B b B b 5 r(81) |
Beryllium |
Beryllium is een scheikundig element met symbool Be en atoomnummer 4. Het is een donkergrijs aardalkalimetaal.
In de natuur komt het in gebonden toestand voor in mineralen als bertrandiet, beril, chrysoberyl, fenakiet, aquamarijn en smaragd. De laatste twee zijn halfedelstenen.
Als eerste herkende Nicolas-Louis Vauquelin het in 1798 in oxidische vorm. In 1828 slaagden zowel Friedrich Wöhler als Antoine Bussy er in het metaal door reductie van berylliumchloride met kalium te bereiden. De naam beryllium is afkomstig van het Grieks βήρυλλος , bērullos , beryl , in het Prakrit veruliya (वॆरुलिय) , in het Pāli veḷuriya (वेलुरिय) ; ] veḷiru (भेलिरु) of , viḷar (भिलर्) , "bleek worden", hetgeen verwijst naar de bleke kleur van de halfedelsteen beril.
Naar verluidt heeft een oplossing van beryllium een zoetige smaak, vandaar dat dit element een tijd de naam 'glucinium' heeft gedragen (van het Griekse glykys wat zoet betekent). De vroege chemici die dit gemeld hebben, deden dat stervend: berylliumverbindingen zijn namelijk zeer giftig. |
 Louis Nicolas Vauquelin |
Het is een goed materiaal om röntgenvensters van te maken omdat deze straling gezien de lage massadichtheid van beryllium niet sterk wordt geabsorbeerd en het metaal aan de andere kant sterk genoeg is om een vacuümsysteem te kunnen afsluiten.
Wanneer het blootgesteld wordt aan a-straling, heeft het de eigenschap neutronen vrij te geven. Het wordt dus wel als een zwakke neutronenbron gebruikt.
Vooral in legeringen met koper wordt het element veel toegepast omdat deze materialen goede eigenschappen vertonen. Ze zijn goede geleiders van zowel elektriciteit als warmte, ze zijn licht, sterk, stijf en hard en weerstaan corrosie en vermoeiing. Ze worden toegepast in puntlaselektroden, veren en elektrische contacten. Ze worden veel in de luchtvaart-, ruimte- en defensie-industrie toegepast.
Ook in de nucleaire industrie vindt het element toepassing, het heeft een lage doorsnede voor het invangen van thermische neutronen.
Berylliumoxide wordt wel toegepast vanwege zijn goede warmtegeleiding, sterkte, hardheid en zijn bijzonder hoge smeltpunt. Het is in tegenstelling tot het metaal een isolator.
Berylliumoxide wordt steeds vaker als materiaal voor luidsprekerconussen toegepast. |
 beryllium |
Beryllium heeft van de lichte metalen een van de hoogste smeltpunten. De elasticiteitsmodulus is ongeveer een derde van die van staal, het is een goede warmtegeleider, niet-magnetisch en vrij stabiel. Bij kamertemperatuur en normale druk wordt het niet door de atmosfeer aangetast, waarschijnlijk omdat het een beschermend oxidelaagje vormt.
Daarom is het ook in staat een kras in glas achter te laten.
Het wordt zelfs door geconcentreerd salpeterzuur niet aangetast. Echter in de Buell-motorfietsen, waar het toegepast wordt in de legering van het oliepomptandwiel, heeft het regelmatig giftige reacties uitgelokt. |
 Beryllium, >99% zuiver auteur : Alchemist-hp CC 3.0 |
Beryllium is gevaarlijk. In opgeloste vorm is het element als het tweewaardige ion Be2+ aanwezig. Dit ion heeft de configuratie van helium en is zelfs nog kleiner dan een heliumatoom. Het is daardoor in staat vrijwel alle biologische barrières te doorbreken en het is uitzonderlijk giftig.
De toepassing in fluorescentiebuizen is nu verboden omdat personeel dat aan berylliumstof werd blootgesteld longaandoeningen en kanker kreeg. Mits het metaal met de juiste veiligheidsmaatregelen wordt behandeld kan het veilig toegepast worden. Blootstelling aan ofwel de opgeloste vorm ofwel fijnverdeeld stof moet echter strikt vermeden worden.
Bij blootstelling aan berylliumoxide ontstaat bij de mens berylliose. Deze longziekte is dodelijk. Een van de slachtoffers zou de Franse minister Gaston Palewski zijn geweest. Palewski had de politieke leiding over het fabriceren van de Franse kernwapens en kan bij de productie van onderdelen van die wapens besmet zijn. |
Bron : Wikipedia CC 3.0 |
|