Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
02-10-2005
LES FRATERNITéS OUVRIèRES
Zaterdag 1 oktober hield WERVEL ( Werkgroep voor een rechtvaardige en verantwoorde Landbouw) een studiebijeenkomst over AGROFORESTRY : terzelfdertijd (fruit)bomen en (eetbare) planten telen.
Waar kon dit beter dan bij Josine en Gilbert Cardon, die op het eind der zeventiger jaren het initiatief namen voor een tuingroep die biologisch/ecologisch zou werken in het industriële Moeskroen. Les Fraternités Ouvrières was geboren.
Al vele jaren ken ik hun bestaan, maar een bezoek was er nog nooit van gekomen. Ze wonen in de stad, op 58 rue Charles Quint, een 5 minuten stappen vanaf het station.
Door de gang kom je, door het blbliotheekgedeelte van de living, in hun vergader - en werklokaal. In t midden staan tafels en stoelen en aan de wanden allemaal rekken, met daarop genummerde doosjes en dozen met de rasnaam van de zelfverpakte zaden, zon 6000 rassen in t totaal.
Buiten in de tuinjungle, op nog geen 2000 m² , staan er maar eventjes 2000 (fruit)bomen en (fruit)boompjes in korte rijtjes, samen met al de kleinfruitsoorten en in de smalle tussenruimtes worden nog allerlei groenten geteeld. De plantjes worden voorgeteeld en dan uitgeplant. Je loopt over smalle paadjes waar nauwelijks een kruiwagen door kan, maar die hebben ze niet erg nodig. Alle wied- en snoeiafval blijft ter plaatse composteren. Het humuspercentage werd door de Tuinbouwschool van Ath vastgesteld op 12 % ! De bomen worden zoveel mogelijk klein gehouden door enkel zomersnoei toe te passen. De bomen en struiken dragen elk hun naamplaatje, gegraveerd op een rood plastiekplaatje. Verder zijn er nog een paar serres, een kippenhok en een vijver.
Mij trof in eerste instantie de gezondheidstoestand van de boompjes. Nauwelijks schurftbladeren en nauwelijks kankersporen. Een goede zandleembodem en een lage watertafel zijn een goede uitgangssituatie, maar je zou toch denken dat de zeer dichte beplanting, met grote vochtigheid, allerlei schimmels zou bevorderen.
Op 1 oktober staan er alleen nog de herfstvruchten: allerlei groenten, appelen, peren, kweeperen, druiven, vijgen en kiwi's. We proefden een gevallen perzik , bleekgroen van kleur en witvlezig, met een behoorlijke smaak. Het is heel interessant nog zon goede, late vruchten te hebben. Helaas, het naamkaartje was verdwenen en ik vergat de steen mee te nemen, want zaaiperziken hebben soms dezelfde eigenschappen.
Een unieke belevenis. Ik zou de tuin graag op nog enkele andere momenten terugzien. Je kan er op donderdagnamiddag tussen 14 en 18u30 terecht. Jaarlijkse opendeurdag: laatste zondag van augustus.
Tel 056 33 38 70
Vandaag kwam Dirk Willems van Viersel met zijn dochter op bezoek. Hij had een prachtige peer bij: Charles Cognee, indertijd nog gekocht bij Andre Hendrickx. Het is een grote peer met een zacht bleek-groene pel. Je zou er geen winterpeer in herkennen. Best te eten voor half januari. De boom toont een opvallend gezond blad. Ik haalde er de boeken van André Leroy over peren bij, maar deze peer staat er niet, want de boeken dateren van 1869 en de peer van kort daarna: 1879.
Dirk was vol lof over nog een andere winterpeer: Olivier de Serres. En die staat er wel in! Een peer van 1861, gekweekt door M. Boisbunel te Rouen en door hem opgedragen aan Olivier de Serres, le Père de lagriculture, geboren in 1539 en gestorven in 1619. Reeds in 1862 doorstond de peer het onderzoek van de Société dHorticulture de Paris als :très-bon fruit de longue garde.
Vandaag kwam ik achteraan in de tuin waar de Pillnitz-rassen Remo en Rewena staan. Beide zijn het rassen met een rode blos; zij het dat Rewena nog meer volledig rood kleurt. Rewena is een winterras en kan nog wat hangen. De vogels, die een voorkeur hebben voor rood, zijn de boom echter danig aan het plunderen, terwijl de vruchten best nog wat zouden rijpen aan de boom. Ik zal moeten afdekken.
Dezelfde ravage op een week tijd op het herfstras Remo. Maar deze is plukrijp.
We haalden zon 50 kg van de boom, die vol hing met vruchten boven de middelmaat.
Deze rassen zijn dit jaar extra interessant omdat ze beurtjaar ongevoelig zijn en dit jaar minstens evenveel dragen als vorig jaar.
Beiden zijn het resistente, zeer gezond groeiende bomen. Bij Rewena heb ik een paar jaar terug wel kankers moeten uitsnijden op de stam, maar die zijn gelukkig overwonnen.
Dit is de West-Vlaamse uitdrukking om te zeggen dat het er mee gedaan is.
Vandaag heb ik de laatste 2 eetpruimen - Ik heb enkel nog wat Damsons staan, maar daarover een andere keer geplukt, ras Empress, 2 jaar geleden gekocht bij Andre Hendrickx te Stabroek.
Empress is een Amerikaanse pruim, blauw, langwerpig, iets boven de middelmaat, geel vruchtvlees, met een goede smaak, aanklevende steen.
Er waren relatief veel vruchten voor zon jong boompje.
De eersten hebben we al een 10 tal dagen terug geproefd. Er was toch wat uitval door monilia-rot.
Een dag of 3 terug plukte ik de laatste Marjories Seedling, een Engelse, dual purpose: keuken-dessert pruim. In de handel sinds 1943. De rijpe vruchten vallen niet gemakkelijk af. De smaak van de rijpe pruimen vind ik vrij behoorlijk.
Bij mij waren de voorbije twee jaar maar vrij matige pruimenjaren, tenminste voor de gewone eetpruimen (Prunus domestica). De kerspruimen ( Prunus cerasifera) waren er in overvloed.
Apotheker Paul Nijs van onze gemeente Zoersel en docent prof Sportgeneeskunde aan de Universiteit Antwerpen onderscheidt 11 Bio-actieve natuurstoffen of secundaire plantenstoffen = nutriceutica.
Pompoenen bevatten de stof 1: Carotenoïden. Stof 2: Fytosterolen. Stof 2 wordt in de zaden aangetroffen.
De stof 1 (Carotenoïden) heeft een antikankerwerking. Ze werken anti-oxiderend en immuunstimulerend. Ze worden aanbevolen bij suikerziekte. Men heeft wel rekening te houden met het koolhydraatgehalte.
De stof 2 (Fytosterolen) werkt eveneens tegen kanker. Als tweede is er de cholesterol verlagende werking.
Enzymen in de pompoenen helpen de vertering. De zaden van deze vruchtgroenten worden gebruikt om wormen o.a.aarsmaden op te lossen in het spijsverteringsstelsel. Men schrijft het nuchter eten van 20 zaden voor zonder verder eiwitrijk voedsel.
Ik kreeg een vraag naar de voedingswaarde van Pompoenen.
Mijn vrouw Aleide Lagrou schreef begin der tachtiger jaren tweemaal een schriftelijke Voedingscursus voor het VELTpubliek, telkens 500 inschrijvingen.
Hieruit haal ik volgende gegevens
Pompoen bevat in een ideale verhouding: kalium, natrium en fosfor.
Per 100gr: koolhydraten: 8,15 ; vetten: 0,22 ; eiwitten: 0,7
Gekookte pompoen volgens een Lima ontleding: vitamines : A: 100 ; B1: 5 ; B2: 6 C: 20
Mineralen: Kalium: 32,3 ; natrium: 7,3 ; calcium: 53 ; fosfor: 104
Vanmiddag kwam Paul Van Den Bergh nog eens langs met wat gevallen peren .
Hij nam mij mee naar de Hoge Dreef bij zijn dochter Ilse. De boom staat
er nog groeikrachtig bij. Samen met een versleten appelaar zijn het de
restanten van de vroegere boomgaard.
De eigenares wist me te vertellen dat het huis in 1928 gebouwd werd. De
boom zou van rond die tijd dateren.
De enting gebeurde net boven de grond. De onderstam zou een wilde peer
(?) kunnen zijn. Die onderstam stoelt rond de stam van de geënte peer
een stuk breder uit. Men had al gedoornde opslag moeten verwijderen. Er
staan nogal wat vruchten op de boom, maar niet overdreven. De vroege
val gaat door, maar ze vallen op het zachte grastapijt. Vorig jaar
waren er minder vruchten. Deze winter gaat Ilse uitzoeken hoelang ze de
vruchten kan houden (Ze wonen er pas anderhalf jaar).
De boom heeft wat dode takken, doch hij vormt nog overal vrij lange,
nieuwe scheuten. Enthout bij de vleet.
Hij staat als zomerse schaduw voor het huis in en zacht gazon, dat
weinig bemest wordt. En nu maar met de peren creatief zijn in de
keuken: bakken, braden, stoven, al of niet in de oven! Naschrift op13 nov.
Omdat het een bakpeer was met de pel van een St Remy, dacht ik
eerst in die richting. Doch de vorm en de steel klopten niet. Afgezakt
buikig, tegenover de meer gewone peervorm van de St Remy. Vervolgens
zochten we het in de richting van de Brederode. Gisteren toonden
we de peer aan Benny Giesen, de stichter van de Museumtuin 't Olde Ras
te Doesburg. Hij erkende er direct de Pondspeer of Cadillac of
Catillacpeer in.
Al een oud ras van rond 1650. André Leroy taxeert ze als een eetpeer van 3 de categorie vanaf februari.
Als bakpeer is het er een van 1 ste categorie.
Voor de regen heb ik deze peer geplukt. Wellicht is het de gezondst groeiende peer die ik heb. Ze staat niet op de beste plaats en nogal ver van andere peren. De zetting is nooit heel groot, maar meestal zijn er wel wat vruchten. Bij mij zijn het matig grote peren. Het zijn gave, bruine vruchten. Op tentoonstellingen kom je het ras soms wel tegen.
Het is een Amerikaanse peer, maar over meer gegevens beschik ik momenteel niet. Moest iemand mij die kunnen bezorgen, daar zou ik blij mee zijn.
De boom heb ik in 1963 gekocht bij een verdwenen firma uit het Gentse (Delforge?). Waarschijnlijk is het een boom op kwee Adams onderstam. Het is een kleinere boom gebleven van ongeveer een 4 tal meter.
Een hele tijd verkeerde ik in de mening dat peren het niet deden op de Kempische grond, tot het tot mij doordrong dat een peer meer bemesting behoeft dan een appel.
Bij Eddy Vest in Putte, die zijn bomen zeer ruim bemest, heb ik in bewondering gestaan voor de bekomen resultaten.
Het clubsysteem in de fruitteelt lijkt in opmars. Wat houdt het precies in?
De idee om met clubs te werken is ontstaan in de boomkwekerij, met de bedoeling om rassen beter te beschermen. Maar in het geval van Kanzi en Greenstar heeft de European Fruit Co-Operation de touwtjes in handen. Dat is een koepel van drie coöperatieve veilingen in België, Nederland en Duitsland. Belangrijke principes in zon club zijn een strikte aanbodbeheersing en strenge kwaliteitscontrole, met centrale sortering en commercialisering. De individuele fruitboer wordt eigenlijk een contractteler, maar dan zonder prijsgarantie.
Dat klinkt weinig interessant
Het is logisch dat de boeren zich vragen stellen bij de rendabiliteit van clubrassen. De bomen van die rassen zijn tot 40 procent duurder en de prijs voor de commercialisering is hoger door de centrale sortering. De onzekere factor zijn de marktprijzen. Daar moet een appelteler nu eenmaal mee leven.
Bron: Vlaams Informatiesysteem voor de Land- en Tuinbouw
Vandaag heb ik deze Engelse appel geplukt. In dit zwak appelfruitjaar (voor peren is het wel een goed jaar) had dit ras voldoende zetting. Sommige vruchten hadden al een lichte blos. Ze kwamen gemakkelijk los. Het is een van de rassen die onderhevig zijn aan vroege val. Ik had gezien dat ze sporen van de regenvlekkenziekte begonnen te vertonen. Dit is een schimmelaantasting die de laatste jaren fel toegenomen is op de laat te plukken vruchten. Vorig jaar plukte ik mijn Bramleys veel later en zagen ze er al veel zwarter uit. Je kunt de vruchten wel voor een stuk schoonvegen. In Engeland plukt men eind oktober. Ze bewaren tot maart en worden geleidelijk minder zuur.
Het zijn meestal grote, brede vruchten die veel weg hebben van onze Jacques Lebel. In Engeland is het de keukenappel bij uitstek. Hij wordt veel gebruikt voor sauce, appelmoes. Hij wordt zelfs nog commercieel gekweekt. Bij ons is dat ondenkbaar met zon ouderwets uitzicht. Terwijl ik aan t plukken was dacht ik : moest die nu ontstaan zijn, hij zou nooit verder gekweekt worden.
De moederboom is nog in leven, alhoewel hij ontstaan is tussen 1809 en 1813. De oude boom werd geveld door een storm begin de 1900 jaren, maar een nieuwe scheut ligt aan de basis van de boom die nu nog altijd vruchten draagt in Southwell, graagschap Nottinghamshire. Het ras kwam in de handel in 1865. In 1993 kreeg hij nog een AGM (Award of Garden Merit: Aanbeveling om in de Tuin te Planten). Het is een sterk groeiend ras. In Kent (het graafschap waarin Dover ligt) heb ik reuzenbomen gezien in een oude boomgaard.
Het is een triploïde appel, met slecht stuifmeel, vroeg middentijds bloeiend, die door een ander ras moet bestoven worden.
Het is een zeer gezond groeiende boom met grote bladeren. Van nature vormt hij een brede kruin.
Vanmorgen zaten er weer merels en een zanglijster in mijn fruitkooi.
Ze hebben het nu gemunt op de laatst rijpenfe Blauwbessen Elisabeth en Elliott. Een maand bleven ze weg op zoek naar steviger voedsel tijdens hun ruiperiode.
Vandaag zondag 25 september was het feest op 't dorp: Hal kermis.
Zelf trok ik naar 't feest van de zeventigers in mijn geboortegemeente Ichtegem.
Onlangs kreeg ik een van mijn opstellen uit de vierde latijnse terug onder ogen.
Feeststemming.
Die morgen ontwaakte Jantje vroeg. Hij trok zijn kleine bruine oogjes open, knipperde een paar maal tegen het felle zonlicht dat alles overgoot en omhulde met een heerlijke glans. t Blonk allemaal zo blij. Jantje lag stil. Hij hield zijn ogen dromend naar de wit gekalkte zoldering gericht, die nu nog witter en frisser scheen met de heerlijke zonneglans. Hij luisterde naar niets, maar toch hoorde hij alles. Hij hoorde de jongens ademen, heel lichtjes en zachtjes.
Hij dacht op niets, enkel droomde hij maar. Dan sloeg hij de dekens op en kroop uit zijn bed. Hij ging tot bij t raam en trok het zachtjes open. Een fris ochtendwindje, stoeide naar binnen. Het aaide over zijn gezicht. Het streelde zijn hals en struwelde door zijn haar. Hij huiverde eventjes. Heerlijk was dat windje. Het gordijn achter hem ritselde even...
Hij dronk de frisse lucht. Jantje boog zich door t raam. De speelplaats onder hem lag doods en verlaten. Groot leek ze nu.
Op het muurtje kwamen 2 mussen zitten. Hij zag hun kopjes die gedurig heen en weer draaiden. Soms leek het dat ze naar hem keken. Andere mussen streken neer midden op de speelplaats. Seffens wipte de 2 van het muurtje en vlogen naar de andere vogels. Ze vochten om een brokje brood. Heftig kabaal maakten ze. Jantje sloeg het dartele gedoe van de baldadige mussen gade.
Met 5,6 vochten ze. t Was een warreling en dwarreling al door elkaar.
Toen schoten ze opeens allemaal uiteen.
In de populieren zong de wind zijn ongekunsteld, altijd eender liedje.
Jantje leunde uit t venster en keek over t feestelijke stadje. Hij kon juist een gedeelte van de Langestraat zien. Al bloemen en kransen en fris, jeugdig groen.
Een auto snelde voorbij. Hij zag een man die snel voortstapte. Hij droeg een hoed.
Achter t internaat denderde een trein voorbij. Hij kon hem echter niet zien. Dan keek hij naar t kippenhok van t huis aan de overkant. De hennen maakten een eerste wandeling. De haan stapte deftig en ging nu en dan eens op zijn tenen staan om te kraaien. Jantje had reeds dikwijls naar die kippen staan kijken. Ze deden hem denken aan thuis, aan hun eigen kippen en al de dieren van de hoeve.
Plots begonnen de klokken te luiden. Blijheid en vreugde zinderde uit de bronzen klanken die over het stadje open galmden en weggleden om ver, ver weg, heel zachtjes uit te sterven.
Bonzend viel de slag van de grote klok en seffens daarop die van de lichtere.
Het kleine klokje slingerde zijn zilveren trillingen tussen het zware dreunen en het nazinderen en alles smolt ineen in jubbelende tonen die zo harmonieus en vol vreugde staken dat Jantjes hartje mee ging kloppen met de jubbelende vreugdeklokken.
Ze luidden de feestelijke dag in en beierden vreugde en vrolijkheid over het ontwakende stadje. Traag en statig galmden ze.
Jantje schrok toen de bel opeens schel rinkelde. Vlug sloot hij het venster en dook weg in zijn hokje.
Overal begon het te roeren. Kastdeuren kriepten en gordijnen riststen open.
Al de jongens trokken hun beste kleren aan.
t Was immers feest die dag.
