Foto
Inhoud blog
  • GOMMAAR TIMMERMANS OVERLEDEN
  • Toespraak bij de opening van uitgeverij
  • Speciale tekening van Felix Timmermans
  • Wat andere kunstenaars over de kunst van Timmermans schreven - Flor van Reeth
  • Intervieuw met Tonet Timmermans - Jooris van Hulle
  • Beste bezoeker
  • Op bezoek bij Tonet Timmermans - Denijs Peeters
  • Timmermans in Baarn - Huub van der Aa
  • Felix Timmermans en Camille Melloy - Etienne De Smedt
  • Ge zijt uw eigen baas en uw eigen koning - Bart Van Loo
  • Boerenpsalm tentoonstelling in Mol
  • Felix Timmermans was voor alles Dichter - Erik Verstraete
  • Laat het nu stil worden - Herman-Emiel Mertens
  • De Stille Timmermans - Marcel Janssens
  • Pallieter - Fons Sarneel
  • Begrafenis van Felix Timmermans op 28/01/1947 - Gaston Durnez
  • Job Deckers en de lokroep van Schoon Lier - Roger Vlemings
  • En waar de ster bleef stille staan - Felix Timmermans
  • De Fé herleeft in Lier - Paul Depondt en Pierre De Moor
  • " E Vloms keuningske " - Gaston Durnez
  • Sint Gommarus - Felix Timmermans
  • Timmermans ter ere, een selectie uit zijn picturaal werk - G. Carpentier-Lebeer
  • Bij de heilige Anna klinkt hardrock-muziek - Frans van Schoonderwalt
  • En als de Ster bleef stille staan... - J.J. Vürtheim Gzn
  • Felix Timmermans, de Liersche Breughel - Caty Verbeek
  • Het afscheid van Felix Timmermans - Redactie
  • De Poëzie van Felix Timmermans - De Nieuwe Gazet 09/08/1947
  • Uniek dat auteur alles van zijn werk heeft bewaard - Frans Keijsper
  • De fijne nostalgie van Felix Timmermans - Rigoberto Cordero y Léon
  • Lier gegroet, nog duizend pluimen op uw hoed - Willem Hartering
  • De Timmermans-tegeltjes - Ward Poppe en Philip Vermoortel
  • Pallieter wint het van Wortel - Gaston Durnez
  • Het spekbuikige Brabant en het magere Kempen land - Marcel Pira
  • De Zeemeermin - Bert Peleman herdenking op 11/07/1986
  • Profiel van Felix Timmermans - Etienne De Ryck
  • Lia Timmermans - zo was mijn vader - Manu Adriaens
  • Felix Timmermans in Waalwijk - Arthur Lens
  • Overeenkomst - Van Kampen
  • Ronald
  • Mooie Faience steentjes van de Fé
  • Mooie opdrachten - uniek materiaal
  • Bij de recente Duitse vertaling van Adagio - Stijn Vanclooster
  • Dit schreef Gommaar
  • Waarom ik van Timmermans hou. (deel 1) - Viktor Claes
  • Waarom ik van Timmermans hou. (deel 2) - Viktor Claes
  • Felix Timmermans - Uit mijn rommelkas
  • Felix Timmermans, zijn succes en zijn schrijversplannen - Redactie
  • Een Tafelspeech en een Interview - Karel Horemans
  • De Muziek in het werk van Timmermans - Louis Vercammen deel 1
  • De Muziek in het werk van Timmermans - Louis Vercammen deel 2
  • Streuvels en Timmermans - Jan Schepens
  • Reimond Kimpe - Joos Florquin
  • Pallieter in Holland - Cees Visser
  • Intimations of Death - Schemeringen van de Dood
  • De Blijdschap van Guido Gezelle en Felix Timmermans. - Gaston Durnez
  • Toespraak gehouden in Hof van Aragon - Philip Vermoortel
  • De schrijver Antoon Coolen in Hilversum - P.J.J.M Timmer
  • Felix Coolen
  • Pallieter verboden - redactie Het Vaderland
  • Over Pallieter. - Voordracht in het Foyer-Concertgebouw op 24 januari 1919.
  • Beste vrienden - redactie
  • 'Ik heb mijn kinderdroom waargemaakt' - Lieve Wouters
  • De man achter GOT - Andy Arnts
  • Gestopt met tellen, Hoeveel boeken ik geschreven heb - P. Anthonissen
  • Liefde is nooit verboden - Frans Verleyen
  • Felix Timmermans overleed vandaag - Bertje Warson
  • Saluut bij een honderdste verjaardag - Marc Andries
  • Timmermans op de planken - Daniël De Vos
  • Gaston Durnez Exclusief - Etienne Van Neygen
  • Vlaamser dan Vlaams. - Hans Avontuur
  • Felix Timmermans en Averbode - G.J. Gorissen
  • Een tweede leven voor Timmermans en Claes - Patrick Lateur
  • Een Brief aan Felix Timmermans - Johan De Maegt
  • Dichter und Zeichner seines Volk - Adolf von Hatzfeld
  • In de Koninklijke Vlaai - Felix Timmermans
  • Fred Bogaerts - Adriaan De Bruyn
  • De Natuur blijft verbazen
  • Kluizekerk sloot definitief - redactie
  • Timmermans heeft geen Fascistisch Bloed - Lode Zielens
  • Om er even bij stil te staan - Etienne De Smet
  • Tekeningen
  • Aan boord met Felix Timmermans - Anton van Duinkerke
  • Gommaar Timmermans - GoT 90 jaar
  • Het Menu - Bonni Konings
  • Onuitgegeven handschrift van Felix Timmermans
  • Zet uw ziel in de zon - Gaston Durnez
  • Stijn Streuvels 70 jaar - Felix Timmermans
  • Anton Pieck: een vriend van Vlaanderen - K. Van Camp
  • De Pallieter kalenders. - Marc Somers - Deel 1
  • De Pallieter kalenders. - Marc Somers - Deel 2
  • De Pallieter kalenders. - Marc Somers - Deel 3
  • Zelfportret - Felix Timmermans
  • Ik had zo graag Felix geheten! - Daniël De Vos
  • Tony Fittelaer: « Kozijn Felix was een buitengewoon mens » - Vandecruys Geert
  • In en over Juffrouw Symforosa - Arthur Lens
  • Bij Pallieter thuis - Redactie
  • Kalender 1932 - Felix Timmermans
  • Mijn eerste boek - Felix Timmermans
  • De Fé vulde een kamer - Martine Cuyt
  • Met Timmermans op literaire bedevaart naar Lier - Jaak Dreesen
  • De Toverfé - Wannes Alverdinck
  • " Er gebeurt iets… Timmermans herdacht " - Jan Vaes
  • Bij Marieke is de Fee nog thuis - Marc Andries
  • Oosters Geschenk van Clara Timmermans (Haiku's)
  • Een soep met vier troostende mergpijpen - Gaston Durnez
  • Met Felix Timmermans op stap door Lier - Jos Vermeiren
  • Professor Keersmaekers over Felix Timmermans - Jaak Dreesen
  • Honderd jaar geleden werd Felix Timmermans geboren
  • Tonet Timmermans overleden 26/03/1926 - 16/04/2020
  • Briljante vertegenwoordiger van de volkskunst ! - Al. Slendsens
  • De goede Fee op zoek naar de Kern - Gaston Durnez
  • Saluut bij een honderdste verjaardag - Marc Andries
  • Een ministadje uit de voltooid verleden tijd - Frans Verstreken
  • Felix Timmermans, Tekenaar en Schilder - Denijs Peeters
  • In defence of Timmermans - Godfried Bomans
  • Hoe Pallieter werd onthaald door Nederlands publiek - Karel van den Oever
  • Adriaan Brouwer - Sirius
  • De Pallieter rel - Lode Zielens
  • Boerenpsalm - Willem Rueder
  • De zachte Keel - Frans Verstreken
  • Feestelijke Groeten
  • Merkwaardige gesprekken - Gommaar Timmermans
  • En als de Ster bleef stille staan - Top Naeff
  • Gaston Durnez - Overleden
  • Felix Timmermans - Rond het ontstaan van Pallieter
  • Een barre winter in Schoon Lier - Henk Boeke en Claus Brockhaus
  • Interview met Gommaar Timmermans - Bertje Warson
  • Felix Timmermans werd onrecht aangedaan - W. Roggeman
  • Gesloten wegens nieuwe schoenen - Toon Horsten
  • Boerenpsalm - Peter Claeys
  • Gommaar Timmermans - Paul Jacobs
  • Ernest Claes - Felix Timmermans en voordrachten in Duitsland
  • De Molen van Fransoo - Felix Timmermans
  • De Vroolijkheid in de Kunst - Carel Scharten
  • Adagio - Felix Timmermans
  • Hoe ik verteller werd - Felix Timmermans
  • Pallieter wordt honderd jaar - Bertje Warson
  • Openingstoespraken - Timmermans-Opsomerhuis 1968
  • Toespraak Artur Lens Archivaris - 1968
  • Toespraak Hubert Lampo - 1968
  • Timmermans als Schilder en Etser - Floris Van Reeth
  • Felix Timmermans, Dichter und Zeichner seines Volk.
  • Felix Timmermans - Theo Rutten
  • Gesprek onder vier ogen - Fred Bogaerts 70 jaar
  • Timmermans over De Pastoor in den bloeienden Wijngaerdt
  • Tooneel te Brussel
  • De vroolijkheid in de Kunst
  • Stamboom van Felix Timmermans
  • Timmermans over "De Pastoor uit den Bloeienden Wijngaert
  • Felix Timmermans over den Vlaamschen humor
  • Adagio - Lia Timmermans
  • De nachtelijke Dauw - Felix Timmermans
  • Felix Timmermans geschilderd door Tony Claesen - 2018
  • De Nood van Sinterklaas - Felix Timmermans
  • De Vlietjesdemping te Lier - Felix Timmermans
  • Pallieter naast Boerenpsalm
  • Pallieter in het klooster - Cees Visser
  • Info FT Genootschap
  • F T Fring bestaat 25 jaar
  • Timmermans en de Muziek - Daniël De Vos
  • Fons De Roeck
  • Is Timmermans Groot ? - Felix Morlion O.P.
  • Renaat Veremans vertelt - José De Ceulaer
  • Vacantie bij de oude boeken - Gaston Durnez
  • Foto's van Oude Lier 1
  • De Pastoor uit den Bloeyenden Wijngaerdt
  • Brief Gommer Lemmens - 11/06/2013
  • 70 jaar geleden ....
  • Overlijden van de Fé
  • Luisterspel Pallieter 2016
  • Bibliotheek van de stad Lier
  • Anton Thiry - Gaston Durnez
  • postkaarten
  • Een Mandeke Brabants fruit
  • Clara Timmermans overleden
  • Covers van Pallieter
  • Pallieter en Felix Timmermans
  • Toespraken 25/6/2016 - Kevin Absillis, Kris Van Steenberge en Gerda Dendooven
  • De Lierse Lente - Ronald De Preter
  • Felix Timmermans - Emiel Jan Janssen
  • Pallieter honderd jaar - Gaston Durnez
  • Adagio - Frans Verstreken (Hermes)
  • Pallieter, een aanval en verdediging
  • Foto's 1
  • Driekoningen-Tryptiek - Jacques De Haas
  • Over Pallieter (25/01/1919)
  • Timmermans' werk in het buitenland
  • De Eerste Dag - Felix Timmermans
  • Het Kindeke Jezus in Vlaanderen
  • Fred Bogaerts - Felix Timmermans
  • De Harp van Sint Franciscus - Gabriël Smit
  • Timmermans en Tijl Uilenspiegel
  • Felix Timmermans ter Gedachtenis
  • De Vlaamse Timmermans - Paul Hardy
  • Timmermans was Einmalig - José De Ceulaer
  • Levenslied in schemering van de dood - Gaston Durnez
  • Expositie in De Brakke Grond te Amsterdam
  • Bij de Hilversumsche Gymnasiastenbond
  • Timmermans als schilder en tekenaar - W.A.M. van Heugten
  • De onsterfelijke Pallieter - Tom Vos
    Zoeken in blog

    Beoordeel dit blog
      Zeer goed
      Goed
      Voldoende
      Nog wat bijwerken
      Nog veel werk aan
     
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Foto
    Felix Timmermans
    Vlaamse schrijver, dichter en schilder * 1886 - 1947 *
    16-06-2015
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Beste Mejuffrouw Lyra - Felix Timmermans

    PALLIETER, VAN BOEK TOT MUSICAL

    Pallieter, geschreven door Felix Timmermans in 1911-1914, verscheen in het tweede oorlogsjaar 1916 en werd onmiddellijk, aan beide zijden van het front, een succesboek. Bijna een anti - oorlogsboek: het deed de verarmde en hongerige mensen, in angst en vrees gespannen en ontredderd, dromen van het vooroorlogse luilekkerland en hunkeren naar de naoorlogse bevrijding en vrede die nog meer zouden brengen.

    Pallieter, een successtory dus. En daarop nu het vervolg... ...de musical. Hoe een gloednieuwe musical over Pallieter beter aankondigen dan middels een brief die Felix Timmermans zelf schreef aan de voorzitster van Lyra naar aanleiding van de uitvoering van de Pallieter-revue in het jaar 1939.

    Beste Mejuffrouw Lyra,

    Gij hebt me gevraagd waar Pallieter naartoe is; Gij hebt het mij al dikwijls gevraagd. Gij zijt de enige niet. Ja, waar is Pallieter naar toe? Ik weet er niets van. Hij is de wereld in, de wijde wereld in, lijk de vogelen en de wind. De wind waait waar hij wil en de wereld is zo groot en zo rond.

    Waarlijk, ik weet niet waar Pallieter is. Ik heb het mij ook nooit afgevraagd. En hij heeft mij nooit een brief geschreven.

    Maar als hij terugkomt, zal ik hem met open armen ontvangen. De flessen staan gereed, nog dubbele gersten van voor den oorlog. (...)
    Moest hij weerkomen, hij zou nogal eens verschieten! Want er is hier zoveel veranderd! Ik moet het niet zeggen, ge weet het allemaal. Of het beter of slechter is ?..

    Elke tijd heeft zijn eigen zin - maar mensen blijven toch altijd mensen.

    Laten we er onze kop niet mee breken. Alles heeft toch zijnen goede kant. En zolang de zon er nog is en er Lente komt met bloemen, Zomer met koren, Herfst met vruchten en Winter met inkeer naar binnen, is er nog genoeg om van alles de "sijs af te lakke!"

    Er blijft nog altijd te Pallieteren.

    En nu is er iemand, een dromer, die gedroomd heeft dat Pallieter toch teruggekomen is. Hij laat hem weer terugkomen omringd van zang, muziek en dans. Symbolen van de seizoenen, van de Nethe, van de jeugd en de vreugd komen hem groeten.
    De beiaard speelt, de toren trilt, en veel is niet genoeg. Hij komt weer tussen zijn typen en mensen. Zij die zuur van karakter zijn verstaan er genen djanter van, maar voor hen die één kruimel levenslust in hun hart hebben kunnen houden; komt er een nieuwe kermis dan, en ze lopen met Pallieter mee.

    Het is helaas maar een droom, Mejuffrouw Lyra, maar een droom kan ook schoon zijn, en daarom ga ik toch eens luisteren en zien.

    Gij toch ook zeker?

    Deze brief, ondertussen reeds bijna 60 jaar oud, sterkte ons in de overtuiging dat Felix Timmermans het ons niet kwalijk zou genomen hebben als we hem het nieuwe musical - initiatief hadden voorgesteld, dat hij er – integendeel zelfs – heimelijk lol in zou hebben gehad.

    Dus... Aan de slag dan maar.

    Maar een boek omwerken tot een theaterstuk en in tweede instantie tot een heuse musical is niet zo vanzelfsprekend als het op het eerste zicht misschien wel lijkt. Als het dan nog om een boek blijkt te gaan waar de kracht - meer dan in het verhaal -, schuilt in, weliswaar schitterende, sfeer en landschapsbeschrijvingen, dan kom je sowieso vroeg of laat in de problemen.

    ***************

    16-06-2015 om 00:00 geschreven door Mon

    0 1 2 3 4 5 - Gemiddelde waardering: 0/5 - (0 Stemmen)
    >> Reageer (0)
    15-06-2015
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Het Geheim - Felix Timmermans

    Het Geheim.

    door Felix Timmermans  –  maart 1928

    Netteke Verolen lag te sterven en de weinige familie, drie nichten — gezusters — en nen ouden onkel stonden er bij, en probeerden triestig te zijn. Het Gasthuisnonneke hield de brandende, gewijde kaars in de hand en las de gebeden der stervenden. De andere zieken der zaal zagen van uit hun bed naar Nettekes dood en fluisterden er over tot elkander. Ze lag in 't witte beddegoed grauw als ne patat, met groote blauwe oogschelen, die niet heelemaal toe vielen en een spleetje wit van heur droge oogen gaf te zien. Heuren azem ging lijk het getik van een wekker, zoo rap. En wat was het toch ? Zie hare witte lippen aanhoudend verroeren. Ze wou nog iets zeggen en 't ging niet. Er was een wanhoop, een smeeken in dit verroeren van die lippen ; 't waren als handen die iets redden wouën, maar één woord kwam er niet uit.

    En de familie luisterde naar die verroerende, zwijgende lippen, en vergat te bidden. Want voor de drie gezusters, die altijd met drie eender gekleed waren en hetzelfde dachten, droegen die lippen een geheim, en dat geheim kon niet anders zijn dan dat de stervende nicht nog ievers een pot met geld had weggestoken. Zij wou hen nu zeggen waar die pot ergens stak. Dat dachten ze, en ze fluisterden het tot elkaar. Maar de nonkel dacht niets, die stond daar maar omdat hij ook geroepen was ; hij hoorde niet, was zoo doof als een kanon. En elken keer als hij die lippen verroeren zag vroeg hij aan een der nichten aar hij ook nonkel over was : « Wa zee ze ? »
    De nicht fluisterde hem dan in 't oor : «Niks.» Maar dat hoorde hij ook niet.Hij deed of hij verstond, en knikte glimlachend, en zei tevreden : « Tiens, Tiens », om nen oogenblik daarna bij 't zien van verroerende lippen weer te vragen : « Wa zee ze ? »

    De nichten vlochten van hun gedacht een sterke koord, waar ze met alle macht aan trokken, want er hong een schat aan. Toen ze een uur daarvoren naar hun stervende nicht wierden geroepen, zouden z'er nooit kunnen aan denken hebben.
    Want Netteke was lijk zij een gering burgersmenschken geweest, naaister van beroep, die weinig at en altijd slappe koffie dronk terwille voor heur koppige maag. Maar nu wenschten de nichten ineens dat dit mager leven uit gierigheid zou geweest zijn, en Netteke daardoor een pot met goud had achtergelaten. Waarom zouden die lippen anders zoo wanhopig verroeren?

    De oudste der drie nichten, lijk de anderen met een perelenmanteltje om en een bussel hanenpluimen op den hoed, verstoutte zich met heur oor boven die lippen te gaan liggen, en zoo het geheim uit de stilte op te vangen.
    «Zeg het maar, Netteke...» zei de nicht, « zeg het maar. »
    Netteke probeerde een oog open te doen, 't ging niet, en een traan rees stillekens als tegengoesting over hare ingevallen, verrimpelde slapen. Och, had die nicht maar gedurfd zelf naar die pot te vragen. De begeerte was er wel, maar ze dierf niet voor het nonneken, dat immer bad.

    « Wa zee ze?» vroeg de bevende nonkel ondertusschen.
    « Niks. »
    De drie gezusters bezagen al eens elkander en er kwam al meer en meer compassie op hun gezicht te lezen.
    Toen Netteke nog naaide hadden ze nooit een kleed bij haar laten maken.
    In de week hadden ze haar nog eens komen bezoeken en z' hadden twee appelsienen en een half pak chocolat meegebracht.
    Toen ze weg waren had Netteke tegen de zieke daarnevens gezegd : « De menschen zijn toch vreemd. Als ge gezond zijt zien z'u nog niet staan, ze gunnen u nog geen goeden-dag, zijn bang dat uw plafond op hunnen kop zal vallen. Maar als ge stijf ligt, plat te bed, en ge niets kunt profiteeren, komen ze u met appelsienen en chocolat bezoeken, als ze goed weten dat g'er geen stuksken van door uw keel krijgt.
    De twee appelsienen en 't pak chocolat lagen nog op 't nachtafeltje. Netteke had zooveel ze kon aan die zieke verteld, en deze zieke had aan d'ander voortverteld, zoodat ze nu allemaal nijdig naar die nichten met hun gemaakt verdriet zagen.

    De nichten waren vroeger altijd jaloersch, op Netteken geweest. Ze waren genichten beider moeders kant. En vroeger in hun jonkheid, terwijl de nichten altijd donkere kleeren droegen met veel knoppekens en hun kleergoed schrap tot op den draad versleten, en eens alle schrikkeljaren een nieuw kleed lieten maken, waarvan ze de stof jaren op voorhand hadden gekocht, was Netteke altijd, 't bracht heuren stiel ook mee, naar de mode gekleed, verzorgd, elegant, met goesting en smaak. Ze was net met een ijlen niet. De nichten noemden haar jaloersch : « Het journalleken,» en Netteke noemde haar als ze zoo 's Zondags in heur ouderwetsch kleed met drieën nevenseen zag wandelen : «Het Landjuweel. »
    De drie zusters die steeds eender dachten, besloten dan ook van niet te trouwen. Dat was gemakkelijk daar Jan-van-pas toch niet kwam. Ze waren om te bersten als ze wisten dat Netteke een lief had. Maar toen z'op trouwen stond, en de jongen haar liet staan (niemand heeft ooit de reden geweten), hebben er de nichten van blijdschap nen straffen koffie opgezet.
    Dat was een leelijke krak in Netteke heur leven. Ze vermagerde er van lijk ne spiering, maar bleef even modieus. Ze liet zich niet hangen, en ze behield den moed en den smaak om schoone kleeren te maken en te dragen.

    Ze bleef nog jaren een frisch en aanminnig ding, maar toen kwam die maagpijn, die eeuwig knagende maagpijn, die dag aan dag erger wierd, en niet kalmeerde spijts alle remedieën die in de gazetten vet gedrukt staan. Ze vergeelde, kreeg putten in de kaken, verschraalde, at weinig, dierf niet meer eten, volgde alle regiemen, elke klant bracht er een ander, maar 't beterde niet en ze moest er hard bij werken. Maar nooit, niettegenstaande de maagpijn heur schoonheid en laagten verteerde, zat ze met ijzerkes in heur haar. Ze kwam beneden gekleed, effen en af, en als ze slapen ging was ze nog even zorgvuldig en net lijk 's morgens. In heur smaakvol te kleeden kwam er geenen moment vertwijfeling.
    Maar de pijnen nepen harder. 't Werk moest al eens blijven liggen, kalanten bleven weg, en ze zat heelder dagen ineengekrompen op ne stoel te wiegen van de knaging. Maar heur kleeren waren in orde, en heur blinkend haar lag immer schoon in bekskens.

    Stilaan geraakten de centen op, en met de vererging van de pijn kwam ook de nood. Ze wierd oud voor haar jaren, geel, gerimpeld donker; toen ze vijfenveertig jaar was zou iedereen gezegd hebben : 't is er een van zestig. Ten slotte moest ze naar 't gasthuis voor een operatie, de dokters sneden absessen uit haar maag weg, maar na tien weken lag ze nu nog in 't gasthuis, onkennelijk, grauw en verschrompeld. Z'had er toch steeds den moed ingehouden, z'had de oude-menschen-slaapmuts niet willen opzetten, en had er gelegen met schoon gekamde haren en verzorgde nagelen. 's Zondags na de operatie waren de nichten, doordat de pastoor van 't gasthuis hen over den ernst der ziekte was komen vertellen, haar komen bezoeken, en toen ze na tien weken nog niet gestorven was, hadden ze twee appelsienen en een pak chocolat gebracht. En nu waren ze dezen morgen rap, rap geroepen, want hun nichtje Netteke ging haar ziel loslaten.

    Terwijl ze verdrietig keken, verheugden z'er zich in, dat zij blinkend, roos en ongerimpeld waren terwijl Nettekc daar zoo afgrijselijk grauw en leelijk lag, en ze verwachtten met spanning het geheim van de lippen die het maar niet konden gezegd krijgen. Ondertusschen vergat de nonkel niet te vragen : « Wa zee ze ? »

    En terwijl het nonneken aan de laatste regels der gebeden was, terwijl den nonkel glimlachte alsof hij alles verstond, en de nichten met al hun begeerten naar het geheim van de stille lippen wachtten, kwam er een man binnen met een fototoestel. Een nonneken ging hem voor. « Hier, » zei ze. Ze kwam met den man naar het sterfbed, en ze fluisterde kort en verontschuldigend tot de familie : « Maak eens wat plaats. 't Is voor haar portret te hebben, 't moet dienen voor Mr doktoor. Hij maakt een studie over de verschillende gezichten bij den dood, 't Is seffens gedaan. Dat doen we al nen heelen tijd. »

    De fotograaf plaatste het toestel handig voor het gelaat van Nettcke. Hij wou trekken. Maar de stervende doorging een huivering, en in een opperste wilskracht sperde zij de oogen open, de witte lippen trilden en 't stootte wanhopig uit de droge, dunne keel : «Zuster... neen...neen, zoo niet trekken... 'k Wist dat hij komen moest, ik kon het niet meer zeggen... Maar mijn haar is in de war, kam eens door mijn haar, dan zijn 't weer bekskens... Rap, rap ! Jezus... Maria... Al ... »

    En het grauwe hoofd viel slap, en ze was dood.
    « Ik kom te laat, » zei de fotograaf.
    « Zuster, is er niemand anders aan 't sterven ? Ik ben hier nu toch... »
    De drie nichten bezagen malkander ontgoocheld, voelden zich voor den aap gehouden, en ineens, raf, en die met haar hanenpluimen nam onvoorziens het pak chocolat onder heur perelenmanteltje. De appelsienen liet ze liggen, dat laat zich zoo moeilijk dragen.

    « Wa zee ze ? » vroeg de nonkel.
    « Niks.»
    « Tiens, tiens, » glimlachte hij.

    *****

     

    15-06-2015 om 00:00 geschreven door Mon

    0 1 2 3 4 5 - Gemiddelde waardering: 4/5 - (1 Stemmen)
    >> Reageer (0)
    13-06-2015
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.De eerste opvoering van De Ster

    HET OORDEEL DER PERS OVER DE EERSTE OPVOERING VAN "EN WAAR DE STERRE BLEEF STILLE STAAN". (5/2/1925)

    Een overzicht der persbeoordelingen over het jongste werk van Felix Timmermans en Ed. Veterman, is al even interessant als dat over het laatst opgevoerde werk van Shaw. Het bewijst eens te meer dat de critici over een sterk verschillend temperament beschikken, maar ook, dat er zijn die over zaken willen praten, waarover zij best deden te zwijgen.

    Het " Handelsblad " beoordeelt als volgt stuk en ensceneering :
    « En waar de Ster bleef stille staan... » is een modern mysteriespel. Voor alles een kijkstuk, moet het mits eene luisterrijke en karakteristieke insceneering stellig emotie wekken.
    De middelen waarover het Vlaamsche Volkstooneel beschikt zijn van te geringen aard om aan deze vereisch te voldaan te hebben. Het gevolg was dat sterk uitkwam de zwakte van het technisch optimmeren van dit spel. Felix Timmermans is en blijft voor alles novellist, geen tooneelschrijver. Het modernisme der decoropvatting kan niet opwegen tegenover wat in dit opzicht reeds — zoowel ten lande als in den vreemde gepresteerd werd.

    De kostumen waren beter geslaagd zoowel de kleurplakken van die van Pitje Vogel, Schrobberbeeck, Suskewiet en Polien, als die van de O.-L.-Vrouwkens en dit van het kindeken Jezus. De laasten in het bijzonder getuigden van kunstzin. Het grootste euvel der vertolking bleek dat de verschillende spelers dialect met een zuiver Nederlandsche uitspraak tot een niet te aanhooren mengelmoes vermengden.

    "La Métropole" schrijft en looft de uitstekende vertolking:
    Het is het mooie avontuur van drie gezellen die drie achtereenvolgende jaren Kerstmis vieren op hun manier, 't is te zeggen dat zij als Drie-Koningen uitgedost een rondgang door de streek maken, om de milddadigheid der bewoners op de proef te stellen. De opbrengst zal hun in staat stellen om te drinken. Hoe dan, na, verbazingwekkende voorvallen, Suskewiet, Schrobberbeeck en Pitje Vogel op het rechte pad gebracht worden is op aantrekkelijke wijze in dit mysteriespel
    voorgelegd, in eene atmospheer van ruwe, maar gezonde vroolijkheid, waaruit eene mooie les van oprechte goedhartigheid te putten is. Ik kan u verzekeren dat de talrijke toehoorders dit spel wisten te smaken en er hun voordeel mee opdeden.

    Uit « De Schelde » geven wij van het zeer waardeerend hoofdartikel, aan de « première » gewijd :
    Als een vroom gebed vol wijding ontroerde het mirakelstuk van Timmermans en Veterman de ziel van het publiek, dat, aangetrokken door den roem, die de opvoering was voorafgegaan, den schouwburg St-Willebrordus tot aan de balken vulde. Na Pallieter, die naar Breughel keek en als Breughel keek, ging Timmermans reeds met het «Kindeken Jezus» en vooral thans met dit tooneelwerk de wereld in, welke honderden jaren voor hem Jan Van Ruusbroec betrad. We kenden het onderwerp, dat ons alles behalve geschikt leek om als theater behandeld te worden, maar dan zal de verdienste van Veterman ditmaal wel des te grooter zijn, omdat hij Timmermans' werk heeft doen leven op het tooneel, zonder het als theater te behandelen.
    en over de vertolking zelf :
    Bij de monteering van "Waar de Sterre bleef stille staan..." heeft de regisseur, Johan de Meester, op een even groot aandeel in de verdiensten recht. Hij heeft de gedachten van de auteurs vol afwisseling belichaamd, maar ze ook hun ziel gegeven, hun eigen kleur, en hun eigen beweging, naar de beweging, naar de kleur, naar de ziel van de scheppers.
    Daar was een heerlijke eenheid naar den geest gekomen in het werk van deze verschillende kunstenaars, te danken natuurlijk aan hetzelfde wonder, aan hetzelfde mirakel dat hen alle drie had bezield en na hen de acteurs leidde, die we zonder onderscheid kunnen feliciteeren.
    Ze hebben niet gespeeld. Ze hebben gebeden en geofferd.

    In de « Volksgazet » schrijft L(ode) Z(ielens) :
    Het tooneelwerk is, naar het mij lijkt, het mooist in het eerste gedeelte : de drie oude ventjes, die op Driekoningen-avond zingen gaan en daar lekkere brokjes en eenig geld mede omhalen. Verdwaald in een sneeuwveld ontmoetten zij daar in een foorwagen een oude man, en een jonge vrouw, die een kindje wiegt. Een zalige verrukking grijpt hen aan en zij geven alles wat zij hebben verzameld.
    Dat is het zuiverste gedeelte, — en... waar hier de eerste novelle eindigt, zou, volgens mijn meening, ook wel het stuk kunnen eindigen. Want het verdere tooneelstuk is maar eene illustratie van het verhaal, de dialoog ervan, die gespeeld wordt, zonder den logisch zich ontwikkelden verhaalgang te kunnen geven. Toch kwamen er na dit eerste gedeelte af en toe wel zeer ontroerende dingen : de dood van Schrobberbeeck en op 't laatst de wandelende, Lieve-Vrouwkens van Vlaanderland.
    Het samenwonen van Pitje Vogel met de « Zwarte Madam » — een hoofdstuk uit het tooverboek «De Zwarte Ambrosius», waarschijnlijk — kon niet bevallen.

    « Het Tooneel », van zijnen kant, steekt zijne bewondering niet onder stoelen of banken :
    Wat we bij de lezing van het stuk reeds vermoedden, is ten volle bewaarheid geworden : het stuk van Timmermans en Veterman heeft een triomfantelijke première gehad. Minuten lang duurde de ovatie, welke de auteurs bij het einde van den avond moesten in ontvangst nemen van het aandachtige, sympathiek gezinde publiek. Voegen we er ook aanstonds bij dat het werk door het « Vlaamsche Volkstoneel » verdedigd werd met een liefde, een toewijding die ontroerend aandeed. Hierin kwam hun echter ook dien malschen, sappigen, dankbaar-om-zeggen tekst van Timmermans te gemoet, die het acteeren in zulk spel tot een genot moet maken. Merkwaardig helpt daarbij ook de scenische handigheid van Veterman, die het op de planken brengen van het mirakel heeft; aangedurfd en daarin schitterend is geslaagd.

    Tooneelwereld oordeelt :
    « Als de sterre bleef stilstaan » is en blijft een religieus sprookje, een mirakelspel, tot een tooneelstuk is het niet gegroeid. Daar ontbreekt lijn aan, al de tooneeltjes zijn als fragmenten uit een boek, maar de samenhang ontbreekt, en als wij twee of driemaal het doek hebben zien dalen, kennen wij de personen reeds door dik en dun, wij begrijpen hun doening en raden al gauw hoe dit alles zal eindigen. Saai is de handeling ook uiteengesponnen, bondigheid had de schrijver tot richtsnoer moeten dienen, want het stukje is een als de ster der koningen, die immer rond zijn en draait. Vol bewondering staan wij voor de vertolkers.

    De Antwerpsche tooneelrecensent van Het Laatste Nieuws, een realistisch tooneelschrijver, geeft het minst gunstige oordeel :
    Na « Mijnheer Pirroen » kunnen we dit nieuwe stuk van Timmermans en Veterman bezwaarlijk een vooruitgang noemen. Men had het op voorhand aangekondigd als een meesterwerk. Dat scheelt hem nogal heel wat. Den leutigen, plezierigen Timmermans met zijn echt volksche gezegden, vindt men ook hier in terug, en sommige tafereeltjes op zich zelf beschouwd, vooral dan degene waarin stemming wordt gegeven doen het wel. Maar — er is geen stuk en vijftig maal wordt hetzelfde herhaald, tot in den treure.
    De leider van het Volkstooneel, de heer Johan de Meester Jr., heeft ook hier weer zijn regiekunst laten spelen, en verscheidene tafereelen samengesteld die van een innige stemming waren, ware schilderijen vormden en dan ook wijding over de zaal brachten.

    De Brusselsche tooneelrecensent van hetzelfde blad schreef :
    « Met ware dramatiek hebben we tot dusver niet te doen gehad, wel met zeer plezierige schilderingen, mooi in de kleur en waar de drie koningentypes flink in uitgeteekend zijn, met liefde. Het verveelt geen oogenblik, al blijft er allicht geen bezieling van over.
    De gestyleerde dekors, vooral van het sneeuwland met den foorwagen en de ster zijn van een zeer deugdelijk streven van boeiende aanpassing van de enseeneering met den tekst. Was het spel in den aanvang met zijn kermisleute wat verward, daar ontgroeide met des te meer felheid het schitterende werk van de Drie Koningen.

    Eerste indruk : geen gaaf tooneel, maar werk waar men gaarne op kijkt, dat in zijn onderdeelen boeit, en dat allicht met zijn kleurig-mystischen ondergrond in Vlaanderen een blijde omreis zal doen. »
    Ten slotte spijt het ons dat de tooneelkritieker van De Gazet van Antwerpen — die wij voor dit geschrijf niet aansprakelijk willen maken — tegen dit werk te keer gaat als een duivel in een wijwatervat, dan als «hij» geen enkel woord van afkeuring over had voor een anti-katholiek werk als « Jeanne d'Arc » : « Het schijnt of de auteurs met de toehoorders een loopje willen nemen. Veronderstellen zij het publiek — ons katholiek publiek — zoo onnoozel, zoo dom, zouden wij bijna zeggen, om dat alles maar als klokspijs te slikken. Meer zelfs, er komen menige uitdrukkingen in het stuk voor die voor katholieke toehoorders niet zouden mogen uitgesproken worden. En 't schijnt wel of beide auteurs maanden en maanden lang hebben honger geleden, want ze doen niets dan spreken van eten en drinken : van dikke buiken, nog dikke buiken en weer eens dikke buiken, van engeltjespis (wijn), vleesch met mostaard, vitriool
    (genever), en andere flauwigheden meer.»



    Dan schijnt hij bedacht te hebben en om het voorafgaande goed te praten :
    « Het eenige wat in « En als de ster bleef stille staan », enkel waarde heeft, zijn een drietal korte tooneelen : « de dood van Suskewiet », de « bekeering van Pitje Vogel en die van Schrobberbeeck ». Daar schuilt poëzie in, al is het ook meer uiterlijk weergegeven dan innerlijk aangetoond. Dat kan onze katholieke toehoorders ontroeren en stichten. Is er voor een christen iets meer dichterlijk en iets meer verheven denkbaar dan de reine gegevens betreffend O. L. Vrouw, ons aller goed, reine Moeder, en het lieve Kindje Jezus? Als het werk van Timmermans en Veterman verdient opgevoerd te worden, is het ook enkel daarom. Uit de rest moeten zij veel onkruid wieden en weren, want het overwoekert er de witte rozen
    en leliën der christelijke, reine onschuld en zuivere schoonheid. »

    Deze tooneelrecensent is de eenige in heel de katholieke pers van Antwerpen en Brussel, die van meening is dat er in « En waar de Ster bleef stille staan » slechte uitdrukkingen voorkomen. In Holland werd o.a. door EE. PP. Jesuieten en Dominicanen niet de meest uitbundigen lof over het werk geschreven en geen enkele heeft één opmerking gemaakt over een woord in het stuk. Maar deze geheel alleenstaande uitspraak — die van een raar oordeel getuigt — kan geen afbreuk doen aan de waarde, ook niet aan de godsdienstige waarde van het werk van Timmermans en Veterman, die van andere zijde algemeen erkend worden.

    N. v. d. R. — Wij zullen aan dit kurieus overzicht een der volgende dagen een beknopt overzicht laten volgen van de Brusselsche en de buitenlandsche pers.

    *****

    13-06-2015 om 00:00 geschreven door Mon

    0 1 2 3 4 5 - Gemiddelde waardering: 0/5 - (0 Stemmen)
    >> Reageer (0)
    12-06-2015
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Pallieter van Felix Timmermans - Peter van Arkel

    Pallieter van Felix Timmermans

    Door Peter van Arkel  -  Uit Het nieuws van den dag voor Nederlandsch-Indië  -  25/11/1916

    Wie heeft er in deze maanden niet, zooals ook ik behoefte gevoeld om zoo nu en dan zich los te wringen uit den zwaren greep, waarmee deze benauwende en verbijsterende oorlogstijd iedere eenigszins gevoelige ziel omkneld houdt ? Je hijgt soms naar adem in deze benauwenis, je zoekt naar ’t blijde  licht in dezen duisteren nacht van misdaad en moord', je zoekt een bevrijdend pad uit den "inferno" van dezen tijd ,– je zoekt  iets, waarin je in je wanhoop en vertwijfeling je storten kunt, om niet meer te zien  den zwarten brandwalm en den ros-rooden  hellegloed van de puinhoopen in Europa, om niet meer te hooren het gekerm der gewonden, het gerochel der stervenden, het geklaag en gekrijt van vrouwen en  kinderen, die huis en haard en man en vader  en elkaar verloren soms voor altijd, voor altijd!
    Je zoekt bevrijding  — al is 't dan maar tijdelijk; al is 't dan maar voor een paar arme uren.
    Je kunt die korte stonde van vergetelheid en bevrijding vinden ieder in de richting van zijn eigen geestesrichting, van zijn eigen geaardheid. Ik zoek ze in studie en lectuur, in stille wetenschap en blijde kunst. Ja, vooral in de kunst, die immers uit haar aard allersterkst suggestief is en den geest absorbeert,  heentrekt naar een ander gebied, ’t gebied van den geest waar men koning is in de onafzienbare landen der verbeelding waar zelfs de geringste bureau-klerk  heerscher wezen kan in onaantastbare soevereiniteit.

    Wanneer we dus onzen geest een paar uren willen bevrijden uit de verbijstering van dezen tijd, dan storten we hem in onze eigen droomen, en onze eigen hoog boven de trieste dingen van den dag stijgende verbeelding of in de schoone  verbeeldingen van anderen meer begenadigd, zooals die tot uiting zijn gekomen in verzenbundels of romans  of drama's. Als zulk een bevrijdend boek noem ik u Felix Timmermans’ Pallieter.  ’t Is bijna onbegrijpelijk, hoe in een tijd van zulk een ontzettend wereld-wee een boek van zulk een ongetoomde levensblijheid is kunnen ontstaan.  Maar wat kunnen en durven en  mogen ze niet, de benijdenswaardige dichters, die zich ganschelijk kunnen losmaken van het tijdelijke, van wat er in een bepaalden tijd gebeurende is, om zich van schoonheid dronken als een Pan te storten naar de toppen van het hooggebergte der sublieme illusie, verloren in de wolken, vanwaar de aarde met haar vaak weinig aanlokkelijke realiteiten niet meer zichtbaar is!

    "Pallieter" — 't is geen roman, hoewel de held er vrijt  naar een kostelijk meideke, ze trouwt en er een forsche "drijling" van wint.’t Is een hymne aan het leven, grootendeels lyrisch, hoewel er beschrijvingen in voorkomen, die zijn van een hevig realisme als de tafereelen  van Breugel en Jordaens. Het is een uitbundige zang van leven en liefde, van vruchtbaarheid en overdadigheid, van lente en lust. Timmermans bezingt in zijn boek den jaarkring der Natuur in al haar wisselingen, in al haar  verscheidenheid, in al haar weelde — altijd schoon, altijd geestdrift-wekkend, nooit akelig, droef en leelijk voor iemand, die in alles den schoonen kern, den schoonen kant weet te zoeken en te vinden. Timmermans beschreef het levensfeest van Pallieter, den levenslustigen Vlaamschen molenaar, die onbetoomd en ongebreideld geniet van het malsche vette leven op den buiten, daar ergens aan den zelfkant van een oud stedeke, aan den oever van de Nethe.
    Hij geniet het leven, omdat hij er alleen het genietbare in zoekt en vindt, omdat heel het leven en al zijne uittingen hem genietbaar en bewonderenswaardig toeschenen. 't Lijkt wel een leven in het sprookjesachtige Luilekkerland, dat leven van Pallieter in 't "Pays de Cocagne", honig en vette hesp, milde melk en versche vruchten, geurig dampende vleeschbouten en met safraan gekookte rijstpap wedijveren met gezellige dikbuikige Pastoors, vroolijke luidruchtige vrienden en vol-sappige, poezele, mollige meidekens om het bestaan te maken tot een kostelijk, durend festijn.

    Pallieter vindt alles wat de natuur brengt even subliem.

    De regen, die ons, on-pallieteriaansche individuen, in huis houdt of in huis jaagt, is voor Pallieter een motief van de innigste verrukkingen : "En klets! daar viel de regen." "Ja, mor dor van geprofeteerd! " riep Pallieter. Hij liet de toerten staan en liep naar buiten in den hof. Op een omzien stond hij uit te lekken lijk een waterhond en 't deed hem deugd, lijk aan een kouden bedelaar warme melk met korentenbrood. De koele, malsche regen ruischte frisch over het land, begoot de boomen en de planten, kletste op het water en kletterde op het dak. 't Was een symphonie van water ! De duiven en de kiekens sloegen hun vlerken over hun kop, om de warme puttekens van hun zwingen nat te laten worden.

    Petrus de ooievaar stond roerloos met zijn wijf, elk op één been, in zijn nest en de eenden lagen op den blijk met open vleugels bijeen geklodderd. Pallieter was twee dagen te voren 't haar rats nevens het hoofd afgesneden en nu kletterde en blonk de regen er op lijk op een steenen bol. Het regende, regende!.... En, terwijl hier het water stroomde, kwam er een balk zonnestralen door de wolken geboord en daar was een vinnige plek lichtgroen land ginder achter in het veld. Het licht zifte door den vallenden regen, en nu was 't goud dat er viel, allemaal boonen goud. Pallieter keek zijn oogen uit. " Da's manna! " zei hij, en hij wierp zijn kop achteruit, opende den mond en liet er de gouden droppelen invallen. Er daar kwam weer een straal, en ginder nog een, en 't was alsof de eerste frissche, groene Lente met gauwte teruggekomen was.
    Ginder, boven den veldbuik, rees het uitgewaterd einde van de vlaag omhoog en de helft van het land schitterde in de zon, wijl het donkere gedeelte nog ruischte van den regen. De vogelen schudden het nat van hun zwingen, vlogen op nen anderen tak en daar begon een zoetelief te fluiten, een vink te kwetteren, en ineens was ’t er op : al wat maar bek had sloeg met een gekuischte stem de frissche vreugde uit. De haan kraaide en een leeuwerik steeg omhoog. "Da's plizant, hé?" schampte Charlot, "oe zoe late beregene! " "Och meske, zwijgt, 'k ben er ne voet mee gegroeid", zei Pallieter, en hij ging een zuiver hemd en een ander broek aandoen...."

    En waarover zou men nog geestdriftiger kunnen worden dan Pallieter over de sneeuw.
    In den nacht voor Kerstmis was ze gevallen, zacht en ongezien, in dikke, vettevlokken, aanhoudend en menigvuldig, tot het morgen was geworden en Pallieter wakker werd: "Zijn eerste gedachte was aan Marieke, die schoon en rustig in zijn arm sliep, wakker te kussen, maar een wittigheid sloeg hem plots in de oogen, hij zag naar ’t open venster en zie! de tak van den notenboom die zich altjjd zoo zwart tegen de lucht afteekende, was glinsterend wit van sneeuw. Pallieter liet een kreet. Hij wipte zich op zijn hukken. Heel de wereld was besneeuwd ! God, o God! Geestdriftig sprong Pallieter over Marieken uit het bed en liep naar het venster; een goede kou sloeg hem in ’t gezicht. Hij kon niets zeggen van aandoening en geluk. Sneeuw, sneeuw, overal witte dikke sneeuw! De verten, de velden, de hagen, de waterwegen, de boomen, hoeven, wegen en straat, alles wit en blank, versch uit den hemel gevallen, met al de frischheid en de jongheid van een kind!

    En die witheid deed alle geruchten zwijgen en gaf een stilte van een kerk over heel de wereld. Pallieter had die heerlijkheid in éénen oogopslag gezien; zijn hert sprong op, juichend schoot hij zijn broek aan en holde van de trap, roepend: "Het Geluk, het Geluk ! ....."

    Pallieter is een optimist, die alles van den besten kant bekijkt, die openstaat voor alle levensopenbaringen, kinderlijk, argeloos, vrij van elke belemmering, voortkomend uit wat we beschaving noemen en dat zoo vervloekt dikwijls niets anders is dan conventie, holle, levenslooze, verslavende conventie. Pallieter is er vrij van, geheel en al — niet in den zin van bevrijd, alsof die conventie-beschaving ooit vat op hem had gehad, neen, Pallieter is altijd onaangetast gebleven door deze besmetting, ze heeft hem nooit kunnen raken en daarom bleef hij en is hij een kind, dat alleen het licht ziet en begrijpen kan.
    Maar bestaat er dan een Vlaamsche boer van 't type van Pallieter? Wat raakt 't ons! En — ja zeker! hij bestaat, al was 't maar alleen omdat Felix Timmermans hem geschapen heeft. Laat hen, die de dingen van deze wereld, zelfs de mooiste — een bloem en een mooi meisje — per se "wissen schaftlich psychologisch" willen bekijken en onderzoeken, nu maar ferm en grondig de mogelijkheid gaan bepeinzen en bespreken of er een Pallieter bestaan kan — mij is 't en velen met mij zal 't zijn volmaakt onverschillig, want we gelooven in 't Pallieter-type en we genieten ervan. In ieder geval heeft hij recht op bestaan, omdat Timmermans hem opriep uit zijn rijke verbeelding en hem vleesch en been en bloed af. De rest — nitsjevo!

    Pallieter is een groot kind met een dichterlijk gemoed. En daarom mag hij zeggen en doen al wat hij zegt en doet. Als hij in 't dorp een processie voorbij ziet gaan, dan zal niemand er aanstoot aan nemen, als hij het Allerheiligste noemt... "de Baas van hierboven, die de processie kwam sluiten...." En mooi vinden we in dezen mond het woord, dat hij spreekt na een bezoek aan de kerk.... "zijn ziel opende zich in hem en al het andere was als een vergeten droom.... " 'k Heb God gevoeld, mor 'k blijf toch mensch" — zei hij."
    En begrijpelijk nog is deze kostelijke passage, waar Pallieter, na met den pastoor een "stoop kaves en een beschimmelde flesch wijn" te hebben gedronken, waarna hij in dolle leute met den goedigen "soetaane" een toertje aan 't dansen is gegaan, "goesting" gekregen heeft om het goede weer te psalmeeren en in den ouden verluchten bijbel leest : " Welgelukzalig is hij denwelken Gij uitverkoren hebt en doet naderen.... enz."

    En dan : Pallieter sloeg het boek toe.
    "Hij had onder het lezen goesting naar den smaak van honing gekregen, en hij at hem op een donkerbruin beschuitje."
    En is ook Pallieters verzuchting niet kostelijk kinderlijk, wanneer hij als passagier op een vliegtuig is meegevlogen en zóó van uit de hoogte de aarde nog schooner vindt :  "Och Thomas à Kempis, as g'in e vliegmachien had gezete, oe boekske had duzend kieren iens zoo schoen gewest! "Dezelfde kinderlijkheid, dezelfde natuurlijkheid toont hij in zijn liefde, in zijn gezonde zinnelijkheid. Als Pallieter zijn mooi Marieken al lief heeft, is die liefde voor hem geen beletsel boven op een hooikar te klimmen bij een malsche boerenmeid en deze eens ter dege te pakken en te zoenen.... en hij zei tot zijn eigen : onvoorziene liefde smokt het best.

    En evenmin vindt hij in zijn liefde een beletsel om op ’t veld met een maaistertje te dansen in dolle drift... "En zie! iedereen was aan den dans behalve de oude, die voor zich zelf maar tapte. Elke jongen nam een meiske en de jongens die overschoten dansten met elkaar; zoo danste Fransoo met een klein bultig boerken. Maar Pallieter had er het bloemeken uitgehaald; een mollig ding met bloote braaien en armen en een blozend gezicht vol rosse zomersproeten.
    Ze had oogen vinnig lijk van een kat. Al dansend drukte hij haar malsch en zeer dun gekleed lijf tegen het zijn, zoodat hij goed al hare vormen waarnam en zijne handen betastten gulzig hare waggelende heupen, dat zij het uitkreet van de pret.

    En stel daar nu weer tegenover die idylle van de avondwandeling van Pallieter met Marieken, zijn liefste lieveke. Ze zijn na een groote toer op een hooiberg gaan zitten uitrusten en langzaam is de nacht gekomen en met den nacht de sterren. Pallieter heeft op zijn rug naar de sterren liggen kijken en wil ze nu Marieken wijzen : Maar Marieke sliep zachtkens in zijn armen.
    "Wa geluk", zei hij seffens. Hij vond het zoo schoon, één en zuiver met den grooten, vredigen nacht, en een plotse teederheid welde in hem op. Hij gaf haar een pluimlicht kusken van bewondering en ontroering.
    't Was te schoon en te innig om het te storen en hij maakte de ligging van zijn voet over haar been voorzichtig wat lichter, opdat het haar niet zou hinderen... Hij snoof versche geuren op, en de maan bedekte twee naar elkander verlangende sterren.

    En zie, door den gezuiverden hemel dreef nog een eenzaam wit wolksken.
    Het kwam aarzelend verder en ’t werd als aangetrokken door de maan. Het sneed er juist onderdoor, en zie, het gleed seffens vol ijle, roze, groen en mauve kleuren.... Maar 't gleed verder, verloor weer plots zijn zoete toonen, wierd wit en dreef aarzelend voort, alleen door den nacht. 't Was lijk een glimlach van den nacht geweest......

    De verre nachtegaal zong voort op zijn klanken en nu en dan kwaakte in de beken een vorsch...... De nacht nam toe in klaarte; de smoor steeg dichter op uit de slooten, en dampte uit den grond. De oneindige stilte suisde en 't was alsof men de manestralen schijnen hoorde.
    Het gers was wak en verroerde niet. En onwillekeurig door de stilte en den adem van den nacht gesust, sloot Pallieter zijn oogen, zag nog door de toeë oogschelen de klaarte van de maan die vóór hem stond en hem rijkelijk overgoot, en viel dan in een diepen slaap......"
    's Morgens worden ze wakker nat van den dauw en bibberend .... "en luide klappend en zingend, arm aan arm, huppelden ze naar huis, frisch lijk salaad, en verlangden naar versche kleeren en heete koffie. Een herder toette op zijn horen en de klokken begonnen te luiden; 't was dag!"
    Zoo zijn er tal van de kostelijkste hoofdstukken in dit boek: ieder hoofdstuk eigenlijk heeft zijn eigen kostelijkheid en is soms van het rauwste realisme, soms van de hoogste zuiverste lyriek.

    Op en top Jordaens is "De feest"; daar wordt op een ongeloofelijke manier geschranst in een boomgaard, waar Pallieter en zijn meid Charlot een groote tafel op schragen hebben opgeslagen voor de talrijke genoodigde kermisgasten. Het hoogtepunt van dit boerenfestijn is 't slot, want Pallieter is na de soep recht gaan staan en heeft tot de gasten gezegd : "Nichtjes en kozentjes van Charlot, ge got hier allemaal veul ete, want er is veul geried gemokt, 't mot allemol oep! En daarom zeg 'k, dat de vier mense, die 't minste zullen ete, staaltje moete trekke, en dat den dië die het klenste strooike trekt, mè zan bloete achterkake in een telloor rijspap moet gon zitte ! " Ge begrijpt wat een leute er is, als Charel Verlinden, een dikke boteropkooper ’t fatale strooike trekt.
    Kostelijk ook is het hoofdstuk "De honig", waarin Pallieter en zijn vriend Fransoo, de schilder uit den meulen, een tonneke honignaar het arme Gasthuizeken willen dragen, maar 't onderweg op een zuipen zetten, aan het dansen slaan met een hoop maaisters, dan van dronkenschap en vermoeienis in slaap vallen en slapend den armen honigpot omver schoppen. En dan nog.... ja maar waarom zou ik hier met een paar onnoozele opsommingen doorgaan, ge moet het boek lezen, om er uitbundig van te genieten en het te smaken als lekkere vette hesp en pas-gemolken
    melk. Ik eindig dus, na alleen nog even de volgende, prachtige beschrijving te hebben afgeschreven, om te doen zien welk een kleurig en fijn woord-palet Felix Timmermans tot zijn beschikking heeft en gebruikte in zijn onvergelijkelijk boek "Pallieter" : "Weer werd hij aan den grond gelijmd, hij zag in welke schoonheid hij hier stond.

    Hei! Al die geelgeworden bladeren, die gele boomen, waren doorhangen van de zon ! De gele soppen, die zuiver en hevig het licht droegen en scherp opstoken tegen het fijn blauw gehemelte, konden al die overmacht van licht en zon niet slikken en lieten het naar beneden vallen en omhulden heel hun boom met licht. Zoo deed elke boom, en de eene boom gaf zijn licht en zijn kleur aan de andere, en al die boomen waren bijeen lijk een gulden wolk. Pallieter werd er mee omklaard. Hij ging voort en bij elken stap ruischte het, fijn in de stilte van droge, gevallen blaren. — Ze lagen los en dik lijk tapijten, en gaven aangenamen reuk. Pallieter vond het een heerlijk geluid en hij hief zijn voeten niet meer op maar schoof ze door de bladeren. Het geruisch wierd er voller mee. Het was fijn, het deed hem droomen!

    De blaren sloegen, schoven en vielen over zijn schoenen, hij speelde er mee, ging nu eens rapper, dan weer langzaam, en hij liet ze zingen, zingen lijk een verre zee. Zoo gaande kwam hij op een geheuvelde bloote plek, vol met gele bladeren en omgeven van hooge, zware boomen en dicht struikgewas. Pallieter bleef getroffen staan, want hier stootte de zon vrij en bloot al haar macht in het kleurig boomenloof, zóó hevig, dat het geel der klepperboomen sterk was als levend goud en het rood der beukenboomen als vlam in bloed. — 't Was een eerlijkheid van toon en verf, een openvouwing van de zuiverste goudkoleuren die men denken kon; ambergeel, bruin, rood, koper, bloed, vuur, vlam en goud. En het licht der zon weefde, doopte, sproeide en danste en sloeg ze ondereen tot een visioen van heiligen kleurenklank. Het was muziek

    ***********

    12-06-2015 om 00:00 geschreven door Mon

    0 1 2 3 4 5 - Gemiddelde waardering: 2/5 - (2 Stemmen)
    >> Reageer (0)
    10-06-2015
    Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Een Fransche Pallieter - 1929

    EEN FRANSCHE PALLIETER.

    De vader van het vroolijke kind der Netheboorden?

    Het Vaderland – Staat- en letterkundig nieuwsblad  –  2/04/1929

    "Je moet het eens lezen, had een jonge schrijver mij maanden geleden gezegd, dan zal je zelf  zien hoezeer Timmermans door zijn Fransch model geïnspireerd is geworden."

    Het woord geïnspireerd werd daarbij met een duidelijk onwelwillende intonatie uitgesproken. De wereld is nu eenmaal vol van slechtigheid en het percentage naijver en leedvermaak is onder artiesten en litteratoren misschien nog wel iets booger dan onder kleermakers en patissiers. In zekere kringen schijnt men juist bijzonder graag over modellen en navolgingen, copieeren, zoo niet plagieeren te praten. Ditmaal vond ik het echter wel wat mal: die brave Erckmann-Chatrian zou al aan een Pallieter het litteraire leven geschonken hebben, och kom!

    Ik dacht er dus zelfs niet aan L'Ami Fritz van den genoemden Franschen schrijver te gaan lezen en zijn Fritz met Timmermans' Pallieter te vergelijken. Verleden week nu echter vond ik dien Fritz op de markt liggen ; voor een dubbeltje was hij te koopen; het goedkoope boek bracht mij de goedkoope bewering van mijn jonge litterairen vriend weer te binnen en ik besloot nu toch maar eens aan vergelijkende litteratuurhistorie te gaan doen.

    Gisteren nu, op den eersten heerlijken Zondag der lente, heb ik L'Ami Fritz gelezen. En die lectuur is mij bijzonder meegevallen. Misschien hebben het mooie weer en de rustige Zondag wel eenig aandeel in den prettigen indruk, dien vriend Fritz op mij gemaakt heeft, maar ook onder minder gunstige omstandigheden zullen zeer velen dit boek ongetwjjfeld met groot genoegen lezen.Is het Pallieterachtig of Pallieteriaansch ?
    Ja en neen. De blijheid van het natuurlijke leven vindt men in L'Ami Fritz evenzeer verheerlijkt als in de Liersche schepping van Timmermans. Van lekker eten en veel drinken, van luidruchtig kermisvieren en van de stille zoetheid der liefde vertelt Erckmann-Chatrian al evengoed — althans evenveel — als de Vlaamsche schrijver. Zou deze laatste dan misschien door zijn Franschen voorganger zijn geïnspireerd.... dit woord al of niet met onwelwillende intonatie uitgesproken?

    D
    at Timmermans L'Ami Fritz gelezen had is mogelijk, maar dat hij Pallieter niet zoo hebben of anders zou hebben geschreven, wanneer hij dit Fransche boek niet gekend had, dat lijkt ons een niet te verdedigen stelling. Er is tusschen die beide werken een zekere verwantschap, maar er zijn daarnaast nog heel wat belangrijke verschillen. De verwantschap zelf zie trouwens veel dieper dan bij een eenvoudige navolging het geval zou zijn.

    Maar laat ik eerst wat vertellen van dien Vriend Fritz. Het boek is indertijd een groot succes geweest en, naar ouderen mij vertellen, ook in Nederland veel gelezen; thans is het van den lectuurshorizon der zoogenaamd litterair ontwikkelden verdwenen. In zekeren zin vormt de roman ook een belangrijk cultuurhistorisch en zelfs politiek-historisch document: de held is namelijk een Duitscher, het tooneel der actie is de Rijnpalts; de geschiedenis speelt in het jaar 1840 en is geschreven in den tijd van het tweede keizerrijk, in de periode dus dat er over den strijd om Frankrijks "natuurlijke" grenzen en om de annexatie van een gedeelte van het Rijnland tal van boeken, brochures en courantenkolommen vol geschreven werden.

    Na '70 zal Erckmann-Chatrian een heele serie patriotische en ten deele fel anti-Duitsche romans schrijven; in de jaren '60 echter is Fritz nog zijn vriend, zijn zeer goede vriend. Dit Fritz dan is een vrijgezel en rentenier uit het keine stadje Huneburg in de Paltz, niet ver van Landau, groote zorg besteedt hij aan zijn wijnkelder en is ook zeer gelukkig een uitstekende keukenmeid van zijn moeder te hebben geërfd. Verder houdt hij ook van bier — vooral Märzenbler — en van gezellige kameraden. Een enkele maal drinkt hij wel eens te veel bier en daar bier zoo enorm veel water bevat is het voor de gezondheid veel verderfelijker dan goede wijn.

    Soms overkomt het hem zelfs van eerst veel wijn en daarna veel bier te drinken. Dit was bv. het geval op het lentefeest van 1840. Ieder jaar viert Fritz namelijk een lentefeest; dan komt de Zigeuner Josef met zijn orkest; een paar vrienden uit het stadje worden uitgenoodigd. Josef zit mee aan tafel, de oudste wijnen worden voor den dag gehaald en de meid moet dien dag extra-goed koken; na het diner wordt koffie gedronken en Kirschenwasser en na deze laatste plechtigheid binnenshuis, begeeft men zich naar Het Groote Hert op de markt, waar nog menig glas bier wordt geledigd.
    Zoo gebenrde dus ook in 1840, maar den volgenden dag moest Fritz dan toch constateeren, dat een menseh er niet goed aan doet zooveel bier te drinken. Hij besloot met zijn kater buiten de stad te gaan wandelen en op bezoek te gaan bij een zijner pachters. Het toeval nu wilde, dat die pachter een lief dochtertje had van zeventien jaar. Fritz, de verstokte vrijgezel, werd verliefd. Aanvankelijk gaf hij zich veel moeite om die belachelijke neigingen van zijn hart tegen te werken — wat zouden de kameraden wel zeggen — maar ten slotte werd het hem te sterk; hij liét zich drijven op een roze wolk van echt Fritzische sentimentaliteit en het slot was een huwelijk.

    Een wat luidruchtige levensvreugde en eene ten slotte nog sterker blijkende sentimenteele romantiek, zijn dit niet de bestanddeelen van Pallieter? Daar komt nog bij dat het Lier van 1910 net zoo 'n stadje is als het Huneburg van 1840. Inderdaad de Ami Fritz lijkt wel een oudere broer van onzen Lierschen vriend.
    Maar geen geestelijke vader en nog minder een model. De verwantschap zit, zooals wij reeds zeiden, veel dieper. Men zou hier met een eenigszins pedant woord misschien wel kunnen spreken van een gemeenschappelijken socialen ondergrond. Erckmann-Chatrian, evenals Timmermans, is in verzet gekomen tegen wat men cultuur noemt. Het is het eeuwige protest van de rust van het natuurgeworden verleden tegen de koorts van het cultuurveroverende heden: het is de roman van den Romein Tacitus, die de Germanen verheerlijkt en van de achttiende-eeuwsche dames en heeren, die wel herdertjes en herderinnetjes zouden willen zijn en spoedig zullen gaan dweepen met de helden van Ossian. In de negentiende eeuw echter neemt dit protest bij zeer velen den socialen vorm aan van de verheerlijking van het ambacht, in tegenstelling met den fabrieksarbeid of van een verheerlijking der kleine stad, centrum van gemoedelijke deugd en vroolijke gezelligheid in tegenstelling met de groote stad.

    Huneburg is het centrum van 's werelds geluk voor den Franschman Erckmann-Chatrian en Lier is, drie kwarteeuw later, een hemel op aarde voor den Vlaming. Felix Timmermans, die plotseling genoeg krijgt van al die cultuur, waar de litteraire en artistieke vrienden uit Antwerpen steeds groote betoogen over opzetten. Hij zal nu eens toonen hoe men in Lier weet te leven ! En sindsdien is Lier een Nederlandsch Huneburg geworden en kan men Huneburg voortaan een Fransch Lier noemen, al ligt het dan ook buiten Frankrijks grenzen. Er is een zeker parallelisme tusschen de beide werken; er is misschien een gemeenschappelijke geestelijke achtergrond, maar meer niet. Pallieter is ongetwijfeld een volkomen zelfstandige artistieke schepping. Naar wij thans meenen — maar misschien missen wij nog het noodige perspectief — van heel wat grooter artistieke waarde dan L'Ami Fritz, al is dat ook een aardig-gemoedelijk, frisch boek.

    Er zijn trouwens nog andere litteraire wer ken, voortgekomen uit diezelfde geestesge steldheid; wij noemen hier slechts Claude Telliers meesterstukje: Mon oncle Benjamin. Wie goed zoekt vindt misschien wel een heele Pallieterfamilie in de wereldliteratuur der negentiende eeuw. Dat de Vlaamsche Pallieter eerst in onze twintigste eeuw verschenen is, mag niet wonderlijk heeten, daar toch de Vlaamsche geestelijke wereld ook thans nog zeer bepaald klein-burgerlijk en dus begin-negentiendeeuwsch is.
    Het zeer bijzondere succes van het boek is misschien wel voor een deel te danken aan dat min of meer archaïstisch karakter. Toen Erckmann-Chatrian schreef leefde de groote meerderheid der menschen nog in of vlak bij honderden Huneburgs; het Pallietersche Lier echter is voor de millioenen — en millioenen groote — stadsbewoners waarlijk een allercurieuste rariteit geworden.

    *************

    10-06-2015 om 00:00 geschreven door Mon

    0 1 2 3 4 5 - Gemiddelde waardering: 0/5 - (0 Stemmen)
    >> Reageer (0)


    Foto

    Archief per maand
  • 05-2023
  • 11-2022
  • 10-2022
  • 08-2022
  • 07-2022
  • 05-2022
  • 04-2022
  • 03-2022
  • 02-2022
  • 01-2022
  • 12-2021
  • 11-2021
  • 09-2021
  • 08-2021
  • 07-2021
  • 06-2021
  • 04-2021
  • 03-2021
  • 02-2021
  • 01-2021
  • 11-2020
  • 10-2020
  • 08-2020
  • 07-2020
  • 06-2020
  • 05-2020
  • 04-2020
  • 03-2020
  • 01-2020
  • 12-2019
  • 11-2019
  • 10-2019
  • 07-2019
  • 06-2019
  • 05-2019
  • 03-2019
  • 12-2018
  • 11-2018
  • 09-2018
  • 08-2018
  • 07-2018
  • 05-2018
  • 04-2018
  • 03-2018
  • 07-2017
  • 06-2017
  • 05-2017
  • 04-2017
  • 03-2017
  • 02-2017
  • 01-2017
  • 10-2016
  • 09-2016
  • 08-2016
  • 07-2016
  • 06-2016
  • 04-2016
  • 03-2016
  • 02-2016
  • 12-2015
  • 11-2015
  • 10-2015
  • 09-2015
  • 08-2015
  • 06-2015
  • 04-2015
  • 03-2015
  • 02-2015
  • 01-2015
  • 11-2014
  • 10-2014
  • 09-2014
  • 08-2014
  • 07-2014
  • 06-2014
  • 05-2014
  • 04-2014
  • 03-2014
  • 02-2014
  • 01-2014
  • 12-2013
  • 11-2013
  • 10-2013
  • 09-2013
  • 08-2013
  • 07-2013
  • 06-2013
  • 05-2013
  • 04-2013
  • 03-2013
  • 02-2013
  • 01-2013
  • 12-2012
  • 11-2012
  • 10-2012
  • 09-2012
  • 08-2012
  • 07-2012
  • 06-2012
  • 05-2012
  • 04-2012
  • 02-2012
  • 01-2012
  • 12-2011
  • 11-2011
  • 10-2011
  • 09-2011
  • 08-2011
  • 07-2011
  • 06-2011
  • 05-2011
  • 04-2011
  • 03-2011
  • 02-2011
  • 01-2011
  • 12-2010
  • 05-2010
  • 03-2010
  • 02-2010
  • 04-2009
  • 09-2008
  • 06-2008
  • 03-2008
  • 02-2008
  • 12-2007
  • 10-2007
  • 06-2007
  • 05-2007
  • 03-2007
  • 02-2007
  • 01-2007
  • 11-2006
  • 10-2006
  • 09-2006
  • 08-2006
  • 07-2006
  • 05-2006
  • 04-2006
  • 01-2006
  • 05-1982


    E-mail mij

    Druk op onderstaande knop om mij te e-mailen.


    Gastenboek

    Druk op onderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek


    Blog als favoriet !

    Over mijzelf
    Ik ben Mon Van den heuvel
    Ik ben een man en woon in Lier (België) en mijn beroep is op pensioen.
    Ik ben geboren op 19/06/1944 en ben nu dus 79 jaar jong.
    Mijn hobby's zijn: Felix Timmermans - Geschiedenis van Lier in de ruimste zin genomen.

    Een interessant adres?

    Mijn favorieten websites
  • Thuispagina Louis Jacobs
  • Guido Gezelle
  • Ernest Claes Genootschap
  • Oscar Van Rompay
  • Felix Timmermans Genootschap
  • Schrijversgewijs
  • Kempens erfgoed

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto

    Foto


    Blog tegen de regels? Meld het ons!
    Gratis blog op http://blog.seniorennet.be - SeniorenNet Blogs, eenvoudig, gratis en snel jouw eigen blog!