Mijn meer dan 40 jaar ervaring met tuinieren en het telen van vele
soorten (klein)fruit zonder scheikundige bemesting en - spuiten wil ik
meedelen en zelf nog bijleren.
Voor de fruitliefhebber
09-09-2011
VERVOLG 1
VERVOLG1
Willem en de hoteleigenaar
geven uitleg
ONDERWEG
We passeren een reservaat
hertenkwekerij, maar kunnen er niet stoppen
CollibrivlinderBij de hanggeraniums vliegt een collibrivlinder.
Een half zoekplaatje: boven, in het midden. Het was in deze streek blijkbaar
anders geen paradijs voor vlinders. Mooi weer was het anders wel. We wandelden echter
meestal in een stad. Buiten deze collibrivlinder heb ik enkel koolwitjes
gezien. In totaal 5.
ERBACH
Zonnecellen. Je ziet meer
zonnecellen dan bij ons. Het meest zie je die op (landbouw)bedrijfsgebouwen.
Eenmaal zagen we een gans veld zonnecellen. Duitsland haalt al 20 % uit alternatieve
energiebronnen.
Onder Streuobst en Streuobstwiesen
in Duitstalig gebied verstaat men de fruitbomen en struiken van de
verschillende fruitsoorten langs wegranden en in velden en weiden. Meestal zijn
dit hoogstammen. Streuen: verspreiden,
strooien.
Ze hebben landschappelijke
en ecologische waarde, maar het economisch nut is sterk verminderd. Hierdoor is
er wellicht al veel verdwenen.
Jonge aanplant heb ik niet
waargenomen in het Odenwald. Wellicht zijn er uitzonderingen.
Moderne, laagstammige
fruitaanplantingen heb ik er niet gezien.
Senioren van de Landelijke Gilde naar het Odenwald
Senioren van de
Landelijke Gilde naar het Odenwald
Op een familiefeest een paar dagen voordien was ook neef
David er met zijn gezin. Zijn vrouw Nicki is een Berlijnse en vertelde dat zij eens
met haar klas van Berlijn naar het Odenwald op vakantie ging. Een stimulans
voor onze verwachtingen.
De rit verloopt vlot en de eerste stop is al aan een
Raststätte op Duitse bodem. Om toegang te verkrijgen tot de toiletten betaal je
wel €0,70, waarvan je € 0,50 terug kunt gebruiken bij een bestelling. Het
kaartje blijft een jaar geldig.
Aan de kruising van de Ahrvallei bij Neuenahr zie je de
eerste wijngaarden. Ik herinnerde mij de spreuk: “Wie an der Ahr war, und weiss das er an der Ahr war, war nicht an der
Ahr!”
De Moezel bij Koblenz is de volgende wijnstreek en drie de
Nahevallei (Bad Kreuznach). Aansluitend hieraan rijden we meteen door de grootste
wijnstreek van Duitsland: Rheinhessen. Een opkomende rode wijn is de
Schwarzriesling. We proefden die bij het eerste avondmaal in het hotel; een
aangename drinkwijn en in een 1 l fles, bijna “vom Guten zuviel”.
Voor Worms is er een tweede stop aan een Raststätte voor wat
middageten.
Aansluitend rijden we naar Worms, een historische stad met
zijn beroemde dom. Worms was al een belangrijke grensstad van het Romeinse
Rijk. Hier liep de miles, grens met de barbaren, hier Germanen. Door het Edict
van Worms op de Rijksdag van Worms (21 mei 1521), werd Martin Luther (1488-1546),
Benedictijner monnik en hoogleraar, door keizer Karel V vogelvrij verklaard. In
ditzelfde jaar was hij al door paus Leo X geëxcommuniceerd.
We stoppen bij de Dom St. Peter (1130- 1181) met zowel een
oostkoor als een westkoor die elk door twee ronde traptorens
geflankeerd worden, en achtkante vieringtorens. Door een poort wandelen we tot
buiten de muren naar het oudste joods kerkhof (Friedhof) in Duitsland. Daarna gaan
we nog naar de synagoge. Op de weg er heen zien we de Stolpersteine, koperen
plaatjes in de weg met de namen van weggevoerden.Ook in Antwerpen werden dergelijke
herdenkingsplaatjes aangebracht. Om binnen te gaan moeten de mannen hun hoofd
bedekken. We zetten een keppeltje op.
In Heppenheim, waar de grootmoeder van
Grace Kelly woonde, verlaten we de Rijnvallei en komen in het bergland van het
Odenwald met kronkelende wegen door het woud. Op open plekken zien we de eerste
fruitbomen langs de wegen.
Hotel Hirsch in het kleine bergdorp
Rothenberg is ons onderkomen voor de volgende dagen. De grote kamers hebben een
naam. Aleide en ik betrekken de “Blumenzimmer”. Dorpsgenote Gerarda heeft de
heksenkamer met heksenpostuur en nog een paar heksentaferelen. Hier mag je niet
bijgelovig zijn.
FOTOMATERIAAL
Aleide, de fotografe
We stappen uit bij de Dom
Dom
Nibelungenstrasse. We horen en eerste deel
van de Nibelungen sage.
De groep naast de restauratiewerken
Aan de andere kant
Barok kerkinterieur
Oud glasraam. Tijdens de oorlog had men het
tijdig in veiligheid gebracht.
We wandelen tot het Luther
gedenkteken, een heel complex met personen die een rol speelden bij de
reformatie.
Idem
Savonarola?
Friedrich, keurvorst van
Saksen, die de veroordeelde Luther in bescherming nam.
We passeren nog een kerk
StolpersteineStolpersteine[1]is een
project van de Duitse kunstenaarGunter Demnig(1947,Berlijn).
Hij brengt koperen plaatjes aan op het
trottoir voor de huizen van mensen die door denazi's
verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. DezeStolpersteine(lett.
'struikelstenen') herinneren onder andere aanJoden,SintienRoma, politieke gevangenen,homoseksuelen,Jehova's getuigeneneuthanasieslachtoffers.(Bron : Wikipedia)
Daar ik een enorme
krulwilg, een al even grote krulhazelaar en een grote hulst heb laten rooien,
kan ik nu weer wat fruitbomen aanplanten. Ik ben o.a. op zoek naar het
kersenras "Rainier".Heel
mooie en lekkere kers, gezien en geproefd in Frankrijk. Weinig fruitboomkwekerijen
hebben het ras in hun assortiment. Misschien zijn er lezers van deze blog die
mij kunnen helpen bij het zoeken naar boomkwekerijen die het ras wel te koop
aanbieden.
We maakten dankbaar
gebruik van deze gelegenheid om het nieuwe Museum
Aan de Stroom te bezoeken. Met het weer hadden we geluk, een warme,
zonnige zomerdag, meer uitzondering dan regel dit jaar. We hadden het genoegen
om Patricia Van De Velde als gids te hebben. Als jonge moeder met een dochtertje
van 5 weken kwam zij een eerste maal hier gidsen. Vroeger was zij verbonden aan
het Etnografisch museum, waarvan de collectie nu in het MAS is opgenomen. Ze
wist de diverse aspecten van het MAS zeer goed aan te brengen: de
architectuturale creatie, de materie, de grote, rode, vierkante zandstenen in
vier tinten uit Indie, de handjes en poëtische medaillons, de begeleidende
kunstwerken, de speciale inplantingplaats net voor het eilandje. Enz.
Tijdens de eerste
Veltjaren kwam ik geregeld naar het gebouw op deze plaats. Ik bracht er de
teksten en stencils voor het ‘Tussenseizoentje’, ledenblad voor de grote Veltafdeling
Antwerpen-Voorkempen. Mevrouw Wouters van Brasschaat die er werkte zorgde voor
het intypen en liet ruimte voor het intekenen door grafisch kunstenaar
Frank-Ivo Van Damme van Merksem die telkens ook zorgde voor een originele
voorpagina. Voor het afdraaien der stencils stond een familie van Westmalle in.
Een ganse zaterdag draaide de elektronische stencilmachine in onze living. Wie
had er nog zoÂ’n meubelstuk in de living? Het is er geen museumstuk geworden.
Een gedeelte van het MAS is
vrij te bezoeken: het kijkdepot op twee, waar al een massa voorwerpen en dingen
te zien zijn. Via de roltrappen kan je naar de wandelboulevard op elke
verdieping. Telkens schuift de roltrap een kwartslag op en verandert het zicht
op de stad. Een curiositeit is dat je van op een bepaald standpunt door de
gewelfde ruiten de torens dubbel ziet. Niveau 10, het grote dakterras, bereik
je tenslotte via een paar vaste trappen. Een van de attracties van het MAS vond ik dit
steeds veranderend zicht op de stad. Bijzonder trof het mij dat je op de
boulevard voor de plant Antwerpen Wereldhaven juist zoÂ’n verre blik op de haven
hebt.
Wij hadden enkel geboekt
voor de vaste collectie en sloegen verdieping drie met de tijdelijke
tentoonstelling over. Voor een andere keer.
Je wordt al direct wat
overweldigd door het thema machtsvertoon op verdieping 4. In het voorportaal
flitsen de fotoÂ’s van machtige mannen je in een ontvankelijke gemoedsstemming.
Verdieping 5 confronteert
je met Antwerpen als wereldstad en op 6 kom je in contact met Antwerpen in het
heden en het verleden als wereldhaven.
Verdieping 7 en 8 heten
leven en dood in verschillende culturen en religies. Op 8 bevindt zich de fenomenale
verzameling precolumbiaanse kunst van het echtpaar Janssen, de stichtersvan Janssen farmaceutica; uiteindelijk
verworven door Vlaanderen en niet verdwenen naar het buitenland.
Hier komen we nog enkele
keren terug.
Aleide zorgde weer voor het vele fotomateriaal.
We verzamelen aan een door
mankracht ronddraaiende molen; vissen en aanverwante in plaats van paardjes.
Voorplein met het
loodswezen
Het Mas
Aan de oostkant tussen het
MAS en het Willemdok staat een rij lage gebouwen. In een hiervan een groot fotoplan
van de stad en grote omgeving. Je treedt Antwerpen met de voeten, letterlijk
dan.
Achter deze gebouwen, zicht
op het Willemdok, als jachthaven en omgeving. De hoge woontoren staat links op
de hoek van de Italiëlei en de Londenstraat. Het andere gebouw rechts is van de
Karel De Grote Hogeschool, op een uitloper van het nieuwe Park Noord.
Zij komen er enkel in het
weekend. In de vroegere stal hebben ze nu de kunstgalery Szymon.
Van de vroegere boomgaard
schieten enkel nog een paar oude notelaars en een oude beuk over. Verder een
grote graspartij omringd door diverse
struiken en bomen en een paar plekken waarop exhaustief getuinierd wordt. De
adder komt er wellicht nog voor, want Myriam vertelde dat zij vorig jaar een
giftige beet in haar voet opliep en men haar ziektetoestand in de kliniek diagnosticeerde
als een adderbeet.
Volgende afspraak: op 10
september bij ons om de tomatenrassen van Lieven David te proeven.
FOTOÂ’S
De hoeve
De gastvrouw
Annemie en Monique
Is het te vochtig voor een
kalebasachtige? De gespeende bloemen vallen af.
Een Sarpo Mira aardappel
heeft ook hier nog niet te lijden van de aardappelplaag.
In een natte zomer als dit
jaar lukt het niet om buitentomaten te kweken.
HeiligenboonSaint Esprit. Het is een staakboon.
Tomaten proeven: Malechiet
(smakelijk) en gele (matig).
In het voorjaar kwam hier
Stijn Derammelaere. Ik gaf hem heel wat plantmateriaal mee en in ruil kreeg ik
enkele speciale aardappelen die hij bij een specialist in Schoten had aangeschaft.
Een paar dagen geleden heb
ik ze gerooid. Ze waren allemaal compleet afgestorven door de aardappelplaag
(Phytophthora infestans) en enkele knollen bleken ook al aangetast.
Het meest opmerkelijke is
de zwart- paarse kleur van de meeste rassen. Soms moest ik zelfs goed kijken om
ze te onderscheiden van de grondkluiten. Je kan dit onmogelijk een attractieve
kleur noemen.
We hebben ze al eenmaal
geproefd, in plakken gesneden en gebakken op het ovenblik in de elektrische
oven.Waarschijnlijk was dit Blauwe Zweden. Ze waren iets bloemiger
dan de Biogold die we momenteel
consumeren. Wat smaak betreft zou ik deze laatste eerder verkiezen. Biogold
wordt in het biocircuit verdeeld als vroege aardappel. De aardappel vertoont
iets weerstand en is meestal al volgroeid als de plaag toeslaat. Mijn andere patatten
zijn de rode Agria, aardappelen die
een fors gewas ontwikkelen en wat weerstand bieden. Als latere aardappel heb ik
Toluca, die het meest weerstand
biedt tegen de plaag, maar tenslotte ook bezwijkt.
Het meest weerstandig
blijkt het ras Sarpo Mira, dat pas
een begin van aantasting vertoont, maar er al bij al nog zeer goed uitziet. Zie
fotoÂ’s, genomen op 20/08/2011.
FOTO-ILLUSTRATIE
Enkele knollen heb ik gewassen om beter de kleur te laten zien.
Vitelotte
Sielad Blue & Rode Emma
Detail Sielad Blue
Blauwe Zweden: blijkbaar de meest gevoelige in de knol? Let op de
aangetaste
Een tiental dagen terug
vroeg iemand van de mailgroep Tuinieren welk ras pruimen hij had op een elk
jaar vruchtbare pruimenboom: roodblauwe pruimen met een losse steen.
Iemand zei dat het een
Altesse Double was, een dubbele bakpruim, hierbij ondersteund door een
handelaar.
Daar ik nog nooit een zoÂ’n
vruchtbare Altesse Double gezien had,
ging ik vergelijken met mijn eigen pruimen.
Het ras Anna Späth klopt
perfect met de beschrijving. Ik had ook nog veel vruchten.
Op mijn Altesse Double
vond ik nog 2 vruchten ; op Altesse Simple nog 3. En veel meer waren er niet
geweest.
De historie
Vraag van Bezembinder:
Op 02 April 2002 kocht ik een pruimelaar in een "doe-het-zelf"
zaak in Eeklo. Nu is dat reeds een ferme boom geworden. Afbeelding 1
Elk jaar levert die boom een massa vruchten. De vruchten zijn niet zo groot,
vast vruchtvlees, loszittende pit en lekker. Een aanrader voor confituur.
Worden dergelijke pruimen soms "kwetsen" genoemd?
Aan de boom hing een etikeket ....Afbeelding 2...maar
"SUSINA"is dat niet het italliaans voor pruim.
Kan iemand mij meer inlichtingen betreft mijn pruimelaar geven?
Met groeten van Bezembinder
Antwoord van Hughes
De getoonde pruimelaar is een "Italiaanse kwets". De
vruchten zijn goed vast en de "steen" komt makkelijk los van het
vruchtvlees.
In de volksmond heet men deze pruimen ook wel eens
"bakpruimen". Ze zijn immers zeer geschikt voor het bereiden
van pruimentaart.
Zo, nu weet u hoe uw boom heet. Let wel op: de bomen scheuren
gemakkelijk in. (belasting vruchten, wind). Tijdige snoei is een
must.
Mijn antwoord:
Toen ik het antwoord van Hughes las klopte dit in eerste instantie: goed vast
en losse steen. Alleen ik heb hier nog nooit een vruchtbare Altesse double of
Italiaanse kwets gezien. Ook de vruchten zijn zwarter blauw.
Ik ben naar mijn
pruimen gaan kijken en mijn vermoeden dat het om een Anna Späth pruim gaat klopt. Dit is een lekkere, wel duidelijk
beter bij een niet te overladen boom, die bovendien regelmatig draagt, met een tamelijk
losse steen. De normale rijpheiddatum is eind augustus, begin september. Dit
jaar twee weken vroeger.
Tweede antwoord Hughes
Ik heb hier een Italiaanse kwets staan, althans onder die naam gekocht
bij het grootste Waalse tuincentrum-postorderbedrijf (ca. 25 j geleden).
De vruchten en de overtollige dracht zijn krek dezelfde als bij Bezembinder.
Zo. 14/8 met Ingolf, Jan
en Louis naar de pruimendag op Brogdale te Faversham. In de gietende regen tot
in Frankrijk. In Engeland hadden we mooi zomerweer. We zagen er onze fruitvrienden
uit Friesland weer, Nynke, Jet en Frits met nog een Duitse kennis van hen. Van
Frits vernam ik dat in Friesland een pruimen-boomgaard met 120 rassen aangelegd
wordt.
Onze gids op de geleide
wandeling was ditmaal Paul Jasphon.
Bij de peren vroeg ik naar
Belle de Jumet, een lekkere
zomerpeer die door de heer Vogelaar in Zeeland gekweekt wordt.
De pruimen kregen alle
aandacht. En wij maar proeven! De pruimen zijn dit jaar minstens veertien dagen
vroeger rijp.
Thames Cross genoot de voorkeur van de gids
Ingolf kende Gordon Castle van het bezoek met de
NBS, 2 jaar terug, inderdaad een schitterende pruim.
De pruim die mij het meest
in de smaak viel was wellicht Brassai
Szilvaja.
Maar nog veel andere
smaakten uitstekend. Die dag waren we ‘fruitarier’.
FOTOÂ’S
Op de boot
Belle de Jumet
Gids voor de geleide
rondleiding van 2 uur: Paul Jashpon
Cambridge Gage, een
lekkere Reine Claude. We proefden trouwens nog meerdere R.C. Rassen. Allemaal
zeer lekker
CoeÂ’s Golden Drop, nog een
tikkeltje onrijp.
Thames Cross
Gordon Castle
Brassai Szilvaja, viel bij
mij zeer in de smaak, zoet en aangenaam zuur.
KICK staat voor Kennis & Informatie Centrum Kleinfruit. Twee jaar terug waren we
aanwezig bij de start (Blog van 05/11/2009. Gemakkelijk: typ bij zoeken: Kick in).
‘K kreeg een lift van
Yves.
Er was veel volk naar
aanleiding van de open dag topfruit die de ganse namiddag in beslag had
genomen. Het onweerde in de verte en het begon te regenen. We waren er net op
tijd voor het kleinfruit om half zeven. We verhuisden naar een aparte ruimte.
Onderzoekers hadden het
over de proeven.
O. a. Eutypa, een
schimmelziekte die het afsterven van rode bes veroorzaakt, kwam aan bod.
Snoeien tijdens de winter kan een inval zijn voor de sporen. Er zitten wel
meerdere jaren tussen de besmetting en het afsterven.
Verder werden de stengelziektes
op frambozen besproken. Hier is de schorsgalmug een wegbereider. De larfjes
veroorzaken vraatschade: een invalspoort voor schimmels. Men heeft ontdekt dat
schorsgalmuggen biologisch te bestrijden zijn door inzet van een ander insect.
Het bezoek aan de
proefpercelen gebeurde in de regen, niet bepaald uitnodigend. Het was te donker om de
larfjes van schorsgalmug te zien.We kunnen even ook een blik werpen op de kiwibesaanplanting. De eerste aanplant met elf rassen heeft al vruchten. Over een tiental dagen zijn die rijp merkte Kris Lavens van O' Bio op. Hij houdt het op 1 stam. Hier zie ik er soms 2. En een kritische opmerking: 1 plant is helemaal rond de opklimstok gegroeid: absoluut te vermijden zegt Kris.
Yves ontdekte op
framboosbladeren de eerste dode plekken door een mineerinsect. In Pamel is dit
op korte tijd een erge plaag geworden. In het voorjaar hebben de scharrelende
kippen niet voor soelaas kunnen zorgen. Hoe deze pest op natuurlijke manier oplossen?
Tijdens het terugrijden vernemen we het onheil door het onweer met vreselijke gevolgen voor Pukkelpop te Hasselt, met meerdere dodelijke slachtoffers..
FOTOÂ’S
De insectenman van
Wageningen. Let op de dode mineerplekken op de frambozenbladeren.
Yves vertelt over de plaag
met het mineerinsect in de proeftuin te Pamel-Roosdaal
Bramen vol heerlijk sap
en struiken vol rozenbottels. Wat een rijkdom! En dan heeft u ook al kunnen
genieten van hun bloei! In de tuin zijn sierplanten
met culinaire meerwaarde ideaal. Steeds meer mensen zoeken die
combinatie. Bramen zijn geweldig om van te snoepen, in desserts te verwerken of
om sap en jam van te maken. Rozenbottels zijn heerlijk gekookt als zoete saus,
in jams en compotes, om thee van te trekken en in ijs. Plant bramen beschut als
leiplant tegen de schutting en zet bottelrozen gewoon tussen de
sierplanten. Een aanÂwinst voor uw tuin en eettafel!
Ook bramen behoren tot
de grote rozenfamilie
Er zijn zoveel bramensoorten met vaak grote verschillen dat de indeling erg lastig
is. Veel gecultiveerde bramen stammen af van Amerikaanse braÂmensoorten. De echte Europese bosÂbraam is
Rubus fruticosus met hoekige stengels die in een grote boog groeien. Iedereen kent deze planten met hun grote
stekels en heerlijke vruchten. De vruchten bestaan uit een cluster kleine
steenvruchten die rond een centrale kolf of spil zijn gegroepeerd_ Ze beginnen
groen, worden dan rood en, als ze rijp zijn,
glanzend zwart. Kies uit rassen met gestekelde takken (b.v. 'Himalaya')
of stekelloze (doornloze), zoals Rubus 'Thornless
Evergreen', 'Thornfree, 'Dirksen
Thornless' of 'Smoothstem'. Ze geven
grote vruchten, ieder jaar kilo's opbrengst en per ras verschilt de smaak van zoet tot friszuur. Proef en kies.
Het is er nu de tijd voor (oogst van juli-augustus tot oktober).
Medegedeeld: VLAM ((Vlaams Centrum voor
Agro en Visserijmarketing).
Post Sriptum
Ik heb ook Himalaya,
maar een beter gestekeld ras vind ik Fantasia.
In de 49 jaar dat ik tuinier
nooit een prachtiger ajuinenoogst gehad. Het plantmateriaal werd bij een
toevallig bezoek in de Makro Deurne aangeschaft. Was het van de firma Somers?
VELT verdeelde dit jaar geen plantgoed meer wegens de minderwaardige kwaliteit
in het verleden.
Enerzijds had ik goed uitgangsmateriaal,
maar anderzijds sla ik het aandeel van de grond nog hoger aan. Daar hadden de
aardbeien gestaan. Voor deze teelt waren er verhoogde bedden aangelegd met
compost, leemgrond, verteerde paardenmest en gecomposteerd hakselhout.
Daarenboven had ik nog wat
bentoniet in de plantgaten gestrooid. Gevolg: door de rijke, vochthoudende
grond hadden de uien geen last van de lange droogteperiode in het voorjaar,
waarbij concurrerende onkruidgroei eveneens uitbleef.
De regen kwam nog op tijd. Veel
regen kan nochtans funest zijn. Dit plantmateriaal werd echter niet aangetast
door een schimmelinfectie, wat in het verleden meermaals het geval was. Slechts
een zeer beperkt aantal planten viel uit als slachtoffer van de maden van de
uienvlieg.
Deze oogst deed mij veel
plezier.
FOTOMATERIAAL
De rode uien
Idem. Er zijn 5 bakken
Dochter Leen vlecht de eerste
streng
Idem
De gele uien
In Â’t totaal 11 bakken gele
uien. Ze drogen verder in de kleinfruitserre
Het geoogste veld
Zo ziet de grond voor het nieuwe
veld voor volgend jaar er uit
