Billenkoek is de ietwat schertsende benaming voor een lijfstraf die bestaat in het met de open hand of met een voorwerp slaan op de (blote) billen van kinderen.
De herkomst is waarschijnlijk te vinden in een variatie op het gebruik van het woord koek. Wanneer kinderen zich goed gedragen, krijgen ze als beloning koek. Wanneer ze zich misdragen, krijgen ze 'andere koek', namelijk voor hun billen, zoals Zwarte Piet zowel lekkers als de roe meebrengt. Een andere verwante term is koeken uitdelen, dat 'een pak slaag geven' betekent.
Billenkoek spotprent politieke cartoon uit 1860 van Stephen Douglas
Billenkoek varieërt van (een) corrigerende tik(ken) op - of 'een pak voor' de broek tot een pijnlijker pak slaag, vaak met een voorwerp (liniaal, (tucht)roede enz.); het kan zowel pijnlijker als vernederender zijn door toediening op de blote billen, wat in principe slechts in de meest extreme gevallen gebeurde en naar huidige pedagogische inzichten een vorm van kindermishandeling wordt geacht door de wet en/of de overwegende publieke opinie in vele landen, vooral in het Westen. Met name in de VS loopt de situatie sterk uiteen van plaats tot plaats (meer in het Zuiden en rurale streken) en verandert geregeld, zowel in de wetgeving (op federaal, staats- of lokaal niveau) als in de schoolreglementen.
Billenkoek spotprent
In landen waar lijfstraffen nog gerechtelijk worden opgelegd is dat, zoals elders in het verleden, ook voor volwassenen vaak niet op de rug, zoals het meestal wordt voorgesteld in fictie, maar op het -veelal naakt- achterwerk, bvb. de geduchte rotan-stokslagen in Zuid-Oost-Aziatische landen zoals Maleisië, Singapore en Thailand.
Het slaan op de billen kan ook seksuele passie opwekken. Voor sommigen vormt "billenkoek" geven en/of krijgen (als 'top' resp. 'bottom') dan ook een seksuele beleving, al dan niet in het kader van BDSM rollenspel. Men spreekt dan ook ook wel van flagellatie (met een 'zwepend' strafwerktuig) of met de algemene Engelse term spanking.
