Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
08-05-2005
RUPS van de GROTE WINTERVLINDER
Deze namiddag waren hier twee fruitvrienden: Rita en Willy. Ik heb hen de bloeistadia leren kennen en we hebben naar de insectenschade gekeken. Willy vond dat de bloesemsnuitkever dit jaar wel schadelijk was, daar er duidelijk minder bloemen zijn na de geweldige dracht van vorig jaar.
Na verschillende kleine wintervlinders vonden we een donkerder rups. Met het boek Schadelijke en Nuttige Insekten (vroegere spelling!) en Mijten in Fruitgewassen van A. Van Frankenhuyzen was het zeer duidelijk: de grote wintervlinder.
Vanmorgen was ik de uitgewassen fruitbakjes aan het binnenzetten in de schuur als ik het felle Fink - Fink van de vink hoorde. Het hield niet op. In de Jonathan ( een oud Amerikaans appelras, 1826 ) ontdekte ik al vlug het kunstig nestje in een vergaffeling op een liggende tak. Zullen ze dit maal meer succes kennen?
De Jonathan is de vader van de Jonagold, gekweekt in het proefstation te Geneva in de staat New York en geïntroduceerd in 1968. Het is de grote verdienste van Jef De Coster, die onmiddellijk de mogelijkheden van de Jonagold voor de Belgische fruitteelt ontdekte. Dit is echter geen ras voor de liefhebber, daarvoor is het veel te schurftgevoelig. Bij de bioteelt wordt dit ras nu vervangen omdat het erg veel met zwavel dient behandeld te worden tegen schurft.
Deze boom tussen de schuur en het woonhuis was een van mijn eerste aanplantingen. Het is een warmere standplaats aan de zuidkant en deze boom gaf steeds de mooiste vruchten.
De andere bomen hebben het steeds minder gedaan. Zo had de grote boom in de kippenren gewoonlijk erg te lijden van de witziekte, een andere schimmelaantasting. Jonathan is een ras dat vrij gevoelig is aan witziekte, maar als je tijdig de aangetaste uiteinden verwijdert, belet dit de grote aantasting. Warm weer bevordert de ontwikkeling. Halverwege de zeventiger jaren kwamen we tweemaal bij Fernand Geyselings, waar hij nu het Vredehof, een bloembollenparadijs heeft. Toen had hij er nog een Jonathan aanplanting. Het eerste jaar stond alles er prachtig bij, met het begin van de roodverkleuring. Het tweede jaar was alles grauwgrijs en verneukeld, een triestige aanblik.
Terug naar mijn Jonathan. Die had een grote afhangende tak, telkenjare goed geladen met zijn bekoorlijke, rode appeltjes, de lievelingsvruchten van dochter Leen. Ik kon makkelijk bij de toppen met witziekteinfectie om deze te verwijderen. Er zijn twee opgaande gesteltakken. Op de ene zette ik destijds Jonagold (van de tuinbouwafdeling van het Christus Koning instituut te St. Job) en en op de andere later Jonagored. Jonagored heeft slechts een paar jaar goede vruchten gegeven. De enkele jaren oudere Jonagoldtak is wel vruchtbaar, maar gaf nooit mooie vruchten.
Bij een van de snoeidemonstraties voor VELT - waar altijd veel volk op af kwam - werd de Jonathantak weggezaagd om een evenwichtiger boom te bekomen. Maar sindsdien is het gedaan met Jonathans plukken. Is er een verband met de Jonagored, die daarna precies virusziek lijkt te zijn geworden? Telkenjare verschijnen er waterscheuten met getorste en klein blijvende blaadjes en zeldzaam is er nog een vrucht die een beetje uitgroeit.
Gelukkig dat de boom er nog staat, want anders was het nu geen vinkenhome.
Gisteren verjaarde Peter, de oudste van de vijf kinderen. Hij is nu op zijn vijfenveertigste, zoals ze in West-Vlaanderen zeggen. Twee van zijn zussen hebben het ver gebracht. Leen in Kameroen (Douala) en Veerle in Canada (Vancouver). Mieke woont met Jonas en Yamsi in Borgerhout . Toen Tinneke geboren was stond Peter er bij te Blèten, das West-Vlaams, omdat het weer geen broertje was.
Bij hem zag ik de laat verplante struiken. Ze staan er mooi groen bij. (Zie : Blauwe Bessen.) Iets verder staat de serre al een beetje af te takelen. Vorig jaar was er nog een vergeefse poging met tomatenplanten van Karel, de schoonvader van Marie.
Ook dit jaar had Karel nog plantjes over. Ik ben ze net gaan halen in Pulderbos. Schoon plantgoed.
Zien of ze bij mij hun plan zullen kunnen trekken . (Zie blog: Ze moeten wel.)
Vandaag kwam mijn knap kleinkind Yamsy op bezoek. Ze is bijna Tien en kan al een beetje Frans van haar vader Nana, een Kameroener.
Men zegt dat de smaak als men ouder wordt 'verzoet'.
Ik liet haar de Wintercitroen proeven en Edward VII, maar ook zij gaf zeer duidelijk de voorkeur aan de laatste. Maar de eerste appel (Wintercitroenen) was ook wel lekker.
Daarnet heb ik de laatste pot appelmoes gemixst.
Van het regenweer heb ik gebruik gemaakt om de appelen in de schuur na te kijken. Baujade, een frans, resistent ras komt er nog weinig gehavend uit. Het is een kruising met Granny Smith, draagt elk jaar goed. De appelen zijn eerder klein en zeker vorig jaar, met de te overvloedige oogst De smaak kan er zeker nog door. Ze zitten wel behoorlijk onder het zwart van de regenvlekkenziekte. ( Zie een van de vorige blogs).
Wegens zijn grasgroene kleur ziet het er nooit een erg aantrekkelijke vrucht uit.
Marie Joseph dOtthée, de ijzerappel, oogt een stuk beter, ook minder regenvlekkenziektegevoelig. Er is wel een kleine helft uitval, ondanks zijn franse naam:pomme de deux ans.
Edward VII , kruising tussen Blenheim Orange (een appel aanbevolen door Gembloux) en Golden Noble is wat men in het Engels een dual purposenoemt, eerst keukenappel, later eetappel. De appel is nog niet gerimpeld, voldoende vast en smaakt nog relatief lekker (zoet).
Er is nog niet veel uitval.
Ik leerde de appel kennen uit een boek van een of andere Engelse lord, dat ik op de eerste reis naar York met de Vriendenkring van de PMS (nu CLB) in een antiquariaat kocht. De man had een grote tuin buiten Londen. Hij beschreef ook zijn fruit. De aantekeningen liepen tot 1936. Ik las er in dat 1935, mijn geboortejaar, een archislecht fruitjaar was in Engeland, wegens de zeer late, zware nachtvorst. Hij had enkel nog wat vruchten aan de pruim Czar en aan Edward VII. Het was dan ook het eerste ras dat ik bij Keepers Nursery kocht. Keepers, toen gevestigd te East Malling, was in Engeland de pionier voor de oude rassen, die hij vermeerderde uit de fameuze collectie van Brogdale, te Faversham.
Ik heb nog goede herinneringen aan de jaarlijkse reizen die ik daarheen met Veltleden en fruitgeïnteresseerden inrichttte. Ik deed dit in combinatie met een bezoek aan de zeer instructieve tuin van de Henri Doubleday Research Association ( De Engelse VELT) te Yalding (Maidstone).
En tenslotte de laatste. Wellicht komt de appel die wij van de nichtjes Lagrou uit Kortemark hebben, waarschijnlijk de Wintercitroen, er het beste uit. Na het in warm water wegwassen van het zwart van de regenvlekkenziekte, ziet de groengele appel er practisch weer nieuw uit.
Het is niet mooi meer om te zien, al die verdroogde jonge scheutjes aan de Jubileum.
Jubileum is een recente pruim. Ik heb die geplant in het najaar van 1995 en drie seizoenen later was er al een flinke oogst van zeer grote, zeer lekkere, blauwe pruimen.
Drie jaar terug, of is het al vier? hadden we de laatste grote pruimenoogst en toen hing de boom overvol. Ik had gedund, maar op ver na niet genoeg. Bij de oogst zagen ze er prachtig uit, maar de smaak was slechts matig. De Opalpruimen, die ook overladen vol hingen, hadden integendeel maar weinig van hun lekkere smaak moeten inleveren.
Beide rassen Jubileum, maar vooral Opal raadde ik iedereen aan.
Maar nu krijg ik erge twijfels betreffende Jubileum.
Destijds is de takmonilia op de krieken op dezelfde manier begonnen.
Op dit punt ben ik gestopt met typen om naar de Gerema , de resistente (!?) kriek, waarbij ik 2 weken terug een zieke tak had verwijderd , te gaan kijken.
En...het ziet er bepaald niet goed uit: een viertal scheutjes beginnen af te sterven! Geen sprake van resistentie tegen de (tak)monilia!
In een blog van een paar weken terug heb ik dit probleem al aangekaart.
Als ik nu de Jubileum zie, begin ik te vrezen voor de toekomst. Als er zoveel nieuwe takjes afsterven geraakt een boom meer en meer gehandicapt. Ik heb het gezien met de krieken. Er kunnen onvoldoende nieuwe bladeren groeien. Er vormen zich geen voorraadstoffen meer voor bloemzetting en vruchtvorming. De boom begint er triestig uit te zien met al die dode takjes en takken. Er zit niet anders op dan te rooien.
Het ziet er naar uit dat kriekenteelt op natuurlijke manier totaal onmogelijk wordt.
Maar wat met de pruimen?
Voor Jubileum ziet het er alvast niet goed uit. Wat met Jojo, een nieuwe Duitse pruim? Vorig jaar in het eerste groeijaar had ik een drietal vruchten laten uitgroeien tot grote, eivormige, donkerblauwe vruchten. We hebben die met veel smaak geproefd begin oktober.
Wat constateer ik nu? Aan een van de drie gesteltakken verdorren verschillende takjes!
Straks ga ik die afknippen, waarbij ik telkens mijn snoeischaar in alcohol zal ontsmetten.
De Top pruim, die ernaast staat, eveneens tweede groeijaar, lijkt nog gezond en vormt, na de rijke bloei, veel vruchtjes aan de bovenste toptakken. Vorig jaar waren er nog geen vruchten. Hier is nog hoop!
De weerman van Zoersel heeft vandaag (1 mei) precies 31 °C gemeten om 16.46
Ik had warm gekregen van het noteren van de bloeistadia.
De eerste bloeiers hebben haast alle bloemblaadjes laten vallen (stadium H):
Rode Berleps, de Groene en Rode Boskopen, Alkmene, Rode Gravenstein, Annanasreinette, Fenouillet Rouge, Golden Russet, Joseph Musch, Late Tydeman, Notarisappel, Princesse Noble, Rubin, Stark Earliest, Sturmer Pippin (nochtans een van de laatste appels!), Transparente Blanche (Oogstappel), en Tulpappel.
Vanmorgen zat er een enorm grote wesp aan de binnenkant van een raam.
Eerst dacht ik aan een hoornaar, maar ik zag geen roodachtige gedeelten.
Dus toch een wespenkoningin, die op zoek was naar een geschikte plaats om een nieuw nest te beginnen?
