De brief aan Flor Van Reeth,xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
waarin Felix Timmermans zijn visie over kleur en vorm schrijft
Lier, Donderdag 16juni 1921
Beste Flor,
Hartelijke, geweldige dank om de schone artikel die gij over mijn beeldend werk in "Ons Volk" hebt geschreven. Ge moet niet vragen hoe ik er echt blijde mee ben, dat door uw ijver en uw genegenheid voor mijn werk, mijn werk plots ineens door honderden is gekend.
Ik kan mij nu voorstellen dat op dit ogenblik over alle hoeken van Vlaanderen, en in vele plaatsen van Holland, er nu gelezen en gezien wordt, besproken, afgebroken, goedgekeurd, weggesmeten en recht gezet. Een hele berg van gevoelens en gedachten.
Ik heb het drie tot vier maal herleren. Doch ik kan zelf niet geloven dat mijn werk zo'n uitdrukking heeft, zoals gij het voorschrijft.
Ik wenste dat het waar was. Ik kan over mijn eigen werk terwijl ik schilder en bezig ben geestdriftig zijn. Als ik de kleuren daar op lap, kleuren die men in 't algemeen bijna niet durft zien, radijsroos nevens outre mer blauw, vlammend rood nevens geel, purper gloeiend nevens veronèsegroen. Dan juich ik, voor mij zijn kleuren geest, en 'k zou 't zo ver willen brengen dat ze niet meer getemperd worden door schaduw, maar daar nevens elkaar fonkelen en glanzen als edelgesteenten die de drie koningen of de koningin van Scheba of Salomon verloren zijn, en die te spelen liggen op een fond van zwart fluweel, hagel-blanke sneeuw, of glijdend goud. Maar ik durf nog niet genoeg, ik kan het nog niet genoeg. En ik ben geestdriftig terwijl ik schilder, maar als 't dan af is, dan heeft het nog niet genoeg de gloed van de processie-vizioenen die door mijn geest wandelen. En dan denk ik 't is niets, 't is mat en dof, en 'k vrees dat de andere mensen niet kunnen voelen wat ik ben gewaar geworden, wat ik zeggen wil.
De geest die het uitschalt, uitklaroent over de schoonheid van het leven en de schoonheid van het rijk van de geest.
Ge zult zeggen ge kunt dat ook met iriserende tinten, genuanceerde gammen. Zeker. Maar ik voel het door brandende kleuren, kerkramen. Heb ik vroeger niet voor kerkraammaker willen leren, verleid door de kleuren? Ach, Flor als ik aan de hemel denk, dan zie ik als een heelalsgrote kring, die van buiten doorcirkeld is van regenbogentinten maar die meer naar het buitenpunt draaiend heviger en geweldig van kleur en glans worden, niet zwaarder, maar dieper, meer vlam, fonkelend, sprankelend, stralend, en immer en immer opgloeien tot vuur, tot zonnen van kleur tot ze in 't midden zo hevig zijn zo losknallend aan licht en kleur dat wij de handen voor de ogen moeten slagen, omdat geen oog die macht verdragen kan en verpaft, ontzet door de rijkdom en de overweldigende zaligheid uitroepen "Alleluya, Alleluya".
En nu poog ik dit : om in vormen die wij zien en verbeelden daarin wat van die kleuren van de door mij voorgestelde hemel te leggen. Een klein prometheusken dat geen licht uit de hemel steelt, maar wat koleuren. En ik geluk er niet in. Maar ik hou niet op en zal voortwerken.
Ik word door kleur verteerd. En nu is 't mij het grote geluk, dat gij in uw jubelende studie, daar wat van mij hebt kunnen laten voelen aan de anderen, dat gij ze hebt ingewijd in mijn sfeer waarin ik gelukkig ben, en waar iedereen gelukkig in is als hij er maar zijn vinger insteekt.
Maar er komen soms wolken voor de hemel en dan maak ik "Er gebeurt iets" en dan ga ik in de kelders waar de goudpotten zijn, zoals ge zo fijn vertelt, of anders wandel ik in de Boomgaard des levens en maak Pallieter. Maar dan later hoop ik weer wat kleur te vangen en maak Ruysbroek en Franciscus. 't zij in woord of in beeld. Want ook Ruysbroek goot er in boekvorm. Ik zal u daarover vertellen. Ik dank U nog hartelijk met twee pollen, en 'k weet niet wat te doen voor u. Nogmaals dank, dat heeft mij deugd gedaan, en nu weer vooruit.
Ik zou u geren rap spreken. Ik ben begeesterd door allerlei dingen, door schilderen en schrijven. Van morgen was ik waarlijk geïnspireerd om iets over Ruysbroek te schrijven, die opeens ziet wat hij voelt. Al zijn gevoelens nemen een vorm aan, of beter zijn ziel wandelt als een rijkkleurige zeepbel op de glazen trappen, door de gulden, donkere portalen zijner werken, door de bossen, de lachende weiden, over de sneeuwspitsen der bronzen rotsen, de hemel in waar de fonteinen muziek maken. Al die beelden blijven op het vlies van die zeepbel hangen : hij daalt na de reis terug in Ruysbroek en dan schrijft hij zijn boeken, niet war hij gezien heeft, maar gevoeld.
Ik slechts schrijf zijn gevoelens in beelden om.
Ik ben enthousiast. Nogmaals dank.
Uw Felix Timmermans.
***************
|