roodachtig met wit en bij anderen meer blauwachtig met wit is.
Ook met deze dieren is men gaan kruisen. Door een mutatie (erfelijke verandering) is de breedborst kalkoen ontstaan. Die eigenschap tracht men ook bij de andere kweekrassen in te kruisen.
De kleinere, witte Beltsville kalkoen wordt populairder door het inkruisen van de breedborst eigenschap (gewicht hanen 9 kg, hennen 5 kg).
Bij ons kweekt men commercieel de Witte Breedborst. Terwijl de Ronquières-kalkoen (al een oud Belgisch ras) in zijn diverse kleurslagen, door liefhebbers geteeld wordt.
In de bioteelt kweekt men met de sterkere Bronskalkoen. Ook bij dit ras is de breedborsteigenschap ingekruist. De hanen wegen tussen de 10 en 15 kg; de hennen tussen 6 en 8 kg. Ik heb nu 8 van deze dieren lopen.
Ik heb de intentie met een haan en enkele hennen verder te kweken.
Hennen beginnen na ongeveer 9 maanden een flink aantal mooie, geelbruine eieren met een sterke schaal te leggen. De zaadcellen van een kalkoenhaan leven tot 6 weken. Het broeden, op 15 tot 18 eieren, duurt 28 dagen.
Kalkoenen kunnen ook kippeneieren uitbroeden en kuikens grootbrengen.
Kalkoenkuikens zien de eerste dagen niet goed. Daarom is het aangewezen de voederbakjes wat hoger te zetten en er wat stukjes groen (sla) op te leggen.
Verder opkweken zoals kuikentjes.
Zopas zag ik een knappe mannetjesmerel, blinkende, gele bek, glimmend nieuw, zwart verenpak. Hij was aan het snoepen van een rijpe bes van de Boskoop Glorie druif. Wie wil er geen lekkere bes, na een wekenlang wormendieet tijdens de ruiperiode!
Maar hij rekent zonder de waard. Straks hangt er een insectengaasdoek voor zijn neus.
In 2003 zette ik 8 stuks op. Vanaf dat jaar mocht geen antibiotica meer gemengd worden in het kalkoenvoer. Mijn dieren hebben van bij het begin altijd vooral graanvoeding gekregen. 3 bereikten in 2003 de slachtleeftijd. Vorig jaar, 2004, schoot er op het einde slechts een eenzaam exemplaar over.
Dit jaar twijfelde ik om nog dieren te houden. Bij een aanbod van Ronquières (een Belgisch ras) viste ik achter het net.
Toen ik de aardbeiplantjes ging kopen op markt van Heist-op-de-Berg was er eveneens veel aanbod van allerlei pluimvee. Ik kwam er in contact met een handelaar uit Wortel. Hij had Bronskalkoenen (donker verenkleed met wat wit) en Cröllwitzers (wit met zwarte stippen). Het waren sterke Duitse rassen zei hij. De dieren waren al vrij groot en zaten al flink in de veren. Als je meerdere dieren kocht was de prijs 12,5. Ik ben er in Wortel 8 Bronskalkoenen gaan halen. Ze lopen hier al een paar weken in de boomgaardwei.
Een mooie troep, die veel minder tam is dan de vroegere, waarover je bij wijze van spreken had kunnen struikelen. Maar zoals je hierboven las: die struikelstenen vielen haast allemaal weg!
Herman Vandepoele heeft te Torhout een Aardsparadijs-pruimentuin, verbeterde grond en goed gedraineerd. Ik zou hem nog willen vragen hoe hij de vruchtbaarheid van zijn grond optimaal houdt? Ik ben er in het vroege voorjaar met Louis Eelen, eveneens een pruimenenthoesiast, op bezoek geweest.
Mij trof ook de feeërieke onderbegroeiing met sneeuwklokjes, crocussen, hyacinten,narcissen, meiklokjes enz.; allemaal bloeiers die behoren tot de kruidlaag en die het moeten hebben van het zonnelicht, voordat het bladerdak van bomen en struiken boven hen te dicht wordt. Het maakte op mij een zeer natuurlijke indruk.
Lees de laatste aanvulling in mijn Gastenboek (klik opzij) wat Herman schrijft over zijn resultaten met de Gemblouxrassen.
Dank u Herman.
In 2002 kweekte ik voor de eerste maal kalkoenen. Ik was toen nog volop bezig met de biokippenactie van VELT die ikzelf gestart had. Omdat de kippenbrochure van VELT nooit herwerkt was geraakt, had ik mij er zelf aan gezet. In de brochure was er ook een aanhangsel over kalkoenen. Daarvoor ging ik raad vragen aan mijn buur Miel Daems. Elk jaar kweekt hij een paar tomen kalkoenen. Het laatste toom wordt opgezet ongeveer half augustus en is vetgemest tegen Kerstmis.
Ik ging mee de jonge dieren halen in Oelegem. Op de leeftijd van ongeveer twee maand zijn die de moeilijkste leeftijd door. De mestkalkoen bij uitstek is de witte breedborst kalkoen. Ikzelf schafte een zestal dieren aan. Ik kocht ook een zak voeder, waaraan de dieren gewoon waren. Op de zak las ik : bevat antibiotica. Vanaf het volgende jaar, 2003 was het verboden nog langer antibiotica in het voeder te mengen.
Direct werd gestart met het bijmengen van een graanmengeling.
In de vroegere boomgaard-ganzenwei (Het paar oude ganzen was het jaar voordien opgeruimd door een vos.) had ik een hokconstructie gemaakt. De eerste dagen werden de dieren daarin gehouden. Er werd een draad rond gezet, zodat ze direct ook wat buitenloop hadden. Een paar keer heb ik er enkele dieren netels in de bek gestopt, zoals ik dit gelezen had. Een van de bedoelingen trouwens was dat ze de netels een kopje kleiner zouden maken en dat hebben ze inderdaad gedaan.
Na een week kregen zij de vrijheid en heb ik ze nooit meer in het hok zien slapen, ook niet bij het slechste weer. Een paar van de dieren gingen dood. De rest ontwikkelden tot zware beesten. Ik paalde een ander perceel af, waar ze zich nog konden te goed doen aan de netels. De eerste kalkoen heb ik niet zelf moeten slachten. Een vos heeft dat voor mij gedaan!
Het was net enkele dagen voor Kerstmis. Met zo'n zwaar beest kan een vos echter niet aan de haal gaan.
(Vervolgt)
De oogst bij mij van deze pruimen was zeer karig dit jaar. Het was niet alleen daarom dat ze zo goed smaakten! Anna Späth is een eerder laat pruimenras. Het werd door de boomkwekerij ( In Duitsland noemt men een kwekerij een Baumschule) van Franz Späth in 1874 in de handel gebracht. Hij gaf de pruim de naam van zijn dochter Anna. De pruim heeft zon nodig om te kleuren en op smaak te komen. Dit was de laatste tijd gelukkig het geval.
Gisteren een dag op trot geweest naar de Ardennen met de Wijngilde van Sint Job. Een medereiziger van ongeveer mijn leeftijd, fruitliefhebber en bijenteler vertelde mij dat de Jacques Lebel de lievelingsappel was van zijn jeugd. Ik voelde mij onmiddellijk zielsverwant, want dit was ook mijn lievelingsappel. De pluk gebeurde traditioneel het eerste weekend van September. Ik herinner mij vooral de eerste jaren internaat in de Gele Doos te Torhout, begonnen in het zesde studiejaar en toen ging het nog in periodes van 2 maand voor je weer naar huis mocht. Op de zolder in het internaat had elk zijn koffer staan en s middags mocht je er iets uithalen. Ik had altijd een voorraad Jacques Lebel appelen. Ik hield erg van die sappige, zure appel. Nu nog lust ik die, zij het zonder de de taaie, wat wrange, vettige schil.
Jacques Lebel werd in Frankrijk gelanceerd in 1849. Het is een ras dat het ook goed doet op de lichtere zandgronden. Hij vormt van nature een mooie kroon met spreidende takken. De bladeren zijn vrij groot en minder vatbaar voor schurft. Bij mij valt de kankergevoeligheid goed mee. Jacques staat geklasseerd als keukenappel, doch als eetappel mag hij er best zijn. Een van de betere oude rassen, die nog steeds een plaats verdient in de fruittuin.
Gisteren middag telde ik ze nog allemaal de 15 kuikens bij de moeder in de kippenren. Vanmorgen zijn ze nog met 6. Geen sporen gevonden.
Was het een kat? een bunzing? Ratten? Toch een roofvogel? De natuur is hard.
Het Centre de Recherches agronomiques de Gembloux heeft destijds uitgebreid de oude fruitrassen bestudeerd en van de interessantste enten bezorgd aan de boomkwekers.
Hieronder waren 4 pruimenrassen: Belle de Thuin: langwerpig, zeer groot, geel.(Dit jaar had ik geen enkele vrucht) Prune de Prince: klein, blauw, zeer zoet. Vorig jaar veel vruchten, maar ze gingen er allemaal aan door de monilia, een schimmelziekte. Voordien nooit meegemaakt met dit ras. Dit jaar zijn er wat vruchten die nu rijp worden. De moniliaaantasting is veel minder. Sainte Catherine met gele pruimen die eind september rijpen heeft bij mij haast nooit plukrijpe vruchten. Wignon is voor mij veruit de interessantste. Vorig jaar was er een voldoende oogst en dit jaar opnieuw. Het oogsten van de rood-blauwe, vaste, goed smakende vruchten is begonnen. Matige aantasting van monilia.
Ik had ook als titel kunnen kiezen: Als je van de duivel spreekt zie zijn staart. Als je het over iemand of iets hebt dan zie je die plots.
Of letterlijk dan: hybride kippen zijn des duivels voor biofundamentalisten. Of nog een derde titel: ze kunnen het nog de oudjes. De dag na de blog over de steriele Rumstse kippen kom ik in ons kippenhok en ik hoor gepiep van kuikentjes. Na onze terugkomst had ik op 9 augustus bemerkt dat een kloek op een berg eieren zat. Ik wist niet hoelang het broeden al begonnen was. De broedster was deze keer een witte kip met zwarte halsveren, een knappe madam. Verder lopen er nog 3 zwarte en 1 bruine kip. Allemaal hybriden. Ze zijn 3 jaar oud. Maar ze leggen nog meer dan 50 %. In het voorjaar was het bijna elke dag hun ei. Een broedzitting van een vorige kip, die onberispelijk broedde, had geen resultaten opgeleverd. Ik was er vast van overtuigd dat mijn hanen te oud waren.
Vorig jaar had Jasmien, een kleinkind, een oud koppel kippen gekregen van mensen die verhuisden. Een oude, zware haan met veel wit en iets bruin. Waarschijnlijk een gespaarde braadkip en een gewone, bruine, klassieke kip. Dit voorjaar is die op een dag bezweken. Er was niets aan te merken en ze had haar gewicht.
De oude, grote haan was hier steeds de assepoester geweest, tot deze winter. Mijn oude haan, Brakelhybride begon er erg gebogen bij te lopen en geraakte nog zeer moeilijk vooruit.Hij zag er echt ziek uit. Ik dacht dat hij het niet lang meer zou trekken. Van die omstandigheden profiteerde de andere haan om zelf nummer één te worden. Mijn oude haan kwam er tegen alle verwachtingen in weer boven op, zij het dat hij er nog wat gebogen bijloopt, maar hij werd weer nummer één!
Een zeldzame keer zag ik de hanen een kip trappen. Maar een eerste maal was er geen resultaat geweest. Dan had een kennis van ons, ondanks het negatieve advies, eieren onder een kloek gelegd met als resultaat toch een paar kuikens.
Zonder veel verwachting heb ik de kip op de berg eieren laten
broeden. Twintig dagen waren intussen verstreken en wat zie ik: een kuiken. 't Was 's avonds en 's anderendaags ben ik beter gaan kijken.
Ik kon mijn ogen niet geloven. Een hoop kuikens, waaronder eentje, een zwartje, dat pas uit een ei kwam. Ik heb de resterende eieren vanonder de kip gehaald en op de composthoop gegooid. Er was nog een bevrucht ei bij. Terug in het hok heb ik de kip van het nest genomen en de kuikentjes geteld: vijftien. Vandaag is moeder kloek met hen een eerste maal buiten gaan wandelen, na een dag wachten. Eerst waren er enkele in het hok achter gebleven. Ik heb ze over de drempel van de uitloopopening geholpen en vanavond gecontroleerd of er geen achter gebleven waren buiten. Dit was niet het geval.
Vijftien kuikens! Begrijp je nu de derde titel die ik had willen geven: ze kunnen het nog de oudjes!
Naar analogie van de bloedappelsienen heb ik het over bloedpruimkens.
Het zijn mijn laatste kerspruimen. Ze zijn blauw-donkerrood en hebben geel-rood vlees. De smaak is aangenaam. Kerspruimen of myrobolanen behoren tot een aparte pruimensoort, Prunus cerasifera. Ze hebben 16 chromosomen, net als de Prunus spinosa, de beter bekende sleepruim, die eveneens 16 chromosomen heeft.
De Prunus domestica (gedomesticeerd of gecultiveerd) waartoe de meeste gekweekte pruimenrassen behoren hebben 32 chromosomen.
Als je de rijke verscheidenheid van de kerspruimen ziet, van geel (waarvan er sommige behoorlijk groot zijn), verschillende rode en blauwe variëteiten, met heel veel verschillende smaken, waaronder vrij lekkere, ziet het er veel duidelijker naar uit dat de cultuurpruimen afstammen van de kerspruimen en niet van niet te pruimen (te eten) maar in andere opzichten wel waardevolle sleedoorn.
Ik heb een tiental verschillende kerspruimen staan, waaronder de roodbladige met rode vruchten die er net als kersen uitzien en best lekker zijn als de merels ze niet allemaal geplunderd hebben.
Dit jaar had ik massas kerspruimen, in tegenstelling met de zeer karige oogst van de gewone pruimen. Kerspruimen bloeien al in maart met een overweldigende bos witte bloempjes. Ik vind het altijd een feeërik gezicht.
