05-12-2005, 16:45 geschreven door Daantje

NIEUWE PATERS OP KOMST

Er was weer veel volk opgekomen voor de jaarlijkse snoeidemonstratie van kleinfruit in de Proeftuin te Tongeren.

Directeur ir Patrick Meesters deelde mee dat de Proeftuin één verband zou vormen met o.a. het Opzoekingsstation van Gorsem.

Dat de groep groot was vormde geen probleem met de draagbare geluidsversterker.

Fanny Pitsioudis gaf de uitleg.  De ervaringsrijke Urbain Vroninks en werkleider Albert Horten toonden hoe te snoeien.

Men begon bij de rode bessen 

Het hoofdras, 80 % van het rode bessenareaal,  Rovada kwam eerst aan de beurt.

In Tongeren teelt men aan een bamboestok, die bovenaan vastgemaakt wordt aan een draad.  Men kweekt op 1 hoofdtak, 2 kan ook, maar 3 is te veel. Aldus komen de planten tussen de 33 cm en 45 cm van elkaar te staan.

Op 2 jaar tracht men een kleine 2 m te bereiken.  Telkenjare wil men nieuwe zijtakken kweken op zo’n 30 cm van elkaar.  Bij Rovada snoeit men lang. De takken die weg moeten, snoeit men wel op een kort stompje, daar men ondervonden heeft dat er dan een betere genezing is van de snoeiwonde en een betere kans op een nieuwe scheut. De andere takken worden niet ingekort. Urbain Vroninks legde er de nadruk op dat de onderste takken niet te laag ingeplant mogen zijn en dat men in de zomer de onderstam, door afwrijven scheutenvrij moet houden. Daarbij mag de broek, de onderste takken niet te zwaar zijn,  omdat die anders te veel voeding opslorpen en de doorgroei remmen.

Het vroege ras Jonkheer van Tets wordt kort gesnoeid. Hier knipt men wel in. Wij liefhebbers zijn steeds geneigd veel te veel takken te laten staan. Ook de snoeiers mochten nog drastischer zijn. Volgens Fanny waren ongeveer 8 zijtakken al voldoende voor een optimale oogst van mooie, eerste klas bessen.

Bij de Stekelbessen vernam ik waarom het relatief nieuw ras Pax het bij mij niet doet. Net als veel frambozen is het ras gevoelig aan de bodemschimmel Phytophtora. Ik zal meer op verhoogde ruggen moeten planten want in de winter, in een natte periode sta je soms in een moeras.

Pax is anders een ras met zeer weinig stekels.

Het vroege ras Xenia (Zwitsers ras), resistent tegen witziekte zal May Duke vervangen.

Het Poolse ras Bona heeft een goede smaak, maar is te gevoelig voor bladval en spint.

Tixia (Zwitsers) kan een nieuw ras zijn voor het middenseizoen.

Een goede vervanger voor het laat ras Achilles zou er nog niet te zijn. Was men het nieuwe, Engelse ras Martlett, een laat ras even vergeten?

De grote rassenvernieuwing komt er bij de zwarte bessen. Vandaar de titel boven dit epistel. West-Vlamingen zullen dit al gesnapt hebben. Paters is de West-Vlaamse naam voor zwarte bessen.

Gezonde, goed smakende, grote bessen aan lange trossen zullen het plukken van zwarte bessen weer lonend maken en de kinderen zullen de zoetere bessen wel lusten. Enkel de ouderen nu lusten nog de antieke smaak van zwarte bessen.

Pas over enkele jaren komen de nieuwe rassen, die nog een naam moeten krijgen, in de handel.

04-12-2005, 00:00 geschreven door Daantje

Vorig jaar verscheen een bijdrage van mij in THE FRUIT NEWS  van de FRIENDS OF BROGDALE.

In Wisley had ik de Worcester (spreek uit woester) berry verschillende keren gezien.  De Royal Horticultural Society schrijft in haar boek ‘Fruit’ dat de Worcester slechts weinig draagt.

Geen wonder als je de plant totaal ‘mismeestert’!

WORCESTER BERRY

The Worcester berry is often described as a cross between a gooseberry and a currant, but it is now believed to be a form of the North American species, Ribes divaricatum. The fruit is black, smaller than a gooseberry, but larger than a currant and fairly sharp. The bush is thorny and has the appearance of a gooseberry, but is much more vigorous.

My Worcester berry and the related Black Velvet are big shrubs. A single

Black Velvet is almost 2 meters high, even when shortened, and 8 meters in circumference, although I cut out lots of wood. Every year I have a large crop of fruit. I like the strong taste of the ripe berries and Black Velvet is not quite as acid as Worcester berry. In contrast to gooseberries, they last for a long time, but this does depend on the weather. Last year, 2003, with the very hot July they were finished by the end of the month, although screening from the sun's heat will prolong their season. Usually, they are still good at the beginning of August and I remember that in a cool summer, I picked ripe berries in September.

Most gardening books recommend that you treat the Worcester berry like a gooseberry, but I am not sure that this is correct. One winter some years ago I saw a Worcester berry that had been hard pruned back to wrist thick sticks, with very short side branches. When I came back in summer, I saw only new wood and no fruit. Radical pruning like this is not the correct approach for such a vigorous plant. I merely thin out the branches and keep the bush to a manageable size. The fruit has to be protected against birds. I used normal netting, but now I favor old insect enviromesh which is mainly used for protecting crops such as carrots and leeks, against insects. The mesh is very small so that there is less hassle, but even so, with sharp prickles, you have to work carefully. For protecting strawberries, for example, is it far superior to normal netting, with the added bonus of no more need to cut out the hedgehogs caught up in the nets!

Both the Worcester berry and Black Velvet are totally disease free. Only the sawfly caterpillars (Nematus ribesii) can be a problem, but they cannot eat the whole bush, as they might do with gooseberries!

Fruit News   Summer 2004

Daniel Willaeys Daniel Willaeys gardens in Halle-Zoersel, nr Antwerp, Belgium. The garden has been totally organic for 41 years.

02-12-2005, 00:00 geschreven door Daantje

29-11-2005, 23:05 geschreven door Daantje

Ik sta in voor de organisatie.
Wie eventueel geinteresseerd is kan mij mailen  : daniel.willaeys@pandora.be

27-11-2005, 00:00 geschreven door Daantje

BESSEN AFSCHERMEN

Tegen regen afgeschermde bessen kunnen zeer lang blijven hangen. Rijpe bessen vallen niet af.  Dit in tegenstelling met zwarte bessen. Die moet je niet te rijp laten worden, anders liggen die allemaal op de grond.

Dat probleem heb je dus niet met rode bessen.

Wij hebben ooit op 1 november nog genietbare bessen kunnen plukken.

Als je late rassen als bv Mulka, Rovada, Rondom, Heinemann’s Spätläse enz kunt afschermen tegen de regen, kan je er een eind in oktober nog van plukken.

Overal zie je wel serreachtige constructies om tomaten uit de regen te houden.

Waarom het niet proberen met bessen? Nog een net er rond en je kan nog lang genieten van de gezonde bessen.

25-11-2005, 19:02 geschreven door Daantje

RODE BESSEN INSTROOIEN

Toen ik lang geleden op bio-dynamische bedrijven in Nederland kwam, zag ik onder de rode bessen ’s zomers een laag stro liggen.

Ik weet niet of Rudolf Steiner dit ooit aangeraden had, maar dit leek mij geen slecht idee.

Er is wat lichtweerkaatsing onderaan in de struiken.

Vooral onkruidgroei wordt tegengegaan. Dus geen concurentie voor voeding en vocht. Bedekking gaat vooral de verdamping tegen en nodeloos vochtverlies bij de planten, die daarenboven zeer oppervlakkig wortelen.

Wij strooien ruim compost.

Op het einde van de winter is het wenselijk dat de bessen op zwarte, vaste, naakte grond staan. Dan is er minder kans op schade door lentenachtvorst.

Tijdens de dag warmt de bodem beter op en ’s nachts straalt die weer uit en houdt de vorst tegen.

Half mei, wanneer het gevaar geweken is, bedek ik de grond onder de struiken wel met groffer materiaal.

Lichte bedekking met grasmaaisel is ook aan te traden.

24-11-2005, 23:51 geschreven door Daantje

Rassenlijst  Rode  Bessen 

Ribes rubrum

 (in volgorde van rijping)

23-11-2005, 21:27 geschreven door Daantje

RODE BESSEN 2

In het vorige stukje had ik het over de bessen die ik kon aanschaffen in Vilvoorde.

Misschien zat STANZA er ook bij. Ook dit ras heeft een goede smaak.

Een van de zoetste rassen is ongetwijfeld  RED LAKE. Ik herinner mij dat in een wespenjaar de goed rijpe bessen danig in de smaak vielen van deze insecten. (Toen verslonden deze beestjes ook de vroege Tydeman appel,  een lekkere, rode septemberappel, die je nu niet veel meer ziet, maar veertig jaar terug tamelijk populair was).

RODE REBEL, al een ouder ras, zou ook interessant zijn. Ik heb dit ras pas onlangs verworven.

Het stond onbeschermd en de vogels waren mij voor. Ik heb het dus enkel ‘van horen zeggen’.

ROTET is een felle, gezonde groeier, met smakelijke vruchten. Beslist een aanrader.

Twee Tjechische rassen DETVAN en TATRAN zijn flinke groeiers en hebben zeer lange trossen.

Ze hebben de normale, zure rode bessensmaak. Het standaardras bij de beroepskwekers ROVADA heeft ook mooie trossen, maar is iets zuurder. Het vroege standaardras JONKHEER VAN TETS , is vroeg en geeft mooi grote bessen en trossen met de normale, zure smaak.

CASSA geeft grote, goed smakende vruchten.

RED POLL is een van de recentste, Engelse rassen. De moeite. In vergelijking met het vasteland worden er in Groot Brittannië opvallend weinig rode bessen geteeld. Zij zijn sterk geweest in stekelbessen.

Ik heb de eigenschappen van de diverse rassen trachten samen te vatten in een tabel.

Daar ben ik al een tijdje mee bezig, want dit is een moeilijk en tijdrovend en steeds evoluerend werk. Ik ben Vincent dankbaar voor de tips hierbij.

Ook u als lezer kunt een steentje bijdragen met kommentaar, aanvullingen en verbeteringen.

Daarvoor kunt u de knop reageer o , helemaal onderaan de blog aanklikken en uw bijdrage neerschrijven. Aldus kunnen anderen ook uw bevindingen zien.

De rassenlijst geeft, voor zover bekend, ook het land van herkomst en het jaar dat het ras in verkoop werd gebracht .

( meestal is dit vele jaren na het ontstaan van het ras).

We willen ook nog de rassen aanduiden die onderhevig zijn aan kwekersrecht  â .  Maar op dit ogenblik ontbreekt ons de nodige informatie.  Het is een idee dat pas onlangs geopperd werd.

De rassen die niet voorkomen in ‘Kleinfruit’ (Velt) staan in schuine letters.

Rassen in vet lijken ons aanbevelenswaard voor  de teelt, omwille van hun betere eigenschappen, zeker  wat gezondheidseigenschappen betreft.

23-11-2005, 21:26 geschreven door Daantje

22-11-2005, 23:38 geschreven door Daantje

RODE BESSEN

In West-Vlaanderen hadden we maar één ras rode bessen.  Het zou Laxton Nr 1 kunnen geweest zijn (?). Het was geen Jonkheer Van Tests, het vroege, en nu zeer verspreide Nederlandse ras, dat ook in de beroepsteelt nog algemeen gangbaar is.

In mijn kindertijd werden rode bessen nogal eens met witte kristalsuiker gegeten.

De variëteit van thuis heb ik hier gestekt.

Mijn week-end buur, mijnheer Spruyt zaliger, bracht in 1965 twee rassen mee van een kweker die stopte: Jonkheer Van Tets en Rondom.

Jonkheer Van Tets bloeit vroeg en in menige jaren waren er weinig vruchten, wegens vorstschade in de bloei.

Rondom is een late bloeier en liep veel minder schade op. Je ziet pas laat een kompact trosje verschijnen, dat pas langzaam open gaat.

Toen ik begin der tachtiger jaren ambtshalve op de Tuinbouwschool van Vilvoorde kwam, schafte ik mij een exemplaar van al hun rassen aan. De interessantste bleken Erstling aus Vierlanden en vooral Mulka. Beide rassen zou ik - ook nu nog - niet graag missen.

MULKA is een  laat ras, grecreëerd door Dr. Bauer van het Max Planckinstituut te Vogelzang , Keulen. Dit ras bezit een zeer goede resistentie tegen bladval. Bij rijpheid kleuren de bessen donkerrood. De smaak is iets aparts, minder zuur, aromatisch, met een soort ‘wijn’smaak. De rijpe bessen kunnen zeer lang hangen. Het is eerder een trage groeier. Ik heb gepoogd twee boomkwekers het ras te laten kweken voor de liefhebbers, maar zij moesten te veel tijd in de opkweek steken om goed te zijn.

De geïnteresseerden moeten het zelf doen. Ik deel graag stekmateriaal uit.

22-11-2005, 00:10 geschreven door Daantje

21-11-2005, 21:20 geschreven door Daantje

19-11-2005, 22:17 geschreven door Daantje

19-11-2005, 19:06 geschreven door Daantje

Ik kreeg volgende vragen

‘Ik ga een fruitkooi maken met daarin een zestal bramen en hybr : Tay-, logan-, sylvan-bes, Thornless Evergreen,  ? ?

Ik lees dat U aanraadt de Taybes horizontaal te leiden, op andere plaatsen had ik gelezen om de takken vertikaal te leiden.

Verschilt dit tussen bramen, braambozen, of tussen sterke groeiers en zwakkere en slappere twijgen??’

Silvain

Bramen moeten niet in een fruitkooi.  De vogels laten de bramen nog ongemoeid. Thornless Evergreen, met zijn peterselieblad zou ik onbeschut planten en de lange, slappe stengels horizontaal leiden.

Zowel bramen en braambozen doen het beter als je ze horizontaal kunt leiden.

Sommige bramen groeien met plus minus rechtopstaande stengels: Chester Thornless, Hull Thornless, Navaho en Triple Crown. Maar ook dezen tracht ik (gedeeltelijk) wat schuiner aan te binden. Voorzichtig te werk gaan, want de takken kunnen afbreken.

De braambozen bindt je horizontaal aan. Als het kan zou ik ze volle vijf meter uit elkaar planten.

Destijds was ik sterk getroffen door de overvloed aan bessen bij iemand die ze horizontaal kweekte, terwijl mijn toen nog meer vertikaal geleide stengels beduidend minder droegen.

19-11-2005, 12:48 geschreven door Daantje

KLEINFRUIT

 
Ik zou een fruitliefhebber in eerste instantie willen aanraden KLEINFRUIT aan te planten.   Je zal er veel vlugger plezier van hebben.

 
Vooreerst zou ik aanraden ‘Ecologische Teelt van Kleinfruit’ aan te schaffen.  Een uitgave van VELT, Vereniging voor Ecologische Leef – en Teeltwijze vzw Berchem-Antwerpen.

De eerste uitgave verscheen in 1992 en in 2000 volgde de herwerkte en uitgebreide tweede uitgave.  ISBN 90-800626-2-6.

Men had het beter ’Handboek voor Ecologische Teelt  van Kleinfruit’ genoemd, want dat is het in wezen.

Een betere handleiding kan je niet vinden, als je wil weten hoe te werk te gaan.

Het fotomateriaal is essentieel, maar op dat punt kan je betere uitgaven vinden.

 
Ik neem mij voor in de blogs die gaan volgen, mijn ervaringen neer te schrijven en tevens aanvullende gegevens door te geven.

19-11-2005, 12:42 geschreven door Daantje

VRIEZEGANZEN

Eindelijk nog eens een regenvrije dag, maar het wordt fris, vanavond toch.

Onze Zoerselse weerman mat net iets onder het vriespunt vanmorgen. Vanmiddag deed de zon even deugd met 11 °C.

In de loop van de dag heb ik driemaal een groepje ganzen zien en horen overtrekken. In West-Vlaanderen noemden we die vriezeganzen, omdat hun trekbewegingen veel te maken hebben met het kouder worden in het hoge noorden. Vandaag is het eerste maal dat ik merk dat ze hier over trekken.

Een teken van meer winters weer?

18-11-2005, 18:21 geschreven door Daantje

EEN PLEIDOOI VOOR KLEINFRUIT

Laatst zag ik iemand met een kleine tuin en hij had er een hoogstam appel in geplant.

Ik heb hem gezegd dat hij nu verschillende jaren zal moeten wachten op fruit en dat het dan nog moet meevallen. Hij wist niet welk ras hij had.

Misschien had hij nog een beetje plaats voor kleinfruit.

Een rode bes?

Als je er totaal niets aan doet heb je nog altijfd bessen en dit gedurende lange tijd.

Vervolgt

17-11-2005, 16:41 geschreven door Daantje

BRAAMHYBRIDEN OF BETER BRAAMBOZEN

Gisteren schreef ik dat ik de laatste bramen opgekuild had.

In die rij stonden twee braambozen, half braam, half framboos,  de Youngberry en de Nectarberry. Voor hen heb ik geen moeite meer gedaan. Die verdienden hun plaats echt niet (meer). Heel dikwijks ingevroren en zeer zelden enkele bessen (wel zeer lekker). Na verloop van tijd kregen ze last van bacterieknobbels. Tegen de ziekteverwekker vormt de plant een woekering van celweefsel, knobbels op de stam en dit maakt dat de normale sapstroom veel hinder ondervindt.

Er is maar één braamboos waarover ik 100 % tevreden ben: de Taybes.

Enerzijds is er de oorspronkelijke, gestekelde vorm: de Medana Taybes en anderzijds de recente , ongestekelde mutatie: de Buckingham Taybes.

Taybessen die goed verzorgd en zoveel mogelijk horizontaal aan draden geleid worden,  belonen de goede teler met een overvloed aan grote, langwerpige, bij rijpheid donkerrode, smakelijke en aromatische bessen.

Je begrijpt dat de merels graag meesnoepen.

16-11-2005, 23:42 geschreven door Daantje

15-11-2005, 23:31 geschreven door Daantje