Wasbeer trekt verwoestend spoor door Belgische bossen

Er leven steeds meer wilde wasberen in ons land. Die richten bij gebrek aan natuurlijke predator heel wat schade aan, onder andere aan vogelpopulaties. 'Het wordt erger en erger, want er komen er steeds meer bij', zegt bioloog Frederik Thoelen van het Natuurhulpcentrum in Opglabbeek.


De wasberen leven vooral in de Ardennen. Daar zitten er al zeker honderden tot zelfs duizenden, weet Thoelen. Af en toe duiken er ook op in Vlaanderen.


Het Natuurhulpcentrum van Opglabbeek moet de laatste tijd steeds vaker wasberen opvangen. Ook andere centra krijgen almaar meer meldingen. "Vroeger was het een keer per jaar dat we een oproep kregen, nu is het meerdere keren per maand", zegt Rudy Oyen van het Vogel- en Zoogdierenopvangcentrum in Heusden-Zolder.

Momenteel zitten er in Opglabbeek vier wasberen in een kooi. Die gaan van Limburg naar Stichting Aap in het Nederlandse Almere. Dat voor België dichtstbijgelegen opvangadres voor wilde dieren probeert de beesten vervolgens onder te brengen in dierentuinen.

Machtigste nazi na Adolf Hitler

De exoten zijn niet graag gezien omdat ze veel schade aanrichten in de natuur. Ze lusten werkelijk alles en vergrijpen zich aan vogeleieren op de grond en in bomen. Fruit, groente, vogeltjes en eekhoorns werken wasberen met gemak binnen. Ook voor de volksgezondheid zijn de veelvraten levensgevaarlijk. De dieren zijn drager van spoelwormen die hersenschade kunnen veroorzaken bij kinderen.

Het overgrote deel van de wasberen in België stamt af van populaties uit Duitsland. Daar zijn de van oorsprong uit Noord-Amerika afkomstige pelsdieren vlak voor de Tweede Wereldoorlog uitgezet in opdracht van Rudolf Hess. De tweede machtigste nazi na Adolf Hitler vond het wel interessant om op de beesten te jagen.

De kolonie verspreidde zich snel over het land. Inmiddels leven er meer dan een miljoen in Duitsland. Veel van die dieren trekken de laatste paar jaar westwaarts. Niet alleen in België duiken ze op, maar ook in Nederland, Luxemburg en Oost-Frankrijk. Alleen Vlaanderen is nog een relatief blinde vlek.

Een andere deel van de wasberen is afkomstig van particulieren die er geen raad meer mee weten zodra de dieren volwassen zijn. Sommigen dumpen de beesten in het wild. Anderen bellen wanhopig een dierenopvangcentrum op. "Wasberen ogen schattig, maar zijn het niet. Zeker mannelijke exemplaren zijn zeer agressief zodra ze drie of vier jaar zijn. Ze vertonen territoriumdrang en beschouwen mannelijke baasjes als hun rivaal. Ooit moest ik eens een wasbeer halen die zijn eigenaar een vinger had afgebeten", vertelt Oyen.

Zelf kreeg Oyen eens te maken met een exemplaar dat onderweg naar Heusden-Zolder in de auto ontsnapt was. Het dier had de draden van zijn kooi doorgebeten en was op het dashboard gaan zitten. "Hij begon de ruitenwissers van binnenuit aan te vallen door op het raam te bijten. Eigenlijk was ik blij dat het dier zich daarmee bezighield en zich niet tot mij richtte."

Om de opmars een halt toe te roepen liet Wallonië vorig jaar de jacht op wasberen toe. Maar dat zal weinig zoden aan de dijk zetten, denkt expert marterachtigen Jan Gouwy van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). "Als je een territorium leegmaakt, wordt het zo weer ingenomen door een andere groep. Het is dweilen met de kraan open."

Ook om andere redenen heeft jagen weinig zin. "Wasberen zijn nachtdieren en jacht is 's nachts niet toegestaan", weet directeur Jef Schrijvers van de Hubertus Vereniging Vlaanderen. "De dieren zijn bovendien heel sluw en laten zich niet gemakkelijk vangen. Om ze te schieten moet je heel veel geluk hebben."


(De morgen)