Ziekten bij kippen

In de moderne pluimveehouderij probeert men pluimveeziekten zoveel mogelijk te voor komen door hygienische maatregelen op het gebied van de huisvesting, het broeden, het zorgvuldig opfokken en voederen en wat daarmee samen hangt. Pluimveefokkers hebben meestal wel een pluimvee-apotheekje thuis met middelen om ziekten te voorkomen:

Houtskool voor kippen met diarree.
Antiboitica tegen verkoudheid, coryza (snot), longontsteking en diarree .
Een tube oogzalf, dat we ook voor kleine wondjes kunnen gebruiken.
Een wormmiddel voor pluimvee (raadpleeg de dierenarts).
Een insektenpoeder voor pluimvee.
Een flesje slaolie om de beentjes tegen kalkpoten in te vetten.
Een schimmelzalf tegen schimmel aan kop en hals.
Een flesje vitamine A-D druppels die we af en toe kunnen geven als er windeieren(schaalloze eieren)worden gelegd.
Vaseline om de kammen licht in te vetten tegen vorstschade. Olie kan men niet gebruiken, die doet de kammen vervellen.
Een middel voor hokontsmetting mag niet ontbreken. Gewoon bleekwater is heel bruikbaar.

Maak uw keuze uit de mogelijke ziekten:

Bevroren kammen en lellen Coccidiose Favus of Poederkam Kalkpootmijt Kanibalisme en verenpikken Leukose

Aspergillose Luizen Marekse verlamming Ornithonyssus Sylviarum Pokken Pseudovogelpest

Rode bloedluis Snot Verkoudheid Vlooien Vogelcholera Vogeltuberculose Wormen

Sommige ziekten kan men voorkomen door het grondig rein houden van de hokken en het ontsmetten van de ruimten waarin de hoenders leven.
Er bestaan ontsmettingsstoffen voor drinkwater, waarmee we kunnen voorkomen dat een verkouden kip de hele groep aansteekt.
Zodra men één of meer zieke dieren in een groep(koppel) aantreft, moet men die onmiddelijk afzonderen van de rest van de koppels, zo mogelijk daar waar ze luchtig en beschut kunnen zitten.
Hiermee wordt de besmettingskans voor de andere dieren aanmerkelijk verkleind.
Wat dan ook een voordeel is dat ze makkelijker te behandelen zijn, en niet belaagd worden door andere kippen.
Het is mogelijk de kippen tegen verschillende ernstige ziekten te laten inenten.
De dierenarts kan de entstof leveren, en kan natuurlijk u adviseren bij de behandeling van zieke dieren.

Hieronder een aantal van de vele kippenziekten:

Aspergillose

OORZAAK : Schimmel, gewoonlijk uit beschimmeld strooisel of voedsel.

SYMPTOMEN: Snelle ademhaling, snakken naar adem, mogelijk ontstoken oogleden.

BEHANDELING: Zeer moeilijk. Vogel afmaken en het verblijf ontsmetten.

Bevroren kammen en lellen

OORZAAK: Strenge kou (vanaf -6 graden), bij het drinken worden de kam en/of lellen nat en bevriezen.
Bevroren kammen en lellen treed ook voornamelijk op bij vochtige hokken.

SYMPTOMEN: Bevroren kam en /of lellen.

BEHANDELING: Aangetaste delen insmeren met een mengsel van 25 ml. vaseline, 5 ml. glycerine en 5 ml. terpentine. 2 x per dag smeren. Preventief kunnen kam en lellen worden ingesmeerd met vaseline.

Coccidiose

OORZAAK: Parasieten richten schade aan in de darmslijmvliezen en de darmwand.

SYMPTOMEN: Als de kuikens een bloederige diarree krijgen dan wijst dit op coccidiose, veroorzaakt door darmorganismen.

BEHANDELING: De dierenarts heeft een goed geneesmiddel.
Door middel van mestonderzoek is een correcte diagnose aan te tonen. Besmetting loopt via de mest.
Door het opvokvoer is een anti-coccidiosemiddel gemengd, dit beschermd meestal voldoende als men het strooisel kurkdroog houdt.

Favus of poederkam

OORZAAK: Wordt door een schimmel veroorzaakt.

SYMPTOMEN: Witte poederachtige vlekken op de kam

BEHANDELING: Een antischimmel zalfje van de dierenarts geneest de dieren wel.

TOP

Kalkpootmijt

WAT ZIEN WE: Kunnen niet gezien worden met het blote oog. Nestelt zich tussen de schubben en boort "gangen". Buiten de kip blijven zij maximaal 15 dagen in leven.

SYMPTOMEN: Veroorzaakt kreupelheid, opgezette en dikke poten. Behalve de poten kunnen ook de kam en de lellen aangetast worden.

BEHANDELING: De poten zijn vaak tot bloedens toe beschadigd. Met groene zeep, garagezeep of olie de korsten voorzichtig verweken. Zoveel mogelijk voorzichtig verwijderen en dan het ectoparasiticum erop.
Herhaal dit na 3 weken.

Kannibalisme en verenpikken

OORZAAK: Verveling, overbevolking, te wit kunstlicht, te hoge temperatuur, gebrek aan eiwit.

SYMPTOMEN: Pikken.

BEHANDELING: Meer ruimte voor kuikens en/of kippen. Het veranderen van de omstandigheden: Geef de dieren wat te doen door bijvoorbeeld wat groenvoer op te hangen waar ze maar net bij kunnen komen. Ook bladeren o.i.d. in de ren een aantal takken waar ze eventueel even in kunnen klimmen doen het altijd goed. Grit en gewoon legvoer is belangrijk. Verander te wit kunstlicht in infra-rood. Zet de dader ongeveer een week apart, de komen de anderen tot rust en na terugkomst is de dader vaak rustiger.

Leukose

OORZAAK: Een complex van kankerachtige ziekten.

SYMPTOMEN: In de lever of in het zenuwstelsel waarbij verlammingsverschijnselen optreden
Kan door het broedei op de kuikens gebracht worden.
Het is een jeugdziekte, kippen die ouder zijn dan vier jaar krijgen de ziekte niet meer
Het is aan te raden dat fokkers die met deze ziekte zitten, alleen fokken met oude dieren

BEHANDELING: Het is aan te raden dat fokkers die met deze ziekte zitten, alleen fokken met oude dieren.
Hoenders kunnen ziek worden door huisvestingsfouten, door besmet voer of drinkwater of door bodembesmetting.

Luizen

WAT ZIEN WE: Deze zijn zichtbaar met het blote oog en met een loep erbij kan je 6 pootjes ontdekken.
Er zijn verschillende soorten (bruine lichaamsluis, veerluis, donsluis, goniodes, vleugelluis en kippenkopluis), elke soort bevindt zich op een bepaalde plaats bij de kip.

SYMPTOMEN: De luizen overleven maar kort buiten de kip, zij kunnen niet overstappen op de mens.

BEHANDELING: De behandeling moet voornamelijk gericht zijn op de kip en niet op de omgeving.
Luizen veroorzaken kaalheid, jeuk, onrust en eventueel bloedarmoede bij de kippen.
Na circa 3 weken opnieuw behandelen.

Marekse verlamming

OORZAAK: Herpes virus. Sommige rassen en stammen zijn hier erg gevoelig voor

SYMPTOMEN: Verlamming, kenmerkend is de "vuistvorming" van de tenen terwijl de poot gestrekt naar achteren of naar voren wijst.
De ziekte kan maanden na besmetting pas de kop opsteken.

BEHANDELING: Geen. Wel kunnen jonge dieren worden ingeënt.

Ornithonyssus Sylviarum

WAT ZIEN WE: Ook met het blote oog zichtbaar, 8 pootjes en deze mijt bevindt zich op de kip. Rond de cloaca legt de mijt zijn eieren, hierdoor zien de veren er vies uit.

SYMPTOMEN: De mijt kan 6 weken zonder bloed overleven, en kan overstappen op andere dieren en de mens.
Kan in grote aantallen aanwezig zijn, voornamelijk in de winter.
Zij veroorzaken bloedarmoede bij de kip.
Eveneens overbrengers van: vogelcholera, pseudovogelpest en pokkendifterie.

BEHANDELING: We bestrijden dit met een goed werkend pluimvee-insektenpoeder en ook de legnesten en het strooisel zullen we moeten behandelen.

Pokken

OORZAAK: Virus; difterie en pokken zijn twee ziektebeelden die door de zelfde virus worden veroorzaakt.
De pokken komen voornamelijk op de naakte kophuid voor.
En bij Difterie vormen zich gele vliezen op net slijmvlies van de bek, neus, keelholte, luchtpijp en ogen.
Bij difterie is er kans op verstikking van de dieren.

SYMPTOMEN: Zwarte wratachtige zwellingen aan de kop en rond de snavel. In de keel een geel gekleurde aanslag.

BEHANDELING: Dierenarts (direct). Preventie is ook mogelijk.

Pseudovogelpest

OORZAAK: Virus

SYMPTOMEN: Groene ontlasting. Totale verlamming, laten hun kop naar beneden hangen.

BEHANDELING: Vrijwel alle besmette dieren sterven, geen behandeling mogelijk, alleen preventief inenten.
Als dieren naar een tentoonstelling gaan moeten zij ingeënt zijn hiervoor.

Rode bloedluis

WAT ZIEN WE: Is geen "echte" luis maar een mijt. Met het blote oog zichtbaar, heeft 8 pootjes en verschuilt zich overdag in het hok. 's Nachts zitten ze op de kippen en zuigen zich vol.

SYMPTOMEN: De rode bloedluis kan wel 8 maanden zonder bloed overleven, en kan overstappen op andere dieren en de mens.
Soms is er een speciale geur in het hok en is er een zilvergrijze aanslag van lege huidjes van de mijten.

BEHANDELING: Het behandelen van de omgeving is heel belangrijk.
Preventief kan je het hok witkalken.
Bij warm weer de kip om de 5 dagen behandelen en bij koel weer om de 12 dagen.

Snot

OORZAAK: Bacterie.

SYMPTOMEN: Veel proesten, natte neusgaten, gezwollen ogen. Ademhaling hoorbaar en belemmerd.
Als veel kippen dit hebben is er een opvallende geur in het hok.

BEHANDELING: Antibiotica van bij de dierenarts.

Verkoudheid /luchtweginfecties

OORZAAK: Sterke temperatuurswisselingen. Tochtig en vochtig hok.

SYMPTOMEN: Slijmerige vloeistof uit neusgaten. Af en toe snavel wijd open.

BEHANDELING: Geneesmiddel door het drinkwater ontsmet de luchtwegen. Eventueel de zieke kip apart zetten in een warm hokje. Neusgaten en ogen afsponzen met 10% boorzuuroplossing als ze vol zitten.

Vlooien

WAT ZIEN WE: Ook vlooien zijn met het blote oog zichtbaar en bezitten 6 pootjes, zij kunnen hoog springen.
Vlooien kunnen overstappen op andere dieren en mensen.

SYMPTOMEN: De kippen kunnen ernstige bloedarmoede krijgen van vlooien en hieraan zelfs doodgaan.

BEHANDELING: De behandeling moet gericht zijn op de omgeving omdat het grootste deel van hun leven daar plaats vindt. Verwijder alles uit het hok en behandel het hok en de kippen met een ectoparasiticum.
Herhaal de behandeling na een paar weken, vlooien-eieren en -poppen zijn namelijk ongevoelig voor het bestrijdingsmiddel. Vooral in de zomer zijn er soms grote uitbraken.

Vogelcholera

OORZAAK: Besmet drinkwater, grond of voedsel.

SYMPTOMEN: Sufheid, dorst, moeilijke ademhaling, gewichtsverlies, blauwachtige tint van kammen en lellen.

BEHANDELING: Dierenarts. Besmette kip apart zetten. Hok ontsmetten.

Tuberculose

OORZAAK: Bacterie. Komt nogal eens voor bij geïmporteerde vogels die pas uit het wild gevangen zijn.

SYMPTOMEN: Vermagering, lamheid, zwellen van gewrichten.

BEHANDELING: Geen behandeling. Afmaken, hokken ontsmetten, ren uitspitten en grond vervangen.

Wormen

WAT ZIEN WE: Spoelwormen, lint-, haar- of draadwormen.

SYMPTOMEN: Soms in de mest aanwezig. Diarree, vermagering, matheid.

BEHANDELING: Anti-wormmiddel. De mest is besmettelijk, kijk uit voor her-besmetting en maak alles goed schoon.
Probeer preventief twee keer per jaar te ontwormen, b.v. in september en maart.
Ontwormingsmiddelen zijn te koop in poedervorm, die kan je mengen met meel, of als oplosmiddel voor in het drinkwater.