Ontmoeting met Fruitvrienden

Op de foto Marc Lateur van Gemboux en Vincent Turkelboom, tuinbouwleraar te Mechelen, een monument op fruitgebied. Spijtig dat fruit slechts nog een kleine rol speelt in het tuinbouwonderwijs. Zo zijn in het recent verleden de internationaal befaamde fruitcollecties van de Tuinbouwschool te Vilvoorde verdwenen.

Een van de interessante aspecten aan dergelijke fruithappenings is de ontmoeting met fruitbekenden en nieuwe kennismakingen.

In een vorige blog had ik het over Michel Duflot en Jean Wisniewski.

Ik had het genoegen er Marc Lateur, de opvolger van de heer Populer, op het Département Lutte Biologique & Ressources Phytogénitique van de Waalse Landbouwuniversiteit te Gembloux te ontmoeten. De grote collectie, die 25 jaar terug aangelegd werd door zijn voorganger wordt nu sistematisch vernieuwd.

Zeer belangrijk is dat de fruitverzameling biologisch beheerd wordt.

Gembloux heeft de grote verdienste een  serieus aantal soorten en rassen met goede ziekteweerstand te propageren door enthout ter beschikking te stellen aan de boomkwekers. Recent is de Reinette de Waleffe nog hierbij gekomen. (Maar hierover een andere keer meer.)

Pierre Demeulenare had fruitvrienden mee van Wevelgem. Sommigen van hen waren de initiatiefnemers voor een Veltboomgaard in deze gemeente; de eerste maal dat ik van deze verwezenlijking hoorde.

Tenslotte leerde ik nog René Burghgraeve, Fransvlaming van Capelle kennen, die vol enthoesiasme vertelde over zijn entingen.

Villeneuve d’Ascq

Het weekend 27-28 oktober is er de tweejaarlijkse Pomexpo , voor de tweede keer in het Musée de plein Air, het Bokrijk in Forest sur Marque, een buitendorp van de stad. Gelukkig was het droog en 's namiddags brak de zon even door.

Ik heb maar weinig van deze manifestaties gemist, te beginnen in 1987. Toen was het nog zeer beperkt op de Ferme du Héron, waar ook de Verger Conservatoire ligt.

Twee fruitvrienden die we toen leerden kennen Michel Duflot en Jean Wisniewski, beiden zijn 76 of in 't Frans soixante seize. Jean is van Bully les Mines bij Lens, de oude mijnstreek in Frankrijk als voortzetting van de Borinage, waren weer present. Jean met een eigen stand: ‘Fruit de la Terre schisteuse’. Als oud-mijnwerker van Poolse afkomst heeft hij heelwat zaailingen op de terrils, mijnsites en van andere plaatsen verzameld en verder vermengvuldigd. Zijn ervaringen en waarnemingen heeft hij neergeschreven in het boek ‘La pomme de l’Espérance’ naar het mytische eiland, l’Ĭle de l’ Espérance, met de gouden appelen.

Elstar

Ik heb een boompje, of beter nog een half boompje Elstar staan. Vele jaren werd er niet naar omgezien. Het stond ook wat apart, omringd door oude frambozen. Er kwamen slechts enkele prutsvruchtjes aan.

Vorig jaar heb de helft omgeënt. Tijdens de laatste winter werd veel compost toegediend. Op de schuin opgaande tak, die behouden bleef, was de groei vorig jaar al geexplodeerd, maar de snoei was achterwege gebleven.

Dit jaar was er eindelijk een goede vruchtzetting, maar de takken stonden veel te dicht. Gevolg onvoldoende belichting van de vruchten. Deze winter zal wel aandacht geschonken worden aan de snoei, zodat de vruchten een veel beter belichting kunnen krijgen. Dit jaar is er geen schurft. Ik weet nog niet hoe erg die kan zijn op dit ras in een ‘normaal schurftjaar’.

Ik heb meteen ook geleerd dat Elstar, als modern ras, gebaat is met compost en organische mest.

Beginnen met een Moestuin

“Beste mensen volgend jaar is het zover dat ik kan/mag stoppen met werken. Nu heb ik de gelegenheid om een stuk grond de mogen gebruiken ongeveer 300 m². Nu mijn vraag ik ken er niks van heb al wel wat aan het lezen geslagen hier op jullie mailgroep (Tuinieren) en vermoed dat er wel krakken tussen zitten die het heus wel weten hoe het wel moet vandaar mijn vraag naar jullie toe wat nog te doen .De grond is sinds lang niks meer aangedaan en heeft wel wat brandnetels maar niet echt veel spreek over 10 m² in het totaal en de rest staat gras maar wel echt heel hoog . Volgende vraag moet ik er een draad rond zetten om de konijnen buiten te houden ? . enz  ik weet echt niet hoe te beginnen”.

Gif en scheikundige meststoffen komen er bij ons niet in.

Ik zou onmiddellijk beginnen met direct zoveel mogelijk bedekkingsmateriaal aan te brengen, te beginnen met grote kartonnen. Kan je de gemeente niet vragen enkele camions bladeren bij jou te brengen?  Ook verse stalmest kan helpen bedekken en de grassen verminderen. In de lente is al veel verteerd en de begroeiïng voor een heel stuk gedund. Vooraleer te ploegen zou ik de grootste netels uithakken. Met de vlakzeis- werktuig dat nu spijtig genoeg niet meer gefabriceerd wordt- gaat dat tamelijk gemakkelijk.

Begin april zou ik alles laten inploegen.

Aardappelen, maar ook struikbonen zijn goede bodembedekkers. Je zou ook op een gedeelte een groenbemester kunnen zaaien als bv Phacelia, dat met geen moestuinplanten verwant is. Heel vroeger maakte ik graag gebruik van gele mosterd, maar gezien de verwantschap met kolen kan dit een wegbereider zijn voor knolvoet.

Mijn eerste experiment met bedekking dateert van 1963. De oude mesthoop van de boerderij was helemaal overgroeid door kweekgras met zijn sterke worteluitlopers (pemen in het West-Vlaams). Ik heb er het tamelijk verteerde materiaal dat voordien gebruikt werd voor het afdekken van  groeves opgelegd en er aardappelen op geplant. Ik herinner mij dat maar weinig kweekgras nog de kop opstak. Na de goede oogst van de aardappelen had ik een prima compostgrond om uit te voeren op de moestuin.

Pinova

Pinova ziet er dit jaar schitterend uit, mooie, gave rode vruchten. Bij een tweede boom is de kleur meer geel-rood. Wat een verschil met de schurftige appelen vorig jaar. Haast overal lees je nog dat het ras weinig schurftgevoelig is. In een gewoon jaar is dit vast en zeker bij ons niet het geval. Even schurftig als een van de ouders: Golden Delicious.

Pinova is namelijk een kruising tussen Clivia en Golden Delicious van het ‘Institut  für Obstforschung Dresden-Pillnitz’. Kwam in de handel in 1986.

De bloeitijd is middellaat. Goed stuifmeel. De vruchtzetting is overvloedig en regelmatig (geen beurtjaren). Dunnen noodzakelijk. De groeikracht van de boom is matig.

Gisteren heb ik geplukt. Ze begonnen nog niet te vallen.

Het vruchtvlees is vast, sappig, knakkend, met een goede zoet-zuurverhouding. De vruchten houden wellicht tot februari-maart?

Late Winterperen geplukt (20 okt.)

Jeanne d’Arc

Jeanne d’Arc is een geweldig lekkere peer. Na een drietal weken wordt ze rijp: smeltend vruchtvlees, sappig, zoet.

Comtesse de Paris: komt op smaak eind december, januari. Dan halfsmeltend vlees, sappig en zoet. Het viel mij op dat er reuzenperen tussen zaten. Vroeger nooit gezien. Was het omdat alle bladeren gaaf bleven (geen schurft. Dit ras kan tamelijk goed tegen schurft)?  Of is het een gevolg van de overvloedig toegediende compost? Of van de overvloedige vochtvoorziening door de geregelde regenbuien de voorbije maanden? Ik proefde een al een tijdje terug aangepikte, grote vrucht met een begin van rotting. De smaak valt al verrassend goed mee: sappig en opvallend zoet. Beslist op smaak  voor iemand die van vast vruchtvlees houdt. Sommige jaren met te weinig zonneschijn blijft de smaak achter. Dit is dit jaar alvast niet het geval, ondanks de weinige zonneschijn van september.

Beurré de Naghin In 1963 plantte ik een hoogstam. De vruchtdracht is altijd teleurstellend geweest. Nu weet ik hoe dit kwam. Nauwelijks voeding en daarbij wortelconcurentie met de beukenheg. Na dertig jaar werd die gerooid voor een een andere aanplant. Op een andere plaats plantte ik een andere peer, die ik aanschafte als Dubbele Flip (Beurré de Merode). Later bleek dit een nieuwe Beurré de Naghin. Hierop heb ik wel mooie vruchten. Het is ook een hoogstam die door de vele vruchten wel wat lager blijft. De hoogtegroei tracht ik ook te beperken tot een goede 5 m, zodat ik kan plukken met mijn plukladder.

Dit ras blijkt wel tamelijk gevoelig voor moniliarot. De vrucht bereikt zijn volle rijpheidsstadium vanaf januari. Dan vind ik het een lekkere peer met halfsmeltend vlees en een vrij goede smaak, iets minder dan dit van Comtesse.

hoi tuinders. (Mailgroep Tuinieren)

is er iemand die me wat meer over sommige appelrassen zou kunnen vertellen .
heb namelijk enkele bomen staan in mijn boomgaard die rijkelijk dragen voor het eerst maar ik weet nie goed wat ik er juist mee kan doen bv.zijn het bewaarappels of dessertappels of enkel geschikt voor moes en ook hoelang ik ze ongeveer kan bewaren.
het gaat over de volgende rassen:
president van dievoet.
lobo.
reinette de blenheim orange.

President van Dievoet vind ik een uitstekende winterappel, met veel kwaliteiten: als handappel, keukenappel, sapappel en droogappel. In maart wordt die vrij zoet (is dan geel), maar nog voldoende saprijk.
Bij mij bewaart hij tot april. Een nadeel is wel de beurtjaargevoeligheid, maar dat kan je gedeeltelijk tegengaan door sterk dunnen.
Ik heb dit ras eind der tachtigerjaren leren kennen in de 'Verger Conservatoire' van Villeneuve d'Asq (Lille) als Cabarette. Trouwens mijn eerste boom heb ik in Noord-Frankrijk aangeschaft.
Lobo vind ik een veel minder waardevolle appel. Het is een witvlezige, zeer saprijke en lekkere appel, maar hij verliest tamelijk vlug van zijn pluimen. Daarbij is hij vrij schurft - en kankergevoelig. Er zijn een hoop veel interessantere rassen.
Blenheidm Orange, de echte Goudreinette is een zeer lekkere, echt mooie appel, maar eveneens sterk beurtjaargevoelig. Ik heb er maar één tak van staan op onze 17 rassige generatieboom, naar de 17 kleinkinderen. Ik heb de vruchten nog nooit lang moeten bewaren!

Santana

Een tijdje terug mijn eerste Santana’s geoogst op een 4 jaar terug omgeënte boom. Best aantrekkelijke, rode appelen.

De smaak valt danig mee: lekker, goede zoet-zuur verhouding, veel sap.

Santana is in 1978 ontstaan uit de kruising Elstar x Priscilla door PRI (Plant Research International; onderdeel van Wageningen Universiteit en Research). Het nieuwe ras werd in 1996 in de handel gebracht.

Santana is een tegen schurft enkelvoudig resistente appel. De resistentie berust op een gen van de sierappel Malus floribuinda. Er waren al berichten van doorbreking van deze resistentie. Biofruittelers planten dit ras aan naast Topaz, een ander resistent ras en een goede bestuiver voor Santana.

In Nederland is dit een veel bekendere appel dan bij ons.

Een tijdje geleden kwam het ras in de belangstelling na het bekendmaken dat mensen die allergisch reageren op appels vaak wel Santana-appels kunnen eten: onderzoek heeft uitgewezen dat driekwart van hen geen klachten krijgt.

De groei van de boom is sterk en deze vormt lange takken. De volle bloei valt in de eerste week van mei. Voor een goede bestuiving moet een ander ras bijgeplant worden. Dit kan o.a. Topaz (ook schurftresistent) of een sierappel zijn.

Het is een iets gestreepte tot donkerrode appel op geelgroene ondergrond. De rijpe vruchten hebben na bewaring een vettige schil. De rijpe appel heeft een friszure en aromatische smaak. Het vruchtvlees is vrij hard, knapperig en sappig. Pas vanaf half oktober is de appel te eten, maar in het begin nogal zuur. De appel is onder speciale bewaaromstandigheden te bewaren tot eind februari. Tijdens bewaring zeer gevoelig voor klokhuisbruin en matig gevoelig voor vruchtvleesbruin.

Ziekten en plagen

Santana is schurftresistent, weinig vatbaar voor vruchtboomkanker, maar zeer vatbaar voor meeldauw en daardoor gevoelig voor netvormige verruwing.

De Buisleidingsstraat afgewerkt

Op 16 oktober zijn de werkzaamheden van Fluxys beëindigd.

Als laatste bewerking werd de 35 ton compost uitgestrooid en met de tandvoren van de kraan licht ondergewerkt.

De compost was wel nog niet helemaal uitgerijpt, maar was al te doen. De Humotex komt van de Igeanwerf te St  Lenaerts- Brecht.

Men heeft daar een speciaal systeem om het GFT materiaal te verwerken.

De eerste compostering gebeurt anaeroob (zonder zuurstof ) ondergronds. Dan volgt een tweede compostering in openlucht door zuurstofminnende bacterieën. Het voordeel van deze methode is dat een deel van de zouten weggenomen worden.

Het materiaal dat ik bekwam was nog niet helemaal uitgerijpt, maar wel voldoende. Ik heb er al 6 zakken magnesiumrijk basaltmeel op gestrooid dat de compost kan bufferen.

De grond kan zich nu nog een tijdje zetten en uitrijpen.

Begin november verwacht ik de werkploeg van de Nationale Boomgaardenstichting, die twee jaar terug ook gezorgd hebben voor het rooien en opplanten op een wachtperceel bij de buur.

AUKE KLEEFSTRA

Auke Kleefstra, boomkweker in Friesland laat  weten dat hij sinds enige tijd een nieuwe website heeft: www.vruchtboom.nl