Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
22-08-2005
PERZIKSTENEN PLANTEN
Via mail kreeg ik enkele dagen terug vogend Bericht en Vraag:
Ik heb bij een Turkse groenteboer een paar wilde perziken gekocht. Ze zijn bijna de helft kleiner dan de gekweekte en veel platter van vorm. Wit vlees, heel lekker! Ik heb drie pitten en vraag me af wanneer en hoe ik die kan zaaien. Weten jullie dat?
Ik heb mijn licht opgestoken bij Fik Denissen:
Hierbij mijn poging (zegt Fik) tot een bevredigend antwoord.
Hoe zou ik te werk gaan met die 3 perzikpitten ?
Ik zou ze nu reeds in de grond deponeren, en de stenen niet volledig laten uitdrogen. Liefst op een plaats waar een mogelijke zaailing niet meer verplant moet worden, en op een diepte : 1 à 1,5 maal de dikte van de steen. Met een stokje erbij vind je de steen terug tussen de misschien ondertussen verwilderde omtrek.
Ook zou ik je aanraden om je kaars eens op te steken bij Vincent.
Dit heb ik gedaan en hij vertelde dat bij onmiddellijk planten van de steen het lukkingspercentage zeer hoog lag in tegenstelling met gestratificeerde stenen.
Vanmorgen had ik weer een interessant telefoongesprek met mijn goede vriend Vincent, excellente natuur-en fruitkenner en we hadden het onder andere over de heden ten dage minder op fruit beluste merels.
De hypothese van Vincent zal wel de juiste zijn. Wellicht zitten de merels nu in een ruifaze en is dit voor hen een moeilijkere periode.
De behoefte aan eiwitten ligt een stuk hoger en daarom schakelen ze tijdelijk over op meer eiwitrijk voedsel als wormen en dergelijke.
Al een week zie ik geen enkele merel in de fruitkooi. De week voordien waren er steeds meerdere indringers. Aan hapjes ontbreekt het alleszins niet. De late blauwe bessen zijn nu volop aan het rijpen. En blauwe bessen, daar zijn ze normaal verzot op!
Vroegere jaren heb ik ook gemerkt dat de merels tijdens de tweede helft van augustus precies minder fruit belust zijn. Ook de herfstframbozen laten ze een tijdje met rust en aan de eerste rijpende druiven komen ze niet aan. Van de kornellebessen blijven ze af. Soms zie ik wel een aangepikte pruim.
In september komt hun snoeplust echter terug. Dan moeten alle druiven afgedekt worden en in de kooi hebben ze het gemunt op de laatste blauwbessen.
Wat zou de reden zijn dat ze tijdelijk veel minder fruitlustig zijn?
Fantastisch die extra grote bessen met 'onze' bramensmaak. Sinds een paar dagen beginnen ze rijp te worden. Meer dan een week geleden ontmoette ik kennissen die al heel wat vruchten geoogst hadden, "maar ze hadden geen goede smaak". Heel waarschijnlijk hadden ze hun vruchten te vroeg geoogst. Bramen zijn al een tijdje zwart vooraleer ze echt rijp zijn. Rijpe vruchten moet je leren herkennen. Ze zijn iets doffer zwart en komen los in je hand bij zacht trekken. Nog duidelijker is het wanneer je een of ander insect op de vrucht ziet zitten, die beestjes weten perfect wanneer een vrucht rijp is!
Van een Russische dorpsgenote, mevrouw De Meutter kreeg ik 25 jaar geleden papaverzaad . Ze bracht het mee van haar familie in Ukraine. Jaar na jaar oogstten we maanzaad, want het plezante is dat de plant zichzelf steeds uitzaaide.
Sinds vorig jaar hebben de koolmezen echter geleerd systhematisch alle zaadbollen leeg te snoepen. Hopelijk laten ze hierbij weleens wat zaadjes vallen. Anders is het binnenkort gedaan met de vrolijke papaverbloemen, overal verspreid.
Ik zal er sommige moeten afschermen.
Dit jaar had ik weer de grote, witbloemige papavers van De Bolster gezaaid en toen we terugkeerden van het 90 ste Universala Kongreso de Esperanto in Vilnius, de mooie hoofdstad van Lithauwen, was meer dan de helft al geplunderd. Ik wierp er direct een net over dat tot op de grond hing. En wat bleek: tot tweemaal toe heb ik er een koppel koolmezen moeten uit bevrijden. Ze geraakten er wel in, maar niet meer uit! En intussen hadden ze zich weer erg te goed gedaan.
Ik moest het net ingraven, zodat er toch iets zou overschieten!
EEN TOPJAAR VOOR DE GELE KORNOELJE (Cornus mas)
Alle gele kornoeljes die ik dit jaar gezien heb hangen proppensvol met rode tot donkerrode , langwerpig-ovale bessen. Bij rijpheid vallen deze af. Nog nooit heb ik zon massadracht gezien.
Ik heb de gele kornoelje leren kennen op de eerste VELT zaden en plantenbeurs die we in het voorjaar van 1974 inrichtten op Lima te Sint- Martens-Latem. Van een meneer De Blieck, imker uit het Waasland, kocht ik mijn eerste kornoelje. Dit is intussen een boom van een vijftal meter geworden. Het is een van de eerste bloeiers en stuifmeelleverancier voor de bijtjes. Prachtig, zo'n boom helemaal in het geel. Meestal zijn er maar weinig vruchten en de merels gaan er mee lopen. Soms is er een jaar met behoorlijk wat vruchten. De vruchten van deze boom zijn eerder klein en zijn steeds wat wrang van smaak.
De boom die ik kreeg van Jerome Van Assche van Dilbeek, eveneens imker, heeft nog nooit veel gedragen. Maar dit jaar hangt die overvol. Deze vruchten zijn een stuk groter en veel beter van smaak. De afgevallen, rijpe vruchten zijn zo te eten.
Aleide gebruikte ze op een gelijkaardige manier als veenbessen bij een vleesschotel. Heerlijk. Hou er wel rekening mee dat de kornellebessen een steen bevatten. Het verwijderen van deze stenen maakt het confituurmaken gecompliceerder.
Mooie kornellebessen hebben we vroeger eind augustus nog geplukt op een picnicplaats van een Duitse autoweg.
Twee jaar terug heb ik in Duitsland het cultuurras Jolico gekocht, een klein plantje voor 25. Toch stonden er 2 lekkere vruchten aan. Dit jaar weer twee, maar die zijn nog niet rijp.Het besgewicht van Jolico is 5,6 g tegenover 2 gram voor de wilde.
Er zijn nog andere cultuurrassen. Ik weet niet of je er bij ons ook maar een kunt aanschaffen.
PRUIMENPROEFDAG TE NEVELE
Vandaag met mijn goede vriend Louis Eelen de jaarlijkse Pruimenproefdag van de Nationale Boomgaardenstichting bijgewoond. Nu eens niet in de Keizelboomgaard te Diepenbeek (Limburg), maar in de 2,5 Ha Dopershoekboomgaard te Merendree, gemeente Nevele.(Oost-Vlaanderen). Deze boomgaard werd in 2000 door de Vlaamse Landmaatschappij gekocht en gerestaureerd en uitgebreid met ruim 200 hoogstambomen : 84 appels in 27 rassen, 84 peren in 22 rassen , 16 rassen pruimen, 10 kersenvariëten en 10 notenrassen. Vorig jaar werd deze boomgaard aan de gemeente Nevele overgedragen. Er zijn niet zoveel oude bomen overgeschoten. De appels en peren zaten in een haast compleet beurtjaar. De oude Altesse Doubles stonden er haast kaal bij, want in het voorjaar waren ze compleet kaalgevreten door een leger van kleine, groene rupsen. Dus buiten de beruchte processierups zijn er dus nog andere snoodaardrupsen. De meer dan 80 jarige, vroegere eigenaar Mr Van den Bon had er vroeger ook nog nooit van gehoord. Hij vertelde over de oude Kerrebroekpruimen, de plaatselijke naam voor Belle de Louvain, de enige pruimen die momenteel in de boomgaard te proeven waren.
Maar geen nood, aan de overkant van de weg met lokaal en ruime parkeerplaats had de NBS gezorgd voor een proef en verkoopstand. Een viertal gidsen trok telkens met een grote groep geïnteresseerden naar de boomgaard. Wij volgden de man met de baard, Eddy Vets van Putte. We kregen een hele voordracht over pruimen. Voordien had hij ons verteld hoe zijn nieuwe appelcollectie met dure Engelse enten uit de befaamde Brogdalecollectie te Faversham in Kent, Engeland door de woelmuizen compleet afgevreten was. In het vervolg zal hij zijn toevlucht moeten nemen tot de Duitse draadkorven rond de wortels.
Eddy is ook een realist en had het over de bijzondere betekenis van hoogstamboomgaarden maar de gewone mens plant toch, om tal van redenen, beter laagstambomen.
De NBS had veel vruchtenrassen uitgestald, die bewonderd, gekeurd en geproefd werden. Er waren rassen bij die ikzelf nog nooit gezien of geproefd had. Sommige waren helemaal nog niet rijp of/en op kleur. Geeft dit geen verkeerde indruk over het ras? Heeft het zin nu al nog groene Anna Späth pruimen te plukken, overigens een uitstekend septemberras? Of de vele verschillende kwetsen, sommige gelukkig al wat kleurend, maar nog helemaal niet op smaak.
Maar al bij al was het een zeer indrukwekkende verzameling, waaraan heel wat voorbereiding voor nodig is geweest. Een prachtig initiatief met een massale opkomst.
Daar Herman Vandepoele van Torhout die dit jaar zwemt in de pruimen- zelf niet aanwezig kon zijn en aan Louis gevraagd had naar de bevindingen, hebben we een vluchtige rangschikking gemaakt:
Reine Claude Diaphane: 8 ; Des Béjonnières: 8 ; Reine Claude dOuillins: 7,5 ; Prof Columbien: 7,5 ; Prune Abricot 7,5 ; Reine Claude Van Schouwen: 7 ; Burbank : 7 ; Damas C : 7 ; Bulllens Blauwe: 7 ; Priesterke: 7; Monsieur Hâtif: 7 ; Corso Bleu: 6,5 ; Yakima: 6,5 : Saint Katrien: 6; Reine Claude Morro: 6 ; Washington : 6 ; Monsieur Jaune: 6
Voor de fruitliefhebber
GASTENBOEK BLOG (21)
11-08-2005
vreemde "bramenplant" gevonden.
In een tuin vond ik een soort maiskolf, maar dan met maiskorrels in de vorm van bramen. Deze braambessen hadden allemaal zes bolletjes en een grotere bol in het midden. En de braambessen zaten net als bij een maiskolf tegen elkaar aan. Ik durfde er geen te proeven, want ik wist niet of ze giftig waren of niet. Ik hoop alleen dat iemand van jullie weet welke plant dat het is. Groetjes van Chantal
11-08-2005, 20:44 geschreven door Chantal
Ik dacht aan karmozijnbes, heb die ooit wel gezien, maar verder ken ik die niet.
De vraag werd voorgelegd aan de mailgroep tuin van Seniorennet. Frans formuleerde zijn antwoord als volgt:
Ik denk dat jij de karmozijnbes bedoelt.
Een verwilderde soort die oorspronkelijk uit Amerika afkomstig is. De bessen worden door de vogels (vooral merels) gegeten en zo wordt de plant verspreid. De bessen zijn enigszins giftig maar niet ernstig giftig. Het sap van deze bessen wordt gebruikt voor het kleuren van suikerwaren en marsepein alsmede kleurt men er ook wel wijn mee. Ook is de kleur uitermate geschikt voor het kleuren van wol ed. met een prachtige dieprode kleur.
Frans
Frans had er ook een foto bijgevoegd, maar met mijn programma lukt het niet die door te geven.
Als je bij Google Karmozijnbes intypt krijg je de nodige illustraties en uitleg.
> Er is een e-mail verstuurd via het 'e-mail mij' formulier op uw blog http://blog.SeniorenNet.be/fruit.
>
> Titel: bielaer
>
> Bericht:
> Geachte ,
> Het is fijn te horen of eerder te zien dat mijn achternaam gebruikt wordt voor een appelsoort !
> Hoe zijn jullie bij deze naam gekomen en gekozen?
> Momenteel ben ik de laatste en jongste Belg die deze naam draagt. Wij zouden nog met twee in Belgie zijn en zijn beiden van het vrouwelijke geslacht zodanig dat hij zeker niet wordt doorgegeven op menselijk vlak dan.
> Mag ik jullie vragen mij hierover wat meer info terug te sturen daar ik zinnens ben met mijn stamboomonderzoek te starten.
> Hartelijk dank bij voorbaat,
> Yolande Bielaer
Dank voor uw reactie. Echter vrees ik dat ik u zal moeten teleurstellen. Ik heb de blog waarop u doelt niet terug bekeken. Heb ik bij Schone van Boskoop het type Bieling vernoemd? Heb ik eventueel Bielaer geschreven?
De historie luidt als volgt : een Nederlandse meneer Bieling was tijdens de oorlog tewerkgesteld in Duitsland. Vandaar bracht hij enten mee van de Rode Boskoop Schmidt Hubbs en commercialiseerde deze in Nederland als Bieling, zijnde een nieuwe mutatie van de Schone van Boskoop, maar in feite ondergroef hij de Duitse licensie.
Inderdaad lekkere jonge inktzwammen in de mail van Aline. (Mailgroep Tuinieren)
Je kan ze smakelijk bereiden maar...
Een hele tijd terug had ik ook een goede portie geplukt op de paardenmest van een manège.
's Anderendaags woonden we de Nationale Natuurbeschermingsdag bij in de Vlaamse Ardennen. Een zonnige Septemberzondag. Bij de picnic dronken we een streekbiertje. Daarna vleiden we ons neer in de schaduw. Ik herinner mij dat ik mijn bloedstroom in mijn hoofd voelde kloppen, net als men koorts heeft.
Daarna wilden we de tentoonstelling bezoeken. "Pak mij vast", zei Aleide, die zich onwel voelde worden.
In mijn armen ging ze eventjes van haar stokje. Terug bij haar positieven zochten we een zetel voor haar om verder te bekomen.
Intussen voelde ik ook het heftiger kloppen van mijn hart. Zij rustte verder uit en ik ging de tentoonstelling bekijken. Er was ook een stand paddestoeken en daar las ik dat men na het nuttigen van sommige paddestoelen gedurende 24 u geen alcohol mag drinken, omdat er zich anders alcoholvergiftiging kan voordoen! We hadden de proef op de som al genomen!
Titel: rode harde bramen
Bericht:
Wie kan mij adviseren?
Ik heb een tamme braam in de tuin.
Deze braam zit vol vruchten.
Al enkele jaren blijven de vruchten rood en hard en worden maar enkele bramen zwart.
Wat moet ik doen??
Waarschijnlijk heb je de stekelloze braam Thornless Evergreen met het sterk ingesneden peterselievormig blad. Dit bramenras is vrij vatbaar voor de bramengalmijt, die woekert in de afzonderlijke deelvruchten. Deze blijven rood en rijpen niet.
De beste remedie zou zijn nu onmiddellijk de takken af te snijden en te verbranden vooraleer de snoodaards kunnen verhuizen naar de nieuwe takken, die nu gevormd worden. Zelf heb ik dit nog niet moeten doen.Ik ben benieuwd om volgend jaar uw bevindingen te horen. Er staan toch geen wilde bramen in de onmiddellijke omgeving? Want die kunnen eveneens zorgen voor een blijvende besmetting.
Ik herinner mij van in mijn kindertijd in West-Vlaanderen, dat mijn vader om de vier-vijf jaar de bramen, die te groot geworden waren afstookte. Meteen gingen de belagers, die zich intussen opgebouwd hadden er aan en na twee jaar waren er weer heerlijke vruchten.
In Amerika handelt men bij sommige grote bramentelers als volgt : Om de twee jaar rijdt men de struiken af tot tegen de grond. Er vormen zich felle nieuwe scheuten die in het tweede jaar overvloedig vrucht dragen.
Vandaag ruimde ik de erwtenbedden op. Er stond een levende rijs tussen die weelderig zijscheuten had gevormd: een appel. De eerste maal dat ik zoiets meemaak. Wat zou het kunnen zijn? Ik heb ergens gelezen dat een bepaald ras te stekken zou zijn, welk weet ik niet meer, maar met de meeste, gecultiveerde rassen zal dit niet lukken.
Appelen worden geënt op een onderstam. Dit is eigenlijk ook een bepaalde appel. In de beginjaren van de vorige eeuw heeft men te East Malling in Engeland een studie van gemaakt om orde te scheppen in de grote diversiteit van de voordien gebruikte onderstammen. Men vergeleek en rangschikte ze naar groeikracht. Je zou kunnen denken dat men een een stijgende (in groeikracht) nummering zou gebruiken; maar dit is niet zo.
M 9, (M van Malling; de E had men al vroeger laten vallen) is een onderstam met zwakke groeikracht, die bomen geeft van ongeveer drie, vier meter (afhankelijk van het erop geënte cultuurras). M 9. werd de onderstam voor de laagstamappelkweek. Deze bomen moeten blijvend gesteund worden.
M 26 is de onderstam die nogal veel gebruikt wordt voor de bomen voor liefhebbers. De groeikracht is iets sterker. Na enkele jaren steun kan hij meestal zonder steun verder. Ook de MM 106 (de tweede M betekent Merton, met als eigenschap bloedluisresistentheid) een nog sterker groeiende onderstam, die eveneens regelmatig gebruikt wordt voor de liefhebbersteelt.
Deze onderstammen vermeerdert men wel degelijk door stekken. Bepaalde bedrijven zijn er in gespecialiseerd.
Er is dus veel kans dat mijn levende erwtenrijs voortkomt van een onderstam, die ikzelf heb opgekweekt. Over enkele jaren weet ik meer.
> Ik heb een perzikboom in mijn tuin maar nu zeggen mijn schoonouders dat het om een wilde perzikboom gaat omdat de perziken klein zijn .
>
> Ik denk dat dat komt omdat ik hem niet uitgedunt heb en dat het geen wilde boom is.
>
> Bestaat dat een wilde perzikboom?
> Hoe ziet een wilde perzikboom eruit?
> Hoe zien de bladeren eruit?
> Geeft een wilde perzikboom vruchten?
Het hangt er vanaf wat je een wilde perzik noemt. Het lijkt mij niet waarschijnlijk dat de oorspronkelijke, wilde perzik nog bestaat. Men zaait al vele eeuwen stenen en die geven nieuwe bomen. Kwekers zijn er steeds op uit om de beste exemplaren uit te kiezen om verder te kweken en te kruisen. Ook de natuur maakt af en toe sprongetjes (erfelijke veranderingen of mutaties). Soms is dit een verbetering, soms niet. De verbeteringen worden verder gekweekt. De andere gaan verloren.
Sommige gezaaide stenen van perziken geven een vrij gelijkend nageslacht, maar voor de zekerheid , om een identieke goede boom te bekomen gaat men enten snijden en deze op een onderstam overenten.
In de kwekerij doet men dit dikwijls op de pruimenonderstam Saint Julien A, die ook algemeen gebruikt wordt voor het enten van pruimen.
Deze onderstam geeft matig grote bomen, is vruchtbaar en is voor veel verschillende rassen geschikt.
Ik heb nog herinneringsbeelden aan kleine,groene, zure perzikjes, die pas zeer laat op 't seizoen enigszins te genieten waren. Deze rassen worden al lang niet meer geteeld. Ook als er heel veel vruchten aan een boom staan, blijven deze te klein, geraken moeilijk rijp en is de smaak zeer matig.
Kijk ook uit naar een ras dat minder vatbaar is voor krulziekte: Bv Fertille de Septembre.
De derde groep: Bramen van Arkansas (Onderzoeksstation Fayetteville)
Arkansas is een staat in het zuiden van de Ver. Staten.
Hier ontstonden de volgende rassen: 'Cherokee' (1974), 'Comanche' (1974), 'Shawnee' (1985), 'Choctaw' (1988), 'Cheyenne' (1976), 'Ebano', 'Kiowa' allemaal gedoornde rassen en twee ongedoornde: 'Navaho' (1988) en 'Arapaho'.
Allemaal namen van indianenstammen.
Deze variëteiten werden geselecteerd in een warm klimaat en de vraag is hoe ze het in ons klimaat doen.
Ik had enkel de twee ongedoornde. De nog wat korte stengels kwamen met wat schade uit de winter van 95..Navaho deed het veel beter dan Arapaho. Dit laatste ras hield het slechts enkele jaren uit. Na de eerste vruchtdracht in het derde jaar, met zeer vroegrijpende en smakelijke, iets zuurdere vruchten , kregen de nieuwgevormde scheuten een schimmelinfectie aan de toppen, zodat deze afstierven. Er bleef steeds minder energie voor het vormen van vruchttakken. Ik moest de plant rooien. Navaho anderzijds bleef steeds gezond . Het ras groeit met forse , opstaande stengels. Gezien zijn zuidelijke oorsprong had ik gevoeligheid voor vorst verwacht. Uiteindelijk blijkt het een van de minst gevoelige rassen. De eerder kleine vruchten rijpen laat, maar smaken goed, tenminste als je rijpe vruchten plukt en dat is niet zo makkelijk te zien.
Verkoopadressen
Andre Hendrickx Leopold Scheiperslaan, 59 2950 Kapellen Tel. (03) 665 32 15
Peter Bauwens, De Nieuwe Tuin, Trompwegel 27, 9170 De Klinge Tel. (03) 770 78 16
Jungheim Boomkwekerijen Haringweg, 1 2975 LB Ottoland (Zuid Holland) Tel. (01884) 641867
E.C. Meulblok A. De Koningstr. 15 4434 AG Kwadendamme (Zeeland) Tel. (01194) 9379
'Kotata'(1984) van het onderzoeksstation van Corvallis, Oregon (USA), rijpt in dezelfde periode, heeft wel stekels en een sterke groeikracht. Mijn plant had wel geleden onder de winter van '95-'96. Tijdens de nog hardere winter van 96-97 was er wat beschutting door de sneeuw en lijkt het uitlopen behoorlijk. Uitstekende,aromatische, lange, grote vruchten. Telkenjare moet ik een groot aantal ranken uitdunnen. En op die plaats heb ik te weinig ruimte om de lange ranken horizontaal uit te spreiden. Bij heraanplant zal ik ze behandelen zoals beschreven bij Taybes. Bij niet-afdekking snoepen de merels alles weg!
'Waldo' ook uit Oregon, heeft eveneens minder vorstweerstand: Mijn beide planten hadden duidelijk te lijden onder de tamelijk harde winter. Een plant is er na een tijdje goed doorgekomen. De andere is nauwelijks in leven gebleven en had niet meer de kracht om nieuwe scheuten te maken.
De vruchten, niet zeer talrijk en wat verscholen tussen de bladeren, hebben een zeer aromatische smaak. Ik heb ook een plant die geniet van de beschutting tegen een zuidermuur en deze doet het wel goed. Dat hij maar een paar lange ranken maakt is hier een voordeel. De meer opstaande groeiwijze van Waldo en Adrienne wijken af van de liggende / kruipende groeiwijze van Silvan en Kotata.
Tot voor kort waren bramen afstammend van Westamerikaanse bramen hier onbekend. Hun namen: 'Silvan', 'Waldo', 'Kotata' en 'Adrienne'. Voor mij de best smakende bramen! En voor U?
'Silvan' werd gekweekt in de gelijknamige voorstad van Melbourne in Australië, uit zaadmateriaal afkomstig uit Oregon (USA). Het is de vroegste van alle bramen (begin juli) en een van de best smakende. Voor de commerciële teelt is het een erg tere vrucht, maar niet voor de liefhebber die de heerlijke, aromatische vruchten bij volle rijpheid kan genieten. De winterweerstand zou vrij goed zijn. Het is echter een gestekeld ras. Verkiest wel een zwaardere grond. Blijkt iets gevoeliger voor vorst dan Taybes.
'Adrienne' (1995) is een recente realisatie van Derek Jennings, die meewerkt aan Medway Fruits in Kent (Engeland). Rijptijd: midden juli, zo'n 7 tot 10 dagen later dan Silvan. Adrienne heeft een geconcentreerde rijpingsperiode(van half juli tot half augustus). De grote vruchten (6 mgr) hebben een uitstekende smaak en zijn veel vaster dan Silvan. De stengels zijn half-liggend, ongedoornd en groeikrachtig, met vruchten in kroonvorm aan korte vruchttakjes. Er wordt aanbevolen de nieuwe stengels zoveel mogelijk gescheiden te houden van de vruchtdragende voor minder beschaduwing van de rijpende vruchten. Soms moet je ze door aanbinden wat meer tegen de grond houden. De vorstweerstand valt tegen. Mijn eerste plant bevroor tijdens de strenge winter 96 -97. Dit jaar was er weer veel schade aan de planten buiten. Het is zonde om die forse ranken tot de helft te zien invriezen. Ik heb ook een plant in de Filclairserre staan. De vruchtbaarheid is niet groot, doch die plant zal ik moeten verwijderen wegens erge aantasting door de bacterieknobbels.
Een tweede groep Amerikaanse bramen zijn de vroege bramen uit West Amerika. (The Pacific Coast)
Deze zijn vooral bekend om hun vroegheid.
De variëteiten uit deze groep stammen uit kruipende bramen die groeien van Vancouver in het Noorden tot Californië in het Zuiden. Door de botanisten worden ze in een aparte ondersoort gerangschikt. Ze zijn vroeg, hebben een kruipende groeiwijze, en gewoonlijk lange en conische vruchten met een aromatische smaak. Hun genetische structuur is dusdanig dat zij bij kruising met frambozen uitstekend smakende hybriden of braambozen geven.
De drie best bekende braambozen zijn de 'Loganbes', de 'Taybes' en de 'Boysenbes'.
De 'Loganbes' (1883) was eerst gestekeld. De doornloze mutatie werd in 1926 gevonden in Californië en in 1934 verdeeld in de USA.
Mijn Logans waren in 96 praktisch volledig bevroren. Dit voorjaar bevroren nogal wat takken gedeeltelijk.
De 'Taybes' (1979) -prachtig om te zien en heerlijk om te eten- werd in Schotland gecreëerd door de heer Jennings. Men spreekt van de Medana Taybes, om het oorspronkelijke, gestekelde ras aan te duiden en van de 'Buckingham Tayberry' , om de in 95, in Buckinghamshire gevonden, ongestekelde mutatie te benoemen. (Een mutatie is een blijvende , erfelijke verandering.) In de natuur komt het toeval dikwijls ter hulp. Derek Jennings vertelde mij dat hij zelf vele jaren, in talrijke experimenten gepoogd had om de stekelloosheid te bekomen!
De vorstweerstand valt mee. Dit voorjaar waren slechts een paar stengeltoppen voor een stuk ingevroren . Naar mijn ondervinding is het veruit de beste braamboos die men zich kan aanschaffen. Je bekomt veel mooie , heerlijk aromatisch smakende vruchten. De vruchtdracht wordt positief beinvloed door het horizontaal aanbinden van de ranken. Zorg dat je aan weerszijden hiervoor een drietal meter ruimte hebt. Ik bind aan aan vier draden. Op een andere plaats heb ik daarvoor een vlechtwerk voor betonbekisting zien gebruiken.
Om de merels weg te houden gebruik ik al enkele jaren insectengaas van 3,66 m breedte. Wasspelden houden de panden onderaan de laagste draad samen. Bij het plukken heb je die maar los te maken. Geen gesukkel meer met het steeds haperende groene net van vroeger! Eerst duw ik de nieuwe scheuten meer naar beneden, zodat deze niet onder het doek groeien en onnodige ruimte innemen.
De 'Boysenbes' (1935) waarvan nu vooral de ongestekelde vorm gecultiveerd wordt, zou zeer goed tegen drogere grond kunnen. Spijtig bleek de plant die ik kocht, besmet door de heksenbezemziekte.
...en nog een Amerikaanse BRAAM...met een Schots rokje!
'Loch Ness' in 1988 door het Scottish Crop Research Institute (te Invergowrie naast Dundee) gelanceerd, is verwant met deze Noord-Oost Amerikaanse bramen, maar werd gekweekt onder Europees klimaat. De grote vruchten zijn meer afgerond. Ze leveren een massa tamelijk vaste, zeer goed smakende vruchten, die goed bestand zijn tegen regenweer. Ze rijpen vanaf half augustus, maar de laatste vruchten van eind september begin oktober smaken nog steeds . De winterhardheid valt mee: slechts een van mijn drie struiken had veel bevroren stengels in '95-'96. De stengels staan rechtop en dienen regelmatig aangebonden te worden. Felle wind knapt ze gemakkelijk af. Ik heb niet te klagen van de groeikracht (ruim 2 m. hoog).
Dit ras is de beroepsteelt van bramen gaan monopoliseren. De eerste jaren deden ze het bij mij uitstekend maar daarna kregen ze last van bacterieknobbels. Deze braam vraagt goede grond en bemesting om optimaal te produceren.
Jennings beoordeelt de smaak van deze groep bramen als niet intens, maar in potentie toch zeer goed. De vruchten hebben nog verschillende rijpingsdagen nodig nadat ze al zwart kleuren. Dit is vooral het geval bij onvoldoende water. Warm weer verhaast de rijping die je kan zien aan de meer gezwollen deelvruchtjes. Dus goed kijken bij het plukken. Rijpe vruchten komen ook gemakkelijk los. Commercieel plukt men weleens te vroeg, zodat de vruchten hun volle smaak nog niet hebben.
Bramen dien je wel regelmatig, om de twee, drie dagen te plukken.
De laatste in de reeks is de in '96 vrijgegeven 'Triple Crown', genoemd naar het grootste succes in rugby (dat in Amerika veel populairder is dan voetbal) en aldus ook bij het bramenselectiewerk. De ene ouder was zelf een kruising van Hull en Chester en de andere was een selectie uit het Arkansas kweekproject( zie verder). De rijpingstijd is begin augustus. Het zijn zeer grote, stevige vruchten, met daarenboven een zeer aangename smaak. Het aantal vruchten is wel minder en de periode waarin ze rijpen is eerder kort. Dit jaar waren er planten bij die geleden hadden door de vorst van 10 °C. Aan andere was dan weer niets te merken. Ik had gezorgd voor afleggers. Het werden flinke planten. Ze overleefden echter het uitplanten in potten niet. Misschien was de gebruikte compost nog niet oud genoeg en bevatte deze te veel zouten? Of is deze braam gevoelig aan de schimmel die de frambozen doet afsterven? Bij een vriend groeide de jonge plant wel, doch de jonge scheuten vielen onder de snoeplust van een konijn. Jonge braamscheuten die in de smaak vallen van een konijn daar had ik nog geen last van.
In 1974 kwamen 'Black Satin' en 'Dirksen Thornless' op de markt. Ik ken alleen de eerste: 'Black Satin' met nog iets mooiere bessen dan 'Thornfree', maar duidelijk zuurder. Je kan dit ras herkennen aan de meer roos-witte bloemen. Het is een zeer gezonde, fel groeiende, stekelloze braam. Dirksen Thornless zou de reputatie hebben van een goede smaak.
Hull Thornless' (1981) geeft iets minder grote bessen, maar met een goede smaak. Geeft slechts één of een paar zeer forse, opstaande stengels (In leemgrond zag ik wel meer stengels). Mijn plant kwam goed uit de winter, maar de ene forse stengel stierf af tijdens de rijping eind juli '96. Rijpt anders vroeg, vanaf eind juli, begin aug.
'Chester Thornless' van 1985 geeft tamelijk grote, goed smakende bessen en rijpt vanaf half augustus. Matige vruchtbaarheid (voorlopig toch), geen winterschade en een gezond gewas, met stevige, opstaande stengels.
