Een broch is een ronde, stenen toren, waarvan de muur bestaat uit twee parallel aan elkaar verlopende wanden, soms meer dan 10 meter hoog.
Deze bouwwerken, waarvan de functie onbekend is, stammen uit de IJzertijd.
De meeste brochs zijn te vinden op de Orkney-eilanden, Shetlandeilanden en de regio Caithness van Schotland.

De term broch komt van dezelfde stam als het woord burg, oftewel burcht.
Deze term werd pas in 1872 als officiële benaming voor dit type bouwwerk ingevoerd, maar deze term kwam toen al in een groot aantal namen van brochs voor.
Vermoedelijk stamt het woord uit het tijdperk van de Vikingen, aangezien in het Noors een burcht een borg wordt genoemd.
Daarom wordt er wel gedacht dat sommige brochs nog ter verdediging werden gebruikt in de tijd van de Vikingen.

Een broch moet niet worden verward met een dun.
Dat is een Gaelische term die een versterkte plaats aanduidt, waar echter niet per se een door mensen gemaakte structuur op hoeft te staan.
In het verleden zijn veel versterkte plaatsen langs de westkust van Schotland aangeduid als duns, waaronder een aantal brochs, zoals bijvoorbeeld Dun Telve en Dun Troddan.
Deze namen waren bij de officiële invoering van de term broch al zo bekend, dat de namen niet meer zijn aangepast in latere tijd.

Verder zijn er ook wheelhouses, aisled roundhouses en Atlantic roundhouses.
Deze komen in dezelfde regio's van Schotland voor als de brochs.
Een wheelhouse is een rond gebouw met binnenin muren die er op de plattegrond uitzien als de spaken van een wiel, vandaar de naam.
De binnenmuren komen echter niet in het centrum samen, er is een open ruimte in het midden.
Een aisled roundhouse lijkt sterk op een wheelhouse, maar de binnenste muren komen niet tot aan de ronde buitenmuur.
Het is in zo'n gebouw dus mogelijk volledig rond te lopen langs de binnenkant van de buitenmuur.
De term Atlantic roundhouse betekent alleen een rond gebouw, gelegen in de Atlantische regio.
In het verleden werd deze term gebruikt voor alle gebouwen die niet te classificeren waren als broch, wheelhouse of aisled roundhouse.
In de 21e eeuw geeft een aantal archeologen er de voorkeur aan om Atlantic roundhouse als een overkoepelende term te gebruiken.
De broch is daarvan dan een specifieke vorm.
De broch is overigens de enige van deze bouwwerken die etages van steen heeft.

De oudste brochs dateren mogelijk al uit 600 v. Chr.
De meeste brochs werden echter gebouwd tussen 100 v.Chr. en 100 na Chr.
De Picten leefden voor een groot deel in hetzelfde gebied als de bouwers van de brochs.
De brochs kunnen echter niet aangeduid worden als Pictic towers, zoals soms wordt beweerd.
De oudste vermelding van de Picten stamt namelijk pas uit 297 na Chr. waardoor de Picten hooguit als afstammelingen van de broch-bouwers gezien kunnen worden.

Brochs komen het meeste voor op de Orkney-eilanden, Shetlandeilanden, Caithness, Sutherland en de Hebriden (met name Skye).
Er zijn echter ook meer zuidelijk in Schotland brochs te vinden, zoals bijvoorbeeld in de regio van Stirling.
De gebouwen zijn uniek voor Schotland.

Met name aan het einde van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw is er veel onderzoek gedaan naar vergelijkbare structuren in andere landen.
De enige structuren die volgens meerdere archeologen uit die tijd nog enigszins vergelijkbaar waren met een broch, waren de torens op Sardinië, die aldaar nuraghe genoemd worden.
Het inwendige van een nuraghe is echter geheel anders dan het inwendige van een broch. Zo heeft een nuraghe meerdere vertrekken boven elkaar in het inwendige van de toren.
Ook de periode waarin de beide structuren gebouwd zijn, is verschillend.
De meeste nuraghi stammen namelijk uit de zesde eeuw v. Chr. en niet uit het begin van de jaartelling, zoals de meeste brochs.
Men gaat er daarom tegenwoordig van uit dat er geen relatie is tussen de brochs en de nuraghi.

De meerderheid van de brochs ligt in de buurt van de kust.
Precieze aantallen van de hoeveelheid brochs zijn niet te geven.
Enerzijds zijn er veel verloren gegaan in de loop van de geschiedenis, anderzijds zijn sommige ruïnes nog onvoldoende onderzocht om te kunnen beoordelen of het om een broch, dun of een ander soort van Atlantic roundhouse gaat.
Schattingen voor heel Schotland lopen uiteen van 374 tot 500.

Broccoli (Brassica oleracea convar. botrytis var. cymosa) is een groente die verwant is aan bloemkool.
Van broccoli worden de nog gesloten bloemknoppen gegeten, van bloemkool zijn dat de aanlegsels van de bloemknoppen (bloemknopprimordia).
Van de groenten bevat broccoli de meeste glucosinolaten.

Broccoli is de koning van de kruisbloemige groenten, en heeft meer beschermende kwaliteiten dan eender welke andere koolsoort.
Broccoli is rijk aan praktisch elke vitamine die je kan denken : A, B’s, C, E en K.
De enige vitamines die in broccoli ontbreken is D (die door het lichaam aangemaakt wordt onder invloed van zonlicht) en B12 (die alleen door bacteriën aangemaakt wordt).
Behalve deze bevat broccoli alles, zowel de macromineralen als calcium, magnesium en kalium, evenals de sporenelementen zink, ijzer, koper.....

Broccoli wordt meestal gekookt of gebakken gegeten.

De rassen voor de professionele teelt zijn hybriderassen, die elkaar snel opvolgen.
• Southern Comet, een hybride ras dat goed voldoet
• Groene calabrese, een Italiaanse vorm met meerdere kleine knoppen
• Purple sprouting, paars

Van de rassen voor de professionele teelt wordt alleen de hoofdscherm geoogst.
Bij deze rassen lopen de zijknoppen na de oogst nauwelijks meer uit, dit in tegenstelling tot de rassen voor de volkstuinder.
Na de oogst van het hoofdscherm lopen de zijknoppen uit.
Als deze geoogst worden dan lopen er weer nieuwe zijknoppen uit enz.
De schermen worden telkens kleiner.

Bij broccoli komen ??n- en tweejarige rassen voor. Spruitbroccoli is de verzamelnaam voor een groep van tweejarige rassen die purperen of witte kleine, bebladerde, langwerpige, paarse of witte bloemhoofdjes vormen nadat ze op het veld hebben overwinterd.
Men noemt ze ook winterbroccoli.

Zomerbroccoli (of Calabrese rassen) is beter gekend en groeit veel sneller.
De rassen zijn éénjarig.
De bloemschermen zijn donkergroen met een blauwe gloed.
Dit is in onze streken de meest geteelde rassengroep.

Broccoli is iets minder veeleisend dan bloemkool.
Toch moet de grond ook goed vochthoudend zijn, zonder wateroverlast.
Een hoge pH (6,5-7,5) zorgt voor een vlotte opname van de voedingselementen en werkt de uitbreiding van knolvoet tegen.
Een humusrijke bodem zorgt eveneens voor een doorlopende aanvoer van voedingselementen.
Vooral op lichte gronden doet broccoli het goed onder wat koelere omstandigheden.
Op deze gronden kan halfschaduw een voordeel zijn tijdens de zomerperiode.

Tijdens de eerste weken na het planten moet de wortelvorming gestimuleerd worden en wordt er, tenzij in uitzonderlijke situaties, geen water gegeven.
Pas als de broccoliplant zes tot zeven bladeren is bijgegroeid mag er geen droogtestress meer zijn.
Vanaf dat moment is beregenen of water geven aangewezen, zeker op droogtegevoelige en lichte gronden.

Onderzoek heeft aangetoond dat Broccoli de ziekte van Alzheimer zou kunnen tegengaan, omdat deze groente dezelfde werking als alzheimermedicatie zou kunnen hebben.

Verder hebben onderzoekers aan de Universiteit van Californië - Berkeley ontdekt dat bepaalde bestanddelen van broccoli (indolen, glucosinolaten) het lichaam tegen kanker schijnen te verdedigen.
Ook zou broccoli tegen UV-licht beschermen, waarschijnlijk door de stof sulforafaan.
Deze indolen worden in de maag afgebroken en omgezet tot het bestanddeel 3,3-di-indolylmethaan (DIM).
DIM lijkt kanker een halt toe te roepen.
DIM zou ook zorgen voor een verhoogde aanmaak van een bepaald eiwit dat kankercellen doodt en voor een verminderde aanmaak van een ander eiwit, waarvan kankercellen juist een verhoogde concentratie nodig hebben om te overleven.[1]
Een Brits onderzoek toont vermindering van risico op prostaatkanker met 400 gram broccoli per week in vergelijking met een controlegroep met 400 gram erwtjes.[2]
Onderzoekers van de universiteit van Warwick toonden aan dat koken of diepvriezen de gunstige werking met driekwart kan verminderen, terwijl bij wokken, stomen of bereiding in de magnetron de werkzame stoffen worden behouden.[3]
De gunstige invloed van broccoli ter voorkoming van prostaatkanker was al eerder aangetoond.[4]
Onderzoek toont ook een versterking van het immuunsysteem door het bestanddeel di-indolylmethaan in broccoli.[5]

[1] - New study shows how broccoli helps reduce cancer risk - AFP, 2 juli 2008
[2] - 1. Traka M, Gasper AV et al., Broccoli consumption interacts with GSTM1 to perturb oncogenic signalling pathways in the prostate. PLoS ONE. 2008 Jul 2;3(7):e2568.
[3] - Research Says Boiling Broccoli Ruins Its Anti Cancer Properties
[4] - Prospective Study of Fruit and Vegetable Intake and Risk of Prostate Cancer - Kirsh et al. 99 (15): 1200 - JNCI Journal of the National Cancer Institute
[5] - Diindolylmethane (DIM) Immune Activation Data Center - Nutritional Immunology - Immune System Boost

Ziekten en aantastingen :

Buiten Noord-Holland is knolvoet (Plasmodiophora brassicae) de belangrijkste ziekte.
Aantastingen door rupsen van onder andere het Groot koolwitje, Klein koolwitje, koolbladroller, kooluil en koolmot komen veelvuldig voor.
Daarnaast is er aantasting door de koolvlieg en de koolgalmug.

Broccoli zou sommige giftige en kankerverwekkende stoffen neutraliseren. Het is dus een zeer gezonde groente.
Broccoli is rijk aan koolhydraten, caroteen en vitamines C en E.
Om de vitamines goed te behouden, stoom je broccoli het best of bereid je de groente in zeer weinig water.
Broccoli bevat een niet te verwaarlozen hoeveelheid foliumzuur en staat bekend als een natuurlijke remedie tegen depressie.

De Britse regelingen rond vlaggengebruik op zee zijn vaak ingewikkeld vergeleken met die van andere landen.

De vaandel die gehesen wordt op Britse schepen is afhankelijk van de functie van het schip.
Er zijn drie vaandels, de rode, de blauwe en de witte.
De zogenaamde red ensign, de blue ensign en de white ensign.

Het blauwe vaandel is bedoeld als staatsvlag ter zee voor overheidsschepen, maar is ook voor schepen van de Royal Naval Reserve en voor koopvaardijschepen waarop een bepaald aantal mensen met een geschiedenis bij de marine werken.
Het blauwe vaandel is ook voor een aantal oude Britse scheepsclubs (behalve tijdens de beide wereldoorlogen).

Sinds 1864 doet het rode vaandel dienst als handelsvlag.

Het witte vaandel doet dienst als marinevlag.

Buiten de zeevaart zijn er verschillende vlaggen die gebaseerd zijn op deze vaandels, sommigen gebruiken dezelfde kleuren, andere vlaggen hebben een meer excentriek veld, zoals het hemelsblauw van de vlag van de Britse Royal Air Force.

De vlag van Fiji en de vlag van Tuvalu zijn beiden hemelsblauwe vaandels.

Niue, een zelfregerende eilandengroep van Nieuw-Zeeland is een gele vaandel, waar het Sint-Georgekruis van de Union Flag echter is bijgewerkt met een gestileerde versie van het Zuiderkruis.

De vlag van het Brits Antarctisch Territorium heeft een wit veld met daarop het schild van het gebied.

Voor 1864 waren rood, wit en blauw de kleuren van de drie squadrons van de Royal Navy, die gevormd werden door de reorganisatie van de marine in 1652 door Robert Blake.
Elk squadron had zijn eigen respectievelijke kleuren.

Het rode squadron patrouilleerde de Caraïbische eilanden en de noordelijke Atlantische Oceaan, het witte de kust van de Britse eilanden, Frankrijk en de Middellandse Zee, terwijl het blauwe vooral voer in de zuidelijke Atlantische Oceaan, de Stille Oceaan en de Indische Oceaan.
De vlaggen van de vroegere Britse kolonies hebben vaak de achtergrond van hun beschermende squadron.
Bermuda (rood), Australië en Nieuw-Zeeland (blauw) volgden dit patroon.
Vroege vlaggen van de Amerikaanse kolonies voor de Revolutie waren gewijzigde Rode Vaandels.
De Grand Union Flag voegde zes witte strepen toe aan de vaandel, en in 1777 werd de Union Flag in het kanton vervangen door de huidige sterren.

Elk squadron had zijn eigen officieren. Bijvoorbeeld Horatio Nelson was viceadmiraal van het Witte Squadron op het moment van zijn dood.

In 1868 maakte de Britse admiraliteit de Blauwe vaandel de vlag van schepen onder het bevel van de Canadese regering.
In 1892 keurde de Admiraliteit het gebruik van de Rode vaandel goed op Canadese handelsschepen.
Een blauwe vaandel met het wapenschild van Québec werd gebruikt als Vlag van Québec tot 1950.

Van 1870 gebruikte Canada officieus een Rode vaandel met de wapens van de provincies als de nationale vlag (het Canadese Rode Vaandel).
In 1924 werd de vlag officieel aangenomen.
De provinciale schilden met het wapen van Canada.
De rode vaandel werd in 1965 na een lang debat vervangen door de huidige vlag van Canada.

De shilling was tot 1970 een rekeneenheid in Groot-Brittannië en Ierland.
De waarde was het twintigste deel van een pond.

Het pond was opgedeeld in 20 shilling en een shilling was 12 pence.
Luxegoederen en honoraria (artsen en advocaten) werden geprijsd in guineas, en één guinea was één pond en één shilling, 21 shilling dus.

Deze situatie is vergelijkbaar met de stuiver die in Nederland in het begin van de 19e eeuw nog een rekeneenheid was.

Met de invoering van het decimale stelsel werd de shilling afgeschaft.
Er werden nieuwe muntstukken geslagen die even groot waren als de munten met het opschrift one shilling en two shillings, maar met het opschrift 5 new pence en 10 new pence.
De oude munten bleven geldig.

In tegenstelling tot het woord stuiver is het woord shilling in de volksmond niet gebleven als naam voor het muntstuk.
Het nieuwe muntstuk wordt five penny piece genoemd.

In 1990 zijn nieuwe, kleinere muntstukken in roulatie gekomen.
De oude shillingen zijn met de invoering van deze muntstukken geleidelijk uit het betalingsverkeer verdwenen.

De Brits korthaar is (al dan niet tot uw verbazing) een kortharig kattenras.

Het is een stevige, gedrongen kat die aan het eind van de 19e eeuw in Engeland gefokt werd voor specifieke kleur en tekening in de vacht.
Door het kruisen met perzen kregen de Brits kortharen meer lichaamsvolume en kopomvang.
Als gevolg van die kruisingen worden er af en toe langharige kittens geboren, die door de meeste Brits korthaarfokkers als erfenis uit het verleden worden aanzien en als huisdier worden verkocht.
Sommige fokkers vinden de langharige nakomelingen echter op zich leuk genoeg om mee door te fokken onder de naam Brits langhaar of Lowlander.

Het ras heeft in verhouding kleine oren en grote ronde ogen, en vooral de katers hebben erg bolle wangen.
Het is een grote en gespierde kat met een korte, dikke staart waarvan de top lichtjes afgerond is.
Vroeger kwam het ras voornamelijk in de kleur blauw voor.
Tegenwoordig zijn er veel verschillende kleuren (denk aan lilac, crème, chocolate, cinnamon, schildpad met wit, zilvertabby etc.).
De Brits korthaar heeft een korte en dichte vacht die niet plat tegen het lichaam ligt.
Ook hebben de katten een goede ondervacht, nochtans met een fijne dichte textuur.

De Brits korthaar is niet veeleisend in de omgang en evenwichtig van aard.
Het karakter is rustig en introvert en het ras aardt prima binnenshuis.
Het benodigde territorium (leefomgeving) is niet groot en daarom is het een geschikte kat om in een appartement of flat te houden.
Het dier is geen aandachtvrager maar laat subtiel door zacht mauwen of bij de eigenaar te komen zitten duidelijk dat aandacht nodig is.

Het ras is geen echte schootkat, maar zit liefst dicht in de buurt naast de mensen op de bank of naast de stoel.
Het zijn geen katten om veel op te tillen, ze bezitten een eigen onafhankelijkheid en volgen de huiselijke activiteiten op kleine afstand.
Een Brits korthaar kan prima fungeren als enig huisdier en stelt indien gekozen wordt voor een andere kat of hond prijs op een dier met een gelijkaardig rustig karakter.

Er komen bij dit ras vaker dan normaal bij de kat twee op termijn dodelijke, erfelijke ziektes voor.
Hypertrofische cardiomyopathie (HCM) resulteert vroeg of laat in acuut hartfalen, en cystenieren (PKD) leiden tot geleidelijk nierfalen.
Verantwoordelijke fokkers laten dieren preventief testen op beide problemen.
De gentest voor PKD is meteen 100% uitsluitselgevend.

Voor HCM is nog geen gentest beschikbaar en daarom laten fokkers hun dieren jaarlijks door een gespecialiseerde dierenarts (cardioloog/radioloog) via een echografie onderzoeken.
Dieren die aan één van de twee aandoeningen lijden dienen uit de fok gehaald te worden.

Kopers van een kitten behoren testuitslagen van de ouderdieren in te kunnen zien.
Door het relatief zware gewicht van het ras is ook het laten nakijken van ouderdieren en kittens op het voorkomen van Patella luxatie (loszittende knieschijven) aan te bevelen.