Zijderupsen – Stippelmotten – Kleine Wintervlinder

Berichten uit de mailgroep Tuinieren

‘Gedurende een paar jaren zit ik in het begin van het fruitseizoen geplaagd met duizende kleine zijderupsen die de bloesems en jonge blaadjes van de bomen vreten zodat elk jaar de volledige oogst verloren gaat. Enkel de perziken en de noten zijn er niet gevoelig voor. Kan er iemand van de groep me helpen dit probleem op te lossen. Dank bij voorbaat en de groetjes van de nauwe’

‘Er was een lid die sprak last te hebben van zijderupsen; ik denk eerder dat er de rupsen van de stippelmot worden bedoeld (de stippelmot wordt ook wel spinselmot genoemd).
De rupsjes van dit kleine vlindertje maken enorme spinselnesten waar de rupsjes met duizenden in leven. Ze kunnen in korte tijd een hele boom van alle bald ontdoen. De aantasting ziet er bedreigend uit maar is totaal niet kwaardaardig. Wanneer de ene boom (of struik) kaalgevreten is vertrekt de hele kolonne naar een volgende. Vele vogels (vooral mezensoorten) kunnen zich geweldig te goed doen aan deze rupsen. De rupsjes hebben de eigenschap om zich als verdediging bij het bewegen van een tak aan een draadje naar benden te laten zakken om zo te ontsnappen. Is de tak weer rustig dat takelen ze zichzelf weer omhoog het nest in. Mezen kennen dit gedrag en gaan een paar maal op een takje met nesten van de rupsjes op en neer wippen en de rupsjes vallen ze als gebraden kippetjes in de snaveltjes.........
Bestrijden is eigenlijk nuttleoos omdat de aantasting onschuldig is; sterker nog het is een goede manier van natuurlijke voeding voor vele dieren (vogels ihb.). Mocht men het toch hinderlijk vinden dan is een koude stevige waterstraal al genoeg om de rupsjes te verdrijven.’

Mijn antwoorden:

De "zijderupsen" waarover Nauwe het had zijn het zeker niet, maar waarschijnlijk de rusjes van de Kleine Wintervlinder. Zie de beschrijving op http://blog.seniorennet.be/ fruit op 23 mei 2006. Nog vroeger heb ik het er meerdere keren over gehad.

Telkenjare heb ik wel enkele haardjes van stippelmot (Yponomeuta malinellus). Ik heb nog er nog nooit echt schade van ondervonden. Slechts beperkte vraatschade aan enkele blaadjes. Wellicht zijn de meesjes goede helpers.

Heel veel spinselnesten heb ik ooit gezien in een sleedoornstruweel, maar ook daar waren er nog voldoende bladeren. Ik weet niet meer in welke streek dit was.
Dat ik nooit een sterke stippelmotplaag heb gezien, wil nog niet zeggen dat dit ergens anders niet kan.
Hou er wel rekening mee dat de spinselmot een stuk later komt dan de wintervlinder, die al actief is van voor de blaadjes zich ontvouwen. Let eens op een zich ontsluitende bot met een minieme beschadiging. Plooi voorzichtig het knopje open en binnenin ontdek je een paar milimeter groot rupsje. De Wintervlinder komt voor op meerdere struikgewassen.

Glanskopmees, toevallige bezoeker

Gisteren, di.23 januari , de eerste dag van de eerste winterprik, kwam er weer een voorbijganger, of beter een voorbijvlieger, even snoepen aan de mezenbollen. Waarschijnlijk een glanskopmees (Parus palustris).

Maar het onderscheid met een matkopmees (Parus atricapillus) is nauwelijks te zien.

Ik heb het vogeltje maar enkele keren zien aan - en afvliegen.

De glanskopmees behoort tot de kleinere mezen.

Ik heb maar een keer zijn nestje gezien in een weidepaal dicht hier in de buurt, maar dit is al decennia geleden.

De kuifmeesjes van een paar weken geleden heb ik ook maar een korte poos gezien.

Om een onverklaarbare reden is de week met onder andere dit verslag echter uit het archief verdwenen. De eerste maal –voor zover ik weet - dat dit gebeurt op mijn blog. Een gat op het seniorennet.

Meloenperen ( Solanum muricatum )

“Ik heb verleden voorjaar 2 planten melonenbirne (Solanum "Pepino Gold") gekocht, deze hebben rijkelijk vrucht gedragen tot begin november. (Heel smakelijk) Nu staan ze op zolder vorstvrij, onder het dakvenster, maar ik vind ze er niet florisant bijstaan, regelmatig krijgen ze water . De vraag  doe ik iets verkeerd?
Groeten van Sneeuwuil.”    Aldus een vraag in de mailgroep Tuinieren.

Ik zou denken dat ze misschien iets te veel water krijgen.

In de serres van de Provinciale Proeftuin voor Kleinfruit in Pamel-Roosdaal stonden in 2005 45 meloenpeerstruiken. Leraar Raymond Longin en zijn leerlingen van de tuinbouwafdeling van de Elishoutschool begonnen in november 2004 de vermeerdering met welgeteld één plant.

,,Het verhaal begon in november 2004, vertelt Raymond Longin. ,,Een inwoner uit de regio kocht een kleine meloenpeerstruik op de markt in Halle. De meloenpeer is een niet-winterharde struik uit Chili. Hij kwam er mee naar de Proeftuin om te kijken hoe je deze plant in België best laat overleven. We hebben de struik in volle grond in de serre geplant. En het is een dankbare plant. Takjes die de grond raken, beginnen snel te wortelen.''

,,De plant mag tijdens de winter niet in aanraking komen met vriestemperaturen. Je kan hem wel als terrasplant gebruiken. De bloempot moet een minimuminhoud van minstens 25 liter hebben. In een nog (veel) grotere pot hebben de wortels meer ruimte en dat levert grotere vruchten op.''

Een aanrader

Raymond Longin raadt tuinliefhebbers eveneens aan om dit experiment uit te proberen. ,,Het is een plant met zomerstek. De groei wordt met een leidraad ondersteund. Rijpe vruchten hebben een lichtgele tot oranje kleur. De smaak houdt het midden tussen een meloen en een peer, zoals de naam het zegt. Het gebruik? De vrucht fijn schillen, de zaadjes verwijderen en in schijfjes snijden. Een meloenpeer past in fruitsla, bij een koude schotel of men kan er confituur mee maken.''
Uit Het Volk   19/05/2005

S. muricatum heeft vruchten (meloenperen of pepino’s) die eetbaar zijn, net als de tomaat. Deze soort komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika Peru and Chile, Columbiaanse Andes. Hij wordt al in het Middellandse-Zeegebied commercieel gekweekt. De smaak van de vruchten ligt tussen die van meloen en peer in, met een iets bitter zweempje. Heel apart. In ons land rijpen de vruchten vanaf augustus. Vooral het ras ‘Pepino Gold’ wordt zo nu en dan aangeboden. De vruchten daarvan zijn zo groot als tennisballen. De plant is erg fraai als hangplant.

De Plant

Behoort tot de Solanaceae famillie; de nachtschadigen waartoe ook de aardappel behoort. De Solanum muricatum, pepino of meloenpeer is een groenblijvende struik, die niet hoger wordt dan 1 m. De bloemen zijn wit en paars als deze van de aardappel. De bloemen zijn tweeslachtig en worden door insecten bestoven. Zelffertiele planten. De plant vertoont ook parthenocarpie: vruchtzetting zonder bevruchting. Dan worden geen zaden gevormd.

Vrucht

De vruchten zijn rond tot iets langwerpig. Er zijn verschillende rassen ontwikkeld met verschil in smaken (Soms een wat bittere pel). De vrucht bevat 35 mg vitamine C per 100g, 7% carbohydraten en 92% water. Men plukt de vruchten iets voor volle rijpheid. Bewaren verschillende weken op kamertemperatuur

Cultuur

De meloenpeer wordt gemakkelijk vermeerderd door stek van halfrijp hout juli, augustus onder raam. Men kan ook warm voorzaaien. Uitplanten na 15 mei, na vorstgevaar.

De plant kan hoogstens -2 ° C verdragen, vandaar de teelt bij ons in containers. Men zou het in volle grond kunnen proberen en afdekken met een flinke mulch. Vanaf -3C vriezen de takken af, maar de wortels kunnen overleven, tenzij het hard gaat vriezen, wat we al een tiental jaar niet meer meegemaakt hebben. Met jonge stekplantjes kan je zoiets nog niet proberen. Deze moet men eerst in pot telen, zodat deze binnen kunnen overwinteren.

De plant moet in de zon staan. Te veel stikstof heeft als resultaat te veel bladgroei, ten koste van de vruchten, net als bij aardappelen.

Grond

Vraagt een doorlatende, maar vochthoudende, vruchtbare grond, met een neutrale tot lichtzure PH. (minstens 6 PH).