Op Ganzentocht in Zeeland

Vorige zondag gingen we met een stuk van de familie mee met Natuurpunt op de jaarlijkse ganzentocht. Een vorige maal was dit naar de Kleine Rietganzen in de Uitkerkse Polders.

Er waren heel wat kenners bij, gewapend met telescopen om de vogels tot in detail te kunnen bekijken.

We troffen het met het zonnige weer, maar moesten wel de bijtende wind trotseren, de spreuk indachtig: “Een kermis is een geseling waard”.

Wim Veraghtert is een zeer beslagen natuurkenner op alle gebied. Hij kent de interessante plaatsen en is op de hoogte van de actualiteit. Zo wist hij waar de zeldzame roodhalsgans zich ophield tussen de kolganzen. De eerste maal dat ik het geluk heb deze vogel te zien. De drie zwanensoorten kwamen voor de kijker: Wilde zwaan, Kleine zwaan en de bekende Knobbelzwaan. Hoogtepunt vormen natuurlijk de vele ganzen. Ook een kleine zilverreiger goed gezien in de gracht naast de bus.

We reden over de Brouwersdam met een stop aan de Brouwerssluis, waar we de zeehonden konden spotten, tot op Goeree met langs de weg honderden kramvogels(tjaklijsters) die zich te goed deden aan de resten van de duindoornbessen. Wat verder zagen we een troep reeën.

Een laatste stop was te Koudekerke, waar enkel nog de veertiende eeuwse toren getuigt van het verzwolgen dorp.

Foto’s

Aan het Veerse Meer

Kolganzen met de witte kol achter de snavel en de donkere buikvlekken.

Vooaraan de donkere rotganzen; achteraan de brandganzen met lichte flank.

In het centrum enkele brandganzen te midden van rotgannzen.

Koude neuzen

Wim Veraghtert

Uit de wind, achter de toren van Koudekerke.

Vlucht ganzen.

De prachtige dag loopt ten einde.

Tuinbouwscholen en Fruit

Gisteren kwam hier Ronny Herreman van de Provinciale Tuinbouwschool Kortrijk. Het verzamelen van enten en stekken vergde meer dan een halve dag. Best dat hij een helper had meegebracht.

Het doet mij deugd dat de tuinbouwscholen weer wat aandacht schenken aan fruit.

Te Oudenaarde kweken ze al biologisch (2 Ha met Jonagold, Elstar, Pinova, Rajka, Rubinola en Topaz).

In Roeselare hadden ze 350 rassen. Die verdwenen al in de jaren zestig tot spijt van Jan Heyman, stichtende voorzitter van VELT vzw en erevoorzitter.

In het verleden hebben we het fruit in Vilvoorde weten verdwijnen: eerst de appelcollectie en daarna de perencollectie, waarvoor Vilvoorde internationaal befaamd was. Gelukkig heeft de Nationale Boomgaardenstichting hiervan het meeste kunnen redden.

Aan de provinciale tuinbouwschool te Mechelen verdween ook heel wat fruit o.a. de knappe pruimencollectie.

In de tachtigerjaren heb ik, dank zij Vilvoorde, mijn Kleinfruitverzameling met 25 rassen kunnen uitbreiden. Ik ben bv. nog steeds blij met de rode bes Mulka. Ik bekwam 7 pruimenrassen en slaagde erin er 5 verder te kweken, een lukkingspercentage dat ik daarna nooit meer bereikte met pruimen!

Cursus Bio-aardbeien kweken Pamel

Do 29/1  2 de cursusdag.

Van Frans Meurrens heel wat geleerd betreffende ziekten en plagen op aardbeien. In de natuur zijn er altijd meer gegadigden om mee te eten, vooral heel kleine schepselen. Mensen zijn de laatste schakel om aardbeien te savoureren.

’s Namiddags kwam Bart Sels van Koppert biological Systems  aan de beurt over zijn hulpleger van beestjes en natuurlijke stoffen om de vijanden van de aardbeien te bevechten. Indrukwekkend. Gewapend met een loep is al veel meer te zien. Luc Pauwels , bioaardbeienteler van Ternat verzekerde de medecursisten dat het in de praktijk wel meeviel met die grote achtergrondkennis.

Ik kreeg een lift van Staf Berlo van Den Diepen Boomgaard, sociale werkplaats en bioboerderij te Grimbergen.            Staf, geboren in deze streek, heeft zijn scriptie gemaakt over de teloorgang, eind der zeventigerjaren, van de zeer verspreide, kleinschalge aardbeienteelt. De veranderde sociale en economische context met vooral de nieuwe sociale wetgeving heeft een einde gemaakt aan deze teelt door gelegenheidstelers.

FOTO'S

Landelijke ligging

Pamel kerk

U bent er welkom

Inkom

De trap op

Frans Sels van Koppert

In de serre met de licht gestookte bramen (Loch Ness). De botten beginnen uit te lopen.

Yves Hendrickx

Cursisten

Sleedoorn als Pruimenonderstam

Karel bezorgde mij een verslag uit ‘Nieuwe Oogst’, een Nederlands Landbouwtijdschrift, over het langlopend onderzoek van het Praktijkonderzoek Plant & Omgeving van Wageningen betreffende de sleedoorn als pruimenonderstam.

Dit onderzoek is al 25 jaar terug gestart in Wilhelminadorp, het reeds lang gesloten proefcentrum voor de Nederlandse fruittteelt in Zeeland. We bewaren goede herinneringen aan de bezoeken daar. We hebben er ooit een Veltbusuitstap naartoe ingericht.

Doel is een betere pruimenonderstam dan de St Julien A te vinden.

Men selecteerde zaailingen van sleedoorn op basis van groeikracht, hoeveelheid doorns en wortelopslag.

Men ging uit van 113 sleedoorntypen en entte er Opal op. (Opal is een van mijn topfavorieten onder de pruimen.)

De groeikracht van deze bomen variëerde van sterk tot zeer zwak.

Deze proeven werden verder gezet in Randwijk bij Wageningen, de nieuwe locatie voor de verdwenen vroegere proeftuinen.

Sleedoorn laat zich goed vermeerderen door zomerstek van de meest belovende sleedoorntypes. (Dit is een interessante eigenschap voor de boomkwekerij!)

De voorbije jaren plantte PPO-fruit 18 sleedoornselecties met als proefras Queen Victoria.

Uit de eerste resultaten van de proeven lijken er goede onderstammen bij te zitten.

Onderzoeker Frans Maas: “De groeikracht variëert tussen die van de zwakke onderstamVVA-1 en de sterke groei van St Julien A. De producties lijken goed en dat geldt ook voor het vruchtgewicht.”

Deze proeven zullen nu verder gezet worden en ook andere rassen moeten uitgetest worden.

Tussen haakjes een hele tijd terug dacht men de Engelse, zwakke onderstam Pixy te kunnen gebruiken, maar het vruchtgewicht van de meeste rassen was ook danig verminderd.

De onderzoeker verwacht dat uiteindelijk drie of vier sleedoornselecties interessant zullen zijn voor de boomkwekerij en de bedrijven, en dus ook voor de pruimenliefhebbers.

Nog enkele jaren geduld. Misschien toch maar eens proberen met eigen sleedoornonderstammen. Je weet maar nooit.

Entbeurs Mechelen

Het aanbod enten was echt geweldig. Alhoewel er veel gegadigden waren bleven er nog veel over.

Voor mij was deze dag bijzonder omdat ik kennis kon maken met Nynke Zijlstra en Frits Doornenbal uit het verre Friesland. Ik heb hen leren kennen via de blog. Ze hadden mij een lijst gestuurd van door hen gezochte appelen. Ik had er geen enkele van, maar ik kon hen wel plezieren met een hele hoop pruimen.

Een tweede bijzondere ontmoeting had ik met Harry Van de Velde van Ranst,  die mij de Tradica uit zijn tuin bezorgde. In Pomologia  4/2007, van de Nationale Boomgaardenstichting verscheen de bespreking van dit Antwerpse ras.

Rond 1900 nam de vader van Johan Baert een ent van de boom in Wommelgem voor een hoogstam in Wijnegem. Johan Baert en Harry Van de Velde hebben het ras staan in Ranst. De NBS biedt het ras reeds een aantal jaar aan. De appel zou ontstaan zijn in de streek Wommelgem-Boechout en kreeg zijn naam door de Antwerpse fruitauteur Ickx.

Enkele vruchtkenmerken:

Grote, hoekige appel

Grondkleur: groen, bij rijping geel.

Dekkleur: dieprood, donkerkarmijnrood gevlamd, meer gevlamd naar de steelholte; lichtgroen regelmatig gespikkeld.

Vlees: gelig met enige rode doorschijn vanaf de schil en met heldergroene, soms dubbele vaatbundels. Vast, zoet, sappig, aromatisch.

Plukrijp midden oktober. Te bewaren tot april. Best te telen op een sterkere onderstam.

Eddy Vets, voorzitter NBS-Mechelen leidde de entdemonstratie in door de drie Louis: Louis Hoegaerts demonstreerde de voornaamste enttechnieken (spleetenten, de plakenting en de verbeterde of Engelse plakenting en de kroonenting, die men uitvoert rond april of eind aug.- begin sept. wanneer de bast gemakkelijk loskomt). Louis Eelen, werkte met zijn vlijmscherpe beitel. Hij had ook een speciale tapeband mee, gebruikt voor isolatie; en Louis Millis, de rechterhand van Eddy Vets creëerde met de verbeterde plakenting boompje na boompje voor de gegadigden.

Foto’s

Eddy Vets, links Wilfried Spruyt

Myncke Zijlstra en Frits Doornenbal

Harry Van de Velde (Tradica)

Louis Hoegaerts

Louis Eelen

Louis Millis

Kip zonder Kop

Zonet vond dochter Leen een kip zonder kop in de tuin. Een jonge kip werd het slachtoffer van een vos bij de morgenuitstap. Dit is het eerste slachtoffer onder mijn kippen.

Zolang ze in het hok blijven met de kettingen (zie blog 01/04/2007) in het uitloopgat, zijn ze tot nog toe veilig, maar een vos kan blijkbaar ook op de loer liggen tot ze hun bescherming verlaten. Enkel de kop is weg. Zo’n grote honger had de vos ook blijkbaar niet?

Het slachtoffer is een jong dier, deze zomer aangeschaft. De overige 6 kippen leggen weer zoveel dat we met ons zessen de eieren haast niet op krijgen.

In Pamel kennen ze alles van Aardbeien

Gisteren (22/1) had ik het genoegen de eerste dag van de 4 daagse Cursus Biologische Teelt van Aardbeien mee te maken aan het Provinciaal Proefcentrum Kleinfruit te Pamel in het Pajottenland.

Om er te geraken moet je wel hogere regionen opzoeken. Via een trap aan de achterkant kom je in de ontvangsthal met cafetaria. Aanpalend is de zaal met vooraan vergaderruimte met tafels in U gerangschikt. Veel volk: 34 deelnemers.

Na de voorstelling verhuizen we naar andere helft van de zaal voor de cursus met powerpoint presentatie, zeer goed geconstrueerd en helder uitgelegd door Yves Hendrickx, de directeur van het centrum, een expert aardbeien met vele jaren ervaring, eerst in de klassieke teelt en al 10 jaar in bio.

Verzadigd van een eerste pak leerstof gingen we in het gure en natte weer een kijkje nemen naar de proefvelden. De afgedekte planten leken nog zeer gezond, niettegenstaande de voorbije , zware vriesperiode.

Het vermeerderingsveld ligt klaar met de ruggen afgedekt met plastiek, waarin de planten zullen komen en ertussen een 4 m breed worteldoek. Net voor de uitlopers verschijnen komt er een laagje van 2-3 cm compost op. Men schikt de groeiende ranken. Nog iets later brengt men opnieuw een dunne compostlaag aan waarin de nieuwe planten voorbeeldig en gezond groeien en dit ondanks dat de moederplanten soms infecties vertoonden. Op deze manier heeft men weinig last van onkruidgroei.

Hierboven komt nog een tunnelconstructie.

Na de namiddagcursus gingen we weer buiten kijken.

Yves vertelde dat de ruggentrekker bij hen op punt gesteld werd en dat hij deze machine al in Spanje aan ’t werk heeft gezien. Men plant op ruggen om te voorkomen dat de planten met hun wortels in stagnerend water staan.

Vooraan snijden de verbrede tanden een strook grond weg en stuwen deze naar binnen waarop een rol de grond aandrukt. Vervolgens wordt de vloeidarm in ’t midden en wat verzonken aangelegd en over dit alles wordt de plastiek aangetrokken, dit alles door dezelfde machine. In de toekomst zal dit afbreekbare plastiek zijn, gemaakt uit organisch materiaal, dat toch voldoende lang meegaat.

De compostbereiding wordt professioneel aangepakt. Vroeger moest massaal afgevoerd worden. Er is de hakselaar en het materiaal wordt geregeld omgezet, en zo nodig opnieuw optimaal bevochtigd. In de zomer heeft men na drie maand bruikbaar materiaal.

Op de percelen komt 1,5 m³ compost per are (100 m²), aangevuld met organische meststoffen aan de hand van het voorafgaande bodemonderzoek.

MIRABEAU

Lieven David van Rillaar is een van de zeldzame volbloed tuiniers met de natuur mee.

Hij wint zelf zaden en selecteert op goede eigenschappen. Zo heeft hij een enige tomatenverzameling. Een paar jaar geleden berichtten we erover op de blog. Hij waagt zich aan eigen kruisingen en met succes. Zo heeft hij een eigen braamboos (braam-frambooskruising ): Vera, naar een van zijn dochters. Men weet dat het van veel geluk afhangt, maar ook van ‘Fingerspitzengefühl’ om goede resultaten te boeken: 1 kans op 100 of 1000 of nog veel minder, afhankelijk van de criteria die men zich stelt. Voor een nieuw, echt commercieel ras zal dat wel in de miljoenen lopen.

Lieven zond mij gegevens van een zaailing pruim die hij Mirabeau genoemd heeft. Vorig jaar waren er geen vruchten. Hij had echter foto’s van vroeger en die zijn ronduit schitterend. Na 4 jaar had hij de 1^e vruchten. Eerst dacht hij aan een mirabelpruim. De zeer vroege bloei en grootte lijkt eerder te wijzen op een myrobolaan of kerspruim. De opbrengst is groot en de smaak niet te versmaden. Zeker op te volgen deze zomer.

Lieven:

“Het is nog maar januari, maar we mogen toch al dromen van sappige, zoete pruimen, hé.

Bijgaand enkele plaatjes van mijn zaailing Mirabeau.”

De kans is groot dat we dit jaar een goed pruimenjaar krijgen.

Erger dan vorig jaar kan het alvast niet, want dat was het slechtste in tientallen jaren.

Wat is er met het Mezenbestand?

Al een tijdje is het mij opgevallen dat er dit jaar veel minder gegadigden zijn voor de vetbollen, in vergelijking met de vorige jaren.

Ik heb daarenboven de indruk dat de bezoekers sinds de koudeperiode nog zijn afgenomen.

We hebben wel het genoegen haast dagelijks een Grote Bonte Specht te mogen bewonderen en hoe hij met zijn staart steunt als evenwichtsoefening.

Zon zonder vorst

Deze middag, 15/1, zalig in de tuin gewerkt. Wel bovengronds, want op onbedekte plaatsen is de bodem nog niet helemaal ontdooid. De voorbije dagen was het maar miserabel weer, donker en regenachtig. Vandaag, 15 jan. droog en zon.

Vorige maandag, 12/1 begon het te dooien . (Vorst begonnen met Kerstmis). Op dinsdag was er hier haast geen sneeuw meer te zien. Na 12 jaar hebben we toch nog een serieuze vorstperiode gekregen. Ik ben benieuwd hoe mijn bramen en braambozen (kruising braam en framboos ) het er zullen afgebracht hebben. Er kan schade zijn vanaf – 10°C. Het venijnigst is de uitdrogende, scherpe oostenwind, maar die was er dit jaar gelukkig niet bij.

Begonnen met de druiven te snoeien en ook nog wat bij het kleinfruit.

Ik kreeg bezoek van Silvain, die ik via de blog heb leren kennen. We sneden enkele enten, speciaal van de interessantste bewaarrassen. De stekken van kleinfruit die hij vorig jaar had gekregen, hadden goed gepakt. Het doet plezier dat te horen. Voor meer had hij echter geen plaats. Silvain heeft een goed labellingsysteem, plus ook nog een plaatsschema op zijn computer.

 Ik heb nog werk voor de boeg!

KIWIBES WEIKI (Actinidia arguta)

Tegen de zuidkant van de schuur staat de Weiki kiwibes (Kiwibessen zijn kleine, onbehaarde bessen om zo te eten, in tegenstelling met de grote, harige kiwi's, Actinidia deliciosa), ontwikkeld in Beieren te Weihenstephan. In 2004 kocht ik een exemplaar bij de boomkwekerij Herr te Meckenheim, net onder Bonn. Vandaar bracht ik o.a. ook de Jojo en Toppruimen mee. Hun silhouetten zag je in een vorige blog. Van een bestuiver werd niet gesproken. Als je op de Webstek van Weihenstephan kijkt spreken ze wel degelijk van vrouwelijke en mannelijke exemplaren.

In de catalogus van het Garten-Center Der Sängerhof in Meckenheim staat:

'Kleine, selfbefruchtende, frostharte Kiwisorte, die auch Bayernkiwi genannt wird.'

Ik hoop dit jaar de proef op de som te kunnen nemen.

Het ras Issaï dat ik ernaast geplant had, bevroor bij het uitlopen door lentenachtvorst. Nu staat er een nieuw exemplaar. Zou tot – 3o ° in winterrust kunnen verdragen. Ik moet niet vrezen dat de laatste koudegolf noodlottig kan geweest zijn. Nu weet ik dat ik zal moeten afschermen bij het uitlopen, want dan is een jonge plant blijkbaar wel heel kwetsbaar. De jonge blaadjes bevriezen gewoon.

Het ras Issaï heeft zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen en zou als bestuiver kunnen fungeren, maar dat zal nog wel een paar jaar duren.

De Weiki had wel veel lichtconcurrentie van een zaaiwalnoot. Die is nu verplant. Dat verklaart dat de plant pas vorig jaar, in het 4 de jaar, flink ging doorgroeien. Dit jaar is het het 5^de jaar.

Tot nog toe werd er zo goed als niet naar omgezien. Daarstraks ben ik wat gaan insnoeien, omdat ik gelezen had dat bij later snoeien, net als bij druiven, bloeding kan optreden bij het hernemen van de sapstroom. Feitelijk had ik zomersnoei moeten toepassen, maar gezien de trage start was dit minder noodzakelijk.

Komen er dit jaar al of niet vruchten?

Vorig jaar pakte de universiteit van Gent, in samenwerking met de Veiling Profuco, uit met professionele Kiwibesteelt.

In 3 fruittijdschriften van november schreef men over Kiwibessen. Straks verschijnen die wel in meerdere fruittuinen bij de liefhebbers. Meerdere rassen zijn intussen verkrijgbaar. o.a. bij de Proeftuin in Zomergem.

DOORNAPPEL (Datura stramonium)

In de tuin zat de doornappel mooi onder de sneeuw.

Deze plant ken ik al van mijn geboortehuis op de Reiger in Ichtegem. Regelmatig dook er een plant op in de moestuin.

Groot was mijn verrassing toen er hier in Halle ook een exemplaar opdook bij de rode bessen, een jaar of een paar jaar nadat we hier kwamen wonen.

Mijn hypothese was dat een zaad meegekomen was met de kledij van mijn vader, die zich de rode bessen maar al te graag liet smaken.

In de jaren zeventig kreeg ik de vraag van een hippie om de zaden te mogen oogsten.

Boomsilhouetten

In het besneeuwd winterlandschap komen de boomsilhouetten beter uit.

1. De 2 jaar oude zaaiperzik van Pulderbos is mooi vertakt.

2. Kerspruimen of myrobolanen vormen hogere bomen met veel fijn hout.

3. De pruim Jojo groeit breder uit in tegenstelling met Top, die een echte kopgroeier is.

4. De pruim Top.

5. De verplante Bellarmira mirabelpruim.

6. Onze generatieboom met 17 appelrassen naar de 17 kleinkinderen.

7. Detail van de laatste omentingen op de generatieboom. Al bij al is het een tamelijk goed gevormde boom gebleven. Onderstam M7.

8. Reinette Hernaut. Die heb ik rechtstreeks van de kwekerij Adams in Ruisbroek. Spijtig zijn ze al lange tijd met fruitbomen gestopt. De heer Adams vertelde mij hoe zijn vader in 1939 (?) dit ras, door een van zijn medewerkers, de heer Hernaut op een stort in Anderlecht gevonden, verder gekweekt heeft. In het Pajottenland spreekt men van de dubbele Speeckaert.

9. De breed groeiende Bramley’s Seedling met ernaast rechts op de voorgrond de hoog opgeschoten amandel Robijn.

De Enten op de parkeerboom

De, wat ik noem de Ontario-Falso op MM106, werd zo’n 20 jaar geleden geënt. Het is een vruchtbaar, maar beurtjaar gevoelig ras, middelmatige of iets kleinere vruchten die vrij vlug geel kleuren, matig van smaak, die integraal naar de sapverwerking gaan. De naam van het echte ras is nog niet achterhaald.

De boom is klein gebleven, maar goed breed uitgegroeid. Twee jaar geleden heb ik er een ‘parkeerboom’ van gemaakt. Ik heb de meeste takken doorgezaagd en kroonenting toegepast met een twintigtal rassen.

Vorig jaar (2^de groeijaar) droeg de Pomme Rose reeds een paar vruchten. Half december vorig jaar heb ik de saptrekkers, die waren blijven staan, weggesnoeid. Straks gaan de sappen volledig naar de enten in hun derde blad. Wellicht zullen er al een paar vruchten meer te plukken zijn.

De enten zelf worden na de vorst nog wel wat bijgeknipt.

De foto’s

1.  De parkeerboom

2. Cornish Gilliflower

3. Pearappel De ent groeit precies als een perenboompje!           Hoe zien de vruchten er uit?

4. Hocking Green            drie rassen uit Cornwall

5. Pomme Rose, die reeds droeg

6. Fremy

7. Pilot

8. Otava

9. Vanda

Buren in het koude Winterlandschap

10 jan.

We hebben een zeer koude nacht achter de rug. Gisteren om middernacht -13°C, vanmorgen -14.

De thermometer om iets voor 10 u

Parallel met onze weg loopt de Berkemei. Trouwens toen we hier in ’62 kwamen wonen was ons huisnummer: Berkemei, 16! Toen was er in het dorp nog maar één verharde weg!

Dit is de zuidkant. Daar wonen onze naaste buren.

Aan de noordkant heb je de Mollenhoeve (gelegenheidsonderkomen, geen vaste woonst), waar een genevertje altijd klaar staat.

Let op het prachtige silhouet van de linde.

Zijn vleeskoeien houden er blijkbaar niet van om in de donkere stal te blijven.