Littekens op een stierenhuid Net zoals de Vlamingen streven de Basken naar onafhankelijkheid. Hier is een deel van hun verhaal.
15-07-2008
Censuur op zijn Spaans: de hardste maatregel
Censuur in Baskenland 15 juli 1998
Op 15 juli 1998 deed de Spaanse justitie een inval bij het dagblad Egin en de radiozender Egin Irratia. Hierbij werden negen mensen gearresteerd en werden drukpersen en zendapparatuur onklaar gemaakt. Op last van onderzoeksrechter Garzón werden beide media voor onbepaalde tijd verboden.
Het Baskische dagblad en als zodanig wel gewend aan repressie door justitie en politie. Het blad kent een lange geschiedenis van invallen en rechtszaken tegen journalisten. De aanklacht luidde in dat soort gevallen vrijwel altijd samenwerking met een gewapende organisatie en de flinterdunne bewijsvoering werd vrijwel altijd onderuit gehaald. Het is echter nog nooit voorgekomen dat Egin een verschijningsverbod opgelegd kreeg en het is de eerste maal sinds de dood van dictator Franco dat een krant verboden wordt. De officiële redenen voor de sluiting lieten een week op zich wachten, maar waren naar goed Spaans gebruik al de volgende dag in de krant te lezen. Doordat minister van Binnenlandse Zaken Mayor Oreja de Spaanse media en buitenlandse correspondenten al voor de inval had geïnformeerd, hadden de kranten in binnen- en buitenland een eensluidend verhaal: Egin is ETA.
Bewijzen
Na een week van wilde speculaties blijkt dit in hoofdlijnen ook de theorie van de onderzoeksrechter te zijn. Volgens deze theorie is Egin het vierde, of het informatieve front van ETA en is de redactie van Egin rechtstreeks door de ETA leiding benoemd. Egin zou verscheidene functies hebben waarvan de belangrijkste het verspreiden van valse informatie en het creëren van een onjuiste realiteit is. Daarnaast wordt Egin gebruikt voor het doorgeven van gecodeerde boodschappen naar verschillende ETA commando's, Egin verzamelde informatie voor ETA en Egin was onderdeel van het "financiële ondersteuningsnetwerk" van ETA. Als zodanig zorgde ze voor witgewassen geld. Naast dit alles wordt Egin nog verdacht van belastingontduiking. De 'bewijzen' voor dit alles zijn flinterdun. De onpartijdigheid van een krant is een zaak van de lezers en niet die van een rechter. Dat de redactie benoemd is door ETA wordt afgeleid uit het feit dat de hoofdredacteur enkele weken voor zijn benoeming een ontmoeting had met een ETA lid. Dat hij die ontmoeting had voor het afnemen van een, later gepubliceerd, interview doet blijkbaar niet ter zake. De gecodeerde boodschappen stonden in de advertentie afdeling en hadden dus net zo goed in elke andere krant kunnen staan. In de media wordt hierbij telkens melding gemaakt van een codeboek dat op de redactie is gevonden. Dat betreft echter een heel ander soort code, namelijk die waarmee ETA-verklaringen op authenticiteit worden gecontroleerd. De informatie die Egin voor ETA zou verzamelen werd gewoon gepubliceerd, en dat verscheidene ETA-commando's in het bezit waren van krantenknipsels kan men de krant zelf toch moeilijk kwalijk nemen. De bewijsvoering betreffende het financiële netwerk is te ondoorzichtig om te bespreken. Zo blijft alleen de belastingontduiking nog over. Zelfs als daar sprake van zou zijn, zou dat toch moeilijk een reden tot sluiting van een krant mogen zijn.
Repressie
De sluiting van Egin valt niet los te zien van de situatie in Baskenland. De regerende Partido Popular heeft de moord op Migel Angelo Blanco van 13 juli 1997 door ETA aangegrepen voor een repressiecampagne tegen de gehele links nationalistische beweging. Naast een enorme, voortdurende arrestatiegolf en de politieke uitsluiting van de politieke partij Herri Batasuna werd het bestuur van deze partij in december tot 7 jaar gevangenisstraf veroordeeld. De reden was de samenwerking met een gewapende organisatie op grond van het feit dat deze partij een video vertoonde waarop ETA leden hun vredesvoorstel uitlegden. Net als nu het geval is, werd het bestuur lang voor een veroordeling door de rechter veroordeeld door de regering en de media. In april maakte justitie voor het eerst gewag van het zogenaamde 'financiële netwerk' van ETA. Dit zou bestaan uit ongeveer 170 Baskische bedrijven die geld voor ETA zouden witwassen. In het kader van deze operatie werd de bankrekening van AEK, een organisatie die volwassenenonderwijs in de Baskische taal verzorgd, geblokkeerd en pas na een maand weer vrijgegeven. Deze operatie zou uiteindelijk tot de sluiting van Egin hebben geleid. Ook in regeringsverklaringen wordt de links nationalistische beweging voortdurend gecriminaliseerd. Zo zei premier Aznar dat ETA en Herri Batasuna (HB) allemaal in de gevangenis zullen eindigen.
Reacties
Al op de dag van de sluiting vonden er veel demonstraties plaats in heel Baskenland. De volgende dag verscheen een nieuwe krant in de Baskische kiosken: Euskadi Informacion, gemaakt door de werknemers van Egin. Drie dagen na de sluiting demonstreerden 75.000 mensen in Donostia tegen de sluiting. In de demonstratie liepen veel kopstukken van partijen die de sluiting officieel niet veroordeeld hadden zoals PNV en EA. In de daaropvolgende week vond er een algemene staking plaats in Baskenland. Volgens de Spaanse media een totale mislukking, volgens Herri Batasuna een groot succes dat grote delen van het land platlegde. Ook de jeugd trok de straten op wat tot vele veldslagen met de politie leidde. Naast de veroordeling van vele Baskische organisaties werd de sluiting ook veroordeeld door Reporters Sans Frontieres en Amnesty International. Amnesty meent dat vrijheid van meningsuiting een fundamenteel democratisch recht is dat essentieel is voor de oplossing van politieke conflicten. Amnesty wijst verder op de opsluiting van het Herri Batasuna bestuur en concludeert dat de regering zich meer en meer toespitst op censuur en repressie in plaats van publiek debat en dialoog. Amnesty roept op tot een onmiddellijke heropening van Egin en Egin Irratia en wijst in dit verband ook op de meerdere rechtszaken die al tevergeefs tegen Egin gevoerd zijn. Ten slotte wijzen zowel de Baskische christen democraten (PNV) als de Spaanse linkse partij IU op het sluipende gevaar van deze sluiting. Op de gronden waarop nu Egin gesloten is kunnen ook andere organisaties, zoals Herri Batasuna en de vakbond LAB, verboden worden verklaard. Door de repressie wordt het voor legale en vreedzame links nationalistische organisaties steeds moeilijker om goed te functioneren. Zowel Egin als Herri Batasuna vertegenwoordigt de gevoelens van een flink deel van de bevolking. Het zijn bovendien volwassen organisaties, veel meer dan dekmanteltjes van ETA. Ze streven gelijke doelstellingen na maar op totaal andere, in de moderne rechtsstaat volkomen geaccepteerde, wijze. Deze organisaties onderdrukken is het ontnemen van de uitingsmogelijkheden van een groot deel der bevolking. Dit zal, zeker in het geval van de Basken, niet tot een vermindering van de gewapende strijd leiden. Ondanks dit alles wordt de roep om vrede steeds groter en de Basken weten als geen ander dat deze vrede alleen door middel van dialoog bereikbaar is.
In Arles wordt na 17 jaar gevangenis, Gabi Mouesca (39 jaar) vrijgelaten met het verbod naar Baskenland terug te keren. Hij krijgt het verbod in 23 van de 95 departementen te gaan wonen. Mouesca was militant van Iparretarrak (IK) toen hij op 1 maart 1984 gearresteerd werd door de Franse politie. Bij deze arrestatie verloor zijn maat, Didier Lafitte, het leven.
In december 1986 werd Mouesca, samen met Maddi Heguy, door een IK-commando bevrijd uit de gevangenis van Pau. In 1987 en in 1992 werd Mouesca opnieuw gearresteerd en veroordeeld. Mouesca was ook betrokken in de "Zaak Léon", een vuurgevecht met de Gendarmerie waarbij een gendarme het leven verloor en Ttotte Etxebetse door een kogel in de rug in een rolstoel terecht kwam. Samen met Philippe Bidart werden ze pas in 2000 voor dit vergrijp veroordeeld. De Europese Mensenrechtencommissie veroordeelde in 1999 de Franse Staat tot een geldboete omdat Mouesca (intussen veroordeeld voor andere zaken) gedurende 15 jaar in de gevangenis zat zonder geoordeeld te zijn in de Zaak Léon.
Volgens de Spaanse rechtsregels zou de Etarra Iñaki de Juana Chaos op 2 augustus 2008 moeten vrijkomen, na 21 jaar cel. De haatkranten ABC en El Mundo (kranten van PP-strekking of van de Partido Popular) maken er, op 13 juli 2008, gewag van, met de nodige duiding. Is er gelekt naar deze kranten om de haatcampagne te lanceren? Ik weet het niet. Wat ik wel weet, is dat die Spaanse rechtsregels met een grove korrel zout moeten genomen worden. De Juana moest volgens diezelfde rechtregels al op 25 oktober 2004 vrijgelaten worden. Dat is niet gebeurd, want men is koortsachtig op zoek gegaan naar een uitvlucht om hem langer vast te houden.
Het is nu afwachten of die haatcampagne er komt en wat het resultaat ervan zal zijn.
Achtentwintig dagen later zou ook Arnaldo Otegi, gearresteerd op 8 juni 2007, moeten vrijkomen, en wel op 30 augustus 2008.
De Basken zijn een wielerminnend volk. Steeds hadden ze goede wielrenners die in ons land onder de naam "Spanjaarden" bekend werden. Zo is de Ronde van Baskenland véél ouder dan de "Vuelta", de Ronde van Spanje. Met de Ronde van Frankrijk hebben ze altijd een haat-liefdeverhouding gehad en de Ronde van Spanje maakt al jaren een grote boog rond Baskenland. Vandaag, 13 juli 2006 ging de Tourrit van start in het mooie Baskische stadje Kanbo, door de Fransen ooit omgedoopt in "Cambo les Bains". Onderweg werden een aantal renners even staande gehouden door een spandoek met de Engelse tekst "Vrijheid voor Baskenland" en kleinere pamfletjes in het Frans en in het Baskische met de eis voor respect en (politieke) erkenning. De foto komt uit de krant Le Journal du Pays Basque.
De Vuile Oorlog tegen het Baskische Volk wordt afgekeurd 12 juli 2004
De Spaanse Procureur-generaal, Cándido Conde-Pumpidu zegt op 12 juli 2004 dat de VS "het terroristische geweld (in Irak) beantwoordde met nog méér geweld, zoals dat in Spanje gebeurde op het einde van de zeventiger jaren, begin van de tachtiger jaren, toen er groepen werden opgericht als "Batallón Vasco Español" en "GAL" hetgeen ethisch onaanvaardbaar was en politiek ondoeltreffend omdat er nog méér terrorisme gecreëerd werd."
Het BVE en Gal waren een antwoord van de Spaanse Staat op de Baskische onafhankelijkheidstrijd en geen geïsoleerde daden van ongecontroleerde individuen.
Waarop wacht Conde-Pumpido om de verantwoordelijken van zoveel moorden alsnog te straffen. Ze zijn bij naam en toenaam gekend! Maar de Procureur-generaal noemt de Spaanse Staat "een model" in de strijd tegen het terrorisme, hoewel foltering en mishandeling geen adequate formules zijn. De aanslagen van GAL werden door de Staat oogluikend goedgekeurd en uiteraard ontkend.
Maar Conde-Pumpido en de zijnen kijken nu nóg steeds de andere richting uit als arrestanten "foltering" of "mishandeling" aanklagen. Net als 20 jaar geleden.
Luister niet naar mijn woorden, maar kijk naar mijn daden!
Na de dramatische gebeurtenissen van 8 juli 1978 op de Sanfermines te Pamplona, zou 11 juli 1978 evenmin een feestdag worden! Om half tien ontstond er in het stadscentrum van Donostia-San Sebastián een spontane protestbetoging tegen de moord op Germán Rodríguez Saez. Bij de helling van Aldapeta, tussen Buen Pastor en Aiete, op 300 m. van de kazerne van de Strijdkrachten, werden autos dwars over de staat gezet. De eerste politie-eenheid die er aankwam, deed de spanning ten top stijgen door twee keer in de lucht te schieten. Ze kregen meteen een regen stenen als antwoord waarop dan weer traangas en rubberkogels volgden. Dit moest fout aflopen! Sommige politiemannen liepen met hun revolver in de hand. Deze ongelijke veldslag duurde de hele voormiddag, tot 12.30 u. Toen een politieman in de Calle San Bartolomé met een halfautomatisch geweer op de massa inschoot kon de 19-jarige Joseba Iñaki Barandiaran, uit Astigaraga, niet tijdig ontkomen. Hij kreeg een kogel in het hart en mét hem héél Baskenland!
Drie schilders komen op voor de politieke gevangenen 10 juli 2005
Baskische bergbeklimmers riskeerden meer dan eens hun eigen leven. Tot voor enkele tientallen jaren was er op de enorme rotswand van de Santa Barbaraberg, boven Zarautz nog een verweerde geschilderde Ikurriña te bespeuren. Vandaag is daar niets meer van te zien. De tijd heeft haar rol gespeeld. Maar op 10 juli 2005, lieten 3 schilders zich, via het materiaal van bergbeklimmers, naar beneden zakken en zij brachten op dezelfde plaats het teken van het dichterbij brengen van de gevangenen (Euskal Presoak) aan. De rotsschildering is overal van op het immense strand heel goed te zien.
Op 9 juli 1976 wordt tijdens een volksfeest in Santurtzi, waarbij gemanifesteerd wordt, door de veiligheidsdiensten met scherp geschoten, met Mentxaka als dodelijk slachtoffer. María Norma Mentxaka, heel haar leven gekend als Normi, sterft tijdens een laffe en brutale aanslag door tuig van ranzig rechtse aanhangers van de overleden dictator Franco. Het feest Día de la Sardina eindigt met bloed. Het tuig, dat de aanslag pleegde, maakte in die jaren heel wat straten onveilig.
Op 23 januari 2006, 30 jaar later, erkent het Hooggerechtshof moeder Mentxaka als slachtoffer van het terrorisme, met als gevolg de voorziene schadeloosstelling. De martelgang van haar zoon, Roberto Fernández, om erkenning te krijgen, liep niet van een leien dakje en duurde meer dan 28 jaar. In 2002 nog had de uitzonderingsrechtbank Audiencia Nacional de erkenning verworpen. Voordien nog, in 1999, had het Ministerie van Binnenlandse Zaken (Partido Popular) ook al eens de erkenning verworpen, omdat niet aan bepaalde parameters werd voldaan. Zij was immers geen slachtoffer van ETA, maar van het staatsterrorisme, en dat zijn geen slachtoffers.
Wie in Spanje slachtoffer is van ETA-geweld wordt de dag nadien al uitbetaald, wie slachtoffer is van het staatsterrorisme moet op zijn minst 30 jaar wachten, als ze al bij de gelukkigen behoren.
Op 8 juli 1978, bijna 3 jaar ná de dood van dictator Franco, gebeurde er in Baskenland een "incident" dat té zwaar was om het met de mantel der liefde van de "jonge democratie" te bedekken zoals dat indertijd met ál de vergissingen, fouten en schandalen gebeurde. Dit was méér dan een erge oprisping van slechte verliezers Jammer genoeg vond een jonge kerel, Germán Rodríguez, hierbij de dood. De Antiterroristenwet was pas gestemd, maar de Grondwet nog niet.
Vandaag, 7 juli 2008, is het precies 28 jaar dat José María Sagardui Gatza gevangen zit. Hij heeft van alle politieke gevangenen de meeste anciënniteit. Hij is in heel Europa de enige gevangene die ooit zolang gevangen zat. Het is dan ook een Baskische politieke gevangene. Vandaag zit hij opgesloten in de gevangenis van Jaén, Andalucia, in een kleine cel waar nauwelijks natuurlijk licht binnenkomt. Hij brengt in die kleine ruimte 20 à 22 uur per dag door.
José María Sagardui Gatza werd geboren in Zornotza (Bizkaia) op 10 juli 1958. In 1980 werd hij door de politie gearresteerd wegens lidmaatschap van ETA. Hij verbleef in 14 verschillende gevangenissen en hield 13 hongerstakingen voor een totaal van 190 dagen. Hij weet nog goed dat er ten tijde van zijn opsluiting 130 ETA-gevangenen waren, en dat dit aantal vandaag opgelopen is tot meer dan 700.
Van de 28 jaar cel heeft hij er 10 jaar van in het régimen de primer grado, primera fase (de meest extreme omstandigheden) doorgebracht en in gevangenissen die altijd op zijn minst meer dan 600 kilometer van Baskenland verwijderd waren. In 1995 had hij ¾ van zijn straf uitgezeten, en moest dus volgens de wet vrijgelaten worden.
Uitzonderingsmaatregelen zijn uitgedacht om mensen te vernietigen.
Het commandolid van het 'Comando Donosti' van ETA, Oihane Errazkin Galdós, 31 jaar, werd in de Franse gevangenis van Fleury-Merogis, verhangen teruggevonden. Errazkin, alias 'Brujilla', werd op 23 september 2001 gearresteerd, op beschuldiging van integratie in het logistieke apparaat van een gewapende organisatie, en zat opgesloten in afwachting van haar proces. Zij werd samen met de chef van het logistieke apparaat van ETA, Asier Oiarzabal Txapartegi, Baltza, en nog 4 kompanen, gearresteerd te Dax.
Oihane Errazkin is geboren in Andorra, maar groeide op in San Sebastián. In 1996 trad zij toe tot ETA.
Arnaldo Otegi werd op 6 juli 1958 geboren te Elgoibar in Gipuzkoa. Hij is getrouwd en vader van twee kinderen. Hij studeerde af als Licentiaat Letteren en Wijsbegeerte. Zoals zovele jongeren was hij ook, in zijn geboortestad, toegetreden tot ETA-pm, met schuilnaam Gordo. Hij geraakte als lid van een commando verwikkeld in de aanslag op een tankstation, in de roof van voertuigen, in de aanslag op de militaire gouverneur van Donostia en in de bevrijding van een gevangen Etarra uit een hospitaal. Als gevolg hiervan was hij verplicht in 1977 te vluchten naar Iparralde. Op 3 juli 1979 maakte hij samen met José María Ostolaza Pagoaga en Luis Alcorta Maguregui, deel uit van het commando Kalimotxo bij de mislukte poging tot ontvoering van een UCD-volksvertegenwoordiger uit Soria, Gabriel Cisneros (later PP-volksvertegenwoordiger). In januari 1989 werd hij vrijgesproken van de ontvoering van ex-parlementair Javier Rupérez, maar op 21 februari van dat zelfde jaar wel veroordeeld voor de ontvoering van de ondernemer, Luis Abaitúa, tot 6 jaar cel. Na zijn gevangenschap ruilde hij ETA-pm (die intussen opgedoekt en vervangen was door ETA-m) voor een politieke loopbaan. Lees verder...
José Ignacio Ruiz Olabuenaga stelt voor 5 juli 2001
Het verbale geweld tegen het Baskisch bestaat ook. De socioloog José Ignacio Ruiz Olabuenaga stelde op 5 juli 2001 in Bilbao zijn laatste boek (2 delen) voor:
"Opinión sin Tregua. Visos y denuestos del nacionalismo Vasco 1998-1999" (Opinie zonder wapenstilstand. Voorwendsels en aanklacht op het Baskisch nationalisme 1998-1999) en "Opinión sin Tregua. Informacion y Propaganda ante el conflicto Vasco" (Opinie zonder wapenstilstand. Informatie en Propaganda ten aanzien van het Baskische conflict),
waarin hij een analyse maakt van de behandeling van het Baskisch nationalisme in de dagelijkse opiniepers. De auteur acht het bewezen dat er een "verbaal geweld" was vanuit de groep opiniemakers die een ballast vormde voor de "open weg" richting vrede in september 1998. Nadat er een dergelijke fundamentele verandering tot stand was gekomen, gooiden de commentatoren het over een andere boeg. Je verwacht een gematigder taalgebruik tijdens een bestand, en dat de tegenstellingen een zachtere behandeling krijgen die ertoe zou bijdragen dat de vrede zou bereikt worden. Toch werd een gewelddadige taal gebruikt en dat vormde een obstakel. Het werd zeer moeilijk te dialogeren met iemand door wie je beledigd wordt. Ze bleven over Sabin Arana praten en over de speciale bloedgroep van de Basken zonder iets over de evolutie in het nationalisme te zeggen. De Baskische nationalist was een fascist en een racist. Al deze vooroordelen en clichés werden gebruikt door columnisten als Fernando Savater en José María Calleja in "El Correo Español", Iñaki Ezquerra in "La Razón", Isabel San Sebastian in "ABC", Patxi Unzueta in "El País" of Pedro J. Ramírez in "El Mundo". Zonder de beledigingen te vergeten, natuurlijk.
Batasuna verantwoordelijk voor Kale Borroka? 4 juli 2002
Op 4 juli 2002 stelt rechter Garzón, Batasuna burgerlijk verantwoordelijk voor de acties van "Kale Borroka" (straatgeweld) die een totale schade van 24,3 miljoen euro bedragen (1000 miljoen Frank). Toch zijn de acteurs van deze gewelddadige acties zelden gearresteerd, weet men niet of er een relatie is tussen hen onderling en tussen hen en Batasuna. Garzón eist nu dat Batasuna binnen 24 uur 24,3 miljoen euro betaalt. Eén miljoen euro per uur, dus. Garzón zal daarna beslag leggen op de bezittingen van Batasuna. Dit is toch te gek voor woorden! Dat deze hele zaak gaat uitdraaien op een Open Oorlog kan hem duidelijk niets schelen. Misschien is dit wel juist de bedoeling. Batasunawoordvoerder, Arnaldo Otegi, zegt dat zijn partij het bedrag niet kán en niet zál betalen. Bovendien moet Batasuna van de Spaanse Staat nog aanzienlijke sommen achterstallige verkiezingssubsidies krijgen, aangevuld met de boetes waartoe Binnenlandse Zaken reeds enkele malen veroordeeld werd.
Op 3 juli 2002 wordt beroep aangetekend tegen het klasseren (seponeren) van de klacht tegen Generaal van de Guardia Civil, Enrique Rodríguez Galindo, wegens drugstrafiek, omkoperij, smokkel en koppelarij. Hoewel Galindo toegaf dat de toenmalige Staatssecretaris, Vera, hem en zijn vrouw, María Fernanda Alvarez de Sotomayor Martínez, een nieuwe "identiteit" voorgesteld had om zijn eigendommen veilig te stellen, moeten deze eigendommen toch opgespoord worden om volledig op te klaren of die eigendommen op een legale manier bekomen werden. Er is sprake van 11 woningen!
La Marcha por la Libertad startte op 2 juli 1977 en doorkruiste in de maanden juli en augustus het totale geografische grondgebied van Euskadi. Een amalgaam van diverse organisaties groepeerde zich rondom de Comisión pro-Amnistía. Een en ander was het gevolg van het massale succes (tienduizenden deelnemers) van de voorbij Aberri Eguna, gevierd in april 1977, en de eerste toegelaten viering na de Guerra Civil.
Als onderdeel van de Mars werden grote politieke concentraties en acties opgezet. In vrijwel elk dorp kregen ze te maken met het brutale optreden van de Txakurrak (scheldnaam voor de Guardia Civil). In elk dorp was het bang afwachten tot er op hen zou geschoten worden.
De mars was samengesteld uit 4 verschillende colonnes die, vanuit 4 verschillende vertrekpunten, op 28 augustus 1977 samenvloeiden in Iruñea-Pamplona, waar een groots sluitingsceremonieel zou plaatsvinden. De verschillende colonnes deden tijdens hun mars de 7 Baskische provincies aan, in Hegoalde en Iparralde, en soms wel, soms niet verbleven zij 1 volle dag in de dorpen. Op die momenten werden allerhande activiteiten ontplooid: conferenties, rondetafelgesprekken, diverse competities, tentoonstellingen, dialogen, theateropvoeringen, muziekuitvoeringen, meetings, dansavonden, enz.
De geplande mars bedroeg 1847 km en meer dan 500 dorpen werden doorkruist. De samenvloeiing van de 4 colonnes gebeurde te Arazuri, op een 5-tal kilometer van Pamplona. Van daar uit trok één grote massa naar Pamplona. Bijna 46.000 personenwagens en een 500-tal autobussen werden langs de route gesignaleerd, en men schatte het aantal deelnemers op meer dan 200.000.
Op 1 juli 1937 sloot de hoogste hiërarchie van de Spaanse katholieke Kerk een Bloedpact met de Francodictatuur onder de titel Brief van de Spaanse Bisschoppen aan de bisschoppen van de wereld aangaande de Zaak van Generaal Franco. Het pact was, op verzoek van de dictator, uitgetekend door kardinaal Isidro Gomá y Tomás en werd ondertekend door al de andere Spaanse bisschoppen, behalve Mateo Múgica en Francesc Vidal i Barraquer. Die twee moedigen die niet toevallig een Baskische of een Catalaanse naam dragen!
De Spaanse Kerk wilde de herinnering aan haar martelaars laten voortleven met iets meer dan begrafenisceremonies en monumenten en vroeg niet minder dan hun heiligverklaring! Pius XII wilde echter niet weten van een ongedifferentieerde en massale heiligverklaring van duizenden gevallenen voor God en voor Spanje. De opvolgers van Pius XII, Johannes XXIII en Paulus VI lieten zich evenmin voor de fascistische kar spannen. Paradoxaal genoeg wierp de ingreep wél vruchten af, lang nadat Franco naar de eeuwige jachtvelden was vertrokken en in Spanje de zogenaamde democratie hersteld was. De zaken namen een keerpunt met Johannes Paulus II, de goedheilige man uit Polen, die in 1982 aan de Spaanse bisschoppen kond deed dat hij werk ging maken van de zaligverklaringen van de martelaars van de religieuze vervolgingen in Spanje!
Op die manier werd de Spaanse Kerk in volle 21ste eeuw het enige instituut dat de overwinnaars van de Burgeroorlog bleef eren en de familieleden van de duizenden door de dictatuur vermoorde mensen (waaronder zeer veel katholieke Basken) bleef krenken en vernederen! Voor wie niet helemaal op de hoogte is van deze geschiedenis: de Burgeroorlog kwam er als regelrechte aanval, een coup, een rebellie op een democratisch verkozen, republikeinse regering in Spanje.
José Félix Pérez, Gorka Arbulu en Rosi Arana worden op 30 juni 2003 vrijgelaten nadat ze respectievelijk 10, 17 en 25 maanden "voorwaardelijk" in Spaanse cellen doorbrachten!
Ze werden al opgesloten vooraleer er een gerechtelijke uitspraak was.
In Baskenland is deze maatregel, die enkel "bij uitzondering" wordt toegepast in politieke zaken, helemaal niet uitzonderlijk! Pérez werd uitgewezen door Frankrijk, op borg vrijgelaten, maar later opnieuw gearresteerd. Arbulu werd opgepakt toen hij zich in januari 1996 op vrijwillige basis bij het Hooggerechtshof in Madrid ging melden. In november 1998 werd hij preventief vrijgelaten, maar deze maatregel werd later opgeheven. Tot het Hooggerechtshof besloot dat er geen motief voor opsluiting was. Arana werd na twee jaar en één maand cel vrijgelaten, nadat hij onschuldig verklaard werd voor wat hem ten laste werd gelegd.
Angel Pikabea Ugalde, is afkomstig uit Hernani (Gipuzkoa). Na een aantal jaren in Mexico te hebben verbleven, keert hij in juli 1995 terug naar Euskal Herria, meer specifiek naar Iparralde in Frankrijk. Hij wordt verantwoordelijk voor de verdeling van wapens en explosieven. Hij wordt uiteindelijk in september 2000 gearresteerd.
Angel Pikabea werd vanuit de gevangenis van Moulins (Fr) overgebracht naar een penitentiaire instelling in Perpignan, omdat hij beschuldigd werd een vluchtpoging ondernomen te hebben. Begin mei 2004, tijdens het voetballen in de gevangenis, kwam er plots een helikopter laag overvliegen en de gevangenen hadden dit feit becommentarieerd. Vluchtpoging! Tijdens die overbrenging werd hij bovendien geslagen. In Perpignan kreeg hij een bijkomende straf van drie maanden isolement. Uit protest tegen dit alles ging Pikabea op 18 mei 2004 in hongerstaking waardoorhij zo erg verzwakte dat hij in een rolstoel terecht kwam. Hij woog al maar 66 kilo en op 23 juni 2004 was hij nog eens 18 kilo lichter geworden.
Wat blijkt nu? Zonder dat iemand van de familie gewaarschuwd werd, bracht men Pikabea op 29 juni 2004, na 41 dagen hongerstaking, vanuit Perpignan over naar het gevangenisziekenhuis van Fresnes. Toen de familie het voorbije weekend voor een gevangenisbezoek te Perpignan aankwamen, werden ze van de overbrenging ingelicht door medegevangenen. Bellen met de gevangenis lukte niet tot de familie ontdekte dat het vanuit een openbare cel wel ging. Dat nummer kenden ze in de gevangenis niet en het werd dus niet geweigerd. Wilden ze alsnog een bezoek brengen, dan moesten ze vanuit Perpignan nu naar Parijs rijden.
Al deze extra straffen zijn gebaseerd op leugens! Niet enkel de gevangene is er het slachtoffer van, maar de hele familie en de vrienden. Pikabea heeft zijn hongerstaking intussen stopgezet.
Luis Moreno en Rakel Garcia een woord van dank 28 juni 2004
Op 28 juni 2004 verschijnt in de krant Gara een interview met Luis Moreno en Rakel Garcia waarin zij de Vlamingen bedanken die hen vanaf het begin steunden. Hun zaak begon in 1992.
Ze voelen zich goed in ons land, maar het blijft hun droom om op een dag terug te kunnen keren naar een vrij Baskenland.
Artikel uit het Links Vlaams-nationaal maanblad Meervoud, nummer 17 van het jaar 1996
Het waren eventjes emotionele toestanden in de Vlaams-Baskische club te Brussel, toen Rakel Garcia en Luis Moreno die maandagavond eindelijk uit de gevangenis ontslagen werden. Zij werden er opgewacht door tal van sympathisanten, en dat deed hen zichtbaar deugd, na al de ellende die ze omwille van de 'raison d'état' weken-, neen jarenlang hadden meegemaakt. Maar de zaak is nog verre van afgelopen. Nu de Spaanse verkiezingen achter de rug zijn, zal de druk hopelijk wat afnemen. Maar zèlf zijn ze duidelijk: hun zaak kan slechts definitief opgelost zijn als er ook een oplossing komt voor het streven van de Basken naar onafhankelijkheid.
Op de persconferentie, de dag na hun vrijlating uit de gevangenissen van Sint-Gillis en Vorst, was het wel even drummen. De Herri Enbaxada, de vertegenwoordiging van de Baskische onafhankelijkheidspartij Herri Batasuna ('Volksunie'), is niet voorzien op dit soort evenementen. Tientallen binnen- en buitenlandse journalisten wrongen zich een plaatsje in de veel te kleine ontvangstruimte aan de Oudergemlaan in Etterbeek.
Rakel Garcia en Luis Moreno zijn militanten van de Baskische beweging. Herhaaldelijk werd hen door - vooral Spaanse - journalisten gevraagd of ze, horresco referens, lid waren van de ETA. Zij lieten zich niet van de slag brengen: "Wij zijn Baskische abertzales, wij zetten ons in voor de onafhankelijkheid van Baskenland. Daarvoor hoef je geen lid te zijn van de ETA".
Meer hadden ze op dat ogenblik niet te vertellen, ze waren trouwens doodop. Luis was een paar weken daarvoor gearresteerd op zijn werk, Rakel werd door de politie op een meer dan brutale manier 'geplukt' uit de Baskische delegatie. Daarbij werd in zuivere Rambo-stijl onnodig veel geweld gebruikt, een kogelvrije glazen deur werd zelfs met een krik kapotgeslagen. Hun achtjarig zoontje Arratz werd zomaar eventjes gedurende zes uur ondervraagd. Wapens had hij niet bij zich.
Heel deze vaudeville had vermeden kunnen worden. Toen Luis en Rakel enkele jaren geleden in Vilvoorde aangehouden werden door de BOB, kon hen niets ten laste worden gelegd. In het huis in Koningslo werden enkel een Baskische vlag en wat boeken en zelfklevers aangetroffen. Het echtpaar was gewoon gevlucht omdat er op dat ogenblik een onderzoek liep naar mensen die leden van de Baskische afscheidingsbeweging ETA onderdak zouden hebben verschaft, enige tijd voor een aanslag. Er was maar één getuige die hen bij die zaak had betrokken, en deze had zijn verklaringen afgelegd na zware folteringen op het politiecommissariaat. In zoverre dat andere slachtoffers van deze getuige achteraf niet werden vervolgd. Voor één keer had de Spaanse justitie, in volle politieke schandaalsfeer rond de GAL-doodseskaders, toegegeven dat barbaarse praktijken nog steeds schering en inslag zijn in het democratische Spanje.
Marionet
Minister Stefaan De Clerck, in een vorig leven nog gewoon parlementslid, vond enkele jaren geleden nog dat de twee Basken in geen geval mochten worden uitgeleverd aan hun Spaanse beulen. Hij schreef daarover een brief naar zijn voorganger, minister Melchior Wathelet. "Toen reageerde ik als advocaat", aldus de excellentie, "nu als rechter". Dit slaat natuurlijk nergens op: in een land als België, dat een grondwet heeft die nog steeds gebaseerd is op de scheiding der machten, kan en mag iemand van de uitvoerende macht zich niet opstellen als rechter.
De Clerck is natuurlijk een tragisch figuur. In deze regering is hij, zeker als het over dit soort zaken gaat, de marionet van de 'sterke' mannen van de meerderheid: Jean-Luc Dehaene en Louis Tobback. Dehaene, dit blijkt nu wel uit een aantal indiscreties, wou koste wat het kost zijn Europese ambities veilig stellen na het affrontelijke blauwtje dat hij opliep bij zijn kandidatuur als Europees commissaris. En Tobback heeft het sowieso al niet begrepen op iedereen die vandaag, morgen of overmorgen misschien wel eens in zijn weg zou kunnen lopen. Bovendien was er niet alleen diplomatieke druk van Spanje, maar zelfs de Franse ambassade kwam tussen. Het is niet de gewoonte dat een schertsland als België de Franse diplomatie doorkruist, en op een ogenblik dat de anti-Baskische repressie in Frankrijk op volle toeren draait kwam een inmenging van een of andere Belgische administratieve rechtbank dus méér dan ongelegen.
De pre-electoraal opgewarmde Spanjaarden maakten er dus een staatszaak van. Na de beslissing van de Raad van State om het echtpaar niét uit te leveren sloegen de stoppen pas ècht door.
De Spaanse staat begon te prutsen aan Schengen, en schortte zelfs de juridische samenwerking met België - zij het niet helemaal - op. De Europese inmenging in ons rechtsstelsel kan nog voor eigenaardige situaties zorgen. Eén ding staat vast: vanuit democratisch oogpunt betekent het 'juridische' Europa zeker geen stap in de goede richting.
Laf
"Telkens als De Clerck dezer dagen op mijn tv-scherm verschijnt, zie ik daar een man die goed weet dat hij iets aan het doen is waarvoor hij zich moet schamen en die dat niet mag zeggen. Voortdurend bedenkt hij smoesjes en ook dat weet hij, maar hij durft niet anders. De Clerck staat onder druk en geeft daaraan toe ten koste van twee mensen. Dat vind ik laf." Een citaat uit een column van Geert Van Istendael in De Morgen van 25 januari jl. Van Istendael is zeker geen nationalist, en naar eigen zeggen baalt hij van 'terrorisme'. Maar dit standpunt was wel exemplarisch voor de houding van zowel Vlaamse pers als politici. In zowat alle Vlaamse kranten en weekbladen werd de tragische De Clerck geschandvlekt. Op het Pallieterke na was iedereen het eens over het feit dat zoveel cynisme niet kon. In alle fracties van politieke partijen werd tussengekomen om de minister tegen zichzelf (of tegen Dehaene-Tobback) te beschermen. Magda Aelvoet van Agalev en Francis Van den Eynde van het Vlaams Blok klonken bijna unisono: dit kan niet. Binnen de SP werd puik werk geleverd door o.m. Michiel Vandenbussche en Renaat Landuyt. De Volksunie was evenzeer van de partij. Patrick Dewael haalde zelfs een wetsvoorstel uit zijn binnenzak om te verhinderen dat in de toekomst een minister van Justitie nog zulke capriolen kan maken.
De 'clou' was natuurlijk het incident in het Europese parlement: Raymonde Dury, niet de eerste de beste PS-vertegenwoordigster, beschuldigde in de plenaire vergadering de Vlamingen ('t Pallieterke uitgezonderd) van sympathie voor terrorisme. Freddy Willockx, die zeker niet verdacht kan worden van overdreven bekommernis voor het Vlaamse streven naar zelfstandigheid, verloor er zijn kalmte bij en eiste zowaar excuses van zijn fractiegenote. Hier merken we toch wel iets eigenaardigs: was het niet Serge Moureaux, een niet van invloed gespeende PS'er en broer van Philippe, die kort tevoor in het Belgisch parlement het ontslag van De Clerck had geëist in die zaak? Een en ander kan misschien verklaard worden door de verschillende persreacties in Vlaamse en franstalige kranten. Zelfs de Parijse krant Le Monde had geen goed woord voor het standpunt van de Raad van State (Le Monde, hoofdartikel van 9 februari). In La Libre Belgique (12 februari) verdedigde Leo Marynissen, editorialist van Het Volk, het Vlaamse standpunt als volgt: "D'un passé pas si ancien, nous savons ce que cela signifie d'être considéré comme des citoyens de second rang dans son propre pays."
Nog geen definitieve oplossing
Mensen uit de omgeving van dit tijdschrift hebben zich van meet af aan ingezet voor Luis en Rakel. Uiteraard kregen we hierbij de medewerking van heel wat mensen uit verschillende politieke partijen en uit de media. Enkele maanden geleden hadden wij nooit gedacht dat deze zaak zoveel politieke heisa met zich mee zou brengen. We hoeven hier niet te herhalen wat we al jaren in deze kolommen schrijven, nl. dat er iets niet deugt met de Spaanse justitie, dat er nog altijd op grote schaal wordt gefolterd in politiecommissariaten, dat de zgn. Baskische 'autonomie' niet werkt enz.
Aznar heeft de verkiezingen in Spanje gewonnen, maar op zich heeft dit voor Euskadi wellicht niet zoveel te betekenen. Gonzalez heeft in elk geval bewezen waartoe de raison d'état in staat is. Of de doodseskaders nu geronseld worden door een 'socialistische' regering of een conservatieve, maakt al bij al weinig uit. Het enige dat wij kunnen hopen is dat de Spaanse furie inbindt nu de verkiezingen voorbij zijn. En vooral, dat bepaalde Belgische excellenties het weinige fatsoen dat ze nog hebben samenrapen om hun laatste restje krediet niet nog eens te grabbel te gooien.
