Fysiotherapie:

Wat kunt u van dierfysiotherapie verwachten?

Fysiotherapie is binnen de humane gezondheidszorg een algemeen bekende, volledig geaccepteerde therapievorm met goede resultaten. Dierfysiotherapie is nog een jong beroep en hard op weg om eveneens deze status te verkrijgen.

Dierfysiotherapie is géén alternatieve geneeswijze, maar paraveterinair erkend door het ministerie van Landbouw en visserij sinds 1992.

En wat betreft de dierenfysiotherapeuten:

Een dierenfysiotherapeut heeft in totaal minimaal 6 jaar studie gevolgd tot specialist van het bewegingsapparaat van honden en paarden. Na de HBO-opleiding fysiotherapie, wordt de specialisatie-studie dierfysiotherapie gevolgd. Bij diplomering wordt de dierenfysiotherapeut ingeschreven in het register van het RVV.

Chiropraxie:

In 2005 is de opleiding "Focus on the Equine Spine" gestart. Deze opleiding is alleen toegankelijk voor dierenfysiotherapeuten en dierenartsen. Tijdens deze 2 jarige deeltijdstudie wordt men geschoold in onderzoeks- en behandeltechnieken met betrekking tot de wervelkolom. Eind 2007 studeert de eerste lichting paardenchiropractoren af.

Gelijktijdig met deze opleiding is in Duitsland een vergelijkbare opleiding opgericht, deze is alleen toegankelijk voor dierenartsen.

Komt uw paard in aanmerking voor Fysiotherapie of Chiropraxie?

Helaas kan uw paard u niet vertellen of, en waar het pijn heeft. Toch kunt u een eventueel probleem aan het bewegingsapparaat herkennen. Wanneer u het paard zelf goed observeert, kunt u het onderstaande lijstje aflopen. Bij 1 of meerdere uitingen van problematiek kan er sprake zijn van een probleem aan het bewegingsapparaat.

- Onregelmatigheid / kreupelheid aan één of meerdere benen
- Zwelling
- Lokaal warmteverschil
- Pijnlijke plekken wanneer u deze aanraakt of indrukt
- Gespannen spieren
- Korte pasjes
- Vaak struikelen, slechte balans
- Moeite met nageeflijk rijden
- Slecht inbuigen
- Verkeerd aangalopperen, overkruisd gaan
- Scheef gaan
- Staart scheef dragen
- Hoofdschudden / headshaking
- Moeite met verzameling
- Moeite met overgangen
- Moeite met zijgangen
- Verzet in omgang bv. bij poetsen, opzadelen, aansingelen, opstijgen
- Verzet tijdens arbeid bv. staken, steigeren, bokken, weigeren, balken afwerpen
- Gedragsverandering
- Prestatievermindering

NB: paarden zijn van nature prooidieren en leven in kuddeverband met bijbehorende rangorde. Een paard zal daarom niet snel geneigd zijn om pijn (en dus zwakheid) te tonen. Wanneer een paard dit wel doet, is er vaak sprake van een duidelijk probleem.

Bij ernstige problematiek raad ik u aan een gespecialiseerde paardenarts te raadplegen. In samenspraak kan er een combinatie worden gemaakt met een onderzoek door mij.

Wanneer uw dierenarts een diagnose heeft gesteld, kan het paard worden doorverwezen voor verdere behandeling. Voorbeelden van te behandelen aandoeningen zijn:

• Blokkades van de wervelkolom
• Gewrichtsontstekingen of irritaties
• Spierbeschadigingen of -verrekingen
• Verklevingen van oude littekens
• Open wonden
• Arthrose
• Kissing Spines
• Hoefkatrol ontsteking
• Spat
• Peesblessures
• Ataxie
• Revalidatie na operaties van bijvoorbeeld OCD's, koliek, fracturen

Preventie

Naast de curatieve behandelingen, wordt ook preventieve zorg geboden. De behandeling bestaat dan vooral uit sportmedische begeleiding. Er wordt advies gegeven met betrekking tot trainingsopbouw en trainings-mogelijkheden. Daarnaast wordt er aandacht geschonken aan de ligging van het zadel en de houding en zit van de ruiter.

Het eerste onderzoek:

Het eerste consult wordt besteed aan het onderzoek. In dit onderzoek neem ik eerst de gegevens van de klant op en probeer ik dmv een vraaggesprek meer duidelijkheid te krijgen over de klachten. Daarna bekijk ik het paard op stand en in gang, aan de longe, maar soms ook onder het zadel. Aan de hand hiervan ga ik de gewrichten, spieren en banden onderzoeken.

Mijn specialiteit ligt in het onderzoeken van de wervelkolom. Hieronder versta ik de schedel, de hals de rug en het bekken / SI-gewrichten.

Na het onderzoek wordt een werkdiagnose opgesteld en wordt een behandelplan gemaakt.

Behandelmogelijkheden:

Chiropraxie
Wervelkolom-problematiek of klachten aan de ledematen kunnen ontstaan wanneer gewrichten niet goed bewegen. Deze gewrichtsstoornissen worden ook wel ‘mobiliteitsbeperkingen’ of 'blokkades' genoemd. Bewegingen verlopen niet soepel en worden als pijnlijk ervaren. Ook kunnen spieren verkrampen en kan de pijn uitstralen naar andere delen van het lichaam.
Het doel van chiropraxie is het beter laten functioneren van de gewrichten en zo de houding en bewegingen te verbeteren. Door met een speciale techniek de gewrichten te manipuleren, kan de beweeglijkheid van de gewrichten worden vergroot. De stijfheid en pijnlijkheid worden zo verholpen.

Tijdens deze behandeling hoort men soms een knappend of krakend geluid (net zoals u wel eens een vingerkootje hoort knakken). Hier komt de uitdrukking ‘kraken’ vandaan. Het knakkende geluid wordt veroorzaakt door de gewrichtsvloeistof die kortdurend onderhevig is aan een lagere druk. Ditzelfde gebeurt ook bij het openen van een champagnefles. Het knakken is dus een normaal fenomeen en niets om u zorgen over te maken. De behandeling is volkomen veilig en richt geen schade aan. Humane patiënten ervaren de behandelmethode als een kortstondig vreemd gevoel, maar vinden het over het algemeen niet pijnlijk. We kunnen er van uit gaan dat dit bij paarden ook het geval is.

Massage
Zoals eerder genoemd, kan het voorkomen dat de spieren van het paard verkrampt zijn geraakt. Verschillende massagetechnieken kunnen worden toegepast om dit te verhelpen. Het doel is verbetering van de doorbloeding, normalisering van de spierspanning en eventueel aanwezige zwelling te verminderen. Daarnaast kan er een speciale techniek worden toegepast om pijn te dempen of om verklevingen van bindweefsel of littekenweefsel af te breken.

Een combinatie van chiropraxie en massage wordt vaak uitgevoerd om een maximaal versoepelend effect te verkrijgen.

Fysische therapie
Deze therapievormen, zoals thermotherapie (warmte/koude) en het toepassen van fysiotechnische apparatuur worden gebruikt als aanvulling op de bewegingstherapie en massage en kunnen achterwege worden gelaten wanneer het paard goed reageert op deze therapie. Ik heb de volgende apparatuur tot mijn beschikking:
- Ultrageluid (ug, ultrasound) Indicaties: blessures aan banden, pezen, kapsels.
- Magneetveldtherapie. Indicaties: fracturen (breuken), arthrose, spat
- Electrotherapie, Tens. Indicaties: spierversterking postoperatief, pijndemping
- Ultraviolet (UV) Indicatie: wondgenezing
- Laser. Indicatie: wondgenezing

Actieve revalidatie - bewegingstherapie

Dit is de hoofdvorm van de hedendaagse fysiotherapie. Een fysiotherapeut is niet voor niets de specialist in beweging! Deze vorm van revalideren wordt ook wel oefentherapie of hersteltraining genoemd.

Het is van het grootste belang dat de bovengenoemde soepelheid van spieren en gewrichten, op de juiste manier wordt onderhouden en verder wordt geoptimaliseerd. Tevens is het noodzakelijk dat het paard verder aansterkt, op het gebied van kracht, coördinatie en het uithoudingsvermogen. Zo kan de kans op een herhaling van de klachten beperkt worden. Dit is mogelijk door het paard gericht en met een zekere opbouw te trainen.

De verschillende vormen van hersteltraining :

o Aquatraining
o Stapwerk in de trainingsmolen of aan de hand
o Longeerwerk aan enkele of dubbele longe
o Training aan de lange lijnen
o Revalidatie gerichte training onder het zadel

Begeleiding
Tijdens en na de revalidatie wordt u als eigenaar begeleid zodat het effect van de behandeling zoveel mogelijk gewaarborgd blijft. Ons advies kan betrekking hebben op voeding, rust en/of beweging, de bodem waarop getraind wordt, stalmanagement, houding van de ruiter, de ligging van het zadel en rijtechniek. Tevens krijgt de eigenaar vaak oefeningen mee, om zo het effect van de behandeling nog zelf te kunnen ondersteunen.

Sportrevalidatie begint, waar fysiotherapie stopt. Tijdens revalidatie komt u op een punt, dat het paard klachtenvrij is, maar nog niet wedstrijd-klaar. Ik bied u de mogelijkheid om onder begeleiding op een verantwoorde manier de training verder op te bouwen. Zo kunt u weer naar een wedstrijd(periode) toe werken en duidelijke doelen stellen. U kunt rekenen op uitgebreid advies. Dit is mogelijk voor alle takken van de hippische sport. 

(Dewi Van Mechelen, dierenfysiotherapeute)