Vivisectie Kempische Pruim

De jonge ‘Kempische pruim’ is niet meer.

De boom, op een goede meter van de pruim Empress, stond op een verzorgde grond wat kalk en voedingsstoffen betreft.

Toch had die bovenaan verdroogde takken (takmonilia?)  en ook een een verdachte, ingezonken en getorste plek in een dikkere tak. Dit zou bacteriekanker kunnen zijn.

Ik spitte het boompje uit en aan de wortels hadden zich twee, zwarte myceliumdraden (denk aan fijne, zwarte schoenveters) van de honingzwam (Armillaria mellea) gehecht.

Er waren dus ook ‘tenenbijters’! Problemen met de wortels kunnen ook in de toptakken problemen veroorzaken.

Ik ben er dus nog niet uit. Ik denk dat beide factoren in het spel zijn: de moniliaschimmel die in de tak dringt en ten tweede verzwakking van de boom door de honingzwam.

Invasie Rupsen Kleine Wintervlinder

Aan de westkant van de appelboomgaard is er een boskant van de buur en mezelf.

De eerste rij bomen ernaast staan er zeer verhakkeld en haast bladerloos bij. Zo erg heb ik het nog nooit gezien. Ook de toppen van de tweede rij hadden te lijden. Als parachutisten hebben de rupsjes van de kleine wintervlinder zich aan draden laten meevoeren door de wind om te landen op de pas ontloken blaadjes!

Straks vormen zich nieuwe bladeren. Of er nog vruchten zullen overschieten valt af te wachten. Wellicht zijn de meeste aangevreten en zullen afvallen met de rui.

Soms eet de wintervlinder zich een gang tot in het hart van het jonge vruchtje? Maar meestal blijft het bij schilvraat.

Op bezoek bij Louis Eelen te Vorselaar

Louis heb ik zo’n 10 jaar terug leren kennen bij boomkweker Louis Mampay te Viersel. Hij kwam er pruimelaars aanschaffen en we geraakten in gesprek. Ik had ook een zwak voor pruimen.

Intussen hebben we al veel ervaringen kunnen uitwisselen. Louis heb ik leren waarderen voor o.a. zijn deskundigheid en handigheid wat enten betreft. Dit jaar evenwel met de lange, droge periode is het slagingspercentage van de vroege plakentingen eerder gering. Voor mijn latere kroonentingen komt de huidige, natte periode zeer gelegen.

Ik was vooral nieuwsgierig naar de stand van zijn pruimen; want ik begin mij zorgen te maken voor de toekomstkansen van de pruimen.

Al een aantal jaren heb ik niet meer de oogsten van vroeger en zie ik aan nogal wat bomen verdrogende topscheuten en afgestorven zijtakjes.

Mogen we dit jaar pruimen verwachten? Wellicht was het koude, schrale weer tijdens de bloeiperiode en de geweldige achteruitgang van de bijen als bestuivers dit jaar eveneens een negatieve factor.

Alhoewel het om de zetting van pruimen op dit ogenblik te beoordelen nog wat vroeg is, menen we toch wat pruimen te hebben. Minder vruchten geeft alleszinds bij pruimen betere kwaliteit.

Rassen die het goed doen bij Louis: Belle de Thuin (doch slechte zetting), Prof Colombien, Reeves Seedling, Excalibur, Monarch, Dubbele Kwets, Reine Claude Violette en nog enkele andere.

Queen Victoria blijkt extra gevoelig aan de takmonilia en ziet er niet goed uit. Zelfs de vruchten blijven al achterwege. Bij mij is dat ook het geval. Louis heeft ook de Late Victoria en die doet het wel goed.

Appelen, peren en noten dragen sterk.

Verder is mij een zeer gezonde druif opgevallen, die iemand voor Louis uit Duitsland meegebracht had. Uitstende, zoete, witte vruchten.

Zijn moestuin staat er schitterend bij.

Louis heeft blijkbaar ook een kornellebes (Cornus mas) met grote vruchten. Tot nog toe had hij alleen oog voor een andere bes, die ik nog niet ken. Ik ben benieuwd om de vruchten te leren kennen.

Ik stond in bewondering voor zijn aangepaste hak. Uit een van zijn  coniferen had hij een uitstekende steel gesneden en er een naar alle kanten geslepen hak aangezet. Zo kan hij naar alle kanten, vooruit, achteruit en opzij, onkruid steken en schoffelen. Knap.

Takmonilia op Krieken

Tussen de zware vlagen door kwamen Aleide en ik vandaag op het Bezoekerscentrum van het Zoerselbos. Ze hebben er een autentieke Kempische Boerentuin met voornamelijk bloemen, maar ook met wat fruit. Kunstenaar Marc De Roover, die nu in Frankrijk woont,  is er de ontwerper van.

Onlangs hadden ze op aanraden van de Nationale Boopmgaardenstichting de ‘resistente’ kriek Naskara geplant. Dit ras was mij nog niet bekend. Toen ik dat hoorde, was mijn nieuwsgierigheid gewekt. Een mooi, laag hoogstammetje, dat prachtig gebloeid had en al vruchten gezet had. Maar wat bleek: 3 takuiteinden zijn aan het verwelken of al afgestorven  en ook een zijscheutje. Dus een serieus vraagteken achter de resistentie!

Een besmettingsbron in de omgeving heb ik niet gezien.

Ik heb trouwens helemaal geen idee hoe deze moniliaschimmel zich verspreidt.

Voor zover ik meen te weten hebben ze er in Groot Brittannië nog geen last van, wel in Duitsland.

Toen ik thuis kwam ben ik mijn Gerema, waarover ik enkel dagen geleden berichtte, gaan bekijken. Voor ’t ogenblik lijkt alles nog ok.

Leo Cautereels, de behoeder voor het Zoerselbos, zoals ik hem noem, toonde ons zaadjes van de Fladderiep, Ulmus laevis, een olmensoort die ontsnapt aan de beruchte olmenziekte.  Een tiental jaar terug heeft men enkele exemplaren van deze zeer zeldzame soort , als eerste in Vlaanderen, ontdekt in het Zoerselbos. Intussen zijn er nog enkele in andere, oude bossen gevonden. Leo is er met succes in geslaagd deze soort uit zaad voort te kweken.

Het heeft niet mogen zijn met Lady Williams

Twee jaar terug kreeg ik een ent  van de appel Lady Williams van mijn goede, Engelse fruitvriend Howard Stringer.

Howard en zijn vrouw Elisabeth, beiden 83 zijn nog zeer actief bij de Friends of Brogdale.

Lady Williams is een Australische appel van 1935, mijn geboortejaar.

Het is een kruising tussen Granny Smith (eveneens een Australische appel) en Jonathan of Rokewood.

Het is een blinkend rode vrucht, een zeer late appel. Te plukken in november en te genieten van januari tot mei. In Engeland geraakt hij soms niet rijp.

Zo’n late appel is zeer aantrekkelijk voor amateurs.

Ik had geënt  op een MM106 onderstam en er had zich een behoorlijke scheut ontwikkeld.

Daarstraks merkte ik en levenloos boompje.

Geen wonder: woelmuizen (of woelratten?) hadden ondergronds alles afgeknaagd.

Nog bovenaan afknippen en je hebt een geschikte wandelstok!

Verbetert Gerema zijn leven?

Tot zo’n 25 jaar terug had ik in de jaren dat de bloemen niet bevroren, steeds heel wat krieken, het zure zusje van de kers.

Daarop zijn de topscheuten beginnen afsterven. In het begin schoten er nog wat vruchten over. 

Door de danige verzwakking konden de bomen na enkele jaren niet eens meer bloeien. De vier, vijf kriekenrassen werden daarop allemaal gerooid.

Zonder spuiten waren de krieken wegens de algemene doorbraak van de takmonilia niet meer te telen. Monilia is een schimmelziekte.

Drie jaar terug schafte ik in Duitsland het resistente ras Gerema aan.

Tijdens het eerste groeijaar knipte ik al een paar aangetaste takken weg.

Vorig jaar was het boompje wegens de zware aantasting niet meer om aan te zien. Ik heb al de dode takken tot in het gezonde hout weggeknipt. Een laatste maal in de nazomer.

Dit jaar groeit mijn verbazing. We zijn half mei en er is nog niets van takverwelking te zien.

Nochtans bespeur ik heel wat dode takjes op één van de kerspruimen die er naast staat.

Andere kerspruimen zijn volledig gaaf en dragen voor het derde jaar op rij enorm veel vruchtjes.  Vijf verschillende rassen zijn in een kluwen samen opgegroeid. Naast rode en blauwe, zitten er zelfs gele vruchten tussen.

Het is toch eigenaardig dat de Gerema er nog gezond bij staat.

Het jaar is echter nog lang.

Misschien was er nog geen ziektedruk tot nog toe? Alhoewel op die kerspruim!

Ook constateer ik nog geen schurftinfectie dit jaar.

Fruit en Siertuin

Op het huwelijksfeest van Annelies en Dries ontmoette ik Paul, de ontwerper van de siertuin ’t Mierhof te Bellem. www.tmierhof.be

Ik drukte er mijn verwondering over uit dat fruit maar stiefmoederlijk behandeld wordt in de meeste siertuinen. Er is zeker veel meer mee te doen.

De Bessenbastaardrupsen dit jaar overtalrijk

Vandaag weer meerdere haarden rupsjes verdelgd, waaronder nogal wat pas ontluikende. De voorbije dagen ook ingegrepen.

De eileg gebeurt nu soms zelfs op topbladeren.

Als dit op andere plaatsen even erg is, staan er straks nogal wat kaalgevreten struiken.

Weinig Bloesemsnuitkevers?

Het valt mij op dat ik weinig gesloten en verdroogde bloemknoppen zie.

Hierin zit nog eventjes de larve, maar meestal al de pop van de bloesemsnuitkever. De knop wordt uitgegeten door de larve en is verloren.

Aan veel bomen zie ik weinig schade. De Relinda, een appel die vorig jaar ook flink droeg, had nu de meeste aantasting.

Wellicht heeft het beurtjaareffect vorig jaar bij nogal wat rassen in het nadeel gespeeld van dit insect?

Koningin ‘uit de Smete’

Da’s West-Vlaams. Vertaald:  ‘Het Noorden kwijt.’

Vandaag, voor de derde dag, zag ik de wespenkoningin zwervend zoeken over het perceel waar ik intussen de wortelen gezaaid heb.

Ik had ze met het coconnetje uitgespit. Het was nog niet af en met de ratenbouw was ze nog niet begonnen.

Was dit haar uitverkoren plek? Zal ze opnieuw graven?

Een wespennest in mijn wortelbed zou voor haar tot nog rampspoediger gevolgen leiden.

De Meesjes kunnen het niet alleen aan

Meesjes zeulen voortdurend allerhande insecten en rupsjes aan voor hun talrijke kroost. Ik zie ze graag in de takken hangen.

Aan een tak merk je meerdere bottende bladeren waar wat mis mee is.  Er is vraatschade en sommige bladeren zijn vervormd en tegen elkaar gesponnen. Als je die voorzichtig lospeutert bemerk je binnenin het lichtgroen rupsje van de Kleine Wintervlinder. Twee weken terug waren ze nog piepklein en nauwelijks te zien. Nu zijn ze al een centimeter lang. Straks verpoppen ze in de grond. Met wat geluk zie je ze aan een draadje bengelen.

Praktisch alle bladknoppen van een eenjarige entscheut van een Lemoenappel waren aangetast. Soms waren er 2 rupsjes samen aan het werk.

Ik heb een einde gemaakt aan hun destructiewerk, vooraleer ze het takje helemaal konden kaal vreten.

De meesjes hebben dus ook hulp nodig.

Wordt het een Wespenjaar?

Vandaag was ik een wortelbed aan het voorbereiden en ik verraste een wespenkoningin die haar eerste coconnetje aan ’t fabriceren was in de grond.

Een wespennest begint klein. In dat eerste coconnetje maakt de koningin 5 tot 10 zeshoekige cellen en legt er een eitje in. Na een kleine maand zijn hieruit de volwassen werksters gegroeid, die vol ijver aan de verdere opbouw van het nest beginnen. De koningin heeft haar handen vol met de eileg. Zo’n nest kan uitgroeien tot 5000 bewoners.

Zolang de wespen broedzorg hebben zijn ze nuttig. Als eiwitbron voor de larven vangen zij insecten, vooral vliegen.

Daarna kunnen zij , vooraleer te sterven, zich te buiten gaan aan zoetigheden. Dan snoepen  ze mee van het fruit!

De vorige weken had ik al verschillende wespen opgemerkt en ook in de mailgroep tuin schreef iemand dat er veel wespen waren.

Anders dan bijen en hommels hebben zij blijkbaar geen last gehad van de lange winter.

Dit voorjaar zie ik nauwelijks bijen en hommels.

De mooiste Appelbloesem

De meeste appelbomen staan nu in bloei. Enkel bij de late bloeiers zijn de bloemknoppen nog gesloten.

De buitenste bloemblaadjes hebben bij appel allemaal een nuance tussen wit en roze. Sommige zijn nog een tikje roder.

De meest witte bloemen heeft de Tulpappel.

Zowel Aleide als ik vonden de bloei van de Bramley Seedling bijzonder mooi. Het mooist van al bloeit echter de Ecolette met meer uitgesproken rozige bloemen.

Als bestuivers waren enkel een paar kleine hommels aan het werk.

Vermeerderen van Braamachtigen

Ik heb weer iets bijgeleerd? Toen ik laatst op de strook van de voor de aanleg van de gasleiding gerooide bramenhaag aan het zoeken was naar gevallen hechtingsclipsen, bemerkte ik scheutvorming op bedekte resten van in oktober geknipte Taybes – en Thornfreestengels, die bedekt waren geraakt. Ik heb de ranken op een kweebed ingelegd ‘to wait and see’. Zullen er zich werkelijk nieuwe planten vormen of lopen de knoppen enkel uit op oude kracht om daarna te verdrogen?

Ik heb niets over deze vorm van vermeerderen gevonden in

het handboek ‘Small Fruit Crop Management’  van Gene J. Galetta en David G. Himelrich Uitgever:  Prentice Hall  Englewood Cliffs, New Jersey 07632 in 1990   ISBN 0-13-814609-8.

Bij de vermeerdering maakt men onderscheid tussen de de rechtop groeiende -  en de rankende rassen.

Bij de rechtop groeiende bramen is het snijden van wortelstekken een courante techniek. Gedurende het winterseizoen,-  maar voor het moment dat de wortels uitbotten in de lente, want dan zouden te veel knoppen afbreken,-  snijdt men wortels die 5 tot 9 mm dikte hebben (Bij te dikke wortels lopen de slapende ogen niet of minder goed uit.) in stukjes van 7,5 tot 10 cm lengte. Deze worden fris, doch vorstvrij bewaard. Bij het planten legt men deze horizontaal in een voor van 7,5 tot 10 cm diep. Afdekken met een lichte mulch voorkomt onkruidgroei. Bij het  aanleggen van  een nieuwe plantage gaat men soms op deze manier te werk. Tegen dat de planten in productie komen is er geen verschil meer met  een veld waarbij men met vooraf gekweekte planten startte  De aanlegkosten lagen met jonge planten een flink stuk hoger dan bij het planten van wortelstukken.

Bij rankende bramen gebruikt men de techniek van het inleggen der toppen. In de nazomer of herfst graaft men de toppen in of bedekt deze met een laag grond van 7,5 tot 10 cm. Het volgend voorjaar snijdt men de stengel door op 20 cm van de nieuw gevormde plant. Dit vergemakkelijkt tevens het verplanten.

De bekende stekelkoze braam met het peterselie blad ‘Thornless Evergreen’ moet op deze manier vermnigvuldigd worden, omdat enkel (afgezien van vermenigvuldigen via de weefseltechniek) op deze manier de stekelloosheid verder kan gezet worden. Bij dit ras beperkt de stekelloosheid zich enkel tot de buitenste laag cellen. Vandaar dat je bij dit ras dikwijls gestekelde wortelopslag ziet, die je dan dient weg te knippen.

De tweede manier van vermeerderen bij rankende bramen gebeurt met stukjes stengel van 1 of 2 knopen, met 2 tot 3 bladeren, die men stekt in een poreuze groeibodem van perliet bijvoorbeeld, die men voortdurend benevelt.

Eenmaal heb ik het vermeerderen gezien bij Walpole, de Engelse vermeerderaar te Kings Lynn in Norfolk. Als ik het goed herinner gebruikte men enkel het blad met steel . De steel werd in hormoonpoeder gebracht en daarna in de stekgrond geduwd. Eens de bak vol ging die direct onder de verneveling.

Verder heeft men de moderne vermeerdering via weefseltechniek op voedingsschaaltjes. Met deze techniek bekomt men bv.’ Thornless Evergreen’ planten die door en door stekelloos zijn, ook de wortelscheuten.

Bestuivers gezocht

Daarnet enkele bloeiende bomen bekeken. Slechts een paar bijtjes en een hommelke gezien, en dat bij een voor ’t eerst zomerse temperatuur van 25 ° C.  't Is mij al opgevallen dat er zo weinig zijn. Ze hebben inderdaad een slechte tijd gehad met het lange, koude voorjaar.

Gelukkig fladderden er nog een citroenvlinder en een oranjetipje voorbij.

De rupsjes van de Bessenbladwesp laten zich niet afschrikken door het koude weer

Op 30 april , bij de zondagse rondgang 4 haardjes van bessenbastaardrupsjes ontdekt op 2 stekelbessen, die in afwachting van de heraanleg van de kleinfruitkooi, een plaatsje vonden in de luwte van de schuur.

Twee haardjes hadden elk al een halve tak kaalgevreten. Deze waren minstens al enkele dagen aan de dis. De andere waren nog met hun eerste blad bezig.

De eitjes worden onderaan op een van de laagste blaadjes afgezet en de rupsjes attaqueren de hoger staande blaadjes. Met drie, vier zitten ze verspreid rond het nog kleine blaadje te knabbelen tot praktisch alleen de nerf overschiet.

Als ik hen opmerk sneuvelen ze tussen mijn duim en wijsvinger.

Het is een zorguldig werkje, want de kleur van de rupsjes accordeert zeer goed met de blaadjes.

Met de ene hand draai ik het takje zodat ik de onderkant van de bladeren zie. Dan vallen de snoodaards beter op. Bij te veel beroering van de tak laten sommige zich vallen. Bij warm weer zal dit wel vlugger gebeuren.

Op 1 mei vond ik een verse haard op rode bes op een andere, open plaats.

Vandaag 2 mei kwam ik op door Fluxys gehuurde opkuilperceel.

Ik zag beginnende vreterij op een rode bes en wat verder aan een andere struik merkte ik een gaatje in ’t midden van een blad. Enkele pas ontloken larven waren net beginnen knagen. Alle eitjes waren echter nog niet uitgekomen.

De heel kleine, langwerpige eitjes worden in een rij op de nerven afgezet, een bleek snoer tegen de groenige achtergrond van het blad.

De bessenbladwesp, Nematus ribesii, tast kruisbes, rode en witte-, jostabes, worcester en Black Velvet aan.

Het insect, ca 6 mm lang, goudgeel met zwarte kop en lange antennen ontpopt tussen einde maart en begin mei. Een tweede generatie legt eieren van juni tot augustus.  De larven, het zijn immers geen echte rupsjes, kunnen tot begin september nog een struik kaalvreten.

De kop van de larven is glanzend zwart, het lichaam groen, de voorste en achterste segmenten geel. Over het lichaam loopt een lichtere streep en overal verspreid zijn er talrijke zwarte wratten, elk met een of enkele haren.

Kaalgevreten struiken verliezen veel van hun vitaliteit en kunnen geen volwaardige vruchten meer vormen.

Het Vliesdoek was weer nodig

Vrijdag- maar vooral zaterdagmorgen had het hier aan de grond gevroren. Beter nog dan aan de rijp op het gras, zien we de rijpsporen op de rand van de trampoline, die op 29 april helemaal rond, wit berijpt was. Het was 7 u en de termometer wees 3 ° C.

We maakten ons klaar om het eerste lustrum van het Seniorennet mee te gaan vieren in de kursaal van Oostende. We hebben er van genoten en bijgeleerd op computergebied.

Het gevoel dat overheerste was dat de senioren, dank zij Pascal Vyncke weer meer meetellen in de maatschappij.

Op de 30 ste was er regen.

Gelukkig bleef het de nacht daarop overtrokken en was er geen vorst. 1 mei werd een (mot)regendag.

Gelukkig was er geen nachtvorst vorige week.

De luchttemperatuur is wellicht nooit onder het vriespunt gezakt? Peren, kersen en pruimen zijn flink aan het bloeien. Zelfs de eerste bloemen op de Gravenstein staan al open. Voor bestuiving zullen we moeten wachten op het warme weer dat men voorspelt voor de volgende dagen. Voor de meeste pruimen zal het nog niet te laat zijn.

Van het begin vorige week heb ik de aardbeien afgedekt, veelal met dubbel vliesdoek. Meerdere bloempjes komen al open. Zwarte hartjes van bevroren bloemen heb ik nog niet gezien.

Zonder afdekking zou dat zeker wel het geval geweest zijn.

Vanmorgen 2/5 lag er werkelijk ijs op de trampoline, alhoewel de termometer om 7 u al 5 ° C aanduidde. Er is dus nachtvorst geweest.

Is er schade aan de bloesems van de bomen?

Komt dat tegen

We komen terug van het Seniorenlustrum en er is geen internet. Wat later ontdekken we dat er geen TV is en ook geen telefoon.

Pas vandaag (2/5) is alles weer in orde.

Met een jachtgeweer heeft men in het verleden de Telenet kabel geraakt, een eind van ons vandaan en die was bezweken.

Meerdere buren hebben dus een ongestoord, lang weekend achter de rug.