De bruine winterjuffer (Sympecma fusca) is een kleine Europese pantserjuffer, die zeldzaam tot vrij zeldzaam in België en Nederland voorkomt.

De wetenschappelijke naam van deze soort is beschreven door Vander Linden (Pierre Léonard Vander Linden was een Belgisch entomoloog.) in 1820.

De soort komt voor in Midden- en Zuid-Europa tot in Midden-Azië.

De bruine winterjuffer heeft een lengte van 34 - 39mm.

Een lichtbruin lichaam, met donkere bronskleurige tekening op achterlijfsrug en borststuk (bij jonge dieren met groene glans).
De donkere figuurtjes op het achterlijf zijn torpedovormig.
In het voorjaar vaak veel donkerder gekleurd, hierdoor effen donkerbruin lijkend.
De ogen hebben dan vaak blauwe berijping.
Pterostigma’s (een verdikt en opvallend gekleurd vlekje dat bestaat uit een of meerdere vleugelcellen in de vleugel van een insect) lang en bruin en in de voorvleugels dichter bij de top geplaatst dan in de achtervleugels.

In rust worden de vleugels alle vier aan één kant van het lichaam samengehouden.
De donkere strepen op de borststukrug hebben een rechte onderkant.
De donkere streep op de zijkant van het borststuk (onder de schoudernaad) is relatief breed.

Gelijkende soorten zijn de Noordse winterjuffer en vrouwtjes van de watersnuffel.

In België is ze zeldzaam in de Antwerpse Kempen, in Nederland vrij algemeen in de duinem en op zandgronden.
De soort is aan een opmars bezig en wordt vrij algemeen aangetroffen op warme heideterreinen en rond vennen.

Zijn habitat zijn vennen, duinplassen, overige plassen en poelen met goed ontwikkelde verlandingsvegetatie.
Sporadisch ook in laagveen.
Overwinteringshabitat : beschutte plaatsen in heide en halfopen bossen.

De bruine winterjuffer overwintert als imago (volwassen dier) in op heideterreinen goed verborgen tussen de vegetatie en wordt actief bij de eerste warme dagen, soms al in maart of april.
De voortplanting is in april en mei en in het zuiden van het verspreidingsgebied kan overlap optreden tussend de overwinterde en de nieuwe generatie.
De jonge winterjuffers komen tevoorschijn vanaf augustus en vliegen tot in de herfst.
Elk jaar zijn er dus twee generaties te zien, één in het vroege voorjaar en één in de zomer.
De eieren worden afgezet in stengels van drijvende, rottende planten in ondiep water.
De dieren vormen meestal een tandem voor de paring en de eileg.
Het vrouwtje boort met haar legboor gaatjes in de stengel, en plaatst vervolgens in ieder gaatje een eitje.

Samen met noordse winterjuffer de enige Europese libel die als imago overwintert.
De imago’s kunnen daardoor uitzonderlijk oud worden, tot wel tien maanden.
In het vroege voorjaar vindt de voortplanting plaats en worden de eitjes afgezet.
Vervolgens ontwikkelen de larven zich binnen drie maanden tot imago’s, die in de nazomer verschijnen.
Wanneer het kouder wordt begint de overwintering.

(Gr.) sym-pyknos=nauwsluitend; verwijst naar de in rust gesloten vleugels, in tegenstelling tot de half open gehouden vleugels van de gelijkende pantserjuffers; door een leesfout van het oorspronkelijke manuscript is het bedoelde Sympycna in druk verschenen als Sympecma

(L.) fusca=donker, donkerbruin