Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
09-10-2005
ALDEN BIEZEN
Alden Biezen bezocht. We hadden er reunie met de Esperantisten, medereizigers naar het 90 ste Universala Kongreso te Vilnius, de hoofdstad van Litauwen. Op onze heenreis door Polen kwamen we voorbij het grote kasteel van de Duitse Orde te Marborg. Daar woonde de Grootcommandeur. We hadden onvoldoende tijd voor een bezoek en toen opperde Eduard Kusters, afkomstig uit Limburg, om als alternatief de Landcommanderie van Alden Biezen te bezoeken. De landcommandeur van Alden Biezen stond onder het gezag van de Grootcommandeur. Alden Biezen vormt een machtig complex. Nu is het helemaal gerestaureerd door de Vlaamse Gemeenschap. Vorig jaar werd daar de Europom, de grote , internationale fruittentoonstelling gehouden. ( Tussen haakjes: Dit jaar moest je daarvoor naar München) . Tot 1971 woonde er nog een oude kasteelheer, die alles aan de Belgische Staat zou verkopen. Op een koude decemberdag zou een delegatie uit Brussel komen kijken. Daarom had de kasteelheeer opdracht gegeven de open haard aan te steken. Deze was al vele jaren niet meer gebruikt, daar de man in een van de bijgebouwen woonde. Er ontstond een schouwbrand denk maar aan de kauwennesten die het ganse kasteel in de fik stak.
De Duitse Orde, was een ridderorde, in 1190, ten tijde van de Kruisvaarten gesticht. De intreders moesten tot het zoveelste knoopsgat van adelijke bloede zijn. Ze waren net als de nog eerder gestichte ridderorde der Tempeliers, strijders voor het goede doel.
Na het geleide bezoek en het gezamelijke etentje, wandelden we door het domein en genoten van het schitterende herfstweer. Als je de dreef omhoog wandelt naar de vroegere inkomgebouwen, heb je links en rechts de oude hoogstam boomgaarden. In de zestiger jaren was de eigenaar gelukkig niet ingegaan op de aanlokkelijke rooipremies.
Toen bedroeg het fruitareaal van Haspengouw nog 16 000 Ha . Nu is dit nog maar de helft hiervan.
Links zijn het voornamelijk kerselaars. De Boomgaardenstichting hield er dit jaar zijn kersenhappening. Veel grootfruit was er niet (meer) te zien. Beurtjaar.
Ook geen noten in de notendreef. Tamme kastanjes waren er wel in een andere dreef.
Geen vrouw maar een peer.
7 van de 17 peren aangepikt.
Wilma is de eigen peer van Willy Mahieu, de boomkweker van Jabbeke , die dit jaar het boek Appelen en Peren ondertitel: Laagstammige Fruitbomen van A tot Z publiceerde. Uitgave Lannoo.
13 blz kleurfotos van Peter Bauwens.
72 appel en 37 perenrassen worden besproken. Prijs 15
Wilma is een volledig bruine peer en ligt tussen een bakpeer en eetpeer in. Volledig rijp vond ik ze best te genieten.
Zelfs de Saint Remy peren, harde bakperen, werden aangepikt. Alle peren geoogst.
Nu hangen er enkel nog 4 of 5 groene peren van het nieuwe Pillnitzras David.
Ik kreeg volgende vragen
1) wanneer is het het meest geschikte moment om stekken van de
jostastruik te nemen?
2) Weet jij iets over volgende pruimenrassen?
- RC sanguine de Wismes
- Jubileum
- Excalibur
Bart Dequidt heeft ze alle 3 in zijn assortiment. Vooral de kwaliteit interesseert mij.
Josta is een van soorten waarvan de stekken gemakkelijk bewortelen. Je kan vanaf nu gans de winter stekken. Als ik zou moeten kiezen tussen Josta en Worcester, en ik heb maar plaats voor 1 struik, dan verkies ik de laatste.
Josta is een kruising tussen stekelbes en zwarte bes en ziet er uit als een vergrote zwarte bes. Het is een gezond gewas.
Worcester is een Amerikaanse, aparte soort ( Ribes divaraticum ). Anderen zien er een kruising in tussen zwarte bes en stekelbes, met het uitzicht van een donkerrood-blauwe stekelbes. Worchester is een stuk productiever en minstens even gezond. Resistent tegen de Amerikaanse meeldauw die zoveel steklebessen teistert.
PRUIMEN
RC Sanguine de Wismes. Deze pruim ken ik enkel van naam. Gezien ze uit de observatieboomgaard van Villeneuve dAscq komt zal ze minstens de moeite waard zijn. De vroege rijpheid, eind juli is zeker een pluspunt. Bart kan wellicht meer vertellen.
Jubileum heb ik nu een jaar of zeven. De boom was onmiddellijk vruchtbaar en draagt mooi grote, lekkere, blauwe pruimen. In het begin vond ik het een formidabele pruim. Een jaar of 4-5 terug was er een sterke dracht en had ik te weinig uitgedund. De smaak was flauw, dit in tegenstelling met de O pal pruimen die bij grote dracht nog steeds behoorlijk smaken. Dit jaar heb ik veel dode en afstervende takjes weggeknipt. Ik had wel enkele lekkere vruchten. Een deel was ten prooi gevallen aan monilia. Excalibur lijkt hier minder last van te hebben.
In Engeland heb ik reuzenvruchten van Jubileum gezien, geteeld in de omgeving van Rochester (Poldergrond?).
Excalibur was bij mij veel later vruchtbaar en droeg zeer weinig. In dit bij mij zeer zwak pruimenjaar in 2005 waren er meer vruchten dan tot nog toe, met een zeer goede smaak.
De Jeanne dArc peren zijn de laatste tijd flink dikker geworden en ze zijn rijp. Dit hebben de vogels eerder ontdekt dan ik. Ongevraagd zijn ze er flink van beginnen smullen. De peren plukten redelijk gemakkelijk, idem met de Conference. We hebben een Champion sapmolen. Sap en pulp komen er afzonderlijk uit. Heel gemakkelijk voor kleinere hoeveelheden. Aleide bottelde het sap van de aangepikte peren in 10 bierflesjes van 33 Cl. Lekker. Een kroonkurk erop en pasteuriseren op ongeveer 80°, dan behoud je de fijne smaak.
Hadden we geen gepikte peren gehad, dan waren we misschien niet op het idee gekomen om heerlijk perensap te bereiden.
'Hij is een beetje te hoog en teveel takken die overal op de stam zijn ontsproten. Wij hadden wel heel veel pruimen - van de grote blauwe eierpruimen- maar de boom is te groot en de pruimen hangen altijd te hoog om zonder gevaar te plukken. Ik ben ook geen 20 jaar meer en een ladder is mij altijd te hoog.Dus .... veel pruimen verloren en opgepeuzeld door de vogels en wespen. wanneer best gaan snoeien en mag er veel uit gesnoeid worden?'
De vele takken en vele meesnoepers van je vruchten doen mij veronderstellen dat je het hebt over een Monsieur Hâtive. Dat waren mijn lievelingsvruchten tijdens mijn jeugd. Rijp rond half augustus. De boom moet al iets ouder zijn om veel te dragen. Typisch bij oudere bomen zijn de vele hangende takjes, die best wat uitgedund worden.
Pruimen snoeit men het best vlak na de oogst. Het mag al van na de bloei en tijdens de zomer. Tijdens de wintermaanden is er meer gevaar voor infecties. Bijvoorbeeld loodglansziekte op Queen Victoria, een vroeger populair ras met blauw-donkerrood rijpende vruchten eind augustus.
Een maand terug heb ik ook de top uit een te hoge pruimelaar gezaagd.
Ik zou het vandaag nog durven doen, zeker niet tijdens de winter.
Geplukt: de laatste Boskoop Glorie, de veel aangeplante Hollandse druif, met een goede smaak, productief en vrij resistent. Ik heb die een tiental jaar tegen de zuidermuur van de schuur staan, maar nogal in de schaduw van een appelboom, een Jonathan op M7. Op een snoeidemonstratie werd een forse,laag ingeplante, afhangende tak weggenomen. Aesthetisch was het wel mooier, maar sindsdien is het gedaan met de vele , mooie, rode appeltjes die rond deze tijd onze oprit opfleurden. Elk jaar waren er vruchten, soms meer, soms minder. Op de twee opgaande takken had ik al vroeger Jonagold en Jonagored geënt. Dit zijn geen geschikte rassen voor de liefhebber; veel te schurftgevoelig.
De jonathan is hier veel minder gevoelig aan. Soms had hij wel last van witziekte. Door de laaghangende tak kon ik tijdig de aangetaste topjes uitbreken en zo de verdere schimmelaantasting indijken.
Tegen de westermuur van de schuur groeit de Glenora, een blauwe, pitloze Amerikaanse druif. De smaak is nog beter dan Boskoop Glorie.
We hadden nog enkele amandelnoten Robijn liggen. Maar dat is een harde noot om te kraken. Het lukt niet met elke notenkraker.
Vanmorgen had Aleide er iets op gevonden. Je legt ze op een schoenmakersleest en met een oud strijkijzer - Je weet wel van die ijzeren dingen met een handvat, die op de Leuvense stoof opgewarmd werden. - klop je de schaal kapot. Je ziet waarvoor antiek nog kan dienen!
We hebben het al een paar maal over deze fel gestekelde braam met onze bramensmaak gehad. De oogst is voorbij, maar er zijn altijd nakomertjes.
Met het Sint Michiels zomerweer,- zo noemden ze dat in mijn geboortedorp, met St. Michiel als patroonheilige -, rijpen die verder.
Fantasia is een felle groeier en overal waar eindpunten de grond raken schieten ze wortel. Ik ben ooit in een tuin geweest, waar men enkele jaren had laten betijen. Bij de bramen was er geen doorkomen meer aan.
Nu snoeien bespaart mij later veel werk. Er waren al genoeg bewortelde, nieuwe planten om uit te delen.
Als men wil dat bramen klein blijven, kan men als volgt te werk gaan.
Men knipt de nieuwe scheuten weg. Men behoudt enkel de scheuten die op het onderste hout van de scheut die droeg uitschieten. Dit lukt enkel met een ras waarbij de oude scheuten niet volledig afsterven (de gestekelde rassen Fantasia en Himalaya en de stekelloze Thornless Evergreen, de braam met het peterselieblad ). Doch veel vruchten zal je ook niet moeten oogsten. Zo zag ik in Moeskroen bij de Fraternités Ouvrières een Fantasia met slechts een opstaande stengel.
Dit jaar oogsten we de eerste BIANCA druiven. Het ras is afkomstig van Hongarije. De bessen zijn iets langwerpig, geel-groen en vlezig.
Bij rijpkeid krijgen ze een iets bruinige tint.
Bianca teelt men meestal als wijndruif, maar het zijn ook excellente eetdruiven, met een heerlijk aroma.
Het is een van de moderne, resistente druivenrassen.
Niet het vliegtuig, maar de peer.
Ik heb dit boompje 3 jaar en ik plukte meer dan een dozijn , mooie, middelmatig grote peren.
Concorde is een Engelse kruising van HRI East Malling tussen Doyenné du Comice (Franse peer) en Conference (Engelse peer), daterend van 1977.
Matige groeier, maar zeer gezond.
De peer is eetrijp van oktober tot begin november.
Het vlees is bleek geel, zoet, sappig, smeltend, boterig, fijn van textuur met een aangename, milde smaak.
Ik voel het sap al over mijn kin lopen.
Vanmorgen hoorde ik de klaagroep van de bosuil. Het was een hele poos geleden dat ik die hier nog gehoord had. De steenuil horen we meer.
Tien jaar terug werd voor hem een speciale nestkast opgehangen.
Hij heeft er nog geen gebruik kunnen van maken, want telkenjare komt een hele familie kauwen naar hier afgezakt. Ze houden telkens een hoog oplopende familievergadering om uit te maken wie de woonst toegewezen krijgt.
