Biostratigrafie is een manier om gesteenten te dateren door gebruik te maken van fossielen. Biostratigrafie gaat ervan uit dat bepaalde (combinaties van) fossielen karakteristiek zijn voor een bepaald tijdvak (het zogenaamde principe van fossielopeenvolging), en stelt aan de hand daarvan biostratigrafische eenheden op. Dit zijn tijdvakken (eigenlijk het ruimtelijk voorkomen van een bepaald gesteente) waarvoor een bepaald fossiel of een combinatie van fossielen karakteristiek is.
Omdat biostratigrafie geen absolute ouderdom aan een gesteente geeft, is het een manier van relatieve datering.
Door ervan uit te gaan dat de opeenvolging van fossielinhoud lateraal gelijk is kunnen lateraal correlaties tussen gesteenten of sedimenten gemaakt worden. Dit is belangrijk, omdat over grote afstanden sediment van dezelfde ouderdom sterk kan verschillen door het principe van sedimentaire facies (op de ene plek kan bijvoorbeeld klei worden afgezet, tegelijkertijd op de andere plek zand). Als op twee plekken gesteente met hetzelfde gidsfossiel wordt gevonden, laat dit zien dat de lagen even oud zijn.
Biostratigrafische eenheden zijn, evenals andere stratigrafische eenheden, internationaal gestandaardiseerd. Dit werk wordt gecoördineerd door de 'International Commission on Stratigraphy' (ICS). Dit is een commissie van de 'International Union of Geological Sciences' (IUGS). De commissie geeft een 'International Stratigraphic Guide' uit waarin regels voor stratigrafisch onderzoek en definities voor stratigrafische eenheden worden gegeven.
Het principe dat bepaalde soorten fossielen alleen in bepaalde lagen voorkwamen was al door de 17e-eeuwse natuuronderzoekers Martin Lister (1671) en John Woodward (1695) beschreven. Het was echter de Engelse mijnbouwkundige en landmeter William Smith die rond 1800 doorhad dat er op die manier bepaalde volgordes van fossielen lateraal terug waren te herkennen. De Duitse geoloog Leopold von Buch beschreef in 1810 het principe van een gidsfossiel.
In de daaropvolgende decennia begonnen geologen overal in Europa en daarna ook op andere continenten gesteentelagen te correleren. Rond 1830 had Charles Lyell het Tertiair van Zuid-Frankrijk, Gérard Paul Deshayes de opvolging in het Bekken van Parijs en Heinrich Georg Bronn het Italiaanse Tertiair met behulp van gidsfossielen onderverdeeld. Lyell stelde op basis van zijn stratigrafische werk en de uniformiteitsleer van James Hutton dat het ontstaan en uitsterven van soorten een continu proces is door de tijd, een idee dat aan de basis stond van Charles Darwins evolutietheorie.
In 1838 waren al in wat toen het "primaire systeem" genoemd werd (tegenwoordig het Paleozoïcum) door het vergelijken van fossielinhoud dezelfde ouderdom aan gesteentelagen op verschillende plekken in Europa toegekend. De soorten die oorspronkelijk als gidsfossiel waren gebruikt kwamen soms voor met andere soorten, waarvan daarna bekend was dat ze in dezelfde tijdsperiode voorkwamen en zelf ook weer als gidsfossiel gebruikt konden worden (zogenaamde parachronologie).
In 1852 ontwikkelde Alcide d'Orbigny het concept van een etage, een deel van een lithologische kolom dat wordt gekenmerkt door bepaalde fossielen. In 1856 zou hier door Albert Oppel de biozone aan toe worden gevoegd. Tegenwoordig wordt met een biozone meestal de tijdspanne bedoeld waarin een bepaalde soort leefde, vroeger werden vaker ook hogere taxonomische eenheden gebruikt.
Sinds de tweede helft van de 20e eeuw wordt ernaar gestreefd de complete evolutie van stammen (fylogenie) in kaart te brengen en hiermee opeenvolgingen van gesteenten onder te verdelen. Een andere methode is alle gedetermineerde fossielen in een gesteente in percentages uit te drukken en aan de hand hiervan onderverdelingen te maken. Dit gebeurt bijvoorbeeld veel in de palynologie.
De term bimetaal wordt voor verschillende zaken gebruikt. Het betreft altijd zaken die uit twee verschillende metalen bestaan die zeer vast met elkaar verbonden zijn. De betekenis waarin de term het meest gebruikt wordt, is in metalen met verschillende uitzettingscoëfficiënten, om thermostaten en thermometers te maken. Er zijn echter ook heel andere toepassingen van bimetaal, zo bestaan er cirkelzagen met bimetalen zaagbladen, om bijvoorbeeld veerkrachtigheid met slijtvastheid te combineren.
Engels : Bi-metal Duits : Bimetall, Thermobimetal Frans : Bilame
uitzeten en krimp van een bimetaal auteur : Hustvedt CC 3.0
Een bimetalen strook voor een thermostaat bestaat uit twee verschillende op elkaar gewalste stukken metaal, (vaak Invar en RVS). Deze twee materialen hebben verschillende uitzettingscoëfficiënten, waardoor het bimetaal bij temperatuursverandering zal gaan buigen: het ene gedeelte zet immers sterker uit dan het andere. Om een grotere uitwijking te kunnen realiseren of een grotere verstelkracht te verkrijgen, is een lange strip nodig. Gewoonlijk wordt de strip spiraalvormig gedraaid, zodat die in een kleine behuizing past. Voor allerlei temperatuurbewakingsdoeleinden worden bimetaalconstructies toegepast; zoals bij de thermostaat in een koelkast of bij verwarming. Vooral wordt dan met het bimetaal een schakelaar gestuurd. Om het effect te gebruiken in een thermometer (bimetaalthermometer), wordt de uitwijking overgebracht op een wijzer die langs een schaalverdeling beweegt.
Werking bimetaal. Links koude toestand, rechts warm. In de onderste tekeningen zijn beide strips vastgeklonken. De uitzetting en buiging zijn hier sterk overdreven weergegeven auteur : Bemoeial CC 3.0
Met bimetaal kunnen allerlei temperatuurgevoelige schakelaars gemaakt worden; bimetaalschakelaars worden onder andere toegepast in starters van fluorescentielampen en ook als thermische beveiliging. Deze schakelaars, clixons genaamd, zijn te vinden in onder andere waterkokers, stofzuigers, strijkijzers etc.
euro-munt in bimetaal Europese Commissie
Een legering is iets heel anders dan een bimetaal: bij een legering zijn twee metalen met elkaar gemengd, terwijl een bimetaal bestaat uit twee onderscheidbare stukken verschillend metaal.
Een betatron of inductieversneller is een door Donald W. Kerst op de Universiteit van Illinois in 1940 ontworpen circulaire deeltjesversneller om elektronen te versnellen tot hoge energie. Betatrons werden oorspronkelijk gebruikt in deeltjesfysica-experimenten. Door de betastraling (elektronen) op een trefplaat te laten vallen ontstaat harde röntgenstraling of gammastraling. Een voorbeeld is het 315 MeV Betatron gebouwd in 1949 in de universiteit van Chicago. Dit had een magneetveld van 0.92 tesla en een elektronenbaan met een diameter van 2.44 m. Moderne betatrons zijn buitegewoon compact en worden gebruikt voor industriële en medische toepassingen.
Betatron 6MeV van Konrad Grund (1942)
De naam "betatron" (een referentie naar de betastraling) werd gekozen in een wedstrijd. Andere voorstellen voor de naam waren rheotron, inductron, en zelfs Ausserordentlichhochgeschwindigkeitelektronenentwickelndenschwerarbeitsbeigolli- tron.
Het Radiation Center, het eerste privé medisch centrum dat kankerpatiënten behandelde met een betatron, werd geopend door Dr. O. Arthur Stiennon, in een voorstad van Madison, Wisconsin eind jaren 50.
De elektronen lopen rond in een cirkellbaan binnen een vacuümbuis in het centrum van een torus, die haaks staat op een wisselend magnetisch veld. Dit wordt opgewekt door een elektromagneet gevoed door een wisselstroom. Om het werkingsprincipe te begrijpen, kan men denken aan een transformator, waarbij de - in de vacuümbuis - rondlopende elektronen een stroom in een gesloten secundaire winding vormen. Het magneetveld is zodanig dat het twee functies vervult: het houdt de elektronen in de vaste cirkelbaan door een radiale inwaartse versnelling t.g.v. de lorentzkracht, en versnelt ze in die baan tangentiale versnelling. Als de elektronsnelheid/energie toeneemt, neemt dus ook dit magneetveld toe. De tangentiale versnelling vindt plaats door het geïnduceerde elektrisch wisselveld dat als een golf rondloopt in de versnellingsbaan binnen de torus. De elektronen worden versneld doordat ze herhaaldelijk een duw krijgen van de elektrische golf. Een stabiele baan voldoet aan de betrekking:
waarin θ0 de magnetische flux is door -en haaks op- de elektronenbaan. r0 is de baanstraal en H0 is de magnetische veldsterkte ter plaatse van de baan (r0). Deze voorwaarde voor een stabiele baan wordt ook wel Betatronvoorwaarde genoemd. Hieruit volgt dat de veldsterkte door de baan de helft van de gemiddelde magnetische veldsterkte binnen de baan is. Omdat de snelheid van de elektronen in een betatron de lichtsnelheid dicht nadert, wordt ten gevolge van de de radiale versnelling (kromming van de baan) synchrotronstraling uitgezonden. Bij toenemende energie neemt de hoeveelheid straling toe en neemt het rendement onevenredig af. De maximale energie wordt aldus begrensd door de uitgezonden straling.
Het mineraal bertrandiet is een berylliumhoudend sorosilicaat met de chemische formule Be4Si2O7(OH)2. Het werd voor het eerst ontdekt nabij Nantes (Frankrijk) in 1883 en werd genoemd naar de Franse mineraloog Emile Bertrand.
Engels : Bertrandite Duits : Bertrandit ook Hessenbergit Frans : Bertrandite
bertrandiet verwerkt tot boompje créatie : Louise Barabé
Vindplaatsen in Noord- en zuid-Amerika, Europa en Azië.
Bertrandiet is een kleurloos tot lichtgeel orthorhombisch mineraal met een hardheid op de schaal van Mohs van 6-7.
bertrandiet vindplaats Brazilië auteur : Dave Dyet
Het wordt vaak teruggevonden in berylliumrijke pegmatieten. Bertrandiet komt vaak voor als een pseudomorfe vervanging van beryl. Dit mineraal is net zoals beryl een berylliumerts.
Bentoniet is een in de natuur voorkomende natrium-kleisoort met deeltjes die zo klein zijn dat ze de grond waterdicht kunnen maken.
De klei werd genoemd naar zijn eerste vindplaats, Fort Benton in Wyoming in de Verenigde Staten. In de praktijk wordt ook wel de benaming "zwelklei" gebruikt. De naam vollersaarde komt van het gebruik, in vroeger eeuwen van, bij het vollen van wollen stoffen.
natuurlijke bentonietlaag
Het nut van bentoniet bij het boren en in de civiele techniek, zoals de tunnelbouw, komt door zijn unieke reologische eigenschappen. Water met een relatief kleine suspensie van bentoniet vormt een visceus materiaal.
Bentoniet een veelgebruikte component van boorvloeistof.
Verontreinigde locaties kunnen met een diepwand van bentoniet geïsoleerd worden.
Bentoniet is verder de kleisoort die gebruikt wordt om wijnen te klaren, waardoor onder andere eiwitten neerslaan.
natuurlijke bentoniet rotsformatie Axel Heiberg Island, Canada (Arctisch gebied)
Een andere toepassing van bentoniet is het gebruik als vulling voor de kattenbak. Het materiaal absorbeert de urine en vormt een harde klont, die uit de bak kan worden geschept.
Bentoniet wordt ook gebruikt in de landbouw om zandgronden te verbeteren.
1kg bentoniet kan 10 kg water vasthouden. Door bentoniet toe te voegen aan de grond wordt de vochthuishouding verbeterd en spoelen er minder voedingstoffen uit.
Het mineraal benitoiet is een barium-titanium-silicaat met de chemische formule BaTiSi3O9. Het behoort tot de cyclosilicaten.
Het mineraal benitoiet is genoemd naar de eerste vindplaats in 1907 in het gebied van San Benito Country Californië, waar het mineraal voor het eerst beschreven werd.
Benitoiet auteur : Pablo Alberto Salguero Quiles CC 3.0
Het doorzichtig tot doorschijnend kleurloze, witte, roze, paarse of blauwe benitoiet heeft een glasglans, een witte streepkleur en een slechte splijting volgens het kristalvlak [1011]. De gemiddelde dichtheid is 3,6 en de hardheid is 6 tot 6,5. Het kristalstelsel is hexagonaal en het mineraal is niet radioactief.
benitoiet onder UV licht Parent Géry
Het zeldzame benitoiet komt voor in natroliet-aders die serpentijn-houdende groenschisten doorsnijden. De typelocatie is de Benitoiet edelsteen mijn langs de San Benito rivier in Californië, Verenigde Staten, het vormt 1 cm grote kristallen. Een andere vindplaats van benitoieten van edelsteenkwaliteit is Nieuw-Zeeland.
In de collectie van het Smithsonian Institute in Washington D.C. bevindt zich een geslepen steen van 7,80 karaat.
De becquerel is de SI-eenheid voor radioactiviteit, wordt aangegeven met Bq en beschrijft het aantal atoomkernen dat per seconde radioactief vervalt. De dimensie is dus gelijk aan de hertz.
1 Bq = 1 radioactief verval per seconde.
De becquerel vervangt de oudere niet-SI-eenheid curie en is genoemd naar Antoine Henri Becquerel.
Bauxiet is een mineraal dat een belangrijk erts van aluminium vormt. Bauxiet bestaat voor een groot deel uit aluminiumoxide; daarnaast bevat het, afhankelijk van de oorsprong, ook verbindingen van titanium, ijzer en silicium.
Bauxiet is genoemd naar het dorp Les Baux-de-Provence in het zuiden van Frankrijk, waar het in 1821 werd ontdekt door de Franse geoloog Pierre Berthier. In 1991 is de winning van bauxiet in Frankrijk gestaakt.
het mineraal bauxiet Al2O3.3H2O auteur : Amerikaanse federale overheid
Tegenwoordig is Australië de grootste leverancier.
Bauxiet wordt verwerkt tot aluminium door het eerst om te zetten in het oxide, en daaruit door elektrolyse van de smelt het metaal te maken. Dit laatste is een zeer energie-intensief proces; daarom worden aluminiumfabrieken vaak naast elektriciteitscentrales gebouwd.
In 1915 werd in Suriname bauxiet ontdekt. De opbrengst uit bauxiet is een van de belangrijke inkomstenbronnen voor de Surinaamse staat.
bovengrondse bauxietmijn in Hongarije foto : Civertan Grafikai Stúdió CC 2.5
Geen metaal is voor de twintigste eeuw zo belangrijk geweest als aluminium. Ofschoon het in overvloed in de natuur aanwezig is, werd het pas in 1825 voor het eerst chemisch in pure vorm gemaakt.
Uit 4 kg bauxiet halen we ongeveer 2 kg alumina, en daaruit door elektrolyse 1 kg puur aluminium. Daarvoor is 15,7 kilowattuur elektriciteit nodig. Naast bauxiet hebben we dus voor het produceren van aluminium dus ook goedkope elektriciteit nodig.
dagbouw bauxietmijn in Suriname auteur : Lafrance CC 2.5
1761 De Fransman L.B.G. de Morveau stelt voor een onbekend materiaal "alumine" te noemen. 1787 Antionne-Laurent Lavoisier concludeert dat alumine een oxide is van een nog onbekend metaal. 1805 aluminium wordt voor het eerst benoemd door scheikundigen (toen nog Aluminum) 1821 Ontdekking van bauxiet in Frankrijk 1825 voor het eerst wordt het metaal aluminium gevormd uit Alumina (AlOx) 1845 bepaling belangrijkste eigenschappen van aluminium 1855 presentatie van het nieuwe metaal op de wereldtentoonstelling in Parijs 1886 productie van aluminium uit alumina door electrolyse (wordt nog steeds toegepast) 1888 introductie van compleet 4-stappenproces om aluminium te verkrijgen uit bauxiet 1938 opzet grootschalige winning van bauxiet 1965 start afgraving diverse locaties over de hele wereld 1998 aluminium is wereldwijd het tweede algemeen meest toegepast metaal na staal
Het mineraal bastnäsiet is een fluor-houdend lanthaan-cerium-yttrium-carbonaat met de chemische formule (La,Ce,Y)CO3F.
Het doorzichtig tot doorschijnend geel tot roodbruine bastnäsiet heeft een glas- tot vetglans, een witte streepkleur en de splijting van het mineraal is imperfect volgens het kristalvlak [1011] en onduidelijk volgens [0001]. Het kristalstelsel is hexagonaal.
bastnäsiet (vindplaats België) auteur : De wereld van Kina (Gent)
Bastnäsiet heeft een gemiddelde dichtheid van 4,97, de hardheid is 4 tot 5 en het mineraal is niet tot zwak radioactief. De gamma ray waarde volgens het American Petroleum Institute ligt, afhankelijk van de exacte samenstelling, tussen de 0 (voor de Y-houdende variant) en de 60.386,61 voor de cerium-houdende variëteit. De brekingsindex is 1,717 tot 1,818 en de dubbelbreking is 0,1010.
bastnäsiet (vindplaats Baker San Bernardino County California) auteur : Dave Dyet
Het mineraal bastnäsiet is genoemd naar de Bastnäs-mijn in Zweden, waar het mineraal voor het eerst gevonden werd.
Bastnäsiet is een mineraal dat gevormd wordt in de verweringszones van alkalische stollingsgesteenten. De typelocatie van bastnäsiet is de Bastnäs-mijn in het Riddarhyttan district, Västermanland, Zweden.
bastnäsiet (vindplaats Burundi) auteur : Peko
Bron : Wikipedia CC 3.0 http://www.dewereldvankina.be
Gasbarometer Dit type barometer werkt als een waterbarometer, alleen zijn de niveauverschillen groter.
Verdere types In latere tijden zijn barometers verschenen die volgens een wat ander principe werken. Het is bijvoorbeeld mogelijk een metalen capsule vacuüm te pompen en dan te meten hoever die ingedeukt wordt door de druk van de atmosfeer. Ook hier geeft een wijzer de luchtdruk op een schaal aan.
Mercury principe
barometer van Bourdon
Eco-celli barometer
In 1997 werd door een Belgisch bedrijf, Dingens Barometers, de Eco-celli ontwikkeld en gepatenteerd. De Eco-celli bouwt verder op de barometer van Alexander Adie 1818°. Het systeem heeft een gasvulling die door de druk van de lucht wordt samengeduwd. De vloeistof gaat met stijgende en dalende luchtdruk op en neer. Aangezien het gas temperatuurgevoelig is wordt de barometer afgelezen t.o.v. de thermometer die dezelfde uitzettingsgraad heeft als het gas bij verwarming.
De grootste barometer ter wereld is de Bert Bolle Barometer in de Barometer Tower, Denmark Visitor Centre, West-Australië. Het gigantische instrument werd door de Nederlander Bert Bolle ontworpen en vervaardigd in 1985 voor het Barometermuseum waarvan hij conservator was. Het museum was gevestigd in de buitenplaats Rustenhoven in Maartensdijk. De barometer werd door het International Guinness Book of Records erkend als de grootste ter wereld. De barometer verhuisde naar Australië in 1999 waar hij door de maker aan de dorpsgemeenschap van Denmark werd geschonken en kreeg in 2007 een plaats in het nieuwe bezoekerscentrum. De gemeente Denmark verleende de barometer de status van monument en gaf hem de naam The Bert Bolle Barometer.
Het ruim twaalf meter hoge instrument is gevuld met ruim 150 liter water. Een vacuümpomp zuigt iedere zes minuten de lucht weg uit een glazen pijp van 90 mm diameter en bijna twaalf meter lengte. Na een minuut hebben 55 liter water het afleesniveau op circa tien meter hoogte bereikt, waarna het water gaat koken. Dat koud koken duurt een minuut, waarna het pompen gestopt wordt en de bezoeker twee minuten de tijd heeft om de lengte van de waterkolom af te lezen, de luchtdruk berekenen en te vergelijken met de digitale standaardbarometer. Daarna wordt de glazen pijp belucht en daalt al het water terug in het reservoir. De zes minutencyclus is dan voorbij en begint opnieuw.
Een Nederlander, Gijsbrecht de Donckere, zou het donderglas, stormglas of waterbarometer uitgevonden hebben, in 1619. De lucht die opgesloten zit in een deel van het apparaat zet uit of krimpt naargelang de druk dat het ondergaat, en dit zorgt voor een relatief groot niveauverschil in het dunne buisje: als de atmosferische druk stijgt, daalt het niveau in het buisje.
Goethe barometers
Donderglazen, later ook wel Goethe barometers genoemd, waren vaak op op VOC-schepen aanwezig. De uitdrukking "gedonder in de glazen" komt hier vandaan. Johann Wolfgang von Goethe bestudeerde rond 1792-93 deze barometer en populariseerde die in Duitsland. Dergelijke types barometers reageren ook op temperatuursverschillen, ze worden dan ook niet meer gebruikt.
De buis van Torricelli, is een U-buis die toelaat het niveauverschil in de twee benen te bepalen. Deze barometer heeft de volgende nadelen:
- de glazen buis is duur en breekbaar; - kwik is een duur en giftig metaal; - door de hoge oppervlaktespanning van het kwik is het oppervlak convex; in smalle buisjes is het kwikniveau ietwat onder zijn theoretische waarde, een correctie moet dus aangebracht worden (in functie van de diameter van de buis); - kwik heeft een relatief grote uitzettingscoëfficiënt (vandaar zijn gebruik als thermometer)
Men schrijft Christiaan Huygens een belangrijke verbetering toe van de buis van Torricelli, in 1672: de buis bevat kwik (zoals voorheen), maar het open been bevat een vloeistof (met een lagere dichtheid dan kwik). Het contactoppervlak kwik-vloeistof wordt groot genomen, zodat een kleine verandering in het kwik-niveau een grotere verandering in het vloeistofniveau met zich mee brengt. Men slaagde er zo in de uitwijking 10x groter te maken. Een bijkomend voordeel was dat de kwik zo afgesloten was van de lucht, anders verdampt het, en kwikdamp is giftig.
Principe van de barometer van Huygens
Principe van barometer met wijzerplaat
Barometer van Hooke, rond 1660
Barometer van Gay-Lussac en Bunten
De eerste barometer met een wijzerplaat werd in 1663 door de astronoom Robert Hooke vervaardigd. Een object drijft op de kwik, en volgt de niveauveranderingen. Het object is verbonden met de naald, die de druk op de wijzerplaat aangeeft.
Een barometer is een meetinstrument waarmee de luchtdruk gemeten kan worden.
Ten tijde van Galileo, rond 1635, ontwierpen ingenieurs fonteinen (en dus ook pompen) voor de stad Florence. Ze kwamen tot de vaststelling dat de enorme pompen er niet in slaagden water hoger op te pompen dan zo'n 12 meter. Galileo werd om raad gevraagd, maar hij stierf alvorens het probleem op te lossen. In zijn nota's werd de hypothese dat lucht een massa moet hebben gevonden, maar hij kon er geen conclusies uit trekken.
Torricelli, een gravure uit een boek van Flammarion (1923) auteur : Archival Photograph by Mr. Steve Nicklas, NOS, NGS
De opvolger van Galileo was Torricelli. Hij las de nota's van zijn voorganger, en wilde bewijzen dat het de luchtdruk was die het water omhoog bracht. Om niet met buizen van 12m hoog te werken, kreeg hij het idee om met kwik te werken, bijna 14 maal zwaarder dan water. De barometer werd in 1643 uitgevonden door Torricelli. Hij vulde een dunne buis van zo'n meter lengte in zijn geheel met kwik en zette de buis op zijn kop in een bakje met kwik. Het kwik zakte voor een deel uit de buis, maar een kolom van zo'n 76 cm bleef in de buis staan. De hoogte van deze kwik kolom varieerde een beetje met de weersomstandigheden. Als de kolom wat zakte kwam er meestal regen en storm. Bij stralend rustig weer stond de kolom hoog.
Torricelli trok hieruit de gevolgtrekking dat de druk die het gewicht van het kwik in de kolom op het kwik in het bakje uitoefende gelijk moest zijn aan de druk die de lucht kolom van de atmosfeer er op uitoefende.
barometer van begin 20ste eeuw auteur : Jean-Jacques MILAN CC
De barn is een eenheid van oppervlakte die vrijwel alleen in de kernfysica en de deeltjesfysica wordt gebruikt om werkzame doorsnede uit te drukken. De barn is geen SI-eenheid, maar is daar wel van afgeleid, en is ook toegelaten voor gebruik met het SI, hoewel het gebruik niet aangemoedigd wordt door het BIPM. Uitgedrukt in SI-eenheden is een barn 10-28 meter2 of 100 fm2, ongeveer de vlakke doorsnede van de kern van een uraniumatoom.
De eenheid was aanvankelijk grappig bedoeld: barn is het Engelse woord voor een grote schuur bij een boerderij. Vergeleken met de typische werkzame doorsnede voor de meeste kernreacties was de uraniumkern namelijk "zo groot als een schuur" ("as big as a barn").
Barium is een scheikundig element met symbool Ba en atoomnummer 56. Het is een zilverwit aardalkalimetaal.
Omstreeks 1500 werden bariumsulfaat bevattende stenen magische krachten toegekend, omdat ze een lichte gloed afgaven na te zijn verhit in aanwezigheid van houtskool. Zelfs na enkele jaren bleven de stenen in het donker nog nagloeien. Tegenwoordig is dat proces bekend als fluorescentie.
Barium is voor het eerst geïdentificeerd in 1774 door Carl Wilhelm Scheele en in 1808 voor het eerst geïsoleerd door Humphry Davy door gesmolten bariumoxide te elektrolyseren.
De naam barium is afgeleid van het Griekse βαρυς (barys) dat zwaar betekent.
het element barium onder argongas atmosfeer bewaard auteur : Matthias Zepper
De belangrijkste toepassingen van barium zijn bougies, als gasvanger in vacuümbuizen en fluorescentielampen. Daarnaast wordt barium op kleinere schaal gebruikt als :
- De verf- en glasindustrie gebruiken bariumsulfaat als wit pigment. - Bariumcarbonaat is een goed bruikbaar vergif tegen ratten. - Sommige bariumzouten worden gebruikt in de medische wetenschap als contrastmiddel bij het doorlichten van het spijsverteringskanaal. - Bariumsulfaat wordt gebruikt bij de productie van rubber en harsen als vulstof. - In condensatoren wordt bariumtitanaat gebruikt als diëlektrisch materiaal. - In de aardolie-industrie worden bariummengsels gebruikt om de grond voor te bewerken. Verder worden bariumnitraat en bariumchloraat gebruikt in vuurwerk om gekleurde lichteffecten te genereren.
het effect van barium in vuurwerk
Chemisch gezien is barium vrijwel identiek aan calcium. Het oxideert erg makkelijk bij blootstelling aan de lucht en reageert heftig met water en alcohol.
Doordat barium zo makkelijk reageert met andere elementen komt het vrijwel niet ongebonden in de natuur voor. De belangrijkste bariumbron is het mineraal bariet, dat gekristalliseerd bariumsulfaat is. Op commerciële basis wordt barium geproduceerd door elektrolyse van gesmolten bariumchloride.
Alle in water en zuur oplosbare barium verbindingen zijn zeer giftig omdat zij kunnen leiden tot het opzwellen van de hersenen en lever en schade aanrichten in de nieren en hart. Grote hoeveelheden kunnen verlamming en zelfs dood tot gevolg hebben. Zuiver barium moet onder olie worden bewaard om te voorkomen dat het aan de lucht ontbrandt. Het verwerken van bariumerts kan aanleiding geven tot de stoflongachtige aandoening baritose. Het smeltpunt is 998° (K) = 725° Celsius, het kookpunt 2123° (K) = 1850° Celsius
Het mineraal bariet (ook wel bariumsulfaat, zwaarspaat, blanc fixe of permanentwit genoemd) is een barium-sulfaat met de chemische formule BaSO4.
Het heeft een hardheid van 3 tot 3,5. Bariumsulfaat is niet oplosbaar in water en heeft een hoge weerstand tegen andere chemicaliën. Het heeft een dichtheid van 4,48 kg/dm3, een witte streepkleur en de splijting van het mineraal is perfect volgens [210] en imperfect volgens [010]. De dubbelbreking van bariet is 0,0110 - 0,0120.
Bereiding van BaSO4 kan, door van de geringe oplosbaarheid, door bariumchloride met zwavelzuur te laten reageren. Er bestaan stenen van onzuiver bariumsulfaat die opgloeien in het donker. Deze stenen heten Bologna stenen. Oplosbare bariumzouten (zoals bariumchloride of bariumnitraat) zijn zeer giftig na orale inname.
Bariet
Bariumsulfaat wordt onder andere als standaard wit voor het ijken van de meter bij de kleurmeting gebruikt. Het wordt ook ingezet voor de productie van glas en als vulstof voor de productie van papier en rubber en als pigment in verf. Bij het maken van röntgenfoto's wordt ingeslikt bariumsulfaat als contraststof gebruikt om delen van het lichaam zichtbaar te maken. Het absorbeert namelijk beter röntgenstraling dan het lichaam. Bariumsulfaat is goed dispergeerbaar en zorgt ervoor dat de verf of de coating een goede glans behoudt. Het is hitte- en lichtbestendig. Bariumsulfaat is een bestanddeel van producten om voegen van bijvoorbeeld de badkamer te witten. Bariet wordt ook gebruikt als toevoeging aan de boorvloeistof, om het soortelijk gewicht hiervan te verhogen.
Bariet komt meestal voor in hydrothermale aders waar het ontstaat bij lage tot middelmatige temperatuur. Verder wordt het gevonden in gangen en holten in kalksteen en in nieuwgevormde, vochtige en licht verzilte bodems. In België wordt bariet aangetroffen te Blieberg, Angleur, Villers-en-Fagne en Fleurus.
De bar is een natuurkundige eenheid van druk. De officiële (SI) eenheid voor druk is de pascal.
Een bar is precies gelijk aan 100 000 pascal en één bar betekent dat er 10 newton (benaderd 1 kgf) drukt op één vierkante centimeter. Dus 1 bar=10 N/cm². Dit is ongeveer 1 kgf/cm², wat ook ongeveer de atmosferische druk is. Dus benaderd is 1 bar= 1atm=1 kgf/cm² (wat soms foutief "1 kilo" druk genoemd wordt). Als men dus zegt "die band moet opgepompt worden tot 2,2 kilo" bedoelt men dus 2,2 bar, maar het is wel foutief.
Vroeger werd in de meteorologie de luchtdruk uitgedrukt in millibar (mbar); tegenwoordig wordt daar de eenheid hectopascal voor gebruikt, die precies dezelfde waarde heeft.
Een afgeleide van bar is barg (bar gauge), die een verschildruk aangeeft, meestal met de luchtdruk. Andere afgeleiden zijn bara, wat de absolute druk is en baro wat de overdruk is. Als een drukmeter (bijvoorbeeld een fietspomp met manometer) vrij in de atmosfeer de waarde nul aangeeft, dan is dat dus nul baro.
(0) 
Europese Commissie
Parent Géry
Barium
