Leo Aerts en de solitaire Bijen

Een tijdje terug waren we op bezoek bij Leo Aerts. Hij zette het project Bee-o-Topic op voor de kweek van een soort solitaire bijen die in het voorjaar actief zijn en geschikt voor het bestuiven van appels en peren: Osmia cornuta en Osmia rufa. De laatste verkiest een opening van 7 mm, is de kleinste, maar een vroege vlieger, nog voor de hommels. Een metselbij kan wel tot 60 eitjes leggen. Eerst ontwikkelde hij een systeem met terracottategels en daarna in rubber. We zagen dat de beestjes deze laatste verkiezen.

Dit voorjaar was erg slecht voor de solitaire bijen, trouwens ook voor de gewone bijen. Een imker met veel ervaring vertelde dat van zijn 23 kasten vorig jaar er nog maar 4 overschoten!       

De solitaire bijen werden actief tijdens de warme periode in maart, doch daarna volgde een koude en zeer natte periode waarin ze niet konden vliegen. En aangezien metselbijen niet veel voorraad aanleggen gingen er een aantal dood. Op de stand in zijn plantage schoten er geen meer over. In de boomgaard waren er nog enkele actief. Straks is voor hen ook het seizoen afgelopen.

Leo is een technicus. Dit zagen we o.a. aan de installaties in zijn achtertuin. Aan een notenboom heeft hij met lange bouten een ganse werkplaats opgehangen en verankerd. Aan de bouten is nog veel ruimte. De boom kan probleemloos nog een 30 tal jaar verdikken.

Hij heeft een voorkeur voor vruchtdragende, ongewone planten. Sommige kan je ook bij hem bekomen. Wellicht als een van de eersten in België kweekt hij de zeepruim, Prunus maritima, een pruim van de oostkust van de Verenigde Staten.

Lee Reich beschrijft o.a. deze soort in zijn zeer interessant boek “Uncommon Fruits for every Garden”  2004   ISBN 0-88192-623-X  als ”Beach Plum. A tasty Fruit Not just for the Beach”

Zijn tuin bestaat nog maar een drietal jaar doch er was al veel te zien.

FOTO ‘S

Plantsoen

Kakiplant

Hij heeft ook een paar sterke, pitloze druiven

Een ganse werkplaats opgehangen en verankerd aan een notenboom, die probleemloos nog een 30 tal jaar mag verdikken.

Emmer voor druppelbevloeiing. Let op de speciale filterelementen tegen verstopping.

De bijenstand thuis met bewoning in de rubberelementen.

Leo

Bijenstand solitaire Bijen in Boomgaard te Mortsel

Bij de stand

De stand

De elementen in rubber van 15 cm hebben veruit het meeste aantrek; deze van 20 cm duidelijk minder

Die in terracotta eveneens veel minder. Toch zij er uitzonderingen.

Bijen

Bij

Vernuftig drinkplasje

Leo geeft nog wat uitleg

De Plantage

De bijenstand hier vertoont geen teken van leven

Bij een duindoorn. Duindoorn is een tweehuizige plant. Je hebt dus aparte mannelijke en vrouwelijke planten.

De druif heeft geen last van de schrale grond.

Kiwibes

Crandallbes

Honingbes

Blauwe vruchten van de honingbes

Gojibes

Gojibesbloem

Rupsen van de plakker, Lymantria dispar, een nachtvlinder

Met dank aan Wim Veraghtert van Natuurpunt Educatie voor de determinatie.

Een week geleden ontdekte ik deze rupsen aan de onderkant van het deksel van een nestkast.

Deze rupsen zag ik als kind regelmatig in de boomgaard in West-Vlaanderen. Het is echter de eerste maal, voor zover ik mij herinner, dat ik ze hier in De Kempen aantref.

Met Davidsfonds Halle-Kempen naar Maastricht

De jaarlijkse reis ging op zo. 24 juni naar Maastricht.

Eerste stop: de nieuwe brug over het Albertkanaal te Vroenhoven, 200m lang, ontwerp van de Luikse architect Laurent Ney. Bruggenbouwer van dienst was firma Victor Buyck van Eeklo, internationaal gewaardeerd. Met reisleider Miel, bouwkundig ir. hebben we al veel bruggen kunnen bewonderen.

Op deze plaats begon voor België op 10 mei 1940 de tweede wereldoorlog. Duitse zweefvliegtuigen en paracomando’s landden hier en op het fort van Eben-Emaal en kregen spoedig de oude brug en het fort in handen. “Alleen als men tanks zag mocht men de brug opblazen”. Niet dus, en een intacte brug voor de tanks die later kwamen!

De warme koffie met een croissant in de zaak “Louvain” te Kanne deed deugd. 

Als we aan de ingang van de te bezoeken mergelgrot te Kanne komen, vallen de eerste spatten. De regen zal pas ophouden als we ’s avonds terug op de bus stappen voor de terugrit!

Het was een plezier de gids in zijn dialect-Limburgs te horen. Hij heeft nog iets van de kwajongen - die zijn weg kon vinden in de pikdonkere grot- bewaard. Het kappen van mergelstenen is hier al 80 jaar gestaakt. De stenen van bv. Valkenburg zijn harder omdat ze meer kalk bevatten. Er is nog een demonstratie van het vroegere champignonkweken. In de streek zijn nog slechts 2 grotchampignonkwekers actief. De groeitijd – omwille van de lage temperatuur – bedraagt minstens het dubbele. Ze zijn met hun vastere textuur kwalitatief echter uitstekend.

Daarna naar Maastricht voor een vaart op de Maas. Bij regenweer is dat minder aantrekkelijk. Daarbij kwam nog dat de toelichtingen zo goed als onverstaanbaar waren. We hadden gelukkig bezigheid met de broodmaaltijd.

We stapten uit voor de geplande wandeling in Maastricht en maar regenen. Ik herinner mij vooral het even schuilen onder de Hellepoort. Het wandelen over de vesten moet anders een speciale charme hebben. Een onderbreking bij een werkende watermolen op de Jeker is mooi meegenomen.

We haasten ons naar een droge plaats: een boekenzaak in een voormalige kerk.

Daarna reden we naar een café met door de regen onbruikbaar terras bij een overzet over de Maas. Zelden een bier gezien dat zo geweldig schuimt : een la Chouffe van het vat. De waard kletst het schuim er af; geen tijd om te wachten, zonde van dat verloren, heerlijke nat.

Als we op de terugweg stoppen aan het fort van Eben- Emaal- het zogezegd oninneembaar fort - houdt de regen eindelijk op.

Op 10 mei landden hier een achttal zweefvliegtuigen- een tot dan toe onbekend wapen- boven op de site, aangevuld met valschermspringers. Na enkele uren volgde de overgave.

Op zondag 15 juli om 14 u komt het Davidsfonds naar onze tuin, hopelijk niet in de regen!

Russische Papavers

Een mooi gewas waar ik niets moet voor doen, behalve het rijpe maanzaad oogsten!

Ik kreeg het zaad 35 jaar terug van mevrouw De Meutter, die het meebracht van een bezoek aan haar familie in Oekraïne. Al die tijd zaaien ze zich zelf uit. Eenmaal had een koolmezenfamilie de zaden ontdekt en snoepten ze de rijpe zaadbollen leeg. Het daaropvolgend jaar gebeurde weer hetzelfde. Het derde jaar bleven de zaadbollen gaaf. Blijkbaar was deze mezenfamilie verdwenen.

Guy, Nynke en Teun in Friesland

Het weekend van 9-10 juni reden we de 260 km met Daouda naar Guy Cotemans, specialist permacultuur te Exmorra in Friesland. Guy werkte twee jaar terug met Aleide in Kameroen. Daouda was verheugd hem terug te zien. Guy toonde hem tussendoor de knepen van het vak en de toekomstige plannen in Kameroen werden besproken. We bezochten permacultuur- ontwerpen in uitvoering o.a. te Sneek, door Guy ontworpen.

Zondag stond het weerzien met Nynke Zijlstra op het programma. We bezochten een gedeelte van de collectie van Fruit yn Fryslân te St-Jacosparochie. Daar leerden we Teun Kooistra kennen, iemand van de bestuursleden.

Samen reden we naar Leeuwarden. Als eerste bezochten we de site van de nieuwe Permacultuurtuin van Leeuwarden op 2 Ha met de eerste werken in uitvoering.

Teun woont in het zeer kleine buitendorpje Hempens, 250 inwoners, waarvoor hij zich actief inzet. Zo toonde hij een open ruimte die zij behoedden voor woningbouw en een degelijke bestemming gaven, die nog verder dient uitgewerkt te worden. Dan ging het naar het project met hoogstamfruitbomen en de terp.

Op de terp werden, toen de bestaande boerderij erop wou uitbreiden, resten gevonden van een nederzetting uit de Romeinse tijd. Het gebied werd onteigend, de boerderij afgebroken en de terp in de oorspronkelijke staat hersteld.

Drie grote kruiken, als imitatie naar de gevonden scherven van grote voorraadpotten, markeren nu het gebied.

Net op de avond - waarop de Nederlanders op het E.K. voetbal verloren van Denemarken – werd het terrein officieel ingehuldigd!

Op de scheiding tussen beiden is een heg met vruchtdragende bessen aangeplant. Bijzonder interessant vond ik de honingbes (Lonicera kamschatska) met nog rijpende bessen met een meer ovale vorm, in plaats van de bekende langwerpige.

Op de oever naast de sloot heeft men een kelder gebouwd voor vleermuizen. De wand naast de sloot bestaat uit een betonmuur met geboorde gaten waarachter oeverzwaluwen tot een kleine meter verder kunnen graven om te nestelen. De groei van riet dient echter wel beteugeld te worden.                            Op het terrein werd recent ook een bijenstal geïnstalleerd.

De dorpsvereniging huurt de voornoemde percelen voor enkele luttele euro’s van de overheid, maar staat zelf in voor het onderhoud.

Het was een weekend met veel indrukken. Aankomst in de regen. Even voordien op de dijkweg bij een bosje maakte een troepje zwaluwen laag bij de grond jacht op insecten. Tot dan had ik er dit jaar maar een paar gezien. Op zondag het jubelende liedje van een leeuwerik gehoord en dat was tientallen jaren geleden.

Het weidse uitzicht van het Friese landschap maakte indruk op mij. In de druilregen van zaterdagmiddag bezochten we de open tuindag van het tuincomplex van Makkum en maakten daarna een verkenning door deze schilderachtige plaats.

Voor de verdere verkenning zaterdagnamiddag verbeterde het weer. We kwamen o.a. te Sumar met de kwekerij van Auke  Kleefstra, samen met een zorgtuinderij met speciale groententeelt.

Zoals al verteld was er de zondag het hartelijk weerzien met Nynke.

De terugrit zondagavond verliep aller-vlotst. Er was weinig verkeer. Op de autoweg door de polder van Flevoland, ontstaan door de inpoldering van het grote Ijselmeer, mag na 19u zelfs aan 130 gereden worden.

FOTO’S

Een eerste tuinbezoek in de regen

Dit is Mizuna (Japanse mosterdkool) en geen Namenia.

Guy Cotemans

Guy in de tuin

Samen met Sylvia

Het gezelschap

Landschap met windmolens

De nieuw aangelegde permacultuurtuin op de voorgrond

Aardappelen in stro. De dode blaadjes komen niet door vorst maar door beschadiging door striemende wind.

VERVOLG  1

Teun en Nynke

   “           “    met ik erbij

Spitsvondig weerstation

Het koppel

De groep

De eerste werken op het nieuwe perceel

Men zit op polderklei. De molen naast het huis is een experimentele molen om vocht uit de lucht te verzamelen

Al een eerste afdekking

Op de achtergrond het hoge kantoorgebouw van Leeuwarden

VERVOLG 2

Een trein snelt voorbij

Nog even de kaart bekijken met Nynke

De open ruimte van Hempens

Bij een kruik

De terp met 2 kruiken

Boven op de vleermuiskelder

De wand met gaten voor oeverzwaluwen

Honingbes (Lonicera Kamschatska)

Op een oude riethoop heeft Guy aardappelen geplant. De boer aan wie hij de toelating vroeg vond dit maar een rare onderneming.