Met één klap op het water springt een hele groep dolfijnen omhoog. Begeleid door trainers in kano's en op vlotten laten de dolfijnen zien wat ze kunnen. Maar, hoe leren dolfijnen dat eigenlijk? Wat doorlopen dolfijnen en andere dieren uit het Dolfinairum van training tot show?

Jeroen Brauckmann, trainer van de dolfijnen uit de Dolfijnendelta weet er alles van. ¨Als je een dolfijn iets wilt leren probeer je eigenlijk een dolfijn zover te krijgen dat hij iets doet wat jij wilt. Je kunt niet met woorden uitleggen wat je bedoelt. Je kunt het ook niet voordoen. Je moet ze dus op een andere manier duidelijk maken wat de bedoeling is. Wij leren dolfijnen om naar een bepaalt punt toe te gaan, dat kan je hand zijn maar ook een target (een stok met een rode bol aan het einde). Wat belangrijk is, is dat er je voor de dolfijn een leuk spelletje van maakt. De eerste keer dat een dolfijn een target ziet, weet hij natuurlijk niet wat hij ermee moet en is het een beetje eng. Je kunt dan, als je de target alleen maar laat zien, de dolfijn belonen met een visje. Zo wordt het target minder eng. Als je dat vaker oefent begint de dolfijn een target leuk te vinden en kun je uiteindelijk een dolfijn proberen aan te raken met het target. Als dat wordt toegelaten beloon je dat weer met een visje. Dat is hetzelfde verhaal: eerst is het spannend, daarna neutraal en daarna steeds leuker. Als je maar goed genoeg beloont kun je steeds meer uitbouwen. Uiteindelijk kan de dolfijn een target dan helemaal volgen in een ronddraaiende beweging en maakt hij een salto.¨ Het target kan dan geleidelijk aan worden vervangen door een handgebaar. Deze targettraining wordt bij vrijwel alle dieren in het park gebruikt, zelfs bij de haaien.

Dat die methode werkt is even later te zien als Jeroen één van de jongere dolfijnen Spetter (3,5 jaar) om een salto vraagt. Nieuwsgierig kijkt het dier hem aan en als hij door heeft wat er van hem verwacht wordt snelt hij weg. Na een paar seconden schiet hij uit het water en laat de salto zien. Bij terugkomst wordt hij beloond met een aantal visjes en applaus van een enthousiaste Jeroen.

Jeroen vertelt dat het wel eens lastig is om altijd enthousiast te moeten zijn bij het omgaan met de dolfijnen. Op die mindere dagen neemt hij vóór de training een moment om even om te schakelen. En, vertelt hij, vaak is het dan eigenlijk wel opbeurend om een training te doen. Het is dan ook een beroep dat hij altijd al wilde beoefenen. ¨Het is hier zelden een aantal maanden hetzelfde. Er is altijd wel wat aan de hand en dat maakt het werk heel afwisselend en, naar mijn mening, interessant.¨

Na een trainingssessie krijgt elke dolfijn een cijfer van 1 tot 3. Bij een 3 ging de training heel goed, bij een 2 ging de training goed en bij een 1 ging het niet zo goed. Verder wordt genoteerd hoeveel vis de dolfijn heeft gekregen en wat er tijdens de training is gedaan. Overigens leren niet alle dieren dezelfde gedragingen. Sommige dolfijnen hebben meer aanleg voor een sprong dan andere. Dat is een kwestie van uitproberen.

Veel gedragingen die aan de dieren geleerd worden zie je terug in de shows. Jeroen vertelt hoe zo'n show wordt opgebouwd. ¨Wat in het Dolfinarium belangrijk is, in elk geval bij de dolfijnen, is dat de shows onvoorspelbaar zijn want een show is elke dag. Hier in de Dolfijnendelta hebben we één per dag, dat is te overzien. Als je drie of vier shows per dag hebt dan vinden wij het heel belangrijk dat de shows voor de dieren onvoorspelbaar en afwisselend zijn. Dat maakt het leuker voor ze. Als de dolfijnen altijd hetzelfde moeten doen wordt dat saai. Bij de showopbouw zitten we altijd vast aan een aantal aspecten omdat er een verhaallijn is. Daarom proberen we zoveel mogelijk af te wisselen in waar de dieren werken, met welke trainer, welke onderdelen we wel en niet doen en in welke volgorde. Ook beloningsvormen kun je afwisselen.¨ Dolfijnen krijgen namelijk niet alleen vis als beloning. Spelen, applaus en aanraking zijn andere vormen van beloning. ¨Er zijn parken waar wel altijd dezelfde show wordt gedraaid en die zien er soms heel goed uit. Ik ben van mening dat het voor de dieren zelf leuker en beter is, en dat ze zich er mentaal ook beter bij voelen, als ze afwisseling in hun leven hebben. Zeker met de shows. Als je die elke dag doet, moet je zorgen dat geen dag hetzelfde is. We merken ook dat die afwisseling het leuk houdt voor de dieren. Als we een periode druk zijn worden de shows vrij standaard. Dat merk je vrij snel aan de dieren, ze zijn dan minder goed in de show. Dat is voor ons een teken dat we meer moeten afwisselen. Dan gaat het vaak gelijk een stuk beter.¨

Er gaat dus heel wat vooraf aan het handgebaar dat een dolfijn doet springen. Geduld en veel belonen helpen een aanraking langzaam uit te bouwen tot bijvoorbeeld een salto. Daarnaast moet je als trainer zorgen dat de dieren zich niet gaan vervelen door veel afwisseling in de dagen te brengen. Al die dingen bij elkaar zorgen ervoor dat de trainers en de dieren dag na dag een spetterende show aan het publiek kunnen laten zien.

Website: www.dolfinarium.nl

Annelien Klunder

DN redactie (AK)
DN 04/11/2008