PERENGALMUG (vervolg)

Op mijn vraag aan Danny Billens, de toonaangevende  biofruitteler uit het Pajottenland kreeg ik volgende reactie:

Aan de perengalmug is bio niets aan te doen; enkel de aangetaste vruchten wegnemen en vernietigen om de infectiedruk te verminderen.

Er bestaat ook een perengalmijt die de bladeren aantast.

De perengalmijt is goed bio te bestrijden met zwavel in het vroege voorjaar bij het verschijnen van de eerste groene delen aan de boom. 2 à  3 bespuitingen met 3 à 5 kg zwavel remt dat insect af en de schade zal heel beperkt blijven. Nu is daar niets meer aan te doen. 

Zaterdagnamiddag 2 juni kan je te Oetingen terecht voor de kersenwandeling. www.bioschuurke.be

Perengalmug  Contarinia pyrivora

“Het is weer zover. Mijn perenbomen zijn voor het zoveelste jaar getroffen door de perengalmug. Mooie bloei (meestal) maar bij de vruchtjes stel je in mei vast dat ze larven bevatten, zwart worden, afvallen, misvormd zijn...enfin verloren zijn.
Mijn Olivier de Serre bijvoorbeeld (zo'n fantastische bewaarpeer) heeft andermaal overvloedig gebloeid, deze keer met veel vruchtzetting, maar echt allemaal aangeboord door die mug. Er staat niet één peertje meer aan. Idem voor Josephine de Malines en andere... Het wordt ook jaar na jaar erger.

In een boek van Velt las ik scharrelkippen te kweken om de larven, cocons kwijt te geraken maar dit kan praktisch niet.
Ken jij een effectief middel, wat zou ik moeten doen ?”

Ik vrees dat ik de oplossing ook niet ken. Dikkoppen, zoals de abnormaal vlug dikkende jonge aangetaste peertjes met binnenin de zich ontwikkelende larven worden genoemd, heb ik vroeger leren kennen. Soms heb ik die geplukt, maar je mag hiermee niet te lang wachten, want het duurt niet lang vooraleer de larven volwassen zijn en in de grond verpoppen.

De aangetaste vruchten verkleuren naar zwart en vallen af.

Nu merk ik dat ik van geluk mag spreken: de aantasting was tot nog toe zeer gering of onbestaande. Mijn kippen kunnen, enkel tijdens de wintermaanden, wel rond de bomen scharrelen.

A.van Frankenhuyzen schrijft in ‘Schadelijke en nuttige Insekten in Fruitgewassen’ dat de nuttige sluipwespen te kort schieten. “De beruchte peregalmug, die de zgn. dikkoppen veroorzaakt, is daarvan een duidelijk voorbeeld. Hoewel de parasiet Inostemma gewoonlijk zeer talrijk aanwezig is, kunnen perebomen voor 100 % door de peregalmug zijn aangetast. Galmuggen overwinteren in de grond en kunnen daar jarenlang blijven liggen alvorens te gaan verpoppen. Dit verschijnsel noemt men ‘overliggen’. Ook dit bemoeilijkt de bestrijding.”

In de klassieke teelt wordt de perengalmug (en perengalmijt) met dezelfde middelen bestreden als de perenbladvlo.

In tegenstelling met deze van de perengalmug zijn de natuurlijke belagers van de perenbladvlo in de bioteelt wel zeer efficiënt en vormen perenbladvlooien daar geen problemen. In de klassieke teelt stellen zich op dit gebied wel grote problemen.

In de geïntegreerde teelt past men tegen perengalmug de producten calypso en diazinon toe. Deze producten zijn echter wel schadelijk voor de nuttige roofwespen.

Albert Hallemans tilt niet hoog aan de problemen met de perengalmijt. Hij geeft echter wel een goede beschrijving.

Eén generatie per jaar. De mugjes komen uit grond in april en zetten eitjes af op de meeldraden en de stempel van de nog gesloten bloemknop (volle witte knopstadium).

De witroze maden vernietigen de jonge vruchten die hierbij buikig opzwellen (zgn. dikkoppen) en afvallen (mei). Komt slechts sporadisch en plaatselijk voor.

Ik polste iemand met een grote perenverzameling. De perengalmug en de dikkoppen waren hem onbekend.

Een tuinbouwleraar wist te vertellen dat er wel problemen zijn met de perengalmug. Wel kan het gebeuren dat in een bepaald jaar de aantasting veel minder is. Waarom? Slechte weersomstandigheden bij het ontpoppen?

Eddy Vets uit Itegem heeft een hele verzameling peren en heeft geen problemen met perengalmijten. Van hem heb ik geleerd dat fruitbomen jaarlijks een sterke organische bemesting moeten krijgen. Misschien worden eventuele perengalmijten wel telkens opnieuw bedolven onder het aangebrachte materiaal?

Misschien is de aangewezen oplossing volgend jaar (nu is het te laat), in een vroeg stadium, al de verdachte vruchtjes af te plukken en te verbranden om de populatieopbouw te onderbreken.

Ik weet niet of omwoelen van de grond nu kan helpen. Vogels pikken ook een en ander op uit de bodem.

Anijssnoepjes

Wie Roomse kervel heeft staan, kan nu snoepen van de prille, langwerpige zaadpeultjes. Ze zijn zacht om te knabbelen en hebben een heerlijke anijssmaak.

Dit smullen kan nog een week of meer doorgaan. Je kauwt dan op  meer en meer vezelig wordende peultjes en spuwt de pulp uit.

Maar nu zijn ze echt op zijn best.

Zeker proeven! Er wacht een aangename verrassing.

Slakkentijd

De slakken beleven een tijd zoals ik in jaren niet meer gezien heb. Dit viel mij het sterkst op toen ik enkele dagen geleden de rijserwten ging bekijken. Onderaan zo goed als kaal gevreten. Gelukkig staan die al tamelijk hoog en bleven de toppen gespaard, behalve enkele omgebogen tegen de grond.

In de plastiekserre sneuvelden enkele nog heel kleine tomatenplanten en van de enkele uitgeplante slaplantjes blijft nauwelijks een steel over.

Bij de erwten heb ik er een half speelgoedemmertje verzameld. De kippen hebben er in twee beurten komaf mee gemaakt. De haan liet eerst de kippen voorgaan, maar daarna smulde hij ook dapper mee.

Overvloedige Bramenbloei

Het valt mij op dat de bramen dit jaar als het ware nog sterker bloeien. Is het omdat vorig jaar als gevolg van de slechte, natte augustusmaand zo weinig bramen konden rijpen, en een voortijdig einde kenden door schimmelaantasting? Veel rijpingsenergie bleef ongebruikt.

Communicant met Fruittaart

Gisteren was het familiefeest met communicant Jasmien van de jongste dochter Tinneke en Werner.

Hier de taartcreatie door Tinneke met ons fruit erin verwerkt. Tussen het biscuit verwerkte zij in lagen, fijn gemaakte blauwbessen en aardbeien, gezoet met ahornsiroop.

Bovenop kwamen verse bio-aardbeien van De Dobbelhoeve.

Koneginnepage

Deze namiddag brak de zon even door en werd het een stuk warmer. Vorige nacht tot vanmorgen viel er veel regen.

Het was koud, zodat de centrale verwarming moest functioneren.

Sinds vorige maandag, 7 mei is er een einde gekomen aan de langste droogteperiode, met daarbij zomers weer.

Toen ik vanmiddag door het braakstuk van het aardgastraché kwam, zag ik een grote vlinder neerzeilen: een koninginnepage. Decennia hier niet meer gezien.

Eerst verkende hij de bloemen van de smeerwortel maar van de rode klaver kon hij niet genoeg krijgen. Hij bleef er maar pleisteren. Ruim tijd genoeg om Aleide te halen en een foto te nemen.

Onvruchtbare Boom?

Zo’n twintig jaar terug kreeg ik een ent van Herwig Vereyken. Zijn boom had weinig, maar mooie vruchten. Misschien is het ras nog te achterhalen?

Ik weet niet meer zeker of de onderstam een MM106 was of voortkwam van opslag rond een van de vroegere bomen.

Vijftien jaar heb ik gewacht. Nooit vruchten, behalve uitzonderlijk een paar, die niet veel zaaks waren.

Vier jaar terug heb ik de boom omgeënt. Vorig jaar droeg de Finkenwerder. Dit jaar dragen ze allemaal.

En nu komt het wonder: vandaag stel ik vast dat de kleinere takken die als saptrekkers waren blijven staan, nu opeens rijk beladen hangen.

Een van de geënte rassen die dit jaar pas dragen heeft dus voor bestuiver gespeeld.

Iets waar de omringende bomen niet toe in staat waren.

Het Noodlot

De buurman van mijn dochter Leen te Douala, de havenstad en grootste stad van Kameroen zat in het neergestorte vliegtuig. Zijn dochter Noëlla was bij ons in de grote vakantie van twee jaar terug.

Aandacht voor solitaire Bijen en dergelijke

Tijdens de voorbije weken was er veel drukte rond het bijenkastje voor solitaire bijen dat ik 2 jaar terug bestelde bij het Labo voor Zoöfysiologie te Gent. Het hangt onder de rand van een afdak tegen een zuidenmuur, in de zon tijdens de voormiddag, beschut tegen de regen van de westkant.

Na het eerste jaar was er een beperkte huisvesting. Dit voorjaar zijn veel van de grotere buisjes bewoond. Eenmaal heb ik 5 bijen tegelijk zien zwermen in de ochtendzon. Ik weet niet welke soort. De handleiding zit ergens tussen. De nieuwe website van initiatiefnemer Dries Laget zal helpen.

Wellicht zijn er onder jullie ook geïnteresseerden. Hieronder zijn recent schrijven.

Beste bijenliefhebber,

De bijen vliegen al meer dan een maand onafgebroken op en af van hun nestgang naar de bloemen. Vorig jaar was het rond deze tijd nog wachten
op de eerste week echt lenteweer. Ondertussen hebben we er al een halve zomer opzitten... Maar niet alleen de bijen vliegen, ook de tijd vliegt.
En zo zijn we al in het derde jaar van het Solitaire Bijen-Project.
Hopelijk hangt uw nestkastje nog recht, heeft het niet al te veel
afgezien en huist er ondertussen een mooie hoeveelheid bijen in.

Ik had dit project ooit opgestart in kader van een doctoraat. Dat doctoraat is er niet van gekomen (omdat er geen beurs gevonden werd en bijen niet wetenschappelijk interessant bevonden werden...). Op zoek gaande naar werk binnen de bijenwereld heb ik in de zomer van 2006 in Engeland gewerkt rond bestuiver-plant-relaties. Zeer interessant, maar mijn grootste passie ligt toch bij onze eigen Belgische solitaire bijen.
Welke komen er nu voor? En waar? en met hoeveel?
Gelukkig kon ik vanaf 1 april 2007 opnieuw aan de slag op het Labo voor Zoöfysiologie van de UGent. Hier zal ik gedurende drie jaar een project rond honingbijen leiden. Maar gedurende deze drie jaar heb ik ook de mogelijkheid om verder de solitaire bijen te bestuderen. En dat zal ik dan ook doen! En liefst met jullie hulp, want Vlaanderen is groot en een zomer veel te kort om alleen de bijenfauna in kaart te proberen brengen.

Concreet: ik zou het solitaire bijen-project willen opentrekken naar alle wilde bijen. Dus niet alleen de nestkastbewoners, maar ook de grondbewoners en hun koekoeksbijen. Alle waarnemingen van solitaire bijen of hommels zijn dan ook meer dan welkom. Ook bijen die je niet kan determineren of wilt verifiëren mag je zeker aan mij bezorgen. Ik zal ze met plezier op naam brengen!

Om te helpen en het project ook open te trekken naar andere mensen toe, heb ik een website gebouwd. Die bestaat enerzijds uit wat uitleg rond het project en hoe je gemakkelijk nestgelegenheden kan aanbieden.
Anderzijds uit een deel dat het moet mogelijk maken om de
nestkastbewonende solitaire bijen op naam te brengen. de site is nog niet volledig af en zeker het tweede deel moet nog bijna volledig worden uitgewerkt. Maar ik heb ze toch al on-line gezet:
www.solitairebijen.ugent.be  Zeker eens gaan kijken!! En opmerkingen of fouten mag je me altijd doorsturen.

De toekomst ziet er goed uit: er ontstaat meer en meer aandacht voor de solitaire bijen; ik kan het project nog minstens drie jaar verder ondersteunen en een aantal mensen beginnen zich al wat thuis te voelen
in de bijen-determinatie-wereld. Ik hoop dan ook op een beetje regen binnenkort, maar daarna op een bijenzomer als nooit tevoren. Het voorjaar leverde alvast fantastisch veel soorten, waaronder een aantal zeer zeldzame... dus dat belooft.

veel bijengroeten,

Dries

Labo voor Zoöfysiologie
Krijgslaan 281 S33
9000 Gent

09/264.49.27
Dries.Laget@UGent.be

www.solitairebijen.ugent.be
www.zoofysiologie.ugent.be

RABARBER

“De rabarber in mijn tuin bloeit zeer vlug, dit jaar al 2 keer. (Kan de bloesem op de composthoop, of krijg dan overal kleine struikjes ?)  Kent u daar een oorzaak van ? De meeste stengels blijven ook nogal dun; Gewoon compost geven, of is koeienmest beter en in welk seizoen ? “

Waarschijnlijk vertoont deze rabarberplant tekenen van ouderdom en wil de plant door overvloedige zaadvorming zorgen voor nageslacht.

Rabarberplanten die meer dan tien jaar op dezelfde plaats staan en niet voorzien werden van overvloedig compost, kunnen slechts nog kleine stengels produceren. Enkele groeipunten ontwikkelen een zaadstengel.

Ook bij minder oude planten ontwikkelen zich zaadstengels. (Niet bij alle rassen.) Wanneer je deze zich ziet vormen, breek je die uit, want er gaat telkens veel energie naar deze zaadvorming. Enkel uitgerijpt zaad is kiemkrachtig en voor het zover is gaan er maanden over. Dus helemaal geen probleem om de stengels op de composthoop te gooien.

Een andere mogelijkheid is de nog gesloten bloemknoppen te koken. Ze smaken naar bloemkool.

Ook bij rabarber bestaan diverse rassen.

Deze zijn te herkennen aan het voetje, onderaan de steel, wanneer je deze afbreekt. Deze zijn wit, over rozig tot dieprood. Er zijn vroege en latere rassen. De stelen hebben meestal een rood gedeelte, maar zijn inwendig groen. Er bestaan ook rode stelen, uitwendig en inwendig.

Van een Engelse vriend kreeg ik een wortelstok van een vroeg ras met rozige voetjes.

Mijn andere planten kreeg Aleide dertig jaar terug van haar tante Irma te Blankenberge. Daar groeiden ze al tientallen jaren in de zware Poldergrond. Maar ze doen het ook uitstekend in onze met veel compost verrijkte Kempische zandgrond. Ze vervingen de uitgeputte planten met groene stelen die ik nog van Ichtegem meegebracht had.

Intussen zijn ze al meerdere keren verhuisd. Enkel op een te laag gelegen plek met ’s winters een te hoge waterstand, waardoor de onderste wortels afsterven, deden ze het minder goed.

Zoals reeds gezegd krijgen mijn planten voornamelijk compost, maar elke vorm van organische mest is goed. Mijn planten krijgen ook een mulchlaag van grasmaaisel. Aldus is er minder concurentie van grassen en onkruiden.

Rabarberstelen worden op velerlei wijzen benut. De nichtjes uit Kortemark maken al meer dan vijftig jaar uitstekende rabarberwijn. Bij ons is het een ingrediënt voor diverse confituren of beter ‘vruchtenbeleg’ volgens Aleide.

De stengel van het vroege Engelse ras met het roze voetje werd vanmorgen mee gemixt met de tot nu natuurlijk bewaarde appelen en vruchten uit de diepvries. Een geslaagd experiment. Het zuur van de rabarber harmonieert met het zoete van de suikeresdoornsiroop.

Kinderen die in de tuin komen zijn verzot op de zure lekstokjes. De zure smaak komt van het citroen -, appel – en oxaalzuur. Oxaalzuur is in grotere hoeveelheden kalkrovend en giftig. Dit gif zit echter voornamelijk in de bladeren die op de composthoop gaan of benut worden om eronder slakken te vangen. Het gehalte oxaalzuur vergroot in oudere stengels. Vandaar de volkswijsheid ‘In de nazomer geen rabarber meer eten’. Maar als geregeld stengels geoogst worden is er geen probleem.

Rabarber is goed voor hart en bloedvaten. De stelen bevatten vitamines B en C.

100 g Rabarber bevat: 0,05mg Vit. B1 – 0,02 Vit B2 - 0,1 mg nicotinezuur – 30 mikrogram Vit. B6 – 10 mg Vit. C.

Verder komen voor: kaneelzuur rhaponticoside, galluszuur en emodine, rheochrysidi, rheïne en rheosmine.

(Gegevens uit ‘Groot Kruidenboek’ van M. Sc. R. Goovaerts)

Notenrui

Gisteren ontmoette ik iemand die eenmaal gezien heeft dat onder een notenboom bij een tante heel veel jonge nootjes lagen; een boom van een 40 tal jaar, die pas na 25 jaar was beginnen dragen. Zie ook de reactie onder de blog ’Nog over noten’ van 30/04.

Schade door de kleine Wintervlinder en/of door een voorjaarsuil?

In vergelijking met vorig jaar valt de schade door de Wintervlinder mee. Toen stond de bomenrij naast de hegkant bladerloos. Dit jaar zal daar de vruchtdracht goed zijn; een compensatie voor vorig jaar en ook mooi meegenomen na de monsterdracht van vorig jaar op de andere bomen met als gevolg een beurtjaar bij een aantal onder hen.

Ik constateer opnieuw dat de kweeperen wellicht het meest in de smaak vallen van de wintervlinder. Dat moet ik onthouden om begin oktober vangbanden aan te brengen rond de stammen om de wijfjes, die in tegenstelling met de mannetjes niet kunnen vliegen, te vangen.  Om hun eieren in de bomen te kunnen afzetten moeten ze via de stam in de bomen klimmen.

Op de peren zie je minder bladschade. Midden tussen de jonge vruchten ontdekte ik echter veel schilvreterij en tussen de vruchten trof ik de snoodaard aan, met onmiddellijke executie als gevolg. Toen dacht ik aan de rups van de wintervlinder, maar ik ben gaan twijfelen. “Schadelijke en nuttige Insekten en Mijten in Fruitgewassen “ van A. van Frankenhuyzen werd er bijgehaald en het zou wellicht eerder kunnen gaan om de rups van een voorjaarsuil, Orthosia. Een volgende maal moet ik op de kenmerken gaan letten om te weten over welke soort het gaat. Op de foto zie je het schadebeeld.

( Op de foto klikken voor groter beeld.)

Nog over Noten

Ik ben daarstraks naar de verplante noten gaan kijken.

Met de zomerse temperaturen gaat de ontwikkeling blijkbaar razendsnel. Enkele dagen geleden was  bij

Broadview en Buccanier nog niets te bespeuren van vruchtontwikkeling.

Nu zijn de nog pas ontloken nootjes al zeer goed te zien en ze zijn overtalrijk. Nu ben ik mij gaan afvragen of al die noten wel gaan doorgroeien?

We kennen de rui bij appels en peren. Ook bij pruimen schieten er soms maar een aantal van de startende vruchten over. Van startende perziken bereiken de meeste de eindmeet. Vorig jaar heb ik deze zelf sterk moeten dunnen. Dat zal dit jaar niet nodig zijn: minder, maar betere vruchten.

Hoe zit het nu bij noten? Op dit ogenblik denk ik dat noten zo goed als geen uitval vertonen in een normaal jaar. Bij slechte weersomstandigheden kunnen ook noten ziektes kennen, maar ik weet er praktisch niets over.

Ik volg met belangstelling hun evolutie.

Noten Coenen

Een vijftien jaar terug plantte ik 3 geënte noten: Broadvieuw, Buccanier en Coenen. Vorig jaar heeft dit laatste ras geweldig gedragen. Dit jaar merk ik dat deze noot het verst ontwikkeld is. Tot mijn verbazing zie ik opnieuw zeer veel kleine vruchtjes. Ik weet niet of de bestuiving gebeurt door een ongeënte noot die er naast staat of dat het een zelfbestuiver is. Tot voor vorig jaar was Coenen maar een matige drager. Met het ouder worden lijkt de dracht sterk te verbeteren.

Broadvieuw vertoont enkel nog katjes, evenals Buccanier. Vrouwelijke bloemen zijn op beide bomen nog niet te bespeuren.

Vorig jaar worstelden deze notelaars met hun, omwille van het aardgastrachee, noodgedwongen verplanting. De bladeren geraakten niet volgroeid en de enkele vruchten bleven klein. Dit jaar staan ze er alvast beter voor. Is hun ontwikkeling nog steeds iets vertraagd? Of zijn het duidelijk latere rassen dan Coenen?

We beleven dit jaar een vroege zomer.

Ik herinner mij dat vorst begin mei de ontluikende toppen van de noten vernietigde, met als gevolg geen noten dat jaar.

Vorig jaar was er overal een topdracht.

Van de volksspreuk: “Veel noten geeft een harde winter”, was althans de voorbije winter niets te merken.

Zomer in April
 

25 April, bewolkt en toch 28 ° C. (Ukkel had tot 30° voorspeld).

26 april, een ganse dag zon : 27 °.

Sommige van de kroonentingen zijn tot leven gekomen maar de meeste zullen wellicht verdroogd zijn.