De wandeling.
Toen Becel en Vitelma zo rond 1980 dreven op de cholesterol- en gezondheidshype bracht Vitelma twee sets wandelingen uit onder de titel De mooiste wandelwegen van België. Ik weet het niet meer precies, maar ik vermoed dat je punten moest sparen, die je dan kon opsturen naar Vitelma. Zalige tijd zonder inloggen, gebruikersnamen en wachtwoorden.
Wij stappen vandaag een korte wandeling van 6 km in Hotton, die in de map de naam Junglewandeling krijgt, wat op zijn zachtst sterk overdreven is, al kan het dat een bospad er in die tijd wat verwilderder bijlag dan vandaag. De TWQ bedraagt amper 22%, maar voor de rest stap je over rustige asfaltwegen, o.a. door het in de stille zon badende Menil-Favay. Ideaal voor wie een niet te lange maar toch pittige wandeling zoekt, die je in iets meer dan een uur kunt doen.

Foto's en kaartje.

Je stapt meteen uit de vallei van de Ourthe en dan krijg je natuurlijk indrukwekkende vergezichten.

De erg rustige Ourthe heeft zich al helemaal aangepast aan deze uitzonderlijke februarimaand.

Het weer.
Frisse nachten en aangenaam warme dagen: mocht het weer heruitgevonden moeten worden, dan zou dit een erg bevredigend resultaat zijn. Zo goed als helder, bovendien.

De stafkaarten.
55/5N Hotton (of 55/5-6 Rendeux: in 2018 vernieuwd)

Hoe we er geraakten.
De meest voor de hand liggende oplossing zou de trein naar Melreux-Hotton zijn, met dan twee keer 2 km stappen langs de toch niet erg aangename hoofdweg. En dus zoeken we een oplossing met de bus, die ons pal aan de brug over de Ourthe brengt. Voor de heenreis gaat het snel als we al vanuit Marloie de bus van lijn 11/2 nemen, voor de terugreis kiezen we voor de rest van de reisweg van de 11/2 met overstap op de trein in Melreux-Hotton.

Een beetje geschiedenis.
Hotton lag destijds aan twee tramlijnen die allebei vertrokken aan het station van Melreux: de lijn Melreux - Manhay - Comblain-la-Tour en de lijn Melreux - La Roche. Beide lijnen werden verbust in de jaren 1950: die naar La Roche in 1958, die naar Manhay in 1954. Het gedeelte Manhay - Comblain-la-Tour was al verdwenen in 1948.
Onze aandacht gaat vandaag in de eerste plaats uit naar de lijn naar Manhay, en dan zelfs maar zijdelings. In het busboekje van 01.06.1975 vind ik voor het eerst een verbinding Melreux - Marloie terug, met lijnnummer 11, zoals de lijn naar Manhay. Ze lijkt echter geenszins op de huidige verbinding tussen Marloie en Melreux: de lijn bedient Petit-Han, Somme-Leuze, Grande Eneille, Noiseux, Baillonville en Marche. De verbinding via Bourdon - de onze van vandaag - vind ik voor het eerst terug in het boekje van 01.06.1980.
In het busboekje van lijn 11 dat op 01.09.1991 verschijnt, vinden we niet minder dan 8 varianten of uitbreidingen van lijn 11 terug. Tabel 994/2 slaat terug op de huidige lijn 11/2, weliswaar nog altijd zonder toevoeging en dus gewoon als 11. Op dat moment - en tot op vandaag - rijden veel bussen van deze verbinding vanuit Melreux verder onder lijnnummer 13 naar La Roche. Opvallend zijn de "soldatenritten" op zondagavond, naar het legerkamp van Marche.
Het boekje van 24.10.1994 schept voor het eerst enige klaarheid in het uitgebreide aanbod van lijnen 11. Op dat ogenblik krijgt de lijn Marloie - Marche - Bourdon (met af en toe bediening van Verdenne en Marenne) de aanduiding die ze ook vandaag nog draagt: 11/2. Je vraagt je toch af of het niet allemaal wat overzichtelijker zou kunnen, zeker als je weet dat er naast de aanduidingen met cijfers (11/2 - 3 - 5 - 7 - 9) ook nog proxibussen rijden die aangeduid worden met 11a-b-d-e-f en g.

De verbinding.

En wat we beleefden.
We zijn eigenlijk naar Halle gekomen om IC 3208 te nemen, maar de S 1558 zit daar amper enkele minuten voor en dus rekenen we er min of meer op dat we die kunnen nemen. Maar de S is duidelijk op de sukkel, en dus zal hij achter de IC rijden. Die rijdt perfect op tijd, al is hij te sterk bezet om goed te zijn. De enige break heeft een groep van een 30-tal scholiertjes mee en met de extra reizigers in Edingen en Halle (door de vertraging van de S-trein) is de 100% bezetting overschreden.
Anders zal het zijn in IC 2108 die al aan het perron staat. Het zal een erg stipte rit worden, met een dubbele controle, eerst van de treinbegeleider en kort daarna door een TICO. Van de treinbegeleider krijgen we nog te horen dat we in Marloie over moeten stappen en dat onze trein op perron 1 komt. Al weten we op dat moment al dat we die trein niet nodig zullen hebben.

De bus van lijn 11/2 brengt ons zonder veel problemen naar Hotton. In Marche is de dienstregeling iets te krap, maar eenmaal buiten Marche is er geen probleem meer. Ik hou een en ander in het oog want voor de terugreis hebben we maar 6 minuten overstaptijd in Melreux.

De terugreis verloopt op dezelfde manier: dat kan ik volgen met de nieuwe app van de TEC: eerst wat vertraging in Marche, maar probleemloos op tijd in Melreux. Beide bussen (4535 en 4538) worden waarschijnlijk ingezet vanuit de stelplaats Marloie, maar als iemand dat kan corrigeren: graag! Het is spijtig dat er geen betrouwbare of recente stelplaatsverdelingen op het net te vinden zijn.

De L uit Liège rijdt stipt, en langere tijd zal het ernaar uitzien dat ook de IC 2137 stipt zal blijven. Alleen in Ottignies wordt wat vertraging gemaakt: de trein komt erg traag op spoor 1 aan - sporen 2 en 3 zijn buiten dienst wegens werken - en het duurt ook weer lang voor we tegen de voorziene 130 km/u kunnen rijden. Nu, meer dan 2 minuten vertraging kost het ons niet.

En om het riante plaatje van vandaag te vervolledigen: ook S 3587 is zo goed als stipt. In Mouterij stapt iemand op met een plooifiets en een dame met kinderwagen haalt ook nog net haar trein. Meteen is het platform tussen eerste en tweede klas nog nauwelijks te gebruiken om in- en uit te stappen. Beide verdwijnen in Moensberg. Gelukkig hebben deze treinstellen een soort multifunctionele ruimte. Zeker de fietser die vermoedelijk een habitué is, zou dat al lang uitgevist moeten hebben.

De treinlectuur.
Karl MAY, Winnetou en de goudzoekers.
Jos PIERREUX, Niets erger dan spijt.

Een scheutje oprisping.
Het echte probleem van het onderwijs is niet de administratieve last, maar wel dat 2 à 3 echelons het parapluutje openen en steeds weer directieven uitvaardigen die ten slotte altijd door de leerkracht in daden omgezet moeten worden. Met elk echelon komen er wat verplichtingen bij, die de betrokkene eventueel uit de wind kan zetten.

Een verkneukelinkske.
Onlangs nog gehoord: Goeden nacht en wel te rusten, van de destijds (jaren 1940-50) erg populaire Nederlandse zanger Bob Scholte. Het is toch wel een erg onverwacht nummer, want het is de AVRO die zijn luisteraars goede nacht wenst. Wat was de radio toch een bijzonder gezinsvriendelijk medium, dat in zo goed als elke huiskamer op bezoek kwam, zonder de opdringerigheid van de TV, en dat absoluut niet de behoefte voelde om ook na middernacht nog uit te zenden. En dan dat groene oog dat onbekende, verre werelden opriep!

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

26-02-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
We combineren vandaag een rode en een gele wandeling die vertrekt aan het kasteel van Wurfeld, d.w.z. voor ons OV-gebruikers aan de halte Maaseik Wurfeld. De wandelingen vonden we in een box Wandelen in Limburg die 8 streekkaarten bevat, goed voor 2000 km wandelplezier. Het is een onverwacht goede tocht geworden van bijna 13 km met een TWQ van 73%. Dat we door 2 natuurgebieden gingen (Schotshei en Jagersborg) verklaart dat laatste hoge cijfer. We stapten vaak over goede onverharde wegen, nu eens door bos, dan weer door een meer open landschap, waarin beken en sloten een belangrijke rol spelen. Zo belangrijk dat we onderweg zelfs langs 2 bakstenen bruggen kwamen die door het water van de Kleine Beek (of was het het Zwartwater of de Witbeek?) danig ondermijnd waren. Gelukkig moesten we over geen van beide: de eerste was voor drie vierde ingestort, de tweede was minder beschadigd, maar ze waren sowieso allebei verboden.
Foto's en kaartje.

Het Engerhof is vrij gaaf gebleven. Nu nog eens een dekzeil in camouflagekleuren op de kop tikken…

Het weer.
Zwaar bewolkt en tot twee keer toe zelfs het spatje regen van Frank de Boosere, gelukkig zonder enige boosaardigheid.

De stafkaarten.
18/7Z Maaseik - 26/3N Rotem (of 18/7-8 Kinrooi-Maaseik en 26/3-4 Dilsen-Stokkem, voorlopig nog in een oudere versie)

Hoe we er geraakten.
Omdat de halte Maaseik Wurfeld bediend wordt door de lijnen 14 en vooral 302 drong het zich op dat we een van die lijnen zouden gebruiken. Lijn 302 loopt van Geel via Leopoldsburg naar Maaseik en biedt een aantal mogelijkheden, zoals een verbinding via Geel (Halle - Herentals, Herentals - Geel per trein), via Leopoldsburg en zelfs via Maaseik dat we dan vanuit Genk of Hasselt konden bereiken. Zelfs lijn 18a bood overstapmogelijkheden op lijn 302 onderweg, maar uiteindelijk kozen we voor de eenvoudigste oplossing: Halle - Brussel-Zuid, Brussel-Zuid - Hasselt, Hasselt - Leopoldsburg (3 treinen) en dan bus 302. Dat levert een respectabele reistijd op van 3 à 4 uur, vooral door de overstappen, die wel geruststellend ruim waren.

Onze tegenligger wordt uitgevoerd met een gelede bus 2214.

Een beetje geschiedenis.
Ik zou het natuurlijk nog eens kunnen hebben over spoorlijn 21A Hasselt - Maaseik: we kruisten de oude bedding die nu een ruim bemeten fietspad is geworden. Gelukkig zien meer en meer ontwerpers in dat dit geen ideale wandelwegen zijn.

Buslijn 302 is eigenlijk van relatief recente datum. (Hoe ouder je wordt, hoe sneller alles van relatief recente datum wordt…) We vinden lijn 302 voor het eerst terug in het spoorboekje van 22.05.1966 als Antwerpen - Hechtel - Hamont. Het was een van die langeafstandsbuslijnen die de NMBS onderbracht bij de aanvullende buslijnen, waarvan hier reeds meerdere malen sprake is geweest. Vanaf 26.05.1968 veranderde de reisweg: eindpunt was niet langer Hamont maar wel Bree. Het niet denderende aanbod werd op dat ogenblik ook lichtjes uitgebreid, maar dit type buslijnen reed zelden of noiit volgens een gecadanceerde dienstregeling.
Vanaf 22.05.1977 vinden we (alle) buslijnen terug in de busboekjes van de NMVB. De dienstregeling zelf werd niet gewijzigd. Op 29.05.1983 valt een erg late zondagrit weg.
Met de komst van het IC-IR-plan van de spoorwegen wordt ook het busnet hertekend. Lijn 302 verbindt voortaan Geel via Leopoldsburg met Maaseik. De sneldienst verdwijnt, er komt wel een gecadanceerde 2-uurdienst, ook op zaterdag en zondag.
Maar dan gaat het snel bergaf: op 01.07.1991 wordt de zaterdagdienst volledig afgeschaft, op zondagavond blijft één rit rijden, uit Maaseik om 19:15, maar alleen als er op de maandag les gegeven wordt aan de KUL. In 1998 gaat deze rit nog 2 uur vroeger rijden.
De laatste gegevens waarover ik beschik dateren van 30.06.2003. De toestand van 1991 houdt stand.
Tegenwoordig wordt er van maandag tot zaterdag een uurdienst gereden, op zondag rijden nog 5 ritten met een 2-uurinterval. Vermoedelijk is dit de toestand die ontstond met de invoering van de basismobiliteit, al zal het uitdunnen van de zondagdienst waarschijnlijk van recentere datum zijn, toen De Lijn verplicht werd alle vroege en late zondagdiensten af te schaffen.

De verbinding.

En wat we beleefden.
We vertrekken zoals wel vaker met IC 3207 uit Halle, uiteraard omdat dit de eerste trein is waar we met een seniorenbiljet op mogen, maar ook omdat die meestal toelaat onze uitstap enigszins handig te plannen, met een niet al te late terugreis. Die trein is bovendien, zoals vandaag, ook nog vrij regelmatig. De IC 2208 is dat minder. Je vraagt je af waar zo een trein - ondanks stipt vertrek in Gent-Sint-Pieters - toch nog vertraging kan oplopen. Zo staan we toch wel vrij lang stil in Brussel-Zuid, waar we met 6 minuten vertraging vertrekken. In Brussel-Centraal tekenen we al 10 minuten op, in Brussel-Noord nog 8. Dan lijkt het erop dat de vertraging geleidelijk ingelopen zal worden (Aarschot +4, Diest +2) maar dat is zonder Hasselt gerekend. Blijkbaar is het vlot binnenrijden van dit station op dit moment van de dag een onoverkomelijk zware opdracht, zodat we uiteindelijk toch weer met 6 minuten vertraging aankomen. Een probleem is dat niet: de aansluiting met IC 4432 naar Leopoldsburg vormt geen enkel probleem. Deze trein zal wel de hele weg stipt rijden.

In Leopoldsburg staat onverwacht veel volk op de bus te wachten: leerkrachten hebben er hun inburgeringstaak ter harte genomen en daar heeft de bus nemen blijkbaar ook zijn plaatsje in. Terecht. Wij vinden wel nog gemakkelijk een plaatsje voor een busrit die bijna een vol uur zal duren, wat in Vlaanderen toch wel eerder uitzondering dan regel is. Het is knap dat de chauffeur ons na 57 minuten rijden precies op tijd aan de halte Wurfeld kan deponeren.

Voor de terugrit halen we een bus vroeger dan de voorziene. Dat heeft als aangenaam neveneffect dat we nu wel tijd zullen hebben om een bezoekje te brengen aan het stationsbuffet van Leopoldsburg, in het kader van een diepgaande studie van klassieke stationsbuffetten - grapje… De chauffeur van deze bus is er een van de soort die je meteen duidelijk maakt dat je welkom bent in zijn bus. Zo hebben we het graag. Dat we hem hebben kunnen halen heeft te maken met zijn 5 minuten vertraging die we dankzij haltelink hebben zien aankomen. Jammer genoeg zal deze schitterende app op 1 mei ophouden te bestaan. Bedankt, Simon, voor enkele jaren keurige informatie! De dienstregeling van deze bus is net iets ruimer: de vertraging wordt geleidelijk ingelopen en we komen zelfs iets te vroeg aan in Leopoldsburg.

Twee van de drie treinen van de terugrit hebben weer van die vervelende vertragingen tussen 5 en 10 minuten. IC 4417 heeft drie minuten langer dan voorzien stilgestaan in Mol (ontkoppeling?) en is daar vertrokken met 10 minuten vertraging. In Leopoldsburg zijn dat er nog altijd negen, in Hasselt nog acht. En ook IC 2241 die ons naar Brussel moet brengen rijdt met vertraging: ondanks 8 minuten voorziene stilstand vertrekt de trein er met de 7 minuten vertraging waarmee hij is aangekomen. (IC 4440 vertrekt op het moment dat de 2241 aan het perron komt - een uurtje wachten moet verteerbaar zijn voor de treinreiziger. Of dit de stiptheid echt vooruit helpt is een andere kwestie. De helft van onze treinen had vandaag vertraging - veel erger kan het toch niet worden?
Overigens herhaalt het scenario van vanmorgen zich: in Aarschot vertrekt de IC nog met 3 minuten vertraging, maar van voor Schaarbeek wordt er al erg langzaam gereden, zodat we toch nog met 6 minuten vertraging in Brussel-Noord aankomen. Ei zo na missen we dus de aansluiting met IC 1741. Die bestaat uit de ene break 313: de helft van de eersteklasafdeling is verduisterd door graffiti. Maar we komen wel stipt in Halle aan. Ondanks een stiptheidsscore van 50% is onze dag deze keer wel verlopen zoals gepland.

De treinlectuur.
Karl MAY, Winnetou en de goedzoekers. Jeugdsentiment, weet je wel…
Jos PIERREUX, Niets erger dan spijt.

Een scheutje oprisping.
Gelukkig zijn we zo geoefend in het lezen van ondertitels bij Engelse, Duitse, Franse, Zweedse films dat we ook moeiteloos Vlaamse reeksen en films kunnen volgen als we de ondertiteling aanzetten.

Een verkneukelinkske.
Everzwijn dat In Bokrijk een fietser verwondde, was aangeschoten. Dat zou je eerder van de fietser verwachten.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

21-02-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
We stappen vandaag nog eens een dikke 14 km langs de Via Gallia Belgica, een Compostelaroute, waarvoor in samenwerking met de Waalse GR's een topogids is uitgegeven. We stappen van Thieu (waar we de vorige keer landden) naar Estinnes-au-Mont, in de buurt van Binche, door een landschap dat opnieuw bepaald wordt door de vele terrils die hier de geschiedenis van de streek verbeelden. De TWQ ligt met 24% laag; dat wordt bepaald door de minder interessante begin- en eindkilometers. Tussenin staan wel enkele mooie, halfverharde en dus ondanks de regen van de voorbije dagen erg goed begaanbare veldwegen op het menu. En voor wie houdt van weidse, rurale landschappen is een groot deel van de route erg interessant. Zoals ik al vaker heb aangestipt is dit misschien niet dé streek om te wandelen, maar anders kom je hier nooit en dat maakt ze toch interessant. Nog even dit: we kruisen of lopen langs de Haine, de Princesse en de Ruisseau d'Estinnes, alle drie in betonnen keurslijven gedrongen die klaarblijkelijk nog stammen uit een tijd waarin men nog niet wist dat snelle waterafvoer de problemen met wateroverlast alleen maar verschoof, niet oploste.

De streek ademt een ongelooflijke landelijkheid uit, al is er altijd wel ergens een terril te zien.

Meer foto's vind je hier. En het kaartje bevindt zich op deze plaats.

Het weer.
Onvoorstelbaar: op wat cirrus na heldere lucht, bij onwaarschijnlijk zachte temperaturen.

De stafkaarten.
46/1S La Louvière - 46/5N Péronnes - 46/5S Binche (of 46/1-2 La Louvière - Seneffe en 46/5-6 Binche - Morlanwelz - geen van beide vernieuwd)

Hoe we er geraakten.
Als de mogelijkheid om terug te keren uit een ander station door kortzichtige marketeers niet was afgeschaft, dan zouden we vandaag vrij eenvoudig hebben kunnen kiezen voor een heenreis naar Mons en een terugreis uit Binche, maar ondertussen zijn we alweer een jaar verder en blijkt de tactiek van de verschroeide aarde eens te meer te lonen: als je lang genoeg wacht, ebt de commotie weg en krijg je toch je zin. Het was dus even zoeken vandaag hoe we toch met een seniorenbiljet konden reizen zonder een extra traject aan te kopen: de ligging van Thieu maakte het ons bovendien niet zo gemakkelijk. Uiteindelijk werd het een heenreis via La Louvière (maar zie verder) en een terugreis uit Mons, beide mogelijk met een biljet Halle - Thieu.

Een beetje geschiedenis.
Ik had er zelf nog nooit bij stilgestaan, maar Estinnes is altijd vrij goed bediend geweest door het OV. Belangrijk daarin zijn 3 spoorlijnen (1 treinverbinding en 2 tramlijnen) die elkaar een goeie kilometer buiten het centrum van Estinnes-au-Mont troffen bij het spoorwegstation, dat trouwens nog altijd overeind staat en nu een andere bestemming (privéwoning?) heeft gekregen. Het hele spoorwegnet is in de ruime regio klaarblijkelijk niet op een doordachte, doelgerichte manier tot stand gekomen: langere en kortere stukken werden geleidelijk tot een onoverzichtelijk net, waarin men bovendien ook naar hartenlust kon variëren in de combinaties.
De drie lijnen die ons aanbelangen zijn de spoorlijn 109 Mons - Chimay, een tramlijn Quévy - Estinnes en een tramlijn Péronnes - Estinnes. Mocht ik proberen om alle evoluties grondig toe te lichten, dan zou ik ongetwijfeld langer bezig zijn met dit "beetje" geschiedenis dan met de wandeling zelf. Zo was Estinnes nu eens wel dan weer niet rechtstreeks verbonden met La Louvière, en de verbinding met Quévy moest de duimen leggen voor een tram uit Mons die maar gedeeltelijk het parcours van de tram uit Quévy volgde.
Lijn 109 (of tabel 109) omvatte in 1913 een treinverbinding Mons - Bonne-Espérance - Haine-Saint-Pierre - Charleroi-Sud. Later (al in 1924) werd dat Mons - Estinnes - Lobbes - Chimay en dat is ongetwijfeld de vorm waaronder de oudsten onder ons zich deze lijn 109 herinneren. In 1962, na jaren van stelselmatige afbouw, werd de lijn voor reizigers gesloten.
De twee tramlijnen treffen we in het spoorboekje van 1913 aan onder de nummers 391 (Quévy-le-Grand - Havay - Givry - Haulchin - Estinnes) en 449 (Binche - La Louvière - Bracquegnies - Estinnes). In die laatste tabel vormde de verbinding Péronnes - Estinnes een subtabel.
De laatste lijn is ongetwijfeld de belangrijkste geweest; in 1931 raakte de tramlijn zelfs geëlektrificeerd, al zou dat de sluiting in 1962 niet verhinderen. In werkelijkheid kwam de exploitatie langere tijd neer op een verbinding Péronnes - Estinnes; in Péronnes kon dan overgestapt worden. Gezien de uurdienst was dat niet echt onoverkomelijk.

In de loop van de decennia wilden de verbindingen en de lijnnummers nog wel eens wijzigen: zo vinden we voor Estinnes lijnnummers 8, 38, 20A (uit Quévy), 140, 21, 24 en 34. Het is een bus van de laatste verbinding die ons vandaag naar Mons brengt. De tweede buslijn die Estinnes nog bedient is lijn 21, nauwelijks meer dan een schooldienst - ik vond dat lijnnummer al terug in 1974 voor een lijn Mons - Givry - Lobbes.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Sint-Valentijn had vandaag bepaald weinig liefde over voor de OV-gebruikers. Het begon al met de aanvoerbus van onze nederige woonst naar het station van Halle. Na de staking van gisteren hadden ze ook bij De Lijn Vlaams-Brabant de smaak te pakken gekregen en dus werd er vandaag in die provincie nauwelijks gereden. De rust- en rijtijden leken aan de oorsprong van het gluiperige want niet aangekondigde conflict te liggen, samen met de onmogelijkheid om nog met de directie te overleggen. Je kunt nochtans moeilijk beweren dat De Lijn geen pogingen doet om voldoende rust tussen twee ritten te voorzien: de rittijden werden al enkele keren verlengd, zodat de trucjes van de NMBS verbleken bij de verlengde rittijden van De Lijn. Je zou dan op enig respect van de chauffeurs voor hun klanten moeten kunnen rekenen, maar bijna dagelijks is er wel een of andere malloot die ongegeneerd 10 minuten of meer te vroeg rijdt. Te weinig rittijd? Kom nou. Dat kan zeker het geval zijn, maar wees dan ook zo fair om voor rustige ritten de vrijgekomen tijd niet te misbruiken om nog wat langer aan het eindpunt te vertoeven. De Lijn gaat trouwens evenmin vrijuit: als ze niet optreedt tegen notoire vroegrijders (want het zijn altijd dezelfde) kun je moeilijk verwachten dat de chauffeurs zich aan de dienstregeling houden. Enige maanden geleden kreeg ik na een (algemene) klacht te lezen dat chauffeurs zo gewend zijn om er de kantjes af te rijden, dat ze dat ook doen als het niet (meer) nodig is. Voor alle duidelijkheid, want sommigen lezen graag wat er niet staat: ik heb het hier over een minderheid. Al kreeg ik tijdens een mondelinge enquête te horen dat zowat alle ondervraagden klaagden over te vroeg rijden.

Maar kom, we geraken ook wel zonder bus in Halle. Het plan is om via La Louvière-Sud in Thieu te geraken. In de wolvenstede hebben we 20 minuten overstaptijd en dan moet het toch al flink tegen zitten. Maar het loopt al vrij snel fout met de ingeplande IC 3430. De trein vertrekt al met 12 minuten vertraging in Turnhout en dan houdt het niet meer op: uiteindelijk maakt de trein een half uur vertraging en dat is te veel voor de aansluiting in La Louvière. Gelukkig is er nog de 1730 die ons zal toelaten de schade te beperken. Niet dat die wel op tijd rijdt, maar hier blijft de vertraging toch wel enigszins binnen de perken. (Het technische probleem dat aangehaald wordt is in werkelijkheid nog maar eens een defecte trein…) Nu rijden we trouwens via Mons, waar de aansluiting bijna 3 kwartier lang is. Zo komen we 20 minuten later dan oorspronkelijk voorzien in Thieu aan, maar we verliezen ten minste geen vol uur. Wat het geval geweest zou zijn als we de meest aangewezen verbinding (met 3680 tot Braine-le-Comte, met overstap op 3730 tot Mons en dan overstap op de L-trein 4460 die we nu ook nemen) hadden gekozen. Je kunt maar beter goed beslagen op het ijs komen op dagen als deze. Dat de IC 1730 in Halle met 16 minuten vertraging vertrekt en uiteindelijk met 12 minuten vertraging in Mons aankomt, voeg ik er maar bij voor de petite histoire. We kruisen onderweg ook nog de L-trein uit La Louvière die eerst op het programma stond en die zelf ook met 8 minuten vertraging rijdt, na IC 931, ook… je raadt het al…

Voor de terugrit maken we voor het eerst gebruik van de nieuwe app van de TEC. Het is wat zoeken, maar uiteindelijk vinden we onze bus in de gegevens terug en er zijn zelfs gps-gegevens. Die leren ons dat de bus al van in het begin flink wat vertraging maakt. Al die klimaatbetogers moeten met de auto afgehaald en dan stikt een stadje als Binche. Spijtig genoeg verdwijnt de bus op het theoretische doortochtuur van het scherm en dus is het verder raden naar het verloop van de rit. Daar schrijf ik de TEC nog wel eens over aan. Maar dat hij vertraging zal hebben is wel duidelijk. Dat worden uiteindelijk 13 minuten en na de altijd wat moeizame doortocht van Mons zelfs 17. Net als in Antwerpen moeten deze streekbussen binnen de periferie van de stad fungeren als stadsbus en dat vertraagt de rit aanzienlijk, zodat de 13 minuten overstaptijd onvoldoende blijken te zijn. (Heb ik Antwerpen nu met Mons vergeleken? Oei…)

Naar onze rechtstreekse trein naar Halle (1716) kunnen we dus fluiten, al is het een troost dat de volgende trein (3717) al klaarstaat. De overstap in Braine-le-Comte is er een van de betere soort en dus beperken we het tijdverlies in Halle tot "maar" 44 minuten, al ligt de oorzaak hiervan niet bij de NMBS en waarschijnlijk ook niet bij de TEC, maar wel bij het te drukke wegverkeer.

De slotsom: zoals altijd was onze reis vooraf mooi gepland met in totaal 3 treinen en 1 bus. Uiteindelijk paste alleen die laatste nog in ons plaatje en dan nog. IC3430, L 4481, bus 34, IC1716 werden uiteindelijk IC1730, L4460, bus 34, IC3717 en S3667. Geef toe dat een rijbewijs halen makkelijker is…

De treinlectuur.
Christa WOLF, Der geteilte Himmel.
A.F.Th. van der Heijden, De helleveeg.

Een scheutje oprisping.
1. Ik heb van zowat al de kranten en tijdschriften waarop ik geabonneerd ben een vriendelijke mail gekregen dat ik op de stakingsdag hun producten ook digitaal kon lezen. Begrijpen ze dan niet dat ik heel bewust een papieren krant of tijdschrift wil lezen? (Opvallend: uiteindelijk staken ze alle vier precies op tijd in de bus…)

2. De Wever wil dat Filip excuses aanbiedt aan Congo. Daar is een koning dus wel goed voor…

Een verkneukelinkske.
Ik heb lang in Sinterklaas geloofd. Dat konden ze me moeiteloos wijsmaken. Maar dat je al peuterend je oog kon uittrekken, heb ik nooit geloofd. Noch dat je scheel bleef kijken als je dat deed als de klokken luidden. En evenmin dat je vogeltje zou gaan vliegen als je vergat je broek te sluiten.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

Desiro 08140 heeft ons zonet gelost in Thieu, als L 4460.

Even later passeert Desiro 08525 als losse rit Thieu.

14-02-2019 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Ik ben behept met een vroeger-was-alles-beter-syndroom en af en toe probeer ik daar iets aan te doen door diep in de kast met routebeschrijvingen te duiken, in de hoop dat de confrontatie met het verleden wat realistischer naar de eigen tijd doet kijken. We stappen vandaag dan ook een tocht die verscheen in het tijdschrift van Vakantiegenoegens van 07.10.1981! Het artikel heet Langs de West-Vlaamse Schelde (toen nog zonder koppelteken) en is van de hand van Ludo van Lint. En op het koppelteken na is er inderdaad niet echt zo heel veel veranderd. Natuurlijk zijn er wat huizen bijgekomen maar ogenschijnlijk niet tegen het tempo dat we van elders kennen, de oude treinbedding is nu wel perfect begaan- en befietsbaar en het jaagpad langs de Schelde is verhard. Maar voor de rest is er niet zo veel nieuws: de kastelen en de grote hoeven staan nog altijd overeind, de voetwegen (toen nog kerkwegels genoemd, maar hoe moet je die noemen als niemand nog naar de kerk gaat?) blijven perfect bruikbaar en wat toen verhard was, is het nu nog altijd. Ik ben wel bijna zeker dat de TWQ toen net zoals vandaag 37% bedroeg. De 11 km lange tocht is geen hoogvlieger, maar hem nu meteen waardeloos noemen, zou ik ook niet doen. Hij stelt je in de gelegenheid een onder wandelaars weinig gekende Scheldevlakte te ontdekken en bepaalde delen mogen er ook best zijn. Zeker in de buurt van Sint-Denijs zullen liefhebbers van aloude voetwegen in vervoering geraken. Kaartje en foto's.

Het kasteel van Bossuit, of van de Beaufort. In 1981 al onbewoond.

Tegen het einde aan kun je niet meer onder de Schelde uit, als je dat al zou willen.

Het weer.
Somber, grijs, maar droog.

De stafkaarten.
29/7 S Amougies - 29/6Z Sint-Denijs (of 29/5-6 Moeskroen-Zwevegem en 29/7-8 Kluisbergen)

Hoe we er geraakten.
Bossuit wordt bediend door buslijn 85 Waregem - Spiere. Overstappen is mogelijk in Waregem en Anzegem (treinstations) en in Avelgem waar verscheidene buslijnen (zowel van De Lijn als van de TEC) samenkomen, tenminste als het busstation niet onbereikbaar is door werken. Het snelst en het gemakkelijkst gaat het voor ons uit Waregem, al bestaat er ook in Anzegem een vrij goede aansluiting uit Zottegem en Oudenaarde. De tijd dat hier ook nog semi-directe treinen uit Brussel stopten, ligt ver achter ons.

Een beetje geschiedenis.
We kruisen vandaag even buiten Bossuit de vroegere spoorlijn 85 Leupegem - Herseaux - Roubaix. In de tekst die bij de wandeling hoort, lees ik nog: Even verder dwarsen we een oude spoorbedding. Als wandelpad is het (sic!) niet meer bruikbaar. Grote delen zijn nu akkers. Vandaag is dat wel anders: de bedding vormt nu de Trimaarszate. Die trimaars waren West-Vlaamse seizoenarbeiders die in het rijkere noorden van Frankrijk aan het oogsten gingen. (Dat weten we dankzij Willem Vermandere.) Maar in 1981 kon ze dus niet worden opgenomen in een wandeling. Over die lijn 85 valt wel wat te lezen op de website van Paul Kevers- zie onderaan. Ze werd geopend op 1 augustus 1881 en ging dicht op 2 september 1959. In het spoorboekje ging het om een tabel Oudenaarde - Herseaux - Moeskroen. Het grootste deel van deze verbinding liep inderdaad over de lijn met het nummer 85, maar Oudenaarde en Moeskroen waren nu eenmaal interessanter als begin- en eindpunt dan Leupegem en Herseaux. Die laatste twee werden consequent wel als overstapstations beschouwd - vandaar dat ze vetjes afgedrukt stonden in het spoorboekje. Op een zaterdagmiddagtrein en een laatavondtrein op zondag na, werden op het einde alle ritten uitgevoerd met kleine autorails. Die laatste trein op zondag vertrok in Kortrijk om 23:07 en eindigde in Oudenaarde om 0:37, na een omzwerving door de Scheldevlakte.

De oude lijn 85.

In het spoorboekje van 04.10.1959 treffen we voor het eerst de buslijn 85 aan: die verbindt Herseaux met Oudenaarde via Avelgem. Ze volgt dus vrij getrouw de loop van de spoorlijn. Vanaf 28.05.1972 krijgt de lijn een bijkomende kenletter en wordt 85a. Voordien reden alle vervangingslijnen zonder bijkomende kenletter als ze de spoordienst volledig vervingen; de kenletter werd slechts toegevoegd als er naast de busdienst ook nog een treindienst overbleef. In 1972 veralgemeende men de kenletter voor de vervangingsbussen, ongeacht of er een parallelle spoorlijn was of niet.

Op 27.05.1979 verschenen de lijnen 85a/1 Avelgem - Moeskroen en 85a/2 Oudenaarde - Avelgem ten tonele. Met de invoering van de IC-IR-bediening op 03.06.1984 werd ook dit gewijzigd: 85a zou voortaan slaan op Avelgem - Spiere, 85b op Oudenaarde - Avelgem. Uit de haltelijst kon ik opmaken dat de buslijn in Bossuit een noordelijker tracé volgde dan vandaag, nl. via Bossuit Station en via Sint-Denijs. Ondertussen was er ook al een herstructurering van lijn 83 (deels een voorstadslijn in Kortrijk) doorgevoerd die tot Spiere doordrong.

Op 01.06.1997 werd de weekenddienst op lijn 85a opgeheven; de weekdienst werd uitgedund.

Nog twee te vermelden momenten: op 10.01.2005 wordt de lijn 85a opnieuw lijn 85. En op 07.01.2008 verscheen in het busboekje voor het eerst een buslijn 85 Waregem - Anzegem - Avelgem - Spiere, met een uurdienst van maandag tot zaterdag en een twee-uurdienst op zondag. Op de weekenddiensten werd sindsdien danig bespaard; vooral op zondag beginnen de bussen laat te rijden en houden ze er ook vroeg mee op. Dat kadert in de besparingen die De Lijn moest doorvoeren omdat het huidige kabinet Weyts De Lijn tot verregaande besparingen dwong. Wordt trouwens ongetwijfeld vervolgd.

En wat gebeurde er met het deel voorbij Spiere? De TEC ving de bediening van Spiere (Espierre) en Warcoing op met lijn 2 Tournai - Moeskroen.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Onze treinen rijden tegenwoordig zo goed dat er nauwelijks wat over te vertellen valt. Gelukkig is er nog die treinbegeleider die we in deze trein 3207 ook al zagen op 18 januari en die ook door de wandelmicrobe is aangestoken. Toen konden we dat alleen maar afleiden al luistervinkend: de collega die hij net had afgelost luisterde geduldig naar het verslag van zijn wandelprestaties en wij luisterden nieuwsgierig en bewonderend mee. Vandaag doet hij zelf dienst tot Brussel-Zuid (de vorige keer draaide hij pas mee vanaf Brussel-Zuid) en aangetrokken door onze wandelstokken steekt hij meteen van wal: of er wat te beleven valt op wandelgebied in Waregem - zie biljetten! - of we nog een bus moeten nemen, hoeveel kilometers er op het programma staan, of we dat regelmatig doen en altijd per trein en bus? Tussendoor vertelt hij over zichzelf: hij woont in Ath, stapt graag en veel in de Vlaamse Ardennen en het Pajottenland, stapt meestal georganiseerde tochten - vroeg op de dag, anders is het te druk. Kortom, in het korte tijdsbestek tot Brussel-Zuid wisselen we een resem wandelwederwaardigheden zonder weerga uit en toch denkt hij er aan om voor Brussel-Zuid zijn aankondiging te doen. Dit is een gesprek van zielsgenoten en we gaan er graag op in, al zie ik aan de neus van een medereiziger dat die er vooral ongepaste opdringerigheid in ziet. Verkeerd inschatten is even menselijk als vergissen. De tbg wenst ons nog een goede "wandelen", maar vraagt meteen hoe je dat in het Nederlands zegt. "Wandeling" zal hij wel nooit meer vergeten.
Ook de aansluitende trein rijdt perfect. Het groepje tbg's van de ochtendspits zit gelukkig ver genoeg om niet echt te storen.

Ik denk dat het de eerste keer is dat we in Waregem een bus nemen. In 2001 stapten we ook al in Bossuit, maar toen namen we nog de bus van Kortrijk naar Avelgem, waar we overstapten op de bus naar Bossuit. Aribus is buiten dienst, zoals zo vaak. Het zou een ideaal voorbeeld van samenwerking tussen de federale NMBS en de regionale De Lijn kunnen zijn die ook nog eens de reiziger ten goede komt, maar het systeem is meer dan eens vleugellam. Weyts wil de NMBS regionaliseren, ik zie meer heil in het opnemen van alle vervoersmaatschappijen in één grote federale mastodont. Al ligt de reden voor het frequent uitvallen van Aribus waarschijnlijk elders. De bus staat klaar, de chauffeur rookt half buiten de bus een zelfgerolde sigaret. Zo voed je de hoest die soms pijnlijk hinderlijk klinkt. Pijnlijk hinderend voor hem dan. De bussen van beide richtingen kruisen elkaar aan het station van Anzegem. Dat is meteen het moment voor een babbeltje onder chauffeurs. Eigenaardig genoeg trekt de bus pas vanaf Avelgem andere reizigers aan, al zal bij de terugrit blijken dat dit eerder toeval is.

De bus van de terugrit rijdt met de verkeerde film. Ik maak de chauffeur daar opmerkzaam op; de man is me dankbaar en corrigeert meteen zijn fout. We komen relatief vlot door Waregem, alleszins zonder vertraging te maken.

Ook de terugreis per trein verloopt prachtig. En ook nu prefereren we de aangename P naar Geraardsbergen boven de snellere maar drukkere IC's naar Quiévrain en Binche of de S naar Braine-le-Comte. We volgen wel een fantasievolle reisweg, vanaf Y. Ruisbroek gaat het over lijn 96N, op tegenspoor. Zo halen we onderweg de S-trein naar Braine-le-Comte in die in het verleden al te vaak voor de P-trein zat. Nu komen we net niet stipt in Halle aan, na een aangename rit. Die wordt de klanten van IC 2037 van Antwerpen naar Charleroi vandaag door de neus geboord. Personen op het spoor in het Antwerpse heeft voor vertraging gezorgd en de reizigers van de IC zitten nu allemaal op de propvolle P 8721 naar Châtelet. Hopelijk zijn ze trouwens niet allemaal weer uitgestapt toen bleek dat de IC toch voor de P zou rijden. En even hopelijk zijn al de reizigers van de P-trein op dat moment niet op de IC gestapt, want dan konden ze twee keer hetzelfde tafereel van overvolle treinen beleven.

De treinlectuur.
Adriaan van Dis, Ik kom terug.
A.F.Th. van der Heijden, De helleveeg.

Een scheutje oprisping.
Je leest wel eens dat de vele pakjesdiensten en hun bestelwagens de files extra aandikken. Ik begrijp niet goed hoe één bestelwagen die de pakjes voor 30-40 gezinnen vervoert meer file kan veroorzaken dan 30-40 personenwagens die allemaal afzonderlijk naar winkelcentra en grootwarenhuizen rijden.

Een verkneukelinkske.
Volgens minister Bellot zijn er aanwijzingen dat Infrabel en NMBS regelmatig zelf kabels stelen en personen over het spoor doen lopen om op die manier de vele vertragingen te verantwoorden. De Staatsveiligheid zou hiervan op de hoogte zijn.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

05-02-2019 om 00:00 geschreven door overweg13