Dierenrechten is wat anders (ruimer) dan dierenwelzijn

Als we kijken naar zaken als (eigen) belang, welzijn van dieren, hun intelligentie, gevoelens en instinct e.d., dan moeten we concluderen dat het vrijwel onmogelijk is om elkaar hierop aan te spreken. Welzijn is een doel en geen uitgangspunt en ligt voor iedere diersoort letterlijk en figuurlijk op een ander terrein. Je moet dan vragen beantwoorden als " hebben vissen gevoel " of " verveelt een varken of een huisdier zich?" of "schaadt een veehouder het belang van koeien als deze 's zomers niet in de wei mogen"? Dergelijke zaken zijn niet voor alle dieren met 100% zekerheid controleerbaar en kunnen daarom niet de algehele grond zijn waarop dierenrechten zijn gebaseerd. Daarentegen zijn de concepten wel bruikbaar als we dierenrechten moeten uitwerken in de praktijk (via de randvoorwaarden) of wanneer we denken vanuit het voorzorgprincipe, dwz we proberen schending van dit soort zaken zoveel mogelijk te vermijden. Bij ons overzicht van keurmerken een opsomming van factoren die dierenwelzijn beïnvloeden. Klik hier voor de factoren die verbeteringen in dierenwelzijn vertragen.
Over de uitwerking in de praktijk later meer, nadat we het beste uitgangspunt voor dierenrechten hebben vastgesteld, of lees de universele verklaring voor het welzijn van dieren van de WSPA.
De strafbaarheid van het mishandelen van dieren door ze pijn te doen is al in de welzijnswet geregeld, maar nog niet het passief mishandelen door bijvoorbeeld extreme inperking van hun bewegingsvrijheid. Dat is het deel van de aantasting van het welzijn van het dier dat nog niet wettelijk is geregeld. Welzijn schaden heeft wel met aantasten van dierenrechten te maken, maar dieren hebben ook grondrechten als de relatie van het menselijk handelen met het welzijn van dieren onduidelijk is. Op dit punt wijken we af van de filosoof Jeremy Bentham (1748-1832) die stelde dat de hamvraag is "kan een dier lijden"? Dit vermogen om te lijden geeft een dier qua welzijn recht op een gelijke consideratie als mensen, een basis voor mededogen , maar het leidt nog niet tot dierenrechten.

Samenvattend zetten we de behandelde concepten in een schema. In de cellen wordt aangegeven hoe de verschillende zaken in verhouding tot elkaar moeten worden gezien. Uitgangspunt bij het schema is dat dieren rechten hebben en dat het doel van het toekennen van rechten is het garanderen van voldoende voorwaarden voor welzijn.
Een voorbeeld hoe het schema te lezen: "emoties" hebben te maken met welzijn, maar niet met rechten.

Het is frappant om te constateren dat de zaken die niets te maken hebben met welzijn precies die zaken zijn waarin dieren sterk van mensen verschillen en de zaken die wel met welzijn te maken hebben voor mensen en dieren vrijwel gelijk zijn. Er is rond de belangrijke aspecten van welzijn geen principieel verschil tussen mens en dier en dit zou tot uitdrukking moeten komen in het erkennen van dierenrechten.