Broeder is een Nederlands gerecht en wordt vooral in West-Friesland en in de Zaanstreek gegeten.
Broeder wordt hier dan ook wel Jan in de zak genoemd.

Wat opzoekwerk leert ons dat een gelijkaardig gerecht zowat overal in Nederland en Vlaanderen terug te vinden is.
De benamingen varieren van Jan in de Zak, Broeder Jan in de Zak, Jan in 't Hemd, Broeder en Poffert, maar ook Zwartepietenbrood komt wel eens voor.

Over het algemeen zijn de ingrediënten:

• 250 gram bloem
• 15 gram gist
• 200 ml. melk
• 75 gram blauwe rozijnen
• 75 gram gele rozijnen
• 1 mespuntje zout
• 1 ei
• slaolie
• stroop

De hoeveelheden kunnen verschillen van plaats tot plaats.
Soms worden ook sukade en oranjesnippers toegevoegd.

Bereiding :

In de Zaanstreek werd het broederbeslag in een natte broederzak gedaan, waarna het geheel in een pan water twee uur werd gekookt.
De broeder werd met een draadje in plakken gesneden en met een sausje van boter en stroop geserveerd.
Broeder kan als hoofdmaaltijd of als dessert gegeten worden.

De broeder kan ook in een zak of in een cakevorm gekookt worden.
Deze kan direct gegeten worden met stroop en boter of men kan de broeder laten afkoelen, in plakken snijden en deze plakken opbakken in roomboter en serveren met stroop of stroopsaus.