Francisco José De Goya y Lucientes (Fuendetodos, in de provincie Zaragoza, Aragón, 30 maart 1746 - Bordeaux, 16 april 1828) was een Spaanse kunstschilder en graveur.

Goya werd geboren in Fuendetodos in Spanje, maar leefde later voornamelijk in Madrid.
Hij groeide op in Zaragoza en werd op 13-jarige leeftijd leerling van een kunstenaar, José Luzán, die vriend van zijn vader was.
Goya trouwde in 1773 met Josefa Bayeu, de zus van Francisco Bayeu, die inmiddels zijn leermeester was geworden.

Goya was vooral portretschilder van de Spaanse koninklijke familie.
Zo was hij hofschilder van Karel IV van Spanje en schilderde hij ook Ferdinand VII van Spanje.
De Spaanse Inquisitie was in die tijd machtig en bemoeide zich ook met Goya's werk.
Goya maakte naast de schilderijen van hoge geestelijken ook etsen die hij in grote oplagen drukte en die verhandeld werden in vele steden, ook buiten Spanje.
Onder andere in zijn serie etsen Los Caprichos liet hij zijn afschuw zien voor de corrupte heerschappij van met name de kerk, waar hij niettemin veel voor werkte.

Nadat het leger van Napoleon Spanje bezette, trok hij zich terug in zijn Quinta del Sordo (De villa van de dove).
Ook de bloedige Napoleontische invasie vanaf 1808 heeft zijn sporen nagelaten in de werken van Goya: van 1810-1814 maakte hij een serie etsen, Los desastres de la guerra (De gruwelen van de oorlog), waarin hij de gruwelen weergaf die aan beide kanten werden begaan.

Na het vertrek van de Fransen, die tevergeefs hadden getracht de verworvenheden van hun revolutie te exporteren, kwam het repressieve Spaanse koninklijke regime weer terug.
Hij keerde zich daarvan af, ging in Frankrijk in vrijwillige ballingschap en stierf uiteindelijk in Bordeaux.

In 1901 werd zijn stoffelijk overschot naar Spanje overgebracht en in 1919 bijgezet in de Ermita de San Antonio de la Florida in Madrid.

Veel van het werk van Goya hangt in het Museo del Prado in Madrid.
Goya werd sterk beïnvloed door de Verlichting.
Goya schilderde echter ook historische gebeurtenissen en ontwierp vrolijke scènes in rococostijl voor wandtapijten (gobelins).

Maja was de benaming voor een knap volksmeisje.
De twee schilderijen laten dezelfde vrouw in dezelfde pose zien (op de één naakt op de ander gekleed) en waren wellicht bedoeld om buiten respectievelijk binnen de deuren van een slaapkamer te hangen.
Met name het feit dat de naakte vrouw geen Griekse godin of een dergelijke grootheid is en ook het feit dat ze de kijker recht aankijkt, was bijzonder schokkend voor die periode.

Het werk van Francisco Goya behoort tot de barok, rococo en romantiek.

De invloed van Goya op latere kunst is van belang, omdat zijn kunst de tradities van destijds ondermijnde.
Hij liep vooruit richting het expressionisme en het surrealisme.
Bovendien schilderde hij subjectief.
Zijn nadruk op een scherpe voorgrond en een vagere achtergrond loopt vooruit op de kunst van Manet.
Door de werken uit zijn latere periode wordt Goya gezien als een voorloper van de moderne kunst.

De bijzondere stijl waarin hij aan het eind van zijn leven schilderde, wordt vaak apart benoemd.
Veertien werken uit deze tijd staan bekend onder de naam de Zwarte Schilderijen.

Zijn schilderijen zijn in vele musea te zien onder andere:

• Metropolitan Museum of Art in New York City
• Louvre in Parijs
• Hermitage in Sint-Petersburg
• Museum of Fine Arts in Boston
• National Gallery of Art in Washington D.C.
• Museo del Prado in Madrid
• National Gallery in Londen

De Goya was ook een voorloper van het realisme.
Hij stelde immers het eigentijdse kwaad aan de kaak.
Hij is een van de eerste kunstenaars die contemporaire verschrikkingen als onderwerp koos.
In andere opzichten behoort hij echter wel nog tot de romantische stroming.