De nieuwe Poolse rassen van het Research Institute of Pomology and Floriculture (RIPF) te Skierniewiece.

Vanaf 1997 is men in Polen doelbewust begonnen met het kweken van rassen die ook geschikt zijn voor de verse consumptie  m.a.w. het uitkruisen van de te sterke zwavelverbindingen.

Bona  Gemiddelde groeikracht, opgericht ; vroegrijp, zachte smaak en weinig zuren, zeer grote bessen en Ceres , gemiddelde groeikracht,  zeer vroege bloei, nachtvorstgevoelig; rijpt ook zeer vroeg; gemiddelde besgrootte, naar de zure kant. Gezonde groeier (beiden 1991)

Tiben (laat) Dit ras had de hoogste gemiddelde opbrengst over 5 jaar van 9,9 ton/ha en dit met het kleinste bessengewicht: gemiddeld 101g/100 bessen! Tiben is ook de felste groeier: gemiddeld 1,98 m. (vergelijk Titania die wij kennen als zeer groeikractig: gemiddeld 1,69m!) en Tisel (de vroegste) , gemiddelde opbrengst: 8,4 ton/Ha met een gemiddeld gewicht van 124g/100 bessen (2^de plaats) . Ook nr 2 wat groeikracht betreft: 1,78m.   In 2000 op de Poolse rassenlijst.

Ores (laat), Ruben (laat) en Tines (midden), gemiddelde opbrengst: 8,0 ton/ha. Dit ras had wel de zwaarste bessen: 135g/100 bessen. Wat resistensie tegen bladvalziekte betreft schoorde dit ras iets minder goed.  lancering 2005

Gofert : 2009 Zeer productief; grote en gemiddelde vruchten; goede smaak; rijk aan vitamine C: zowel voor de verse markt als voor industriële verwerking Resistent tegen schimmels. Ook aanbevolen voor de biologische teelt.

Behalve voor het ras Bona heb ik geen weet of deze Poolse rassen hier al ergens verkrijgbaar zijn. Als u meer weet graag een seintje.

DE NIEUWERE RASSEN

Ben Lomond (1975) was het eerste, moderne Schots ras. Door het late bloeitijdstip ontsnapte het aan lentenachtvorsten. De resistentie tegen meeldauw werd intussen echter doorbroken. Haalde h op het Poolse Experimentele Station te Dabrowice  van 2002 tot 2006 nog een gemiddelde opbrengstvan 7,0 ton/ha. Ben Lomond heeft grote bessen: gemiddeld bessengewicht:110g/100 bessen.

Ben Alder (1989) heeft een zeer hoog gehalte aan anthoccyaninen.  Dit ras bloeit zeer laat. Typisch is de opgerichte groeiwijze die het ras zeer geschikt maakt voor mechanisch oogsten. De bessen zijn wel klein.

Ben Tirran (1990) is de laatste bloeier, groeit eveneens opgericht  en is hoog in vitamine C.

Ben Hope (1998), productief, goede smaak, resistentie tegen rondknopmijt.  Is momenteel het meest (industrieel) geteelde ras.

Ben Gairn (1998) , het enige ras met resistentie tegen het reversie virus. Zeer vroege bloei en rijping. Op de proeftuin Houtig Kleinfruit te Tongeren was de waardering negatief, zowel voor productiviteit, vruchtsortering en troskwaliteit.

Ben Avon en Ben Dorain (beiden 2003) hebben veel gemeen met Ben Alder en Ben Tirran.

Voor de zelfpluk, in het Engels PYO, Pick Your Own en de amateurmarkt ontwikkelde men rassen met een beperktere groei, grote bessen en een relatief zoetere smaak. Enkel Big Ben beantwoordt aan dit laatste criterium. Bij het bezoek vorig jaar aan het Scottish Crop Research Institute  viel het mij op dat de in ontwikkeling zijnde rassen opmerkelijk zoeter smaken.

Ben Sarek : zwakke groeikracht; vormt een kleinere struik met zeer veel grote bessen. Het ras heeft nog de sterke zwarte bessensmaak. Je mag niet te lang wachten met plukken want rijpe bessen vallen af. Gezonde groeier.

Ben Connan (1993) Middelsterke groei; heeft eveneens grote, wel iets beter smakende bessen o.w.v. minder zuur. In het Poolse onderzoek gedurende 5 jaar een gemiddelde opbrengst van 7,3 ton/ha. Gemiddeld bessengewicht 109g/100 bessen. Vitamine-C rijk. Resitentie tegen meeldauw en bladvalziekte; wel gevoelig voor mijten en luizen.

Big Ben het nieuwste ras, heeft de dikste bessen en een duidelijk zoetere smaak. Voor zover ik weet is dit ras nog enkel in Engeland te vinden. Gezien zijn excellente eigenschappen zal dit ras binnen luttele jaren ook hier te koop zijn.

Welke zijn vandaag voor zwarte bessen de Selectiecriteria?

Minder vorstgevoeligheid. Een tijd terug waren er jaren dat (haast) alles bevroor tijdens lentevorsten. Een ramp voor de industriële teelt, waarbij het steeds meerdere hectaren betreft. Men zoekt vooral naar een later bloeitijdstip.

Geschiktheid voor machinale oogst.

Betere kwaliteit: mooiere trossen en grotere bessen

Een betere smaak voor de verse consumptie. Deze optie is erbij gekomen omdat de teelt voor industriële verwerking verzadiging vertoont met als gevolg te lage prijzen. Wat consumptie betreft zijn er alleszins nog mogelijkheden.

Meer vitamine-C  Globaal gezien is het vitamine-C gehalte het hoogst van al onze kleinfruitsoorten, maar er is verschil bij de verschillende rassen.

Hoger anthocyaangehalte o.w.v. de anrtioxidanten, de gezondheidsfactor waarvoor zwarte bessen zo belangrijk zijn.

Resistentie tegen de bessenrondknopmijt  (Cecidophyopsis ribis Westw.) In de gezwollen knoppen zitten vele tientallen mijten die in het voorjaar gaan zuigen aan de nieuwe bladeren. Bovendien zijn deze mijten dragers van het brandnetelvirus dat de bladeren aantast en productieverlies veroorzaakt.

De bessenbladgalmug (Dasineura tetensi Rübsaamen) of Leaf Curling Midge.

Resistentie tegen schimmelziekten:

-Amerikaanse  kruisbessenmeeldauw (Sphaerotheca mors-uvae)

-Bladvalziekte (Drepanopeziza ribis)

-Zwarte bessenroest (Cronartium ribicola)

De takken van zwarte bes hebben een speciale geur, niet bepaald aangenaam, maar wel typisch zodat je alleen al hieraan zwarte bessen van rode kunt onderscheiden.

Ik heb als kind zwarte bessen of beter paters (de volksnaam in West-Vlaanderen) leren eten. Deze rassen hadden de sterke smaak.

Men is er in geslaagd deze stoffen op te sporen. Het zijn namelijk zwavelverbindingen, die reeds in zeer geringe concentratie te ruiken en te smaken zijn.

Bij het onderzoek naar nieuwe rassen tracht men deze zwavelverbindingen er uit te kruisen. Een eerste ras waarbij dit lukte is het Poolse ras Bona (1991). Dit ras heeft grote bessen en een zoete smaak; blijkbaar een eerste selectie voor de verse consumptie. Dit ras heeft echter minder zuren. Kinderen vinden deze bessen aangenaam smaken , doch iemand die de sterke smaak gewend is vindt ze niet sterk genoeg.

Polen, het Europees land met de grootste productie  van zwarte bessen heeft het proefstation: Research Institute of Pomology and Floriculture (RIPF) te Skierniewiece.

Naast Bona  (1991) kwam in 1991 ook het ras Ceres op de Poolse rassenlijst. Dit laatste ras was een van de eerste met resistentie tegen de bessenrondknopmijt.

Maar er zijn een reeks nieuwe rassen:

Tiben (laat) en Tisel (de vroegste) :  in 2000 op de Poolse rassenlijst.

Ores (laat), Ruben (laat) en Tines (midden): 2005

Gofert : 2009

Zwarte Bessen (Ribes nigrum)

De “Paters “ in West-Vlaanderen

Aleide vroeg van er terug werk van te maken en een nieuw veld aan te leggen. Zwarte bessen vragen af en toe nieuwe grond. Na een tiental jaar is het best een nieuw perceel voor te bereiden. Een overgroeid perceel heb ik deze zomer overtrokken met antiworteldoek om de begroeiing te doen afsterven. Deze winter wordt er compost en verteerde paardenmest op gevoerd.

Uit Engeland wil ik Big Ben betrekken; een nieuw ras van het Scottish Crop Research Institute bij Dundee met zeer grote bessen en een zoetere smaak.

De proefstations zijn de laatste jaren rassen aan het selecteren voor de verse consumptie: langere trossen en dikkere bessen.

Met Big Ben is Schotland hierin geslaagd.

Vervolgt

Mashua

Nog een knolgewas uit Zuid-Amerika

Van Lieven David kreeg ik ook een paar Mashua knolletjes. En van Stijn Demeulenaere gelijkaardige, maar iets grotere knollen.  Beiden waren oranjekleurig. Het zijn beide grondbedekkers: de eerste meer gedrongen met kleine blaadjes, de tweede meer rankend met grotere blaadjes. Zijn het beiden Mashua’s?

Rauw geproefd zijn ze beiden te sterk, met een peperachtige  smaak. Bereid, smaken ze een stuk beter. Voor de productie moet je het niet doen: weinig opbrengst of lag het aan de vroege vorst? De knollen ontwikkelen zich pas heel op het einde van het groeiseizoen.

Volgende gegevens vond ik op het internet:

Mashua is verwant met Oost-Indische kers van het Tropaeolum genus

Een knolgewas uit Zuid-Amerika, ook wel bekend als Anu; nauw verwant met Oost-Indische kers, en een even vlotte klimmer. Voor de bloei en de knolvorming moet je wachten tot het najaar. Blad en bloem zijn erg sierlijk, en smaken pittig. (Tussen haakjes:  bloemen zijn mij niet opgevallen Was 10 mei een te late plantdatum?)

Eventueel zet je het plantgoed vanaf begin april al in potjes met grond in de serre; zo heeft deze exoot al meteen een mooie start. Plant de knollen, al dan niet voorgekweekt, begin mei op één meter afstand van mekaar aan gaas of een andere klimsteun – ook als bodembedekker fungeert deze plant goed.

Mashua heeft graag veel organisch materiaal op de bodem: regelmatig een laagje grasmaaisel aan de voet strooien helpt hierbij. Verder heb je er geen omkijken naar: het gewas komt traag op gang, maar tegen de herfst is het een prachtig groen gordijn van mooi ingesneden blaadjes. Ziektes of plagen: geen last van!

Enige probleem: als de vorst te vroeg komt, zoals in 2009, heb je eigenlijk ... geen opbrengst.

De knollen graaf je dus na de eerste vorst op, en je bewaart ze vorstvrij. Radijs met iets van gember erbij, daar smaakt deze Andesknol naar in rauwe toestand. Je kunt mashua ook koken, roerbakken, ... en dan smaakt hij duidelijk milder.

FOTO’S

1.De Mashua van Lieven David, bevroren door de paar graden vorst van half oktober.

2.Van de vele blaadjes is een maand later niets meer overgebleven.

3. We graven de knolletjes uit. De knolletjes zijn erg klein.

4. Het gewas van Stijn Demeulenaere. Zijn het 2 verschillende rassen Mashua ? Of betreft het nog een andere soort?

5. Bij deze plant zijn de blaadjes groter en de ranken langer.

7. De geoogste knollen zijn iets groter

Opmerking:  Het zou best kunnen dat de knolletjes iets groter hadden kunnen uitgroeien zonder de tamelijk vroege vorst. Wellicht is het ook wenselijk iets vroeger met de opkweek te beginnen.

8. Ook de wilde doornappel was geraakt door de vroege vorst.

Yacon (Smallanthus sonchifolius)

Een knolgewas uit de Andes

Dit voorjaar leerde ik Yacon kennen door Lieven David (Zie blog van 03/05/2011).

We proefden de ene knol. De smaak viel onmiddellijk mee.  De andere heb ik rond 10 mei geplant. Ik herinner mij dat de pel grijs-zwart was. Bij de oogst verwonderde ik mij over de klare violet-roodachtige kleur van de verse knollen.

In Seizoenen 4/2011 verscheen intussen een zeer informatief en uitstekend geïllustreerd artikel van Velt-medewerker Luc Vanhoegaerden. Luc kreeg de knollen eveneens van Lieven David en teelt Yacon nu al voor het tweede jaar. Wat mij wel verwonderde was dat de knollen op de foto’s in het artikel een witachtige pel hebben. Blijkbaar zijn er meerdere rassen.

Mijn plant groeide fors uit tot de vorst van midden oktober.

Onlangs heb ik alles uitgegraven. Voordien was er al een knol geoogst en toen al werd geconstateerd dat de knollen voorzichtig dienen geoogst te worden, want ze breken gemakkelijk.

Bij de definitieve oogst maakten we een ruime opening en ondergroeven de knollen. Bij het uittrekken komt de klont met wat men de vegetatieve knollen noemt mee en een gedeelte van de consumptieknollen die aan iets langere wortelranken groeien. Enkele consumptieknollen zijn toch afgebroken, zo bros zijn ze.

Blijkbaar mag je de knollen niet in de grond laten als bij aardperen, waarmee ze overigens als plant veel overeenkomsten vertoont. Blijkbaar behoren ze allebei tot de zonnebloemfamilie. De bewaring gebeurt vorstvrij in zand tegen het uitdrogen en ze zijn te gebruiken tot april.

Yaconknollen proeven knapperig, zeer sappig en aangenaam zoet. Yacon vind ik beslist een aanrader. De knollen zijn een stuk groter dan aardperen, groeien gelijkaardig, smaken beter en zijn productiever.

Ze kunnen op meerdere manieren verwerkt worden en de bladeren kunnen gebruikt worden voor thee.

Op het internet is over Yacon veel te vinden.

Plantgoed bekomen (Info uit Seizoenen):

-Cook & Herb Brasschaat

-Sanguisorba  Ranst

- Vreken’s Zaden Dordrecht

-Hof van Twello  Twello

-www.ecozoekertjes.be

FOTOMATERIAAL

1.  De plant

2. Eerste opgraving knollen

3. Idem

4. Grootte plant met Berten

5. Uitgraving

6. Idem

7. Idem, meer in detail

8. Aparte stengel met onderaan vegetatieve knollen

9. Totala oogst van één plant. Let op de vegetatieve wortelkluit rechts

Aleide terug van een maand Kameroen

Al 10 jaar heeft zij diverse projecten in het hoge, droge noorden van Kameroen. Zij startte toen al met o.a. een graanproject en de aanschaf van een 10 PK graanmolen. De kruik gaat zolang te water tot zij breekt. Dat doet ook een stevige graanmolen zonder onderhoud.

De aankoop van graan gaat nog altijd door. Het wordt opgeslagen in een destijds van hieruit verstuurde container, die na veel gepalaver en vertragingsadministratie, met meer dan een half jaar vertraging daar toch eindelijk aankwam. Men koopt nu het graan tegen de hongermaanden juli- augustus en men aldus de woekerprijzen voor graan ontwijkt.

In het totaal kocht men op de markt 100 zakken van 100kg . Dit gebeurde op diverse marktdagen.

Hierna foto’s op een van die markten. Boeren-verkopers hebben meestal maar een of twee zakken te koop, want meer dan dat kunnen zij wellicht in een keer niet aanvoeren of wellicht hebben ze ook niet meer voor de verkoop. Zij hebben het geld vooral nodig voor het betalen van het schoolgeld voor hun kinderen.

Dit graan is voornamelijk de rode sorghum of gierst, een kleinzadig graangewas, veruit het hoofdgewas in deze streek. De witte en gele sorghum worden vroeger geoogst.

Op de eerste foto zijn de drie rassen te zien.

Lampionplant (Physalis alkekengi )

Een synoniem is Jodenkers. De soort behoort tot de familie van de Nachtschadigen, Solanaceae.

De planten mogen woekeren naast de voordeur. Dat doen ze al meer dan 2 decennia, zonder dat er naar omgekeken wordt. Ze vormen tot in de winter een vrolijke noot voor de bezoekers.

Binnenin hebben deze lantarentjes een kleine rode bes, niet onaardig van smaak, zoals ik er daarnet een proefde.

MISPELS

De mispelaar Mespilus germanica uit de Rozenfamilie/ Rosaceae is de enige soort van het geslacht Mespilus. De mispelboom (mispelaar/mispelstruik) is inheems in Europa en Azië. In Nederland en België wordt hij geteeld, maar is er ook inheems en verwilderd. De mispel is al eeuwenlang in cultuur. De Romeinen bevorderden de cultuur.

Bij ons thuis in West-Vlaanderen stonden twee mispels in de haag. De ene boom had lekkere, zij het kleine vruchten, terwijl de andere groter waren maar absoluut niet lekker. Wij waren op het gehucht wel de enigen die mispels hadden.

Eenmaal heb ik een paar wilde mispels gezien op een bergwand in de Ardennen. Ik las dat in het Muziekbos bij Ronse in de Vlaamse Ardennen de grootste verzameling van wilde mispels te vinden is.

Zelf heb ik een vijftal bomen staan, vier op onderstam meidoorn, de andere wellicht op kwee (Ik heb op oudste onderstam  (1963) nooit uitschieters gezien, dit in tegenstelling met de regelmatig te verwijderen, doornige takken op de onderstammen van de andere bomen.

Eind mei staan mispels getooid met grote, witte bloemen. Een mispel is zelfbestuivend. Een boom volstaat. Mijn bomen zijn niet hoger dan 3 m. Nochtans heb ik bij een tuinder in Rilaar, op vruchtbare leemgrond, vele jaren terug een reuzenexemplaar gezien met een horizontale tak van zeker 10 m.

Vorige week heb ik de vruchten geoogst. Ze begonnen te vallen. Voor het ras Royal kwam ik te laat: zo goed als alles gevallen en voor een deel al geplunderd door de merels.

De spreuk “Zo rot als een mispel” is niet juist. De geëigende term om een rijpe mispel te benoemen is “beurs”. Ligt de vrucht fris, dan blijft die een tiental dagen goed. Pas daarna begint de aftakeling of rotting. Meestal zie je dan een puntje witte schimmel verschijnen. Dergelijke vruchten zijn niet meer te genieten.

Bij rijpe mispels verwijder ik de kroonblaadjes boven en pits het zeer korte steeltje af, eigenlijk is het alleen een vasthechting. Dan gaat de vrucht in de mond en het vruchtvlees, dat smaakt naar appel en banaan wordt afgekloven van de stenen, die vervolgens uit de mond worden genomen.

Er zijn al jaren geweest dat het vruchtvlees verwerkt werd tot confituur. Eerst door een roerzeef steken.

Een mispel is rijk aan vitamine C en zou goed zijn voor de spijsvertering.

Vanavond ontmoette ik verre buur Guy. Hij had nog nooit van mispels gehoord. Het proeven van de rijpe vruchten met appel-bananensmaak viel hem wel mee.

FOTOMATERIAAL

1.   De bladeren zijn verdwenen. De vruchten hangen er nog.

2.  Let bij deze foto op de verschillende, niet uitgegroeide, verdroogde vruchtjes. Ik weet er nog niet het fijne van. Een tijd terug dacht ik verwantschap te ontdekken met de takmonilia bij pruimen. Ik verzamel deze mummies zorgvuldig om ze te verbranden.

3.  Bakken vruchten

4.  Idem

5.  Rijke oogst

6.  Idem

7.  Detail

Op de Kerstmarkt te Zoersel op 10 en 11 december zullen o.a. deze vruchten aangeboden worden op de stand van COZOEGO. Aleide komt straks terug van een maand bezoek aan haar projecten in het droge noorden van Kameroen.

De Siam - of Bananenblad Pompoen

Cucurbita ficifolia

Deze pompoen is ovaalvormig en groen-wit gespikkeld. Het vlees is wit en we gebruiken het als vulstof bij bereidingen. Bakken als bij de Japanse of Hokkaïdo pompoen is er niet bij. Deze pompoen behoort tot een duidelijk andere soort die men vooral teelt voor zijn sierwaarde. Vorig jaar bewaarde ik een gedeelte van de vruchten in de living en die zijn tot heden praktisch allemaal intact. Het andere gedeelte lag in een onverwarmde, maar vorstvrije veranda, doch deze zijn vorige winter wel bezweken.

De pel van de siampompoen is zeer hard. Als we er een willen gebruiken laten we die enkele keren op de grond botsen tot hij voldoende barst.

De zwarte zaden zijn, licht geroosterd, te gebruiken als de naaktzadige zaden van de Godiva pompoen.

Ongeveer 15 jaar geleden was er een plant ontkiemd op een gunstige plaats zonder dat ik deze gezaaid had. Het werd een nooit geziene oogst van 40 grote pompoenen.

Dit jaar is een plant uitgeschoten op de composthoop. De ranken hebben zich naar alle kanten verspreid, tot in de top van bomen in de omgeving, ranken van ongeveer 15 m en meer. Er hangen 19 grote en nog een aantal onvolgroeide vruchten. Met de vorst van half oktober zijn de bladeren voor ‘t grootste stuk bevroren. De jonge vruchten werden ook geraakt door de vorst, de volgroeide niet. Met het warme weer konden ze verder rijpen. De ranken zijn nog groen en sommige bladeren slechts gedeeltelijk bevroren. Het is duidelijk dat deze soort pompoenen een langer teeltseizoen nodig heeft dan de andere.

Uiteindelijk heb ik de vruchten geoogst op 11 november (Vorige blog).

In het verleden schreef ik al over pompoenen. Voor de geïnteresseerden is achtergrondinformatie te lezen uit een brochure die ik destijds schreef.

Ga naar de blog http://blog.seniorennet.be/fruit

en typ links boven bij zoeken : pompoenen

FOTO’S

De foto’s werden over een zekere tijdspanne genomen.

Gehakkelde Aurelia

Poligonia c-album

Toen ik vandaag, 11/11/2011 mijn Siampompoenen oogstte

zat deze vlinder ernaast te zonnen.

Deze vlindersoort heeft twee generaties per jaar: de eerste van midden juni tot eind augustus; de tweede van eind augustus tot eind mei van het volgende jaar. Onze vlinder zal dus nog ergens een beschutte plek moeten vinden om te overwinteren, meestal in een holle boom.

Wandeling van Natuurpunt Voorkempen op

De trage Wegen in de Halse bossen (6/11)

met als gids Frans Van Gils. Ik maak dankbaar gebruik van zijn nota’s voor dit verslag. Een grote groep van 40 man was opgedaagd aan de kerk van Halle-Kempen. De kerk dateert van 1500, doch van voor 1300 stond hier al een kapel. In 1914 werd de kerktoren opgeblazen.

Hier staat een eerste bord over de Halse bossen, die zich uitstrekken aan de zuid-westkant van het dorp. De meeste gronden zijn eigendom van het OCMW van Ranst. We wandelen over de straat de “Paardenmarkt”. Frans vond in een document dat Halle in 1621 74 paarden telde. Hoeveel zouden het er nu zijn met de huidige paardenliefhebberij? In 1625 breekt de pest uit. 1/3 van de bevolking bezwijkt. De slachtoffers werden hier begraven.

Het bosbestand bestaat voor ’t grootste stuk uit Corsicaanse den (of is het Oostenrijkse?), ook grove den (Pinus silvestris), maar in mindere mate. In deze herfsttijd vallen de verkleurende bladeren van loofhout op: Amerikaanse vogelkers, wat berk en eik. Later zullen we ook Amerikaanse eiken en enkele oude zomereiken zien.

Over enkele trage wegen door het bos, met o.a. een krater van een V2, komen we aan de hoeve “De hoge Cutse” op Liefkenshoek, daterend van 1725, in steen herbouwd door burgemeester Nuyts in 1844. Stamvader Eyskens kocht de 5 Ha in 1912 voor 2500 B. Frank. De huidige bewoner Eyskens vertelde dat hier tijdens de oorlog 13 joden ondergedoken leefden. De enige nog levende stuurt nog elk jaar met Nieuwjaar een kist appelsienen van zijn plantage in Israel. De plaatselijke beek heet “Lieveke”.

Aan conferentieoord St. Martinus staat, op de hoek met de watermolen, de oude St Jozefkapel. Het altaar dateert uit de tijd van Rubens (17 de eeuw).

Dichter tegen de Schijn - een bijrivier van de Schelde, die zijn naam gaf aan het Tervierenhof te Deurne, ontspringt aan de trappisten van Westmalle, - zien we de laagte voor het reservewater voor de watermolen. Deze functioneerde van voor 1350 tot 1600.                                                                   De Schijn zorgde voor het drinkwater van Antwerpen en water voor bier. Destijds telde Antwerpen 48 brouwerijen. Een tijd wou men ook water van de Nete betrekken. Daarvoor groef men de Herentalse vaart, doch veel verder dan een verbinding met de Schijn kwam men niet.

We wandelen een eind over de Lemmekensbaan, destijds een schakel in de verbinding Breda, Hoogstraten, Lier, Mechelen, Brussel. Op grondgebied Schilde ligt de verkaveling Dreihoek, gronden van baron Van de Werve, die maar eventjes 700 Ha van de 2 094 van Schilde bezat. Een van de kleinmannen heeft een mooie, grote rups ontdekt en houdt die in zijn handen. Er een foto van maken lukt niet. Ik dacht terug aan de kleuterschool op de Reiger te Ichtegem. Men zette mij boven op de meidoornhaag om de rupsen te vangen.

We maken een zijsprong in het bos op afgravingsgebied ten tijde van het starten van de verkaveling de Dreihoek. Nu is het een vlak heidegebied met struikheide, maar ook dopheide. Frans Kerstens had er deze zomer de Nachtzwaluw gehoord. Een nieuw broedgebied ? Deze vogel is al tientallen jaren uit de streek verdwenen. Toen ik mijn eerste enting –geleerd uit een boekje- verwezenlijkte, begin mei 1963, hoorde ik de nachtzwaluw op het braakland met veel brem, waarop later de verkaveling van de Verscheurde Hoeve en de Berkemei kwam. Zou men niet best deze trage weg afsluiten?

De rand waarover we verder wandelen ligt minstens een meter hoger. Na nog wat weggetjes komen we op het Sniederspad, genoemd naar de broers Snieders:  Renier, tijdgenoot van Conscience en arts in het Nederlandse Bladel schreef streekromans. Zijn broer August was te Antwerpen hoofdredacteur van het Katholiek Blad van Antwerpen en eveneens romanschrijver. Beide broers kwamen elkaar halverwege Antwerpen –Bladel te gemoet. Het tracé werd in 1937 ingehuldigd. In 1988 werd het gedeeltelijk GR route, ter hommage  voor de 100 ste verjaardag van het overlijden van Renier Snieders. Momenteel wordt het stuk naar Liefkenshoek verkaveld en verdwijnt daar een strook bos.

Aan de Bergen staat het kapelletje Van den Nieuwenhuyzen en zijn compagnon, herbouwd in 1900. Elk heeft zijn arduinen steen.

Na afloop gaan we nog een pint drinken in “De Pelikaan”, een goed draaiend dorpscafé. Ik hoor dat de brouwer van Halle destijds een soort trippel brouwde: de tuimelaar van maar eventjes 9°.  Ter vergelijking de trippel van Westmalle heeft    9, 5°. Een plaatselijke amateur- brouwer Hermans lijkt de oorspronkelijke tuimelaar al dicht te benaderen. De dorpsbrouwerij is al een tijdje afgebroken voor het nieuwe dorpsplein.

Bij het terug naar huis fietsen merk ik dat de wind uit het Noorden komt, pal tegengesteld aan de zuidenwind van de vorige dagen. Het blijft helemaal overtrokken, maar droog. Thuis wijst de thermometer 13°. Vorige vrijdag, met stralend zonneweer, las ik 19°. We hadden dit jaar een zeer warm begin van de herfst.

FOTO'S

Kerk van Halle

Halse bossen

Frans Van Gils

De heer Eyskens

Frans Kerstens (links)

Op de brug van de Schijn

Idem

Kapelleke Van Den Nieuwenhuyzen

We zijn terug in het dorp. Ronny Van Soens, in het midden, dankt de gids. Op de achtergrond het voormalige gemeentehuis, nu bibliotheek.

Een onwaarschijnlijk Verhaal

Mij werd volgende tekst toegestuurd

"Red Elstar "
Een gekregen boompje dat ook dubbel geënt is en droeg dit jaar voor het eerst 5 appels met een verhaaltje.
Dit boompje staat naast een goudrenet met een ruwe schil.
Het gevolg was dat door kruisbestuiving het een Elstar werd met ruwe schil.
Ik denk dat ik ze verder uit elkaar zal moeten zetten.

Ik heb ooit een sterappel en een goudrenet naast elkaar zien staan, beide hoogstam.
De sterappels hadden allemaal het uiterlijk van de goudrenet maar de goudrenet bleef gewoon goudrenet.
de sterappel bleef aan de binnenkant gewoon rood.

Mijn commentaar:

Van een dergelijke kruisbestuiving heb ik nog nooit gehoord en ik heb twijfel bij de waarnemingen.

Kruisbestuiving zorgt voor betere vruchtzetting, betere zaadvorming en mooier gevormd vruchtvlees. Gedeeltelijk bestoven vruchten vertonen een mindere kant. Anderzijds komen de erfelijke eigenschappen pas tot uiting in het nageslacht, als de zaden zelf gezaaid worden en er na verloop van jaren vruchten gevormd worden, die gewoonlijk, maar niet altijd, zeer afwijkend zijn van de ouders.

1.Mijn elstar appelen zijn ook verruwd.

2.De ene appel is een goudreinet; de andere zeker geen echte boskoop, maar een zaailing. In dit geval mogelijks een kruising van Boskoop met sterappel, maar dan nog is het een zeer onwaarschijnlijk toeval: het uiterlijk van een goudreinet en innerlijk de roodverkleuring van een sterappel. Trouwens er staat niets over dezelfde grootte?  en kleurt een sterappel innerlijk wel zo rood? Ik heb er geen duidelijk beeld meer van. De sterappel is bij mij afgestorven en van de dubbele sterappel waren er dit jaar maar een paar vruchten, opgegeten door de vogels. Vorig jaar ook geen vruchten.

Lezen en Computer voor senioren

Uit een onderzoek blijkt dat geheugenoefeningen zoals het lezen van boeken en tijdschriften, zelfs op oudere leeftijd een heilzaam effect hebben. 

Ook computeractiviteiten zouden een beschermend effect tegen geheugenverlies hebben bij mensen boven 70 jaar. De kansen op geheugenverlies zou bij regelmatige computergebruikers met de helft verminderen.

Bron: www.gezondheid.be

Pomexpo Villeneuve d’Ascq

Om de 2 jaar vindt in Villeneuve d’Ascq, een nieuwe stad ten zuiden van Lille (Rijsel), een knap opgezette fruitexpo plaats. Doch ook de streekeigen tuingewassen krijgen een plaats.

Als bindelement had men dit jaar leifruit. Met veel museummateriaal van diverse afgestorven leifruitvormen         ( snoeren, palmetten, (dubbele)U-vormen enz.) had men knappe structuren gemaakt. Spijtig, met mijn macrolens lukte het niet om behoorlijke foto’s te maken.

Er waren een reeks oudere foto’s van machtige leivormen tegen huizen, waaronder een heel aantal uit Wallonië.

Het geheel gaf een zeer mooie en verzorgde indruk.

Op de stand van Nord en Pas de Calais maakte ik kennis met de nieuwe voorzitter Pierre Coustenoble. In zijn boomgaard, net over de schreve, de grens met Frankrijk, heeft hij op de Catsberg o.a. de Reinette d’Armorique staan, een zeer late appel, die pas in het volgend jaar te genieten is en lang bewaart. Nog een ander ras dat ik graag zou beproeven is de Calleville Blanc d’Hiver. Met het warmer wordende klimaat kan dit ras het wellicht ook bij ons doen? Dit ras wordt al vermeld in de 1600 jaren en was eertijds een luxefruit in Frankrijk.

Er was een promotiestand voor een oude, winterharde sla. Let op de rode randen; wellicht verwant met Wonder der vier jaargetijden? Ik kreeg een staal mee. Die geef ik een plaats in de plastiekkoepel, om ze te beschermen tegen mijn loslopende kippen. Ik las net dat men een zeer strenge winter mag verwachten? Kunnen de plantjes tegen meer dan -12° C?

Van de gelegenheid maakte ik gebruik om een streng gerookte look aan te schaffen. Deze look houdt het een jaar uit. Een decoratieve streng met 20 knollen kostte €11.

Ze hebben er een paar eigen struikbonenrassen: Lingots du Nord en Flageolet vert, beiden om als droogboon te consumeren. Van het streekras carottes de Tilques zou nu ook  zaad te verkrijgen zijn.

FOTO’S

Reinette d’Armorique

Calleville Blanc d’Hiver

Oud ras winterharde sla wordt opnieuw gelanceerd

Idem

Gerookte look

Ingolf met de verkoper

Fruithappening van het RLVA te Geraardsbergen 16/10

Voor de 9^de keer organiseerde het Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen een fruithappening, ditmaal te Geraardsbergen.

Voor mij is dit steeds een zeer boeiende dag met veel vragen en contacten.

Ik herinner mij vooral de lange babbel met Bart Vanden Hove van de Fruitwerkgroep Velt Wevelgem. Sinds enkele jaren zet hij mee zijn brede schouders onder de Veltfruitboomactie in West-Vlaanderen.

Van hem vernam ik het bestaan van de rijke verger (boomgaard in het Frans) van Pierre Coustenoble op de zuidflank van de Catsberg, net over de schreve (Dit is het West-Vlaams voor grens). Pierre is de huidige président van de Crocqueurs de Pommes Nord et Pas de Calais.

Foto’s

Dubbel Flip

Triophe de Vienne

Beurré Alexander Lucas

Comtesse de Paris

Jelena, van Jacques Bosschaerts, ter ere van Jelena De Belder van het Arboretum van Kalmthout

Essing, een appel van de Vlaamse Ardennen van de boomkwekerij De Bock, Oudenaarde.

Bart Vanden Hove van de fruitwerkgroep Velt Wevelgem

SARPO MIRA

Vandaag 24 okt. 2011, onder schitterend herfstweer, heb ik de 3 struiken Sarpo Mira gerooid, zeer laat geplant op 23 mei.

De rode aardappelen zijn wel niet moeders mooiste, maar er zitten zeer grote kleppers tussen. De opbrengst is groot. Aantasting door de aardappelplaag is er niet gekomen. Het vroege ras Biogold en het late ras Toluca bezweken wel aan de plaag, evenals de rode Raja, die nog gevoeliger bleek, maar anderzijds een aardappel is die zeer in onze smaak valt.

Twee planten waren al iets vroeger afgestorven. De derde plant had nog een levende stengel die bezweek onder de vorsten van de laatste dagen. Bij deze laatste plant vond ik de enige rotte patat.

Nu nog ondervinden hoe ze in onze smaak vallen. Hieronder de persmededeling van Velt en de smaakbeoordeling van Jos Pauwels.

Dit persbericht werd toegestuurd door Velt (www.velt.be) ,  uit het tijdschrift Seizoenen, november-december 2008, p. 12-13 (Tekst :  Luc Vanhoegaerden).
Met dank aan lezer Jos Pauwels die één van de acht Velt-tuiniers is die het ras dit jaar uitprobeerde. Zijn persoonlijke bevindingen vindt u na dit artikel.

In haar ledentijdschrift Seizoenen van februari-maart 2007 besprak Velt, de Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren uitvoerig de levenswijze van de Phytophtora-schimmel, die de aardappelplaag veroorzaakt. Velt wees er toen op dat de plaagresistentie verschilt van ras tot ras. In de veredelingssector gaat men immers voortdurend op zoek naar rassen met een duurzame resistentie, die ook de nieuwe varianten van de schimmel aankunnen.

Sarpo Mira scoort sterk

Van 2002 tot 2006 liep een proefprogramma binnen het Interprovinciaal Proefcentrum voor de Biologische Teelt (PCBT) met als doel de plaagresistentie tegen Phytophtora in het aardappelloof na te gaan bij een aantal commercieel beschikbare rassen. Tegelijkertijd werd de bestendigheid van deze resistentie in de loop van de testperiode geëvalueerd.Niet minder dan 56 rassen werden in het onderzoek getest. Eén ras, Sarpo Mira, kreeg de hoogste score voor plaagresistentie in het loof: sterk tot heel sterk.

Bekijk info over plaagresisitentie bij deze 56 rassen. In een voortgezet onderzoek van het PCBT bevestigde het ras in 2008 zijn hoge resistentiegraad. Het weerstond immers met glans de hoge plaagdruk die zich vanaf begin juni 2008 voordeed bij de aardappelteelt.

Nieuwsgierig

Door intensieve veredeling legde een Hongaars kweekprogramma in de vroege jaren 1980 de basis voor het ras Sarpo Mira. Begin 2001 kwam het ras voor het eerst voor op de rassenlijst in Groot-Brittanië, en momenteel wordt het ras vanuit Denemarken verdeeld in Europa. Sarpo Mira is een late, licht bloemige tot vastkokende ovale aardappel met wit tot crèmekleurig vruchtvlees en met een roze tot rood aanlopende schil. Sarpo Mira maakte ons nieuwsgierig. Dus onderwierpen we dit aardappelras tijdens het voorbije groeiseizoen aan een veldtest in een biotuin. We kregen voor ons testprogramma – klassiek geteeld – pootgoed van het biobedrijf ‘De Brabander’ in Kersbeek-Miskom.

Frietjes?

Einde april 2008 zetten Velt-tuiniers 12 kg pootaardappelen uit op acht groentetuinen in Limburg (Dilsen-Stokkem, Hoeselt, As en Zepperen), Vlaams Brabant (Berg-Kampenhout, Veltem, Wilsele) en Brussel (Sint-Stevens-Woluwe). De testgronden varieerden van zeer droog grof zand en lemig zand tot lichte zand-leem- en vochtige leemgrond. Het ras gaf na een viertal maanden een tiental fors uitgegroeide knollen per struik. De opbrengst op de testpercelen lag gemiddeld rond 1,3 kg per struik. Door het grote formaat van de knollen is Sarpo Mira een aanrader voor liefhebbers van frietjes.

Karakteristieken

De teelt van Sarpo Mira toont een aantal opvallende kenmerken:

• Het pootgoed liet zich eerder moeilijk voorkiemen. De beste resultaten werden verkregen door scheutvorming binnenskamers, op een laagje vochtig gehouden overjaarse compost gemengd met kokosvezel.

• De groen-grijs gekleurde bladeren plooiden dicht bij valavond.

• Het uitbundig groeiende gewas stoelde breed uit en had een lange stengelgroei.

• Het afrijpen begon pas laat in het seizoen, vanaf midden september.

• In vergelijking met andere klassiek geteelde aardappelrassen leek Sarpo Mira ons weinig wind- en droogtegevoelig.

Ziektresistentie

Wat ziekteresistentie betreft, stelden we een zekere schurftgevoeligheid op de knollen vast. Op enkele groeiplaatsen was er een beperkte aantasting door Alternaria merkbaar. Wat bovenal opviel was de zeer sterke weerstand van Sarpo Mira tegen de aardappelziekte in het loof. Alleen op de erg natte tuingronden in Zepperen en Dilsen-Stokkem werden er tijdens het rooien enkele aangetaste knollen gesignaleerd.

Gevoeligheidsresitentie

Het mechanisme dat Sarpo Mira een sterke weerstand geeft tegen Phytophtora, is bekend als de zogenaamde ‘gevoeligheidsresistentie’. Eenmaal de schimmel is binnengedrongen in een plantencel sterven door ‘overgevoeligheid’ de omringende cellen af. De schimmel kan zich niet verder ontwikkelen. Daardoor blijft de aantasting lokaal. De sporenvorming wordt ingedijkt. Bij een hoge infectiedruk, zoals dat in 2008 op al de testplaatsen het geval was, vertoonden de bladeren karakteristieke, kleine ingedijkte zwarte plekjes op afgestorven bladgedeelten.

Conclusie

De uitgevoerde Velt-test bevestigde de PCBT-resultaten: Sarpo Mira biedt ook voor de gewone biotuinier goede teeltperspectieven. Het ras Sarpo Mira vormt momenteel een waardevol alternatief in de jaarlijks weerkerende strijd tegen de Phytophtora-schimmel. Samen met andere resistente rassen die in de beroepsteelt in ontwikkeling zijn (Bionica, Biogold) maakt het een aardappelteelt met een beperkte Phytophtora-aantasting absoluut mogelijk. De Deense verdeler van Sarpo Mira (Danespo) wil in 2009 biologisch pootgoed van Sarpo Mira op de markt brengen. Vanaf 2009 vind je bij Ecoflora ( www.ecoflora.be ), onder voorbehoud, pootgoed van Sarpo Mira.

Bovenstaand artikel is © Velt vzw.  Auteur : Luc Vanhoegaerden.

En dit schreef Jos Pauwels later, na afloop van de Velt-proef in zijn groentetuin (2008).
Sarpo Mira was eerst afgerijpt eind oktober. De gemiddelde opbrengst lag rond de 2 kg per struik. Er is wel een zekere schurftaantasting op de knol. Het vruchtvlees is wit, de knol is zeer hard (moeilijk door te snijden), de smaak vind ik persoonlijk als kookaardappel niet zo lekker. Deze is onvergelijkbaar met Charlotte, Ratte, Cornes de Gattes.
Als frietaardappel is hij nogal aan de droge kant maar met de baktijd iets te verminderen zou dit wel eens anders kunnen zijn. Tenslotte als pureeaardappel is hij wel lekker.

FOTOMATERIAAL