Op Schattenjacht

Gisterenmorgen was voor mij een geschikt moment om wat aanplantmateriaal te gaan ophalen.

Eerst naar de Proeftuin in Zomergem van Marc Geens. Marc is bioloog en is via zijn liefhebberij voor kruisbessen, of voor Vlamingen stekelbessen, uitgegroeid tot een specialist wat kleinfruit betreft.

Hij biedt een zeer interessant assortiment aan: zie http://www.proeftuin.info

Toen ik hem opmerkzaam maakte op het ontbreken van de gestekelde braam Fantasia in zijn assortiment,  vertelde hij mij dat deze braam het bij hem niet goed had gedaan. Te ziektegevoelig? Iets dat ik aan geen kanten kan begrijpen. Hij zit daar op een goede leemgrond en ik dacht dat veel fruit het dan nog beter doet, tevens rekening houdend met het feit dat hij hij werkt met veel compost en organische bodembedekking. Ik ben er eens op snoeidemonstratie geweest en Marc snoeide toen enkel de dode delen van de afgedragen takken weg. Ik wil hem een van mijn planten bezorgen met het advies elk jaar de afgedragen tot tegen de grond weg te nemen. Ik vermoed sterk dat zijn resultaten dan veel beter zullen zijn.

Er kwam een mevrouw die 8 m had om stekelbessen te planten. Marc  liet haar de keuze tussen struik - en haagsysteem. Het haagsysteem met om de halve meter een ras sprak haar 't meest aan. Voor de zeer sterk groeiende Worcesterbes en verwanten raadde Marc een plantruimte van 1 m aan met 2 takken, waartussen 50 cm. Aldus kan de mevrouw een mooie variatie van opeenvolgend rijpende vruchten telen.

Marc had voor mij de blauwe bes Legacy gereserveerd. Planten in turf, zoals ik het altijd met succes gedaan heb, vindt Marc ecologisch niet verantwoord. Zijn advies: maak een voldoende groot plantgat. Meng de uitgegraven grond met een gelijk volume aan (niet te grof) hakselhout en groffe bladcompost. Vul hiermee het plantgat aan. Dek tenslotte de bodem rond de plant af met een dikke laag (8 cm) hakselhout.

De planten kunnen ook goed in een grote plantpot (20 liter of groter) geteeld worden. Regelmatig gieten. Blauwbessen vergen een goede vochtvoorziening.

Van Marc vernam ik dat Europa zeer streng geworden is wat de invoer van Rubusrassen, bramen, betreft om wille van een virusziekte in Amerika. Juist daar gebeurt het meeste ontwikkelingswerk voor nieuwe rassen. Enkel grote vermeerderbedrijven, vertrekkende van merissteemcultuur zullen in Europa nog kunnen werken met de nieuwe Amerikaanse rassen.

Van de schattenjacht bracht ik volgende resistente kruisbessen mee:

Kapitein: speciaal, zwart

Mc Ginnes: rood

Orus 10: zwart

Resistenta: geel

Rixanta: geel

Welcome: rood

De nieuwe zwarte bes: Black Giant

De Blauwe bes: Legacy

Een zwarte Moerbei in de hoop over afzienbare tijd eindelijk, echt grote vruchten te hebben. De huidige voldoen niet voldoende.

Op de terugweg ging ik bij André Hendrickx te Stabroek nog 3 peren op kwee A halen. De groeikracht is beter. Je moet wel iets langer wachten op vruchten maar de kans op bevriezen is veel minder dan op kwee C onderstam. Dat we naar warmer weer evolueren betekent niet dat er binnen afzienbare tijd nog niet eens een kwalijke vorstperiode komt met -15 ° en zonder goede afdekking lopen de kwee C’s groot gevaar.

Josephine de Malines

Bergamotte Esperen

Supertrevoux

Vorige vrijdag heeft men hier de gracht naast ons uitgediept. Ik had gevraagd de specie bij mij af te kappen om als ophogingsmateriaal te gebruiken. Voor het planten van de peren heb ik er al dankbaar gebruik van gemaakt, want ik plant mijn bomen liefst zo hoog mogelijk wegens de zeer hoge waterstand in de winter.

Zaailingbramen

Vorig jaar zijn in een aardbeienbed 2 bramen ontsproten. (Zie de foto’s). Ze zijn ongestekeld. Wat opvalt zijn de volledig rode stengels. Al de stekelloze bramen die ik tot nog toe ken, hebben hoofdzakelijk een groene grondkleur, soms met wat roodverkleuring. Bij mijn gestekelde bramen is er nog meer roodverkleuring.

Het zijn kruipende bramen. De stengels liggen op de grond. De langste stengels meten ongeveer 2 m. Ik weet niet wanneer ze ontkiemd zijn. Was dit vorig jaar of nog een jaar vroeger? Twee jaar terug toen ik het bed proper maakte in de herfst of winter heb ik ze niet opgemerkt.

Ik ben nu erg nieuswsgierig naar de vruchten. Zullen ze meevallen?

Normaal gezien is de kans dat het waardevolle vruchten zullen zijn bijzonder klein.

Maar je weet maar nooit! Ik heb al de zaailing Aleidaappel die ik een paar weken terug nog geproefd heb en die nog best te eten is. Iemand die appels kwam kopen vond ze zeker het aanschaffen waard.

Nu heb ik weer iets nieuw om naar uit te kijken! Nieuwe bramen!

Bramen aangebonden

Ik heb 2 bramen met stekels.

1.  Het oude duitse ras Theodoor Rheymers, in Amerika per vergissing herdoopt in Himalaya. Een verstrooide professor had dit ras ontvangen, maar ook bramen uit de Himalaya. Er gebeurde een verwisseling.

Jaren later kwam de Himalaya terug naar Duitsland en daar herkenden ze hun oude Theodoor Rheymers.

Het voordeel van dit ras is de vroegheid. In juli beginnen ze al te rijpen. De bessen zijn matig groot en behoorlijk van smaak.

2.  Ik heb het echter vooral voor Fantasia. Hierin herken ik de mooiste bramen uit mijn jeugd in West-Vlaanderen.

Deze braam heeft men eind der tachtigerjaren ontdekt langs de Theems te Kingston-upon-Thames in Engeland.

De opvallend grote bessen hebben de stevige bramensmaak. Belangrijk is dat je de vruchten echt rijp plukt. Uit de kommentaren die ik hoor is dit niet steeds het geval. Bramen dienen ook in volle zon te staan.

Bramen zijn stevige groeiers, die als ze het naar hun zin hebben ranken tot 5 m geven.

Ik teel deze rakkers aan palen met een drietal draden.De Himalaya is enkel aan palen gebonden (Foto 1 en 2). Eerst knip ik de stengels die gedragen hebben tot tegen de grond af, ook al is het onderste gedeelte soms nog groen. Insnoeien tot aan het gave gedeelte geeft duidelijk minder resultaat in hergroei.

De ranken die het vorige jaar gegroeid zijn worden nu aangebonden. De zijstengels knip ik in tot op 25 – 30 cm.

In het najaar werden deze al eens getopt, want als je dit niet doet groeien deze gemakkelijk 2 m en meer en hebben hebben de toppen zich in de grond gewerkt en nieuwe planten gevormd. Dan kun je gaan uitdelen! Als je deze planten niet verwijdert, heb je op de korste keren een ondoordringbaar braambos.

De haagvorm is heel gemakkelijk te plukken. De vruchttakken hangen mooi aan de buitenkant, zodat je van de gestekelde takken helemaal geen last hebt.

Iets later in september is het wel intgeressant de zijtakken van de nieuwe ranken in te korten. Ze kunnen anders hinderlijk worden bij de laatste pluk.

Vroeger voerde ik het knipsel af om te verbranden in de open haard. Nu laat ik deze ter plaatse composteren. Ik knip van de oude ranken alle zijtakken af, zodat het snoeisel vlak op de grond kan liggen en aldus makkelijker verteert. (Zie onderaan de struiken). Anders vormt het snoeisel een hinderlijk kluwen op de grond, met takken die naar alle kanten uitsteken, die door gebrek aan contact met de grond niet verteren en nog lang zouden blijven hinderen als je er langs loopt.

Slaplantjes in de Serre

De slaplantjes in de serre hebben geen hinder ondervonden van de voorbije nachten met vorst. Wellicht heeft het tot -8 °C gevroren.

Kerspruimen dit jaar ?

Ik schat dat het de vorige nacht hier een 5 tal graden gevroren heeft. En komende nacht zou het nog iets meer vriezen

De myrobolanen of kerspruimen, de pruimensoort Prunus cerasifera, waarvan de cultuurpruim, Prunus domestica afstamt, hebben vorige nacht wellicht geleden onder de flinke vorst. De bloei heeft evenwel zijn optimum nog niet bereikt. Dan zijn het echt witte bloeiplekken in de tuin.

Deze bloeiende kerspruimen bestaan in feite uit een viertal variëteiten. Het zijn in feite onbenoemde rassen. Er zit een vroege blauwe tussen, evenals een gele. Dan volgen nog een roodachtige en nog later een blauwe  bloed-kerspruim.

Twintig jaar terug werden ze als bundeltje sleepruim, Prunus spinosa in de grond gestopt, maar ze geraakten nooit uitgeplant.

Genetische modificatie helpt tegen schurft in appel

15 FEB 2008    Groenten en Fruit

Genetische modificatie van appels kan er voor zorgen dat de fruitteelt milieuvriendelijker wordt. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen UR.

De Gala-lijn met de beste weerstand (resistentie) had 60% minder schurft-aantasting dan de niet genetisch gemodificeerde bomen. Dat betekent dat de genetisch gemodificeerde bomen aanzienlijk minder chemische bescherming nodig hebben.

In de onderzoekboomgaard stonden ook Santana-bomen, een appelras dat door Plant Research International via kruisingsveredeling is ontwikkeld en ook resistent is tegen de schruft. Deze bomen bleken zich nog beter tegen de schimmel te kunnen verdedigen.

Aan de Leuvense Universiteit doet Wannes Keulemans soortgelijk onderzoek. Een aantal jaar geleden was er eveneens een aanvraag om ook bij ons een proef met genetisch gewijzigd materiaal op te zetten. Zijn aanvraag werd afgewezen.

Donja

( Foto uit Hoogstamfruitbomen in West-Vlaanderen)

Donja is een appel die rond de jaren 1925 gewonnen werd door de stationschef van Jabbeke, de heer Frans De Hondt.

Het is een kruising tussen Transparente Blanche (oogstappel) en Transparente de Croncels.

Rijp in augustus, bewaart tot half september.

In 1997 schafte ik mij dit ras aan. Dit was toch de bedoeling.

Vandaag, 13 februari schoten nog gave vruchten over, geplukt als groene appels naar het einde van september, als de normale Donja al voorbij moest zijn.

De smaak van deze appel valt behoorlijk mee. We vergeleken met een President van Dievoet, ook een lekkere winterappel. De eerste vonden wij de beste!

Het is een volledige beurtjaarappel. Dit jaar verwacht ik zo goed als geen vruchten.

De eerste jaren leek het mij een vrij schurftgevoelige boom, zeker in de beginjaren. Daarna is er meer weerstand gekomen. In 2005 waren het mooie, grote vruchten met nauwelijks schurft. Vorig jaar was er totaal geen schurft.

Hierbij 3 vandaag genomen foto’s.

Wie helpt mee het ras te determineren?

Trip naar Engeland

Vrijdag 8 febr. bij ‘t begin van ‘t mooie weer naar Engeland. De temperaturen liepen wel niet zo hoog op als hier. Zaterdag boekte Ukkel met 17,1°C een record voor febr.

Wij vertrokken met Nordfolkline uit Duinkerke om 8 a.m. Eerste stop te Hersham bij Chase Organics voor het ophalen van de zaden uit de Organic Catalogue. Verwelkoming bij Mike Hedges, directeur. Op weg naar Send stop in Wisley Garden.

Veel nieuwe dingen zag ik niet in het Plant Centre tot mijn oog viel op de peer Sensation, de rode mutant  (1940 in Australië) van  Bon Chrétien Williams’.

Onderstam kwee Adams. De vrucht heeft een blinkend rode pel. Het vlees is crème-wit, halfsmeltend en sappig.

Het oorspronkelijke ras Williams’ Bon Chrétien  ontstond in de 1760 tiger jaren te Aldermasten, Berkshire, Engeland.

Regelmatig vruchtbaar, goede, licht gemuskeerde smaak en sappig. Te plukken enkele dagen voor volledige rijpheid vanaf eind augustus.

Hartelijk weerzien met de 85 jarige fruitvrienden Howard en Elisabeth Stringer. De kruisbes Weisse Neckartal heb ik hem spijtig nog niet kunnen bezorgen.

Zondag 10 februari Jonas 16! Een grote gast, al meer dan 1,80 m.

Op de terugweg stop te Leffinge bij kozijn, alias "nonkel André", André Lagrou, 79 sinds 6/2.

Madame Verté

Deze peer ben ik niet tegengekomen bij Theyskens.

Ze werd rond 1810 bekomen door Kevers te St joost-te-Node (Brussel). Soms spreekt men ook van een zaailing van Van Mons, maar we hebben vernomen dat Van Mons niet vies was om de vruchten van anderen naar zijn hand te zetten.

Ik heb de vrucht leren kennen op Europom 2006 te Naumburg bij Kassel. Ze was er te proeven uit biologische cultuur.

De grootte is iets onder de middelmaat. Dunnen kan helpen.

De boom vraagt een goede grond. Dan is het vruchtvlees smeltend, zeer saprijk, zeer zoet en goedsmakend. Zoniet is er weinig kwaliteit.

Pas eind oktober plukken. Vraagt een warme herfst. Tot 10 weken houdbaar

Franz Mühl in ”Alte und Neue Birnensorten” geeft volgende aanbouwwaarde:

Ook op een koelere standplaats een van de beste winterrassen voor de tuin, op voorwaarde van een goede verzorging. Kan ook gebruikt als leivorm of voor kuipplanting. Goede tafel- en keukenpeer. Marmelade krijgt een mooie, rode kleur.

Pomologie (slot)

Laten we het nu hebben over de zaaiers van peren in de streek van Doornik, waarover B. Du Mortier enthoesiast verhaalt in “Pomone tournaisienne”.

Onder de vruchten zijn er excellente rassen wier kwaliteiten overal tot uiting komen. Andere zijn van eerste kwaliteit in de goede klei - en kalkgronden van Henegouwen  en in de propvincie Namen en omgeving, maar hebben weinig waarde in Vlaanderen. Ziehier de namen en oorsprong van de voornaamste van deze peren.

Beurré Durondeau of Poire de Tongre-Notre-Dame, in 1811 gewonnen door Durondeau, brouwer in dit dorp. Deze peer steekt er overal bovenuit, waar men ze ook kweekt.

Beurré Dumont, nog zo’n buitengewone peer die het overal goed doet. Ze werd bekomen in 1831 door Joseph Dumont-Darchy, tuinier van de baron de Joigny te Esquelmes bij Doornik.

Général Totleben  Zeer grote vrucht, magnifiek als leiboom, maar zeer afhankelijk van grond waarop men teelt. Gewonnen in 1842 door Fontaine, tuinier te Ghlin.

Beurré Dilly. Variëteit uit 1848, verkregen door Dilly, hoefsmid te Jolain bij Doornik. Goede peer in Vlaanderen, maar buitengewoon goed en mooi in Henegouwen.

Beurré Dubuisson, gewonnen in 1832 door Isidore Dubuisson, tuinier te Jolain. Volgens Du Mortier is het een buitengewone vrucht. Hoe het ras het doet in andere streken moet nog onderzocht worden. Ik heb het ras geplant in Mechelen maar niet met het beste gevolg.

Délice de Naghin. Bekomen door Daras de Naghin, eigenaar te Doornik. Volgens Du Mortier is het een uitstekende peer voor november. Daras de Naghin heeft ook de Comte de Hainaut, Colmar Daras en Beurré de Naghin gewonnen.

Gros  trouvé. Magnifieke tentoonstellingspeer, lekker gebakken. De vrucht werd gevonden door Gabriel Everard, boomkweker te Doornik. Deze man bekwam ook de Passe-Colmar d’été (1835), Délice Everard (1842), Colmar  Du Mortier, Princesse d’Orange.

De Beurré du Bus, een zeer goede peer voor december en januari werd in 1858 gewonnen door Du Bus, advokaat te Doornik, die ons ook nog de Beurré Saint François gaf, een zeer goede vrucht voor november.

Vervolgens hebben we nog  Joseph Dumont, tuinier te Esquelmes met Triomphe Dumont (1857), Rival Dumont en Beurré d’Esquelmes.

De Fontaine, tuinier te Ghlin met Général Totleben, Beurré de Fromentel, Beurré de Ghlin en Délice d’Avril.

Van Bouzin, deken te Chin de  épiscopale en Gris de Chin.

B. Du Mortier, president van de ‘Société royale d’Horticulture de Tournai’ werd zelf een groot zaaier. Hij won Rouselinne de Tournai, Belle de Kain, Beurré Pauline, Crassane Du Mortier, Bergamote de Tournai, Tournai d’hiver, Beurré du Carème, Petit Tournaisienne, La Solstitiale en Bési musqué. 

B. Du Mortier stierf op 82 jarige leeftijd in 1878 te Doornik, zijn geboortestad.

De vruchten van de Doornikse zaaiers zijn eerste klasvruchten in die streek, maar elders halen ze over het algemeen niet die kwaliteit.

Uit al het voorgaande zien we dat België grote en bekwame zaaiers heeft voortgebracht, waarvan de resultaten over gans het land en daarbuiten verspreid zijn en algemeen worden gewaardeerd.

Het is helemaal niet overdreven te zeggen dat de Belg zich trots mag voelen de beste peren te hebben die men eet op onze planeet.

Naar Hoeselt

Vorige zaterdag was het zonnig, maar toch vrij koud. 1,5° Wees de buitentemperatuuraanduiding in de wagen. Louis had zijn botten aangetrokken en kreeg zeer koude voeten. We haakten voor het eindsignaal af.

Via schilderachtige wegen met veel fruit reden we van Borgloon naar Hoeselt. Mij troffen vooral de vele maretakken in de populieren. In de tijd moeten de druïden hier ferm hebben kunnen oogsten. Nu lijkt het een beschermde plant te zijn.

Gelukkig troffen we Jean-Pierre Billen thuis. Hij is de reisorganisator van de NBS. We leerden hem kennen op de eerste reis naar Engeland in 1997. In 2006 bracht ik verslag uit (half sept.) op de blog over de schitterende reis tot in Cornwall. Volgend jaar hoopt Jean-Pierre Midden-Engeland te verkennen. Normaal zullen Aleide en ik van de partij zijn.  

Wat later kwamen zijn ouders thuis. Vader Billen heeft een kleine, maar tot in de puntjes verzorgde wijngaard. Hier geen ziektes en goede groeikracht.  Wijnmaken is zijn grote hobby. Na alle soorten fruitwijnen is het druivenwijn geworden.

Gestekte Phoenix geeft lossere trossen dan geënte. De resistente regent is goed vertegenwoordigd. Sirius heeft hij niet staan.

Fruitsla

Vandaag 73. Aleide maakte om de dag te starten een lekkere en gezonde fruitsla met eigen appelsap, appel, okkernoot, frambozen, Taybes en zwarte bes. Maar niet eigen fruit eerst, er komt ook nog banaan, citroen en ahornsiroop uit Canada bij.