Dag 8  25/8/2013

Brogdale

Faversham  Kent

Ik citeer Jeanpierre. In deze fruitregio in het noordoosten van het graafschap Kent plantte Richard Harris, de persoonlijke fruitteler en –aankoper van Hendrik VIII de eerste, grootschalige boomgaarden met de beste, toenmalige rassen. Kent geldt als de fruittuin van Engeland

De nationale fruitverzameling stamt uit circa 1800. Eerst had ze Chiswick, Londen als standplaats. Het beheer werd toen gedaan door de Horticultural Society (later werd hier Royal aan toegevoegd) onder leiding van Thomas Andrew Knight. De verzameling ontstond van uit de behoefte aan correcte beschrijvingen en benaming van de fruitvariëteiten in het V.K.  Een eerste cataloog werd gepubliceerd in 1826, aldra gevolgd door een meer gedetailleerd exemplaar in 1831. Hierin waren 1400 appel, 677 peer - en 360 stekelbesrassen opgenomen.

Uiteindelijk kwam de collectie –via Wisley- in 1951 in Brogdale terecht.

Op de website beginnen ze te tellen vanaf 1920, wellicht het moment dat de collectie onder de hoede kwam van de staat. Deze is nog steeds de eigenaar van de collectie. Dit is het Britse ministerie van landbouw: Defra (Department for Environment, Food and Rural Affairs).

Onder Tatcher werd Brogdale in 1990 gedeeltelijk geprivatiseerd. De Trust (VZW) werd gecreëerd. De collectie zelf bleef eigendom van de staat. De zaken verliepen echter niet naar wens en het ministerie schreef een nieuw huurcontract uit. Een van de 5 mededingers was East Malling, met de intentie de verzameling naar East Malling te verhuizen. Joan Morgan heeft toen serieus gelobbyd om Brogdale te behouden. Als overwinnaar kwam de universiteit van Reading er uit samen met FAST Ltd (Farm Advisory Services Team). Per 3 okt. ll. werd hun mandaat voor 5 jaar verlengd.

Van alle Engelse universiteiten is Reading het meest landbouwgericht. Daar focussen ze al meer dan een eeuw op. FAST is de grootste fruit adviesgroep in de UK met meer dan twintig adviseurs die fruittelers over het hele land bijstaan. Naar verluidt is hun tussenkomst al duidelijk te merken in de toestand van de collecties. Met uitzondering dan van de kleinfruitcollectie (Zie blog van 03-08-2013 of vul bij zoeken fruitfocus in.)                                De universiteit is verantwoordelijk voor de conservatie en het wetenschappelijk onderzoek. Hiervoor staat een team van 8 academici in met heel verschillende achtergronden waaronder moleculaire biologen en statistici. En de toekomstplannen? Het instandhouden van de vele waarnemingen betreffende bloei en opbrengst, het toevoegen van nieuwe waarnemingen, onderzoek naar de evolutie van fruit onder invloed van klimaatsverandering.                                                                          De perencollectie werd opnieuw vermeerderd en aangeplant. Ook wil men de collectie uitbreiden met variëteiten die een commerciële en/of  historische waarde hebben. Het nieuwe team wil industrie, de academische wereld en onderzoeksinstellingen van binnen en buiten Groot Brittannië weer naar Brogdale halen. Ook willen ze het grote publiek naar Brogdale brengen en fruit  op een efficiëntere manier gaan promoten vanuit de verschillende verzamelingen.

Alles bij elkaar omvat Brogdale de grootste fruitverzameling van de wereld: 2.200 appelrassen (Geneva, Staat New York heeft er wel 3.000), 550 peren, 285 kersen, 337 pruimen, 17 kwee’s, 42 hazelnoten, 4 mispels en 318 bessen (kruisbessen, zwarte-, rode - en witte bessen), 50 druiven en verder nog bramen en braambozen.

De farm is 20 Ha groot.

Jeanpierre heeft ook opzoekingswerk verricht betreffende het kleinfruit.

‘Op Brogdale farm vinden we een ongewoon kloeke stekelbessenverzameling. De Engelsen hebben meer dan welk ander volk  wat met deze bes. Kruisbessen zijn echte cottage plants: bessenstruiken voor de gewone man. Er werden vruchten gewonnen uit zaad, die vele generaties lang gekruist en verbeterd werden om toch maar grotere en mooiere bessen te bekomen: groene, gele, rode, witte, ovale, ronde, behaarde en kale exemplaren. Vanaf de jaren 1700 werd de stekelbes al veel geteeld in en rond Londen.                                                            In groene toestand werden de bessen verwerkt in sauzen voor vis (ze zouden een perfecte combinatie vormen met olierijke makreel), voor varkensvlees, eend of gans. Rijp dienden de bessen als taartbeleg Stekelbessen werden rauw of gekookt gegeten of tot een sprankelende witte wijn gemaakt.

Rond 1750 vormden de wevers van Lancashire hun stekelbessenclubs. Die clubs doken spoedig ook op in andere graafschappen als Cheshire, Derbyshire en Yorkshire. Gedurende meer dan 15 jaar werden jaarlijks 100 tot 150 clubmeetings en –shows georganiseerd. De ultieme betrachting van de clubleden was om de zwaarste bes te hebben op de showdag. Geld kon je niet verdienen aan de wedstrijd. In het beste geval kon je met een stel koperen potten of pannen naar huis, een zak meststoffen, en een enkele keer zelfs met een huis pistool. De tijden zijn veranderd.                                                                                               Doorheen de jaren zorgden die clubs voor meer dan 2500 introducties. Sommige kan je vandaag nog terugvinden in catalogen van gespecialiseerde kwekerijen. Zo’n 20 jaar geleden kon je in België nog de groengele ‘Leveller’ uit 1851 aankopen.                                                        De commerciële teelt van de besjes nam een hoge vlucht nadat de overheid een belasting instelde op suiker in het jaar 1874. Naast aardbeien en pruimen werden stekelbessen massaal aangeplant voor jam en voor het vervaardigen van pectine die men broodnodig had voor het vervaardigen van jam – en suikergoedbereidingen. In Cambridgeshire werden Careless, Lancashire Lad, Crown Bob en Winham’s Industry tussen de Bramley’s appelbomen aangeplant. Die grootschalige teelt viel stil toen er kunstmatige pectine op de markt kwam. Vandaag resten er nog een zevental stekelbessenshows. Die gaan zonder uitzondering allemaal door in Cheshire eind juli/begin augustus. Er zou nog een kwekerij in Yorkshire  bestaan die 45 rassen in aanbieding zou hebben.’

Marc Geens van de proeftuin te Zomergem (Oost-Vlaanderen) is begonnen als een fervente kruisbessen verzamelaar met rassen van over de hele wereld. Het grote probleem met die oude rassen is hun gevoeligheid voor Amerikaanse meeldauw. Zijn huidig aanbod is geëvolueerd naar resistente rassen die op een ecologische manier te kweken zijn.

Om voeling te houden met Brogdale en de fruitwereld in Engeland kan je best aansluiten bij de Friends of the National Fruit Collections.           Joan Morgan – van het onmisbare Book of Apples - heeft er de bezielende leiding van. Je hoeft je enkel aan te melden op

http://www.fruitforum.net/inforequest.aspx

***

Ziezo. Het verslag over de weer schitterende reis van de Nationale Boomgaardenstichting is eindelijk voltooid.

Om het u iets gemakkelijker te maken:

Dag 1 18/8 IJmuiden (Amsterdam) : blog op 28 - 8

Dag 2 19/8 Fountains Abbey & Studeley Royal Water Garden  blog 31 - 8

Dag 3 20/8 Saltaire  3 – 9 en Levens Hall  4 - 9

Dag 4 21/8  Peter Glazebrook 7 – 9 John Starkey  8 – 9     Adrian Baggaley   14 - 9       Zie ook de Feedback van Adrian Beggaley op 19 - 9           

Dag 5 22/8  Hereford en de Perryboomgaard Gregg’s Pit van James Marsden   29 – 9     Over deze schitterende dag zal Jeanpierre zelf berichten in Pomologia.

Dag 6 23/8  Waddesdon Manor en Wrest Park   16-10

Dag 7 24/8  Rivers Nursery Orchard en Ichworth Hall

Dag 8  25/8  Brogdale

Ik heb nu des te meer respect voor al het voorbereidende werk – reizen naar Engeland, voorbereidende contacten, veel opzoekingswerk en dan het neerschrijven van de reisbrochure -  waarvan ik meer dan dankbaar heb kunnen gebruik maken.

Jeanpierre Billen verdient onze grote dank als reisleider. De NBS mag hem ‘op de blote knieën’ danken!

FOTO’S

1. Jeanpierre en Joan Morgan

2.   Idem

3. Early Rivers

4.    Idem

5. Red Reine Claude

6. Veel taksterfte op een sierappel

7.      Idem

8. Dolgo

9. Dolgo, een aantrekkelijke en gezonde sierappel