Voedselmummies

Sommige dieren of delen van dieren werden gemummificeerd om als voedsel te dienen voor een dode. Deze moest namelijk iets kunnen eten in het leven na de dood. De voedselpakketjes werden met andere voedingsmiddelen, zoals brood en bier, in het graf geplaatst.

Offertafel met voedsel voor overledenen. Detail van een muurschildering in het graf van Menna; Thebe, 18e dynastie

Voedselmummies

Mummies van huisdieren

Soms werden er ook huisdieren gemummificeerd. De dieren werden niet gedood om met hun baasje begraven te worden. Zij werden gemummificeerd wanneer ze waren gestorven, bewaard, en later bijgezet in het graf van hun eigenaar. Zo waren zij weer samen in het hiernamaals. Behalve katten en honden zijn er ook enkele apen en gazellen gevonden in graven van mensen.

Detail van het reliëf uit het graf van Merymery. Kalksteen, 18de dynastie (1550-1307 v.Chr.) Katten werden veel gehouden als huisdier.

Mummies van heilige dieren

Er zijn ook mummies van heilige dieren die verbonden waren aan een bepaalde god of godin. De Egyptenaren geloofden dat de goden onzichtbaar waren en ergens buiten onze wereld woonden. Als een god zich op aarde wilden laten zien, dan kon de ziel van de god in het heilige dier plaats nemen. De god koos dan het lichaam van een dier waarmee hij eigenschappen gemeen had. De oorlogsgod koos bijvoorbeeld een sterke leeuw, de god van de wijsheid een slimme baviaan. Eigenlijk werd dus niet het dier, maar de god erin vereerd.
Er was per tempel maar één heilig dier, dat allerlei speciale kenmerken moest hebben. Het dier werd bij de tempel door priesters verzorgd. Heilige dieren werden na hun dood gemummificeerd en per diersoort in speciale graven neergelegd.

Mummie van een baviaan, 30ste dynastie (380-343 v.Chr.) of Ptolemaeische Periode (332-30 v.Chr.) Een heilige baviaan werd gehouden en gekoesterd in een heiligdom, en na zijn dood bijgezet in een speciale begraafplaats.

Offergaven

De vierde soort mummies waren offergaven. Wanneer iemand een tempel bezocht, kon die persoon een dierenmummie kopen. De bezoeker offerde de mummie aan de god of godin van de tempel om die tevreden te stellen. De Egyptenaren hoopten zo dat hun gebeden verhoord zouden worden of wilden de goden bedanken voor iets dat zij hadden gedaan.

Vanaf ongeveer 500 v.Chr. begonnen de tempelpriesters naast het heilige dier ook groepen van zijn soortgenoten te verzorgen op het tempelterrein. Deze dieren waren niet zo speciaal als het heilige dier.

In de Griekse en Romeinse tijd werden de dieren op grote schaal gefokt om uiteindelijk gemummificeerd te worden. De priesters wachtten meestal niet tot de dieren op natuurlijke wijze stierven. Ze draaiden nog piepjonge dieren de nek om of sloegen hun schedel in, wanneer de vraag naar mummies groot was. Er zijn ook offermummies gevonden waarvan het lijkt alsof ze een dier bevatten, maar die in werkelijkheid gevuld zijn met zand. Misschien zijn die gemaakt op momenten dat de vraag naar offermummies te groot was.

De mummies werden soms in mooie kistjes, kruiken of houders geplaatst. Nadat zij geofferd waren, werden de mummies in uitgebreide grafcomplexen bijgezet.

Mummie van een ibis in een sarcofaag, waarschijnlijk uit de 27e dynastie Op deze sarcofaag staat een tekst met de naam van de persoon die de mummie heeft geofferd. Helaas is de naam onleesbaar.	Ibisbegraafplaats in Tuna el-Gebel. Hier werden de ibismummies bijgezet die in de tempel geofferd waren of die van elders waren meegebracht om met eerbied begraven te worden.

Van de eerste drie soorten mummies zijn er maar weinig exemplaren bekend, maar  van de offergaven zijn er miljoenen bewaard gebleven.

Meer dan 50 dierenmummies zijn van 24 april 2008 tot en met 1 maart 2009 te zien in de tentoonstelling Dierenmummies in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.
Zie de website www.dierenmummies.nl