Hallo bezoeker,
welkom op het blog van de Mailgroep Huisdieren, een hechte groep Dierenvrienden-SeniorenNetters, die er zijn voor, door en met elkaar.
Op dit blog kunnen jullie kennismaken met onze dieren, tips vinden over de verzorging en de gezondheid van de dieren, dierengedichten en dierenartikels lezen, werkjes in verband met dieren bekijken, enz.
Veel kijk- en leesplezier!
29-12-2009
Vogeltjes voeren drijft evolutie
Vogeltjes voeren drijft evolutie
BIOLOGIE
BRUSSEL - Een vogelsoort is bezig zich te splitsen in twee soorten, als gevolg van vriendelijke Britten die in de winter vogels voeren.
Het Darwinjaar wordt passend in kerstsfeer afgesloten met het bericht dat mensen die in de winter vogels voeren, een belangrijke drijvende kracht in de evolutie van de dieren zijn geworden. Dat meldt New Scientist op gezag van wetenschappers van de universiteit van Freiburg in Duitsland, onder leiding van Martin Schaefer.
De vorsers onderzochten de genetische verschillen tussen twee populaties van zwartkoppen (zangvogels) die op achthonderd kilometer van elkaar leven in Duitsland. De zwartkoppen in Duitsland doen een jaarlijkse trek, maar hun bestemming verschilt. Traditioneel overwinterden de meeste Duitse zwartkoppen in Spanje of Portugal. Maar de jongste decennia is ook Groot-Brittannië een populaire winterbestemming aan het worden. Dat is weliswaar naar het noorden, maar dat geeft niet voor de dieren, want in Groot-Brittannië is er in de winter voedsel te vinden, dankzij de vele Britten die vogels voeren.
De keuze voor een noordwaartse en zuidwaartse wintertrek is meer dan een kwestie van persoonlijke smaak aan het worden voor de vogels, stelden de onderzoekers vast.
In de beide bossen die de wetenschappers onderzochten, op achthonderd kilometer van elkaar, waren er vogels die naar het zuiden vlogen en vogels die naar het noorden vlogen. Tot de verrassing van de onderzoekers hadden de zwartkoppen uit het ene woud die naar Groot-Brittannië trokken, meer genen gemeen met hun soortgenoten van achthonderd kilometer verderop die ook naar Groot-Brittannië vlogen, dan met hun buren uit hetzelfde woud die naar het zuiden trokken.
Het lijkt erop dat de soort in twee verschillende soorten aan het splitsen is, één met een noordwaartse trek en één met een zuidwaartse, en beide nieuwe soorten komen voor in de twee ver uiteen liggende wouden. Het lijkt erop dat de vogels met verschillende bestemmingen die samen in één woud leven, niet langer met elkaar paren, hoewel ze zes maanden per jaar vlakbij elkaar leven.
Er beginnen ook uiterlijke verschillen te komen tussen de twee soorten. De vogels die in Groot-Brittannië overwinteren, hebben bruinere veren op hun rug, meer afgeronde vleugels en puntiger snavels. Die snavels zijn een aanpassing aan het soort voer dat de dieren krijgen van sympathieke Britten.
Zowat vijftig jaar geleden zijn de eerste zwartkoppen begonnen met naar het noorden te trekken, in dezelfde periode toen steeds meer Britten vogels begonnen te voeren.
Waarschijnlijk is het begonnen met enkele vogels die per ongeluk boven de Britse eilanden waren terechtgekomen. Als dat in vroegere eeuwen gebeurde, dan stierven die vogels, maar sinds vijftig jaar overleven ze het, en kunnen ze in de zomer terugkeren naar Duitsland en zich voortplanten.
Waarom eet de wolf uit het sprookje 'De wolf en de zeven geitjes' krijt om zijn stem hoger en zachter te doen klinken?
Waarom eet de wolf uit het sprookje 'De wolf en de zeven geitjes' krijt om zijn stem hoger en zachter te doen klinken?
Wetenschapswinkel
Caroline Mariën, Kessel-Lo
In een magische wereld kan een wolf prima voor een geit doorgaan. Hij hoeft alleen maar een krijtje te eten (of honing, afhankelijk van de versie van het sprookje) om zijn stem zachter en hoger te laten klinken en zijn zwarte poten in te smeren met deeg en te bepoederen met meel. Dat is hoe de wolf in het sprookje 'De wolf en de zeven geitjes' de geitjes voor de gek houdt. Moeder had nog zo gewaarschuwd de wolf niet binnen te laten, maar tegen zulk slinks bedrog zijn de kleintjes niet opgewassen.
Erg geloofwaardig klinkt het verhaal natuurlijk niet. Maar daar gaat het bij sprookjes ook niet om. 'Het is de bedoeling dat je je kritische geest even uitschakelt en dat je je laat leiden door het verhaal', zegt sprookjesonderzoekster en letterkundige VanessaJoosen van de UniversiteitAntwerpen.
'Het sprookje is al aanwezig in de manuscriptversie van de Kinder- und Hausmärchen, van de gebroeders Grimm uit 1810', vertelt Joosen. 'Het heeft altijd deel uitgemaakt van hun collectie met meest geliefde sprookjes. Ze hoorden het verhaal van de familie Hassenpflug, die hun wel meer sprookjes aanleverde. Het sprookje zou mogelijk afkomstig zijn uit de Elzas, al is er ook een versie afkomstig uit Pommeren.'
Of het krijt eten aan een volkswijsheid is ontleend, weet de sprookjesexperte niet. 'Misschien niet. Maar dat hoeft ook niet. In sprookjes kan alles. Dat is waarschijnlijk de beste verklaring.' Ook haar collega GeertLernout weet niet of er een logische verklaring is. 'Hoewel ik me vreemd genoeg uit mijn jeugd wel heel goed de smaak van krijt herinner', zegt hij met een knipoog. 'En toen was mijn stem inderdaad hoger dan vandaag.'
Dan maar te rade gaan bij NKO-artsen. Felix de Jong van het UZ Leuven, gespecialiseerd in de foniatrie (de wetenschap van stemafwijkingen): 'Ja, dat heb ik me nou ook al eens afgevraagd. Hoe dat zit met dat krijt? Ik heb geen idee.' Stemwetenschapper Kristiane van Lierde van de Universiteit Gent is nog stelliger. 'Dat een stem hoger zou worden door het eten van krijt? Nee, dat kan gewoon niet.'
Misschien nemen de wetenschappers de vraag iets te letterlijk. Sopraan Caroline Cartens ziet wel een logische sprookjesverklaring,. 'De wolf kauwt zijn eten waarschijnlijk niet goed. Daardoor krijgt hij last van maagzuur, en door reflux - het terugvloeien van maagzuur in de slokdarm - krijgt hij geïrriteerde stembanden. Zangers hebben daar vaak last van. Het krijt zorgt niet voor een hogere stem, maar kalk kan wel het maagzuur neutraliseren waardoor de wolf makkelijker een hoog en helder geitstemmetje op kan zetten.'
Zou dit dan de verklaring zijn?
Foniater MarcoFranken van het Diaconessenhuis Voorburg in Nederland, noemt het een 'leuke verklaring'. Een hogere stem kun je volgens hem alleen krijgen door stembanden operatief te verkorten of door de hormonenbalans te veranderen. 'Maar als je een falsetstem opzet (stemgebruik waarbij de twee stembanden maximaal zijn uitgerekt en elkaar niet of nauwelijks raken, red.), kun je een octaaf hoger zingen dan normaal. Als er iets mis is met de stembanden, is dat een stuk moeilijker.'
Ook DeJong serveert het idee niet meteen af. 'Met veel fantasie kun je inderdaad in die richting denken. Maar een ontsteking op de stemplooien duurt dagen, ook als je zuurbindende middelen neemt als medicijn tegen maagzuur. Dus is het onmogelijk dat de wolf meteen een hogere stem kan opzetten, zoals in het sprookje wordt gesuggereerd. Bovendien, om voldoende zuur te binden, denk ik dat hij wel kilo's aan krijtjes zou moeten eten.'
Laten we hopen dat uw puppy zich nooit ernstig zal verwonden, maar energiek en dartel als hij is, zal hij zo nu en dan vast wel een paar schrammetjes oplopen en dan is het handig als u wat weet van eerstehulpverlening.
Verbanddoos
Zorg ervoor dat u altijd een paar basisartikelen bij de hand hebt voor noodgevallen zoals: katoenen verband, wattenproppen om wonden mee schoon te maken, een mild, diervriendelijk ontsmettingsmiddel om wonden te spoelen en een pincet om angels en dergelijke uit de bek te verwijderen.
Botten, stokken, ballen
Botsplinters, stokken en ballen kunnen vast komen te zitten in of tegen het verhemelte van de bek. Als dit gebeurt, zal uw hond waarschijnlijk met zijn poot aan zijn bek krabben of hij heeft moeite om zijn kaken op elkaar te krijgen. Misschien kunt u het object met uw hand of met een pincet verwijderen, maar als dat niet lukt, moet u het door de dierenarts laten doen. Deze zal een roesje gebruiken om het verwijderen makkelijker te maken. Voorkomen is zoals altijd beter dan genezen, dus laat uw hond nooit spelen met kleine balletjes en gooi niet met stokken.
Brandwonden
Als uw puppy wordt verwond door kokend water, olie, chemicaliën of ijs, moet u hem onmiddellijk verzorgen. Lichte brandwonden kunt u thuis behandelen. Maak de wond en het gebied eromheen schoon met een mild ontsmettingsmiddel en smeer het in met een verzachtende crème of gel zoals aloë vera. Ernstige brandwonden moeten door de dierenarts worden verzorgd, dus breng uw puppy in dat geval direct naar de dierenarts.
Snijwonden
Puppy's kunnen snijwonden oplopen, vooral onder de voeten als ze op iets scherps trappen zoals glasscherven. Maak de wond en het gebied eromheen schoon met een vloeibaar desinfectiemiddel en doe er indien nodig een verband om. Raadpleeg uw dierenarts als het bloeden niet stopt of als de wond erg groot is.
Hondenbeten
Als uw hond de pech heeft dat hij is gebeten door een andere hond, is het altijd de moeite waard om hem te laten nakijken door de dierenarts. Maak een routine-afspraak als de beet of beten niet zo erg lijken en vraag om een spoedafspraak als ze ernstig zijn.
Problemen met de oren
De oren van uw puppy moeten van binnen glimmen en lichtroze zijn. Er mag geen afscheiding of oorsmeer inzitten. En ze mogen niet vies ruiken.
Alle oorproblemen moeten door een dierenarts worden bekeken.
Problemen met de ogen
Als uw puppy last heeft van zijn ogen door een kras of bindvliesontsteking, moet u naar de dierenarts. Probeer te voorkomen dat uw puppy in zijn ogen wrijft.
Toevallen
Een toeval kunt u herkennen aan een plotselinge, ongecontroleerde, spastische beweging die vaak samen gaat met knarsetanden en kwijlen. Honden met een toeval vallen meestal op hun zij en zijn zich niet bewust van hun omgeving.
Als uw puppy een toeval krijgt, laat hem dan met rust. Schuif meubels en harde voorwerpen om hem heen en waaraan hij zich zou kunnen bezeren opzij. Zorg ervoor dat hij geen prikkels krijgt. Zet de radio, televisie, wasmachine en dergelijke uit en dim het licht in de kamer zodat hij snel kan bijkomen.
U moet altijd de dierenarts raadplegen als uw puppy een toeval heeft.
Gebroken of ontzette poten
Dit kan erg pijnlijk zijn. Infecties komen veel voor en de wond bloedt vaak heftig. Probeer een verband aan te leggen om de poot en breng uw puppy daarna naar de dierenarts. Vaak moeten er antibiotica worden toegediend en de poot moet soms gezet worden waarbij de hond een roesje krijgt of onder narcose wordt gebracht.
Hitteberoerte
Wat betreft een hitteberoerte geldt dat voorkomen beter is dan genezen. Laat uw puppy niet te lang in de zon op warme dagen en laat hem niet op het heetst van de dag naar buiten.
Als hij ondanks uw voorzorgen toch een hitteberoerte of zonnesteek oploopt, koel hem dan af met natte handdoeken of een ventilator, laat hem veel koud water drinken en zorg dat hij veel rust.
Een ernstige hitteberoerte moet door een dierenarts worden bekeken.
Hinken
Als uw pup duidelijk pijn heeft en zijn gewicht niet op een bepaalde poot kan rusten, moet u hem direct meenemen naar de dierenarts om te zien of de poot is gebroken.
In minder ernstige gevallen kijkt u of u doornen, kiezels, sneetjes of gebroken nagels ziet.
Vergiftiging
Puppy's zijn erg onderzoekend en het is altijd mogelijk dat uw puppy iets te pakken krijgt dat niet goed voor hem is. Ook hier geldt dat voorkomen beter is dan genezen. Uw huis en tuin moeten als het ware puppyproof zijn. Zorg dat hij niet bij schadelijke dingen kan zoals slakkenkorrels, bleekwater of chocolade voor mensen. Als u vermoedt dat uw huisdier iets heeft ingeslikt wat niet de bedoeling was, ga dan altijd met de verpakking naar de dierenarts, want dit kan de arts helpen bij het vaststellen van het probleem zodat hij eventueel een tegengif kan toedienen.
Als uw hond toch iets ernstigs overkomt, ga dan met spoed naar uw dierenarts.
Verkeersongelukken
Als uw puppy betrokken is geweest bij een verkeersongeval, moet u onmiddellijk de dierenarts bellen. Uw puppy is misschien in shock en kan onvoorspelbaar reageren. Behandel hem daarom zorgzaam en benader hem met trage bewegingen. Probeer uw hond op een deken te leggen (of gebruik de voetmat van de auto) en breng hem zo snel mogelijk naar de dierenarts. Als hij niet mag worden bewogen, moet u uw dierenarts vragen om naar de plek van het ongeluk te komen.
Steken en insectenbeten
Als uw puppy door een steek een ernstige zwelling heeft rond zijn bek, neus of keel, waardoor hij ademhalingsproblemen zou kunnen krijgen, breng hem dan onmiddellijk naar de dierenarts.
Als de steek of beet niet zulke ernstige problemen veroorzaakt, kunt u het ongemak van uw puppy verlichten door een koud kompres aan te brengen op de plek waar hij is gestoken of gebeten.
U bent de aangewezen persoon om uw nieuwe puppy vitaal en in blakende gezondheid te houden. U bent niet alleen verantwoordelijk voor zijn dagelijkse verzorging, maar u bent ook degene die hem het beste kent. Daarom bent u het ideale paar 'ogen en oren' van uw dierenarts in de perioden tussen elk bezoek.
Verzorging van de mond en tanden
Gebitsproblemen komen geregeld voor bij honden, dus u kunt uw puppy het beste laten wennen aan regelmatig tandenpoetsen
Voor de aankomst van uw nieuwe aanwinst, en dit geldt met name voor een puppy, dient u in huis en tuin dezelfde veiligheidsmaatregelen te treffen als bij een jong kind. Berg schoonmaakmiddelen, medicijnen e.d. goed op, sluit vuilnisbakken af, zorg dat kinderen niet overal hun speelgoed laten slingeren, werk electriciteits snoeren weg. Ook voor u vanzelfsprekende dingen zoals sigaretten en vooral chocolade zijn bijv. zeer giftig voor honden, evenals sommige planten zowel binnen- als buitenshuis. Bij het spelen en knagen op takken kan de hond zijn mond flink bezeren met houtsplinters. Verder zorgt u er natuurlijk voor dat de tuin goed afgezet is, zodat uw hond niet weg kan lopen. Verstandig is om de komst van uw hond voor te bereiden door een goed hondeninformatie boek te lezen. Ook in de bibliotheek zijn dergelijke boeken te verkrijgen.
2. Kennismaking
Een pup zal doorgaans zonder al te veel problemen door een andere hond geaccepteerd worden, maar met een oudere hond erbij zal de rangorde bepaald worden. Dit kan er heftig uit zien, maar grijpt u niet te snel in, want daarmee maakt u het probleem alleen maar groter. Is de rangorde eenmaal bepaalt, bevestig met uw gedrag dan de positie van de leider, bijvoorbeeld door hem als eerste eten, aandacht e.d. te geven, zodat de leider zich niet geroepen voelt de rangorde keer op keer te moeten bevechten. Om een en ander te voorkomen kunt u vaak het beste bij thuiskomst eerst met beide honden een stuk gaan wandelen zodat de eerste kennismaking op neutraal terrein gebeurt en de honden nadien samen het huis binnengaan. Bij kennismaking met een kat moet u de hond goed in de gaten houden, evt. zelfs aanlijnen en muilkorven, wanneer u de zaak niet vertrouwd. Biedt de kat altijd een vluchtkans en beloon de hond wanneer hij de kat met rust laat en afstand houdt. Wees geduldig, de relatie kat - hond heeft vaak enige tijd nodig en wanneer de hond de kat als prooi ziet, niet altijd kans van slagen. Kinderen en honden kunnen een geweldige combinatie zijn waar beide partijen veel van kunnen leren en veel plezier aan kunnen beleven, maar een hond is geen speelgoed voor kinderen. Laat de hond ook nooit alleen met kleine kinderen. Leer de kinderen de hond met rust te laten, wanneer hij slaapt, op zijn eigen plaats ligt, eet, of met zijn eigen speelgoed bezig is. Verder zorgt u ervoor dat kinderen in hun onwetendheid de hond geen pijn doen of met hun speelgoed laten spelen.
3. Slapen en alleen zijn
Zorg dat de hond een eigen (slaap)plaats heeft. Nog beter voor een pup is een bench. Met een hondenkussen en een speeltje erin is dit een vertrouwde, veilige plek, waarbij hij geen verboden zaken kapot kan maken en waarmee u meteen zijn zindelijkheid kan trainen, aangezien een hond niet snel zijn nest zal bevuilen. Puppies hebben trouwens nog erg veel slaap en rust nodig. Het kan zijn dat uw pup zich de eerste nachten nog erg eenzaam voelt en gaat janken. Ga niet meteen naar hem toe en haal hem niet uit de bench, want het kan zijn dat dit hem stimuleert tot janken. Wel kunt u bijvoorbeeld de bench/mand tijdelijk even op de slaapkamer zetten tot de hond meer met zijn nieuwe situatie vertrouwd is. Laat de hond niet meteen van de een op de andere dag langere tijd alleen, maar begin ermee hem af en toe op zijn plaats/in zijn bench leggen en loop even de kamer uit, zodat hij leert dat u altijd weer terugkomt. Ga niet meteen naar hem toe als hij blaft. Wanneer u terugkomt van weggeweest, kunt u beter niet direct op hem toe snellen en begroeten, maar doe of zijn alleen zijn de gewoonste zaak van de wereld is. Voer de tijden van alleen zijn langzaam op en probeer janken voor te zijn. Zorg wel dat hij een speeltje en botje heeft zodat hij zich niet gaat vervelen. Als u de radio aanzet voelt de hond zich misschien ook minder eenzaam.
4. Voeding en gezondheid
Omdat een pup het eerste half jaar hard groeit, vooral natuurlijk de grotere rassen, heeft hij verschillende malen per dag goed uitgebalanceerd puppyvoer nodig. Dit voer is compleet en rijk aan voedingsstoffen die de pup voor zijn snelle groei nodig heeft. Men kan daarbij beter geen toevoegingen geven. Vervolgens kunt u overgaan op juniorenvoer of voer voor volwassen honden. Wanneer uw puppy veel last van diarree heeft, kan het zijn dat hij een zwak spijsverteringsgestel heeft en het voer (nog) niet kan verdragen. Waarschijnlijk groeit hij hier gewoon overheen, wanneer u hem een speciale dieetvoeding geeft die te verkrijgen is bij een goede dierenwinkel of dierenarts. Wanneer een hond al 2 dagen niet meer eet, 1 dag niet meer drinkt, zeer lusteloos is, waterdunne ontlasting heeft, schuimt op zijn bek, gaat u dan direct naar de dierenarts. Om een maagtorsie te voorkomen, kan men bij de grotere honden de voerbak beter op een verhoging zetten en nooit direct na het eten een lange wandeling maken, maar de hond rustig houden. Bij grote rassen geldt verder dat tot 1,5 jaar de wandelingen langzaam opgebouwd moeten worden en traplopen, veel opspringen en fietsen slecht is voor de heupen.
5. Ontwormen
Bij de geboorte zijn puppies doorgaans al besmet met wormen. Een ernstige besmetting belemmert hun groei en bevordert ziekten. Belangrijk is dus dat ze regelmatig ontwormt worden, bijv. om de 2 weken tot een leeftijd van 8 weken, daarna met 12 weken en vervolgens tot de pup 1 jaar is om de 2 maanden. U dient uiteraard een goed all-round ontwormingsmiddel te gebruiken, deze zijn te verkrijgen bij de dierenarts. Verder is het verstandig de hond goed vlo- en teekvrij te houden, aangezien zij parasieten overdragen.
6. Inenten
Gedurende de tijd dat de pup bij de moeder drinkt krijgt hij antistoffen binnen en heeft hij dus voldoende afweer tegen ziekten.Na de zoogperiode moet de pup zelf antistoffen gaan vormen, derhalve dient hij op een leeftijd van 6 weken zijn 1e enting te krijgen. Hierdoor maakt de pup zelf antistoffen aan, die echter snel minder worden.Daarom volgt er een 2e enting wanneer de pup 9 tot 10 weken oud is. Het afweersysteem reageert hierop door nog meer antistoffen aan te maken, maar ook deze afweer wordt minder, zodat de pup met 12 tot 14 weken zijn 3e enting moet hebben. Hierna is een jaarlijkse enting voldoende om het afweersysteem van uw hond op peil te houden. Onze buitenlandse honden zijn altijd geënt en in het paspoort kan men zien, wanneer de volgende enting dient plaats te vinden. Het is belangrijk dat de pup ook zijn 2e en 3e enting op tijd krijgt, want anders heeft hij tussentijds onvoldoende bescherming. Honden die ouder zijn dan 6 maanden worden ook tegen hondsdolheid geënt, voordat ze naar Nederland reizen. U kunt deze enting zelf, indien nodig, vervolgen, bijvoorbeeld wanneer u met de hond naar het buitenland gaat.
7. Wisselen
Uw pup zal rond een maand of 4 zijn gebit gaan wisselen. Dit kan gepaard gaan met hangerigheid, diarree en veel behoefte aan kauwen en bijten. Geef de hond daarom voldoende eigen (veilig) speelgoed om op te knagen, want anders loopt u het risico dat hij zelf een keuze uit uw spullen maakt. Let u er verder op dat de melktanden er na een half jaar niet meer zitten.
8. Zindelijkheid
Een pup zal nog zindelijk gemaakt moeten worden, en misschien een jonge of volwassen hond uit het asiel ook. Ga regelmatig even met de hond naar buiten naar een dicht bij gelegen vaste plek, vooral na het slapen, spelen en eten. Verder moet u natuurlijk goed opletten of de hond niet een signaal geeft dat hij zijn behoefte wil doen. Bij ongelukjes kunt u de hond alleen bij heterdaad terecht wijzen, maar het beste werkt toch wel het de hemel in prijzen wanneer hij het netjes buiten doet.Maak na een ongelukje de vloer weer geurloos, bv. door wat met water verdunde azijn. En vooral: Wanhoop niet!! Zindelijk maken kost nu eenmaal even wat tijd, aandacht en geduld.
9. Spelen en leren
Zeker een pup en jonge hond hebben veel aandacht nodig en er zal regelmatig met ze gespeeld moeten worden (leuk toch!) anders gaan ze kattenkwaad uit halen. Een pup moet leren rustig te spelen en niet uw hand of broek te perforeren met zijn vlijmscherpe tandjes. Maak hem duidelijk wanneer hij u pijn doet door au te roepen en stop direct met spelen. Zorg voor voldoende speeltjes, botjes en leer hem direct van andere zaken af te blijven. Het is zowel voor uw hond als voor u heel erg leuk en leerzaam om een (puppy)cursus te volgen. Probeer hiermee zo snel mogelijk te beginnen, want het sterkt het vertrouwen tussen u en uw nieuwe aanwinst, bovendien ontmoet u gelijkgestemden en kunt u bij een goede cursusleider altijd terecht met uw vragen. Ook de dierenbescherming verzorgt cursussen.
10. Socialisatie en rangorde
Laat uw puppy zoveel mogelijk positieve ervaringen op doen met andere mensen, dieren en verschijnselen in de grote buitenwereld. Wanneer een hond bang is, moet u nooit zijn angst bevestigen door te veel geruststellende aandacht. Dwing hem echter ook niet, maar probeer het goede voorbeeld te geven en hem zo over te halen. Verbind bijvoorbeeld lawaai met iets leuks als een spelletje of iets lekkers. Tussen de 6 en 12 maanden (bij heel grote rassen zelfs 30) is de hond in de puberteit, en kan hij uw geduld en gezag flink op de proef stellen. Blijf in ieder geval zelf de baas. Wees consequent en geduldig, tenslotte gaat deze periode weer over en houdt u er een lieve en trouwe metgezel aan over. Bij honden met een dominante aanleg moet u altijd zorgen dat u dominanter bent dan zij, door bijv. te zorgen dat u bij (trek)spelletjes wint, zorgt dat uw commandos opgevolgd worden, u hoger zit/ligt dan zij en u bepaalt wanneer ze eten enz. Belangrijk hierbij is dat u altijd consequent bent en nee is nee! Bij een onderdanige hond kunt u zijn vertrouwen sterken door veel positieve ervaringen en door het veel belonen bij het goed uitvoeren van taken. Uiteindelijk voelt een hond zich pas prettig als hij zijn plaats in de roedel kent. Aan u de taak om hiervoor te zorgen, zodat u vele jaren kunt genieten van een betrouwbare metgezel.