Kasteel van Freÿr

Met KVLV Halle en Schilde

Het is betrokken maar de voorspelde regen blijft, op wat spatjes na, uit.

In het Brabantse zien we af en toe geel oplichtende koolzaadvelden. Voorbij Namen is het vooral een weidestreek.

Het kasteel van het dorp Freÿr, gemeente Hastière- vroeger dagelijks in het nieuws met het aantal opgehaalde schotbalken- ligt op de linkeroever van de Maas, ongeveer halfweg Dinant-Givet.

De parkeerplaats is nauwelijks te zien en Gerard, de chauffeur zet ons toch af bij het kasteel. De smalle weg er naartoe is weinig geschikt voor bussen. Als je uit richting Dinant komt is het kasteel en de parking te weinig duidelijk en te weinig uitnodigend aangeduid.

De gids vertelt dat dit het enige, lang geleden, heropgebouwde kasteel in renaissancestijl is in de buurt.  Door de smeedijzeren toegangspoort betreden we het binnenplein met eeuwenoude kinderkop-kasseien. De gebouwen aan de zuidkant werden halverwege de jaren 1700 afgebroken en vervangen door het smeedwerk. Aldus was er meer licht en warmte van de zon voor het kasteel. Tevens werden toen de tuinen in de klassieke stijl van Le Nôtre aangelegd. Men spreekt hier van een Versailles in het klein.

Het interieur is een prachtige verrassing: wandtapijten, kostbare meubilering, plafondfresco’s, grote schilderijen met jachttaferelen en verder portetten van belangrijke heersers en familieportretten. Sinds 1410 is het kasteel nog steeds in handen van dezelfde familie, reeds 20 generaties. De gids weet boeiend te vertellen.

In 1995 was er een grote overstroming: de Maas buiten haar oevers. Binnenin stond er 1m water: veel schade. Alles is prachtig hersteld. Op een deur zijn de sporen nog te zien (foto).

Lodewijk XIV heeft er gelogeerd. Die was op veroveringstocht. Vroeger had hij al Frans-Vlaanderen aangehecht bij Frankrijk. Nu wou hij veel verder doorstoten. Aanvankelijk had hij succes, maar de Alliantie (Holland, Oostenrijk en Engeland), geleid door de eerste hertog van Marlborough, John Churchill, die in de Cotswolds (Midden Engeland) Blenheim Castle optrok, genaamd naar Blenheim in Beieren, waar hij een belangrijke slag had gewonnen, won het pleit. Winston Churchill, een nazaat werd er geboren. Fruitliefhebbers kennen de Blenheim Orange, een lekkere herfstappel die daar ontstond.

We herinneren ons nog de verwoesting en beschieting van Brussel in 1695. (Blog van 6/4/2013 over de vorige uitstap. Je kan bij Zoeken, linksboven Brussel invullen). Had Lodewijk XIV gewonnen, dan waren wij nu misschien Fransen?

We zien de 18 de eeuwse koets van de kinderen, met alles erop en eraan, gebouwd door een Brusselse koetsenmaker, wiens bedrijf destijds werd overgekocht door de familie d’Ieteren, nu welbekend van Volkswagen-Audi.

Vervolgens gidst een mevrouw ons door de tuinen in klassieke stijl. Er is de lengteas, aansluitend op het kasteel, met waterpartijen en sterk geknotte bomen. De lindes zijn vrij oud maar bleven beperkt in groei door de sterke snoei. Verjonging komt door een nieuwe scheut. Dit kan zelfs binnenin in de vermolmde binnenkant van een boom (foto).

Dan is er een dwarsas die boven op de helling bekroond wordt door een paviljoen in Roccoco-stijl.

In het tweede gedeelte van de lengteas weer waterpartijen, maar alle aandacht gaat nu naar de appelsienenbomen in bakken met openklapbare wanden voor het onderhoud. Drie exemplaren zouden al 300 jaar oud zijn. Het zijn grote bonsai-bomen. Achteraan vinden die in het koude seizoen een plaats in de twee oranjeries, de oudste van de Nederlanden. Immers appelsienbomen verdragen hoogstens -2°.

In de oranjeries kunnen ze aan een katrol omhoog getild worden voor (wortel)snoei en vervanging van de grond.

We zien nog enkele andere tropische boompjes.

Tussen de hoge hagen wandelen we omhoog tot aan het roccoco paviljoen met prachtig stucwerk. In het kasteel had de gids ook al gewezen op het zeer oude, nog intacte stucwerk.

Bij de hagen zien we veel bloeiend daslook. De gids spreekt van ail des ours, berenlook, naar de wetenschappelijke naam Allium ursinum. De chauffeur komt ons ophalen naast het renaissance kasteel en de Maas.

Voor mij was dit een onverwachte schoonheidsbeleving. Freÿr is wellicht te weinig bekend; maar ligt ook in een uithoek van het land.

Zie de vele foto’s van Aleide

1.Koolzaadveld

2.Veeteeltstreek

3. We stappen uit

4. Gids

5. Zonnewijzer in de kasseien

6. Interieur

7. Jachttafereel

8. Smeedijzeren balustrade

9. Het peil van de overstroming van 1995 is nog duidelijk te zien op de deur