|
De amfibieën
|
 |
 Inhoud:
Hoe zijn de amfibieën ontstaan?
Hoe worden amfibieën geboren?
Welke salamanders komen er bij ons voor?
Bestaan er salamanders zonder ogen?
Wat is het verschil tussen een kikker en een pad?
Waar kunnen kikkers leven?
Boomkikker - Hyla arborea
 |
|
Amfibieën zijn koudbloedige, gewervelde dieren die hun jeugd in het water doorbrengen en wanneer ze eenmaal volwassen zijn, ook op het land leven.
Voordat kikkers zich gaan voortplanten, geven ze een enorm luidruchtig concert.
De mannetjes hebben kwaakblazen, die sterk kunnen worden opgeblazen.
|
|
| Hoe zijn de amfibieën ontstaan? |
|
Vele miljoenen jaren geleden kropen er vreemde, op vissen gelijkende dieren uit het water om op het land te gaan leven.
Dat waren de voorouders van de amfibieën.
In de loop der tijden ontwikkelden de vinnen zich tot poten.
Deze waren immers nodig om het lichaam te dragen nadat de opwaartse druk, waarvan deze dieren in het water konden profiteren, weggevallen was.
Nog een andere aanpassing van het lichaam was nodig: de kieuwen werden geleidelijk vervangen door longen. |
|
| Hoe worden amfibieën geboren? |
|
Bij duizenden worden in het voorjaar de eieren in het water gelegd.
Ze vormen samen een geleiachtige massa die in het water drijft.
Soms zit die geleiachtige massa vast aan een steen, takje of waterplant in ondiep water.
Na een tijdje komen er larven uit de eieren.
Deze tijd is verschillend voor de diverse soorten van amfibieën en ook afhankelijk van de temperatuur van het water.
De larven leiden al een volkomen zelfstandig leven.
Ze leren zichzelf te voeden met plantjes en microscopisch kleine diertjes.
Ze weten zich ook goed te verbergen voor hun vijanden, want vele waterdieren zijn dol op een lekker larfje.
Bij het kikkervisje verdwijnen de kieuwen en de staart geleidelijk, terwijl de poten zich ontwikkelen.
Het kikkervisje zuigt dan lucht aan het wateroppervlak in de pas gevormde longen.
Wanneer staart en kieuwen helemaal verdwenen zijn, zijn er uiteindelijk kleine kikkers gegroeid uit de bolletjes kikkerdril. |
|
Je ziet hier de kikkerdril waaruit de kikkervisjes zullen uitkomen
 |
|
| Welke salamanders komen er bij ons voor? |
|
In onze streken komen watersalamanders voor.
Ze leggen hun eitjes in het water en maken ze meestal vast aan waterplanten.
De larven leven een paar maanden in het water.
Zo gauw ze volwassen zijn, begint het leven op het land.
Soms is het uiterlijk van het mannetje zeer verschillend van dat van het vrouwtje.
In de paartijd keren zowel het mannetje als het vrouwtje tijdelijk terug naar het water. |
|
| Waarom zien we van de amfibieën meer padden en kikkers dan salamanders? |
|
Dat komt omdat veel salamanders nachtdieren zijn en alle salamanders een hekel hebben aan het volle zonlicht.
Ze houden zich dus schuil op donkere plaatsen.
|
|
| Bestaan er salamanders zonder ogen? |
|
Ja , in de grotten van het Karstgebied in Joegoslavië en ook wel in Texas, Georgia en Missouri in de Verenigde Staten vindt men zon soort salamander, nl. de grotsalamander.
Het dier heeft geen ogen, maar kan licht en donker onderscheiden via zijn huid.
Het voedt zich met resten van planten, larven van insecten en kleine schaaldieren.
Van dit dier kan men zeggen dat het zich op een heel bijzondere manier aan zijn omgeving heeft aangepast. |
|
Dit is de alpenlwatersalamander
|
|
De alpenwatersalamander (Triturus alpestris) komt vooral in Centraal- en West-Europa voor.
Het is een van de acht soorten die in Europa leven.
Het belangrijkste kenmerk is de helder oranjerode buik zonder vlekken.
Hij is in geheel België vespreid; in Nederland komt hij hoofdzakelijk in Zuid-Limburg voor.
Hij wordt tot 11 cm lang. |
|
| Bestaan er behalve kikkers, padden en salamanders nog andere amfibieën? |
|
De wormsalamanders behoren ook tot de amfibieën.
Ze graven zich in de grond en brengen hun leven onder de grond door.
Hun poten zijn helemaal verdwenen en met hun kleine ogen kunnen ze niets zien.
Wormsalamanders zijn afstammelingen van de vroegste amfibieën die op het land hebben geleefd.
Ze vormen daarom een belangrijke schakel in de ontwikkeling die lucht ademende vissen hebben doorgemaakt voordat ze later amfibieën en reptielen werden.
Wormsalamanders schijnen de eerste gewervelde dieren te zijn die ooit op het land hebben geleefd.
Ze leggen hun eitjes in geulen bij het water.
Wanneer de larven uit de eitjes komen, kronkelen ze het water in om zich daar verder te ontwikkelen.
Wanneer ze volwassen zijn, verlaten ze het water en brengen hun verdere leven door op het land onder de grond. |
|
De grote watersalamander ook kamsalamander genoemd
|
|
De grote watersalamander of kamsalamander ( Triturus cristatus) komt in België en Nederland vrij algemeen voor.
Hij wordt tot 16 cm lang.
Het mannetje neemt in het paringsgedrageen karakteristieke houding aan, hij toont dan heel opvallend zijn vurig gekleurde buik en spreidt zijn poten, waardoor hij er erg imposant uitziet.
Het geslachtsrijpe vrouwtje moet dit gedrag met een bepaald ritueel (dit is een soort dans) beantwoorden; doet ze dat niet , dan gaat de paring niet door.
Op zijn rug krijgt het mannetje een hoge getande kaml, deze groeit in de lente en slinkt na de paring. |
|
| Wat is het verschil tussen een kikker en een pad? |
|
Heel veel mensen moeten niets hebben van een pad.
Een pad ziet er lelijker uit dan een kikker.
Zij heeft een lang plat lijf en haar huid is droog en gerimpeld.
Meestal wordt haar huid ook nog ontsierd door pukkels of wratten.
De kop van de pad is stomper dan die van een kikker en haar poten zijn korter.
De pad brengt het grootste deel van haar leven door op het land en beweegt zich nogal traag voort.
De kikker is een veel actiever, veel beweeglijker, veel levendiger dier.
De pad zoekt graag een afgelegen plekje als onderdak.
Daar keert zijn elke avond terug, nadat zij de hele dag op haar dooie gemak naar voedsel heeft gezocht.
Wie een pad in de tuin aantreft en ze daar graag wil houden, moet proberen haar verblijf in de tuin aantrekkelijk te maken.
Een oude bloempot bijvoorbeeld is een prachtig huisje .
Wanneer zij daarin haar intrek neemt, is er veel kans dat ze jarenlang in de tuin zal blijven wonen.
Daar vaart de eigenaar van de tuin goed bij, want de pad voedt zich met slakken, torren en talrijke andere schadelijke insecten. |
|
poelkikker - Rana lessonae
|
|
| Waar kunnen kikkers leven? |
|
Kikkers, hebben zich aangepast aan vele soorten levensomstandigheden.
Ze kunnen zich zelfs in de woestijn handhaven, zoals de zogenaamde waterreservoirkikkers uit Australië, die door hun huid water opnemen en opzwellen, om er tot de volgende regenperiode tegen te kunnen.
Er bestaan ongeveer vijfhonderd soorten boomkikkers met stevige grijppoten, en in Maleisië leeft een boomkikker met lange vingers en tenen met vliezen ertussen die hij als zweefvlakken gebruikt.
Het diertje glijdt meer dan het vliegt, maar op deze manier kan het tenminste insecten verschalken, die hem zouden ontsnappen als hij alleen maar springen kon.
In Zuid-Amerika en Afrika komen ook nog echte gifkikkers voor. |
mailgroep huisdieren
