De wandeling.
We zijn ondertussen met GR412 al aanbeland in Warnant-Dreye, in Haspengouw, dus volop in landbouwgebied. GR412 is dan wel de Sentier des terrils, maar terrils zijn er in de verste verte niet te bespeuren. En toch is het landschap hier grotendeels vlak en dat verklaart meteen de zwakte van dit stukje GR: er valt zo goed als niets te beleven en een ruilverkaveling oude stijl heeft hier het hele gebied zo goed als volledig verknoeid, met lange, rechte, brede betonwegen, helemaal in de geest van de toen geldende gebruiken. Misschien herken je het wel op deze kaart of op deze… Als wandelaar is dit niet meteen wat je zoekt, zeker als je denkt een GR te volgen, maar die lijdt hier onder een verschijnsel dat ik al eerder aankaartte: langeafstandswandelpaden uitzetten rond een bepaald concept is gevaarlijk, omdat je soms lange afstanden moet overbruggen die helemaal niet in het (GR-)concept passen. Dat is zeker het geval vandaag: we stappen net geen 13 km en de TWQ bedraagt… 7%. Onverharde wegen zijn hier een zeldzaam goed en we mogen af en toe wel eens rond een bos(je) stappen, maar nooit er doorheen. Onze score lag dan ook laag: 6/20. De typische dorpjes met de opvallende namen konden daar niets aan veranderen.

De bewegwijzering is oké, behalve op één punt: in de buurt van Verlaine kruisen GR412 en GR579 elkaar en dat is zeer onvolledig aangeduid ter plaatse. Een wandelboom of een van die handige plaatjes die de Waalse GR gebruiken, zou hier zeker niet misstaan!

De Chapelle Notre-Dame de la Salle onder een indrukwekkende treurwilg.

Een andere Onze-Lieve-Vrouwekapel (Notre-Dame des Douleurs) bij het naderen van Dommartin.

Meer foto's vind je op deze plaats.

Het weer.
Zwaar bewolkt, 14° en een zwakke wind (2 Bf). Herfst…

De stafkaarten.
41/7-8 Saint-Georges-sur-Meuse (2020)

Hoe we er geraakten.
We hebben al eenvoudiger verplaatsingen gemaakt, maar uiteindelijk kwam voor de heenreis een verbinding via Statte uit de bus (!). Statte is voorlopig nog redelijk gemakkelijk te bereiken uit Brussel met de IC Brussel - Liège-Saint-Lambert en de bus passeert op een vijftal minuten van het station. Zo vermijden we een overstap in Huy, waar bus 145 niet langs het station komt: we zouden naar de overzijde van de Maas moeten stappen om de 145 te nemen. Voor de terugreis suggereren de apps allerlei complexe verbindingen, soms met meer dan één bus, maar een verbinding via Liège springt er qua eenvoud bovenuit. Bus 85 brengt ons naar Liège-Saint-Lambert, maar deze keer is de verbinding via Leuven veruit de beste.

Een beetje geschiedenis.
Dommartin betekent echt niets en toch duikt het op in de dienstregeling van de tram die Jemeppe-sur-Meuse verbond met Hannut, vaak met overstap in Omal. Je moet wel goed zoeken: later wordt Dommartin wel opgenomen in de gemeentelijst, maar bijvoorbeeld in 1935 moet je het onder Saint-Georges-sur-Meuse gaan zoeken. In het spoorboekje van 16.05.1935 herbeleven we het moment waarop de reizigersdienst tussen Fexhe-le-Haut-Clocher en Horion-Hozémont werd opgeheven. Nader onderzoek op de topografische kaarten uit die tijd toont inderdaad een driehoek in Horion, waarvan één tak richting Fexhe liep. Het deel dat ons vandaag interesseert, kwam er in 1905, werd zelfs geëlektrificeerd in 1944 maar verdween uiteindelijk toch in 1959.
Op dat ogenblik prijkt Dommartin al een tijdje in de gemeentelijst, na de verbussing in tabellen 1064 en 1087. Die 1064 behelst bus 86 Verlaine - Jemeppe-sur-Meuse - Liège, 1087 verwijst naar lijn 85 Liège - Huy - Omal. Eindpunt in Liège was het busstation van de Place X. Neujean.
Maar wat echt verwonderlijk is: vandaag bedienen beide lijnen nog altijd Dommartin, zij het dat de terminus in Liège nu op de Place Saint-Lambert ligt. Ik vermoed dat er maar weinig buslijnen zijn die quasi ongewijzigd meer dan een halve eeuw stand hebben gehouden. Zelfs de tram (april 2025) heeft daar niets aan veranderd.

Een uittreksel ui het spoorboekje van 1935. De tram reed ten zuiden van het dorp, de Rue du Vicinal herinnert eraan.

De verbinding.

* Statte Église
** Warnant-Dreye Église

*** Dommartin Église
**** Liège Cadran

En wat we beleefden.
Eerlijk, doodsangsten hebben we NIET doorstaan, maar vandaag heeft de NMBS ons toch weer getrakteerd op een allegaartje van zenuwslopende tekortkomingen. Op een bepaald moment waren we ervan overtuigd dat een taxi onze dag zou moeten redden.
Het begint al in Halle: S 3457 staat dan wel al klaar in het station, maar maakt geen aanstalten om te vertrekken - zou het kunnen dat er geen tbg is? De trein zal uiteindelijk met 20 minuten vertraging rijden en stranden in Meiser… Maar dat betekent wel dat het gros van de reizigers mee moet met "onze" S 3356. Die rijdt al met 4 minuten vertraging vanaf Halle en in ongeveer elke halte komt daar een minuut bij. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat de druk van de hoger uitgevallen toevloed aan reizigers daar debet aan is. En ja, dat is verre van alles hier in 'alle: een IC naar Turnhout houdt het in Tubize voor bekeken, de IC naar Binche is afgeschaft na problemen in Tielen en de IC naar Quiévrain rijdt met bijna 20 minuten door problemen in Wezemaal. Het is me het dagje wel…) De toenemende vertraging van S 3356 doet ons nog niet echt in paniek slaan - we hebben 16 minuten overstaptijd - maar verdwijnt helemaal als we merken dat de aansluitende IC 2408 ook met aanzienlijke vertraging rijdt. Nu is het weer de aansluiting in Statte die in het gedrang komt, maar eigenlijk kan de rit naar Statte moeilijk beter verlopen dan vandaag: we vertrekken in Brussel-Luxemburg met 26 minuten (met een aansluiting trein/bus van 28 minuten in het verschiet), maar in Ottignies is de vertraging al geslonken tot 22 minuten. Voorbij Ottignies gaan we op tegenspoor om de L 6259 in te halen en voorbij te rijden en hetzelfde scenario herhaalt zich nog eens met L 4959 tussen Namur en Andenne. Hoe de reizigers van die L-treinen zich daarbij voelen??? Maar wij komen wel met 19 minuten vertraging aan in Statte en dus is de aansluiting gered.

De bus van lijn 145 naar Waremme heeft wat vertraging maar met amper 2 minuten vertraging in Warnant-Dreye kunnen we niet klagen. Tot hier zijn we de enige reizigers…

Dat is dan wel anders in de bus van de terugrit: als we instappen heeft die al een tiental reizigers mee en bij de halte Bierset Cimetière raakt de bus helemaal vol: blijkbaar is hier een asielcentrum in de buurt? We halen Liège Cadran uiteindelijk met maar 10 minuten vertraging en dat kan gezien de complete chaos daar, lees stilstand, rond deze halte een wonder heten. Sinds onze laatste keer is Liège-Saint-Lambert grondig vernieuwd: zeker boven de perrons is het onherkenbaar praktisch geworden.

We hadden wel al ingecalculeerd dat we de eerste theoretische aansluiting van 10 minuten niet zouden halen. Het is overigens maar 10 minuten extra wachten, maar dat betekent wel dat we niet meer meekunnen met de IC naar Kortrijk - die vertrekt op het moment dat de S-trein de Guillemins binnenrijdt, en dus wordt het IC 539 naar Oostende. Alleen voor Brussel-Noord is het wat treuzelen, maar we halen met overschot IC 1939 die vandaag uit Brussel-Noord vertrekt en dus al klaarstaat. De trein heeft bij de heenrit (uit Mons) zoveel vertraging opgelopen, dat de bediening van de luchthaven is geschrapt. De samenstelling met rijtuigen uit Hasselt lijkt nu wel zeker definitief. In Lot gaan we op tegenspoor en we maken ons op voor het derde inhaalmanoeuvre van de dag: deze keer is het de S-trein naar Braine-le-Comte die we in Buizingen inhalen.

De treinlectuur.
Patrice JEAN, Le parti d'Edgar Winger.
Willem Frederik DAEM, Tekens van leven.

De uitspraak van de week kwam van Lia van Bekhoven. Ze vindt het akelig dat we zomaar accepteren dat politici ronduit liegen. Hallo, Donald, hallo Caroline, hallo George Louis en je kunt het lijstje bijna dagelijks aanvullen…

Uitgedrukt…
Distelen maaien is distelen zaaien, distelen steken is distelen kweken… waarmee de boer lang geleden zijn machteloosheid tegen de distels uitsprak. Tegenwoordig is die trouwens niet langer vogelvrij, maar vrij tout court.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.