5.  Beurré Bosc

en

Calebasse Bosc

De eerste peer is van Franse origine. Uitgerekte boom, hangende takken.

Grote, uitgerokken vruchten, met buik.

Vlees: wit-geel, zeer sappig, zurig maar excellent. Rijpt in oktober en november. In Brabant en het Mechelse, waar dit ras veel gekweekt werd, had men het over een Calebasse Bosc.

De eigenlijke Callbesse Bosc werd door Van Mons als zaailing gevonden in Linkebeek bij Brussel en werd sinds 1819 door hem gepromoot.

In tegenstelling met het eerstgenoemde ras doet Calebasse Bosc het wel goed op kwee (Tegenspraak met Leroy: matig op kwee, goed op zaailing ). Er zijn niet veel, maar wel mooie vruchten die gelijken op Beurré Bosc. Ze rijpen ook vroeger dan deze, in september-oktober.

Men zal de voorkeur geven aan de zeer vruchtbare Beurré Bosc, tenminste na een zekere aanlooptijd; een hoogstam komt nu eenmaal later in productie.

Mits bv tussenstam van een Beurré d’ Amanlis geënt op kwee is Beurré Bosc ook op laagstam te telen. Een goede perengrond is wel een vereiste.(Uit voorgaande blogs zal wel duidelijk geworden zijn dat mits compost en stalmest ook een zandgrond in positieve zin kan verrassen.)

“Le fruit très élégant et d’excellente qualité dans les bons sols chauds, est très recherché par les marchands. La vente ( de verkoop) est très lucrative, car il a une valeur triple de celle du Double Philppe. Après cette  dernière variété, je considère le Beurré Bosc comme la meilleure pour la grande culture de speculation.”

Honderd jaar terug was fruit enkel iets voor de rijke burgers. In vergelijking met nu was fruit zeer duur.

Aanvullende gegevens (Leroy)

Historiek: Er werden enten naar de Plantentuin in Parijs gestuurd. Eerste vruchten rond 1835. De vruchten werden als excellent beoordeeld en de boom kreeg de naam van de toenmalige directeur en pomoloog mr Bosc.                        Vruchtvlees:  zeer wit, half knappend, geen steencellen, overvloedig saprijk, gesuikerd, wijnachtig, speciaal parfum van grote delicaatheid. 1 ste kwaliteit. Rijp half october tot eind november.    

Calebasse Bosc

Leroy zegt dat het een ras voor hoogstam is. Zeer vruchtbaar. Grote vruchten, zoals ook de Beurré.                                  Vruchtvlees: geelachtig, halffijn, knakkend, vast, weinig steencellen, voldoende sappig, gesuikerd, zurig, aangenaam parfum.   2 de kwaliteit. Rijp: oktober, begin november.

Mijn boom (hoogstam) van 1964 is ver versleten. De hoge beukenheg van 1962, nooit gesnoeid, brengt hem in verdrukking. De bovenste helft is afgestorven. Nog steeds heb ik vruchten van voldoende kwaliteit.

Beurré Bosc, ongetwijfeld de beste van de twee, kent men blijkbaar niet meer bij ons. Ze ontbreekt in de lijst van de NBS. Callebasse Bosc wordt wel aangeboden. Tussen haakjes staat zelfs Beurré Bosc, wat duidelijk fout is.

4. Beurré Dumont

Een mij totaal onbekende peer. Ik vind die ook niet terug bij Mahieu, ook niet in Leroy.

Gemiddelde groeikracht, zeer vruchtbaar, in alle vormen te telen.

Vrucht: groot, eivormig. Vel:geelbruin. Smeltend vlees, zeer saprijk, delicaat aroma. Vraagt wel een warme grond. November.

De auteur (Theyskens) heeft die ook gekweekt in minder gunstige condities, koudere grond, te veel schaduw maar bekwam steeds eerste rang fruit.

Het ras werd in 1831 gewonnen door Joseph Dumont-Dachy te Edquelmes bij Doornik.

Het ras is te bekomen bij de Nationale Boomgaardenstichting,( rubriek  Bijzondere peervariëteiten).

Dit ras is duidelijk van het voorplan verdwenen, nocthans lijkt dit een interessante peer te zijn. Heeft iemand van de lezers hiermee ervaring?

3. Beurré Durondeau

Ook Poire de Tongre

Toen ik bij ’t begin van het plantseizoen (okt. begin november 1962 ging informeren bij boomkweker Philipsen in Westmalle raadde hij mij dit ras stellig af wegens te schurftgevoelig in de Kempen. Comtesse de Paris was een veel betere keuze. Willy Mahieu in zijn boek “Appels en Peren” rangschikt de fruitrassen in 4 klassen van gevoeligheid voor schurft, van 1. weinig of niet gevoelig tot 4. Zeer gevoelig. Durondeau zet hij in de klasse 2.-3. Beurré d’Hardenpont bv. krijgt 3-4.

Theyskens kent aan dit ras de meeste verdiensten toe. Middelmatige groeikracht, maar met een formidabele vruchtbaarheid, die het zeer goed doet op kweeonderstam, maar tevens in alle boomvormen.

Het ras werd in 1811 bekomen door Louis Durondeau, een brouwer te Tongre-Notre-Dame bij Chièvres in Henegouwen.

Mahieu omschrijft de vrucht als langwerpig, roodbruin en sappig, lichtzurig, met een bijzonder aangename en door sommigen zeer geliefde smaak. Ook goede inmaakpeer. Pluktijd tweede helft september. Eetrijp september-oktober.

2. Seigneur d’Esperen

In mijn Kempische zandgrond heeft dit ras het steeds uitstekend gedaan.

Matige groeikracht, maar zeer vruchtbare boom. Neemt van nature een mooie, piramidale vorm aan.

De vruchten zijn iets onder de middelmaat, zeer sappig en zoet.

Majoor Esperen bekwam deze peer in 1827.

Rijp begin-midden september. Bij Theyskens is het nog een octoberpeer. In het vroege jaar 2007 plukte ik al op 28 augustus.

Bij mij is dit een door vogels en insecten zeer belaagde peer bij beginnende rijpheid. Het sein om het plukken niet uit te stellen! Je kan er dan nog een paar weken van genieten. Anders schiet er op enkele dagen niets over.

Peren  Vervolg

Lijst  van de 12 voorkeurperen van Joseph Theyskens

1.   Clapp’s favourite

2.   Seigneur d’Esperen

3.   Beurré Durondeau

4.   Beurré Dumont

5.   Beurré Bosc

6.   Beurré Six

7.   Napoléon

8.   Besi de Chaumontel

9.   Nouvelle Fulvie

10.Passe-Colmar (en espalier)

11.Beurré d’Hardenpont (en espalier)

12.Joséphine de Malines

1.       Clapp’s favourite

Zeer vruchtbaar ras. Geschikt voor alle boomvormen. Amerikaans ras van iets voor 1860.

Zeer grote, mooi peervormige vruchten met mooie blos. Heerlijk sappig, maar soms ook wat stenig. Goede smaak, beter in een zonnige zomer. Rijp tweede helft van augustus. Het nadeel is dat de vruchten slechts enkele dagen bewaren.Vlug buikziek. Iets voor volle rijpheid plukken.

Ik ken de peer al van mijn kinderjaren op de boerderij van mijn grootvader van moeders kant, Jules Vandecasteele, mijn dooppeter, “pette” in ’t West Vlaams.

De peren waren rijp in de periode dat de dorsmachine kwam, een van de grote gebeurtenissen in mijn prille kinderjaren. Tot 1940 werd die nog aangedreven door een stoommachine, een zware, zwarte machine, “ de duvel” die ter plaatse getrokken werd door paarden.

Van het stoken herinner ik mij niet veel, maar de indrukwekkende zwarte snoet des te duidelijker. Met een vlam van een soort soldeerlamp werd die roodgloeiend voorverwarmd. 5-6 man grepen de brede aandrijfriem naar de eigenlijke dorsmachine vast. Wellicht waren er ook een paar man die de spaken van het grote aandrijfwiel vastpakten. Op commando werd er getrokken tot de machine puffend in gang schoot. Ik keek met een bang hart uiterst geboeid toe.

Hier in Zoersel plantte ik ook een clapp’s, die al vlug aangetast werd door perenringwormen. De witte larve vreet slingervormige gangen onder de bast van stam en takken. Plaatselijk gaat het hout dood en gaat de schors barsten. De boom gaat kwijnen. In die tijd werden mijn bomen tevens onvoldoende bemest. Na een tijdje werd de boom gerooid. In de zware Poldergrond te Melsele zag ik enkele jaren terug een zwaar beladen, zeer gezonde boom.

Misschien kunt u helpen ?

 
“Tijdens een speurtocht naar een gedichtje dat mijn bompa vroeger vaak op zei, kwam ik op uw blog terecht... Helaas vind ik niet meer dan de eerste drie zinnen en net die kende ik nog:); Hoort hoe t waait zei Jan tot Piet...
Kent u het verder?
Ik zou het graag terug leren en mijn zoontje het later ook aanleren...
 
Alvast hartelijk bedankt!
 
Machteld
 
PS kent u mss ook het gedichtje Kerstmis Thuis helemaal? (hebben wij geen mooie kerstboom, vader heeft hem daar gezet, moeder heeft hem vol gehangen, ik mocht helpen wat een pret....) dat is ook eentje van mijn bompa:)”

Misschien kunt u de gedichtjes over de noten en Kerstmis Thuis nog ergens opdiepen?

Een beter geschenk kon ik niet dromen

Mijn zoon Peter, de oudste van de vijf kinderen verraste mij met een formidabele cadeau: de bundeling van van mijn blog.

De oorspronkelijke doelstelling -  “Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik meedelen en zelf nog bijleren” - is werkelijkheid geworden dank zij de interesse en soms ook feedback van 90.900 bezoekers die 144.244 bladzijden bekeken.

Zelf sta ik te kijken hoeveel dingen ik genoteerd heb. De blog is een blijvend stuk van mijn geheugen geworden.

Mijn grote waardering voor de mensen achter het Seniorennet die dit mede mogelijk hebben gemaakt.

Dank u allemaal.

Al surfend bij een voorvader Willaeys

“In de achttiende eeuw vond Brugge de vrede terug die aanmoedigt tot commerciële en industriële activiteiten en kwam er opnieuw een zekere welstand. De gegoede edellieden en de rijke burgers trokken een ganse bevolking mee in de ambitie tot werken en produceren. De statige herenhuizen en de elegante oranjerieën uit die tijd blijven er de getuigen van.

In en rond Brugge wedijverden de edelen en burgers om ter mooiste tuin. De bisschop van Brugge, zelf ook lid van de Confrerie van de heilige Dorothea, ontving de tuinliefhebbers op zijn uitstekend onderhouden zomerverblijf Rooigem. De vrijgezel Laurent Van Ockerhout (1746-1815) woonde op zijn "campagne" langs de Diksmuidse heirweg op Sint-Andries en wijdde er zijn leven aan zijn tuin.

En in de binnenstad dan

Ook in de historische stad bleef de tuin in ere. We weten het dank zij tekeningen die ervan gemaakt werden en beschrijvingen die we er van terug vinden naar aanleiding van verkopen of in de boedelbeschrijvingen bij nalatenschappen. Het mooiste getuigenis is ongetwijfeld het schilderij, waarschijnlijk van de hand van Jan Garemyn, waar de tuin van het Brugs raadslid François Willaeys en van zijn vrouw Anne-Thérèse Vleys op afgebeeld staat. Gelegen in Groeninge, in de schaduw van de Onze-Lieve-Vrouwekerk en palend aan de tuin van de Eekhouteabdij, had de tuin van Willaeys alles om te wedijveren met de Franse tuinen. Aangelegd in het verlengde van een moestuin die aan dezelfden toebehoorde, werd de tuin uitgewerkt volgens de richtlijnen van de grote tuiniers van het ogenblik. Hij bestond uit twaalf rechthoekige parterres, sommige met een grasmat, andere met bloembedden of met laagstammige fruitbomen. Kleine monumentjes vrolijkten de tuin op en achterin stond een groot standbeeld in een monumentale nis, omringd door een waterpartij met fontein. De dames koesterden zich in de zon op het grastapijt, de heren wandelden rond of verpoosden op een bank en de tuiniers bemoeiden zich met de goede onderhoud. Rondom verhieven zich de toren van de Onze-Lieve-Vrouwkerk, die van de Eekhouteabdij en het Belfort, terwijl het silhouet van de patriciërshuizen langs de Dyver zich op de achtergrond aftekenden.

Willaeys was op verre na niet de enige die zich om zijn stadstuin bekommerde. Andries-Lodewijk Van den Bogaerde (1726-1799) die tegelijkertijd burgemeester en tresorier van het Brugse Vrije was, wat hem gezag gaf over een groot deel van het huidige West-Vlaanderen, was ook een groot botanicus. “

© Andries Van den Abeele
Brugge 1998
Deze tekst is in boekvorm gepubliceerd door de uitgeverijen Vanhaecke, Brugge en Editions du Perron, Luik.
Het boek is nog beschikbaar.
Het bevat talrijke illustraties door fotograaf Hugo Maertens, die van ruime commentaar zijn voorzien.

Over het planten van Peren  (Vervolg 23-12-2007)

“Ik ga zeker meer aandacht schenken aan de bemesting.

In het verleden plantte ik altijd 4 palen rondom mijn nieuwe aanplant, en daaromheen prikkeldraad omdat er enkele stuks rundvee in mijn boomgaard lopen. Zij vreten anders van de boompjes en duwen ze omver.

Nu blijkt altijd dat na een paar jaar de grond in het vierkant minstens 15 cm omhoog komt! Er zitten blijkbaar muizen en dergelijke in, de grond wordt erg luchtig, de wortels hangen bijna in het luchtledige. Ik heb een paar keer flink wat koeienmest rondom mijn bomen gegooid, en dit bevorderde de aanwezigheid van wormen, maar die trekken dus weer muizen en mollen aan. Ik zal dus ook maar gaas rondom de wortelkluit aanbrengen in de toekomst, anders helpt er niets. (Verduidelijking: De woelmuizen en woelratten knagen de bast van de wortels, soms met afsterven van de boom tot gevolg.)

Sinds een paar jaar doe ik boomkorven rondom de stam van de boompjes, de grond wordt dan niet meer los, eerder vastgetrapt, maar dat is dan iets minder erg, hoop ik. Bij mij zijn de eerste vijf jaar cruciaal voor een boompje, als ze eenmaal 10 tot 15 cm dik zijn, dan doen de koeien niet zo veel schade meer.

Mijn oude rassen haal ik uit een boekje, genaamd Hoogstamvruchtbomen, 136 pagina's 2e druk 1993, een uitgave van de Stichting Landelijk Overleg Natuur- en Landschapsbeheer (in Utrecht).”

Karel

Een Tuin bezaaid met Perzikboompjes

Charel omringd door een tak van zijn familie

Dit jaar kwam ik in het voorjaar en onlangs in de tuin van Charel Bollansee te Pulderbos.

Ik kon mijn ogen haast niet geloven: overal verspreid over de vrij grote moestuin perzikboompjes.

Ik vroeg Charel naar een verklaring.

“2006 was goed perzikjaar. Ik had  een boom met vele tientallen kilo’s vruchten en ik heb zeker 50 bokalen bewaard + vele kilo’s aan de kinderen gegeven.

En er zijn zeker zo veel kilo’s afgevallen die ik op de composthoop gooide. De ganse winter hadden de stenen het er naar hun zin.

Tijdens de lente heb ik de compost over de moestuin verspreid en ondergespit en vervolgens groenten gezaaid. Nadien kwamen perzikboompjes met vele tientallen gewoon te voorschijn, verspreid over de ganse tuin.

De moederboom heb ik zelf ook uit een steen opgekweekt. Het zijn lekkere, witvlezige vruchten. Het voorbije jaar zat de boom wel in een beurtjaar met slechts een paar vruchten.”

Intussen zijn er al enkele boompjes bij mij uitgeplant. Binnen een viertal jaar hoop ik op de eerste vruchten.

Ik moet gelukkig niet zo lang wachten, want volgend jaar ga ik alvast in de zomer op bezoek!

Wie meer over perziken wil weten raad ik aan de blog van 18-05-2005 te consulteren. Daarin geeft Fik Dennissen, de perzikspecialist van Wommelgem, de essentie van zijn kennis door.

Info Pear Apple

ORIGIN : Cornwall

Flavour  : Sweet

Use       : Dessert

Season  : Second Early

Flower period : Early

Comments : A healthy Pigs Nose type. Old variety rescued by

  James Evans.

Ingolf gaf mij deze gegevens door. Zijn enting was mislukt. Ik heb daar een oplossing voor!

Gelukte Enten uit Cornwall

Na de reis van de Nationale Boomgaardenstichting tot in Cornwall (blogs in september 2006) kreeg Jean-Pierre Billen enten toegestuurd door James Evans (blog 18-09-2006).

Bij de verdeling kregen de geïnteresseerden 3 rassen. Mijn enten zijn alle drie gelukt.

Cornisch Gilliflower is het ras dat mij het meest aansprak.

Het ras werd gevonden rond 1800 en al verdeeld in Londen in 1813. De vrucht heeft een ruw uiterlijk, is geelvlezig en komt op smaak eind oktober. De smaak is intens, rijk en aromatisch. Bewaart tot februari.

Hocking Green  Keukenappel van +/- 1860. Ook als eetappel vanaf Kerstmis. Bewaart tot jan. Een dof-groene die geel wordt bij rijping. Vast vlees. Behoudt bij koken zijn vorm.

Resistent ras tegen schurft en kanker.

Pear Apple  Geen verdere gegevens op ‘t ogenblik.

Rucola

Ik dacht dat de Rucola, de pittige slagroente wel totaal bevroren zou zijn.

Ze staat er nog fris bij! Foto!

Vanmorgen kwam er een medewerker van het Bezoekerscentrum van Zoerselbos waar ze een weerstation hebben. Vorige zaterdag had men er – 11,8° C gemeten.

Dat is hier in vogelvlucht nog geen 2 km vandaan.

Peren 2

De auteur heeft het over de groeivormen van de bomen.

Als eerste behandelt hij de piramidevorm (bomen op kwee onderstam) te planten op 3 m van elkaar. Minstens 40 cm tussen de gesteltakken aanhouden.

Op een oog naar beneden snoeien om vertikale scheuten te vermijden.

De onderste takken worden veel minder ingesnoeid dan de bovenste.

Men bevordert de groei van zwakke takken door een inkerving  boven de takinplanting, waardoor de verdere sapstroom geremd wordt en meer ten goede komt aan de onderstaande tak.

Als 2 komt de Fuseau, de spil- of kolomboom.

Deze bomen worden geplant op 75 cm tot 1 m van elkaar. We spreken van minstens 100 jaar geleden! En ik die dacht dat dat men toen haast enkel hoogstambomen kende!

De zijtakken snoeit men op 25 cm, hoogstens op 35 cm.

Zwakke takken bevordert men door ze langer te snoeien.               Door een dwarse insnede boven der tak aan te brengen.

Onder de tak maakt men gelijktijdig een vertikale insnede. Deze laatste versterkt nog de sapstroom door het uitlokken van een helende werking.