Een formidabel Perkel – Perzikenjaar
In het Zoersels is dat Pèsejaar

Perkels dat is het West-Vlaams voor perziken.

Aleide en ik waren gisteren mee met de senioren van Zoersel op uitstap naar het West-Vlaamse Heuvelland. Het heenrijden verliep soms in de regen, die daarna gelukkig ophield. Aldus konden we beter genieten van de vele panoramische zichten.

Op de agenda stond o.a. een ontmoeting met Renata Bruggeman, de heksendame van Loker in Heuvelland. Een knappe verschijning die haar rol formidabel speelt. Een genoegen om te horen en te zien en tot besluit een liefdesdrankje van vlierbloesem op witte wijn te degusteren. Tussen haakjes: Nu bloeit de vlier overal overdadig: een geschikt moment om zelf aan de slag te gaan.

Huis en tuin liggen op een zuidelijke heuvelflank. 

De begroeiing rond het huis is zeer rijk. De kruiden, met naamkaartje, groeien er dat het een plezier is.

Aan de zuidkant van het huis staat een goeddragende vijg. “De bladeren zijn toch maar van een kleine maat voor een adamskostuum.” merkte Jules op. “Allez voor vroeger toch, nu al meer passend!”

De twee pruimenbomen hingen ‘Oh zo volgeladen’. Wat een verschil met hier in De Kempen. In een rijke kleigrond aarden pruimen ook veel beter.

Aan de perzik hingen haast meer vruchtjes dan bladeren. Hier valt dringend in te grijpen, anders is er veel kans dat het afkraakt onder zijn gewicht, zoals ik in het verleden meermaals gezien heb. Voeg daarbij dat je zonder dunnen veel te veel kleine, ongenietbare vruchten bekomt. Daarenboven put de boom zich nodeloos uit en houdt onvoldoende reservestoffen over voor het volgende jaar. Ze zouden ingrijpen zei Renata.

Dit jaar heb ik ook al mijn perziken sterk moeten dunnen.

Bij een liefhebber, dus ook bij mij, bestaat er allerminst gevaar dat er te sterk gedund wordt!

Appelzaagwesp en Fruitmot

Vandaag zag ik op 2 ver van elkaar staande bomen een gestoken appel met een hoopje bruine, uitgevreten pulp. De slechte geur kon ik niet ruiken. Lag het aan de 30 ° C? Als je de vrucht doormidden opensnijdt, ontdek je in de uitgevreten gangen de vuilwitte larve van de appelzaagwesp, Hoplocampa testudinea (Klug). die een slechte geur verspreidt.

De veel beter bekende appelmade van de fruitmot, Cydia pomonella (L) (syn. Laspeyresia pomonella (L.) ) - zie het stukje over ‘Fruitmot en Carpovirusine’ - komt pas later .

De appelzaagwesp komt enkel op appel voor. De fruitmot tast ook peren aan, ook wel perzik en zelfs walnoot.

Beiden zijn niet tevreden met één vrucht! De larve van de appelzaagwesp verhuist twee à drie maal naar een nieuwe vrucht. Ook de rups van de fruitmot trekt van de ene naar de andere vrucht. De zaagwesp overwintert in de grond. De rupsen van de fruitmot in (schors-) spleten.

Het boorsel van de appelwesp is vochtiger en plakkerig. Dit van de fruitmot droger.

De larve van de appelzaagwesp is vuil wit. De rups van de fruitmot is meer rozig.

De volwassen appelzaagwesp vliegt van half april tot eind mei. Het volwassen insect meet ca 6 mm, is donkergeel, met zwart berookte vleugels.

Het zit ’s morgens vroeg verscholen tussen de bloesem en vliegt bij zonnig weer.

Met zijn zaagvormige legboor prikt het in de zich pas vormende vruchtjes en legt er een ei in.

De fruitmot is ca 9 mm, grijsbruin en aan de vleugelpunt een goudkleurige vlek.

De mot vliegt in de avondschemering, indien de temperatuur minstens 13 °C bedraagt. Eiafzetting vanaf 15 °C. Een tijd terug heb ik er gevangen in een feromoonval.  Op de bodem ligt er een ingelijmd stuk karton en een rubberen dopje dat de seksgeuren van een vrouwelijke mot bevat. De mannelijke motten komen er op af en blijven ‘plakken’. Het aantal gevangen motten geeft een aanduiding van de infectiedruk. Slechts een beperkt gedeelte laat zich vangen!

De eieren worden afgezet op de vruchten, soms op de bladeren. Pas afgezet is het ei crème-kleurig. Na enkele dagen tekent er zich een rode ring op af.

Ik moet beter leren kijken! Zo’n ei heb ik nog nooit opgemerkt, wel een rupsje dat bezig was zich in te boren.

Antiworteldoek

Nu ligt er antiworteldoek rond gans het uitwijkperceel met het kleinfruit en enkele fruitbomen, in afwachting van de heraanplant, na de aanleg van de aardgasleiding.

Antiworteldoek is geweven uit zwarte plastiek. Het laat water door, maar geen licht, zodat de vegetatie eronder afsterft. Het vormt een barrière tussen de begroeiing en de cultuurplanten. Langs de grachtkant kan ik aldus makkelijk de netels in bedwang houden.

Aan de andere zijden worden vooral de wortelvormende grassen (pemen in het dialect) belet om binnen te dringen.

Dit bespaart mij vele uren hakwerk.

Aardbeien en vanille Roomijs

Hoera, de verhoopte droge periode is er voor de aardbeien. Ze rijpen dat het een plezier is.

Vanmiddag kwamen enkele kleinkinderen op bezoek en werd het roomijs van Bofrost, gemaakt met ‘Bourbon vanille’ , uit de diepvries gehaald.

In het roomijs zie je de zwarte puntjes van de vanille.

Ik wou weten hoe het met de ‘Bourbon vanille’ als natuurproduct nu juist in de haak zit.

De indianen in Midden America kenden deze zoete specerij al van de tijd voor Colombus.

Het woord vanille is afkomstig van het Spaanse woord voor peul, vaina. Het verkleinwoord is vainilla, wat de Fransen vertaalden als vanille. Het vanillestokje is de lange, zwarte vrucht van exotische klimplanten, o.a. de Vanilla planifolia (met gele bloemen) of de Vanilla imperialis (met roze bloemen), familie van de orchidee. Zodra de bloem is bestoven, groeien vanuit het hart lange, dunne peulen met daarin de zaadjes. Vanillestokjes worden geoogst voordat de peulen helemaal rijp zijn, anders zouden ze open knappen en de zaadjes eruit springen. De peulen krijgen pas na het drogen en fermenteren het bekende vanillearoma. De langste vanillestokjes zijn de beste. Ze moeten dik, glanzend, vettig en geurig zijn. Soms zijn de stokjes bedekt met witte kristallen: het uitgekristalliseerde vanilline.

Lange tijd had het koloniale Spanië de monopoliehandel van de vanille.

Andere landen hadden wel de vanilleliaan in handen gekregen en konden die ook verder kweken, maar er kwamen geen vruchten omdat de bloemen niet bestoven raakten.

Een Belgische botanicus, Charles Morren heeft in Mexico het waarom ontdekt. Hij vond er de inheemse bij die daar bij het verzamelen van pollen de bloemen bestuift. Dergelijke bijen ontbraken in de andere landen.

Hij zag dat vanille een zelfbestuiver is, die door het eigen stuifmeel bevrucht wordt. Dit bracht hem op het idee van de kunstmatige bestuiving met de hand, maar dat was niet eenvoudig. In 1838 publiceerde hij zijn methode.

De grote doorbraak kwam echter drie jaar later, toen een zwarte slaaf op het eiland Bourbon-Réunion de beste manier voor bestuiven vond.

Met een cactusdoorn wordt het vlies dat de meeldraden met de pollen of stuifmeelkorrels van de stempel scheidt, teruggebogen en met een zachte druk van duim en wijvinger duwt men het stuifmeel op de stempel. Zeven maanden later kan men de peulen oogsten.

Van het eiland Bourbon verbreidde de teelt zich naar het nabijgelegen Madagascar. Dit land werd dan de hoofdproducent van de Bourbon vanille.

Vanillestokjes worden nog steeds op het tropische eiland Bourbon, nieuwe naam Réunion geoogst, maar vanille wordt vooral in Mexico en Madagascar verbouwd. Goede vanillestokjes zijn donkerbruin en taai. Als het vanillestokje in de lengte wordt opengesneden, komen er kleine zwarte korreltjes te voorschijn (het merg). Vanillestokjes worden helemaal meegetrokken in vloeistof, maar ook het uitgeschraapte merg kan worden gebruikt. U kunt de stokjes verschillende keren gebruiken. Spoel ze na gebruik af en dep ze goed droog. Bewaar ze in een goed afgesloten pot onder een laagje suiker. Het stokje is pas uitgewerkt als het aan uw vingers geen geur meer afgeeft als u er lichtjes in knijpt.