Littekens op een stierenhuid Net zoals de Vlamingen streven de Basken naar onafhankelijkheid. Hier is een deel van hun verhaal.
30-04-2009
Argala
30 april 2002
Op 21 december 1978 kwam de historische ETA-leider, José Miguel Beñaran Ordeñana, "Argala", in Angelu-Anglet om het leven na een aanslag van staatsterroristen van het "Batallón Vasco-Español".
Argala kwam uit Arrigoriaga, een voorstadje van Bilbao. De gemeenteraad besliste het plein voor het gemeentehuis om te dopen tot "Argalaplein". In 2002 wordt de stad bestuurd door een PNV-burgemeester en 7 PNV-raadsleden, 4 Batasuna, 2 PP, 2 PSE en 2 UVA. Op 30 april 2002 wilde de PP deze beslissing ongedaan maken, maar enkel de PSE stemde met hen mee, terwijl UVA zich onthield. De burgemeester verweet de PP een mediastunt te hebben willen zoeken in plaats van de problemen van het volk op te willen lossen.
De UNO stelt 58 gevallen van foltering in Baskenland aan de kaak.
Verschillende Baskische artsen, in samenwerking met Deense experts in zake foltering, stellen verregaande onnauwkeurigheden vast bij het gerechtelijke, medisch onderzoek van Baskische gevangenen tijdens hun periode van afzondering. En dit door het Hoog Gerechtshof! Tevens stellen ze vast dat de garantie ontbreekt voor de bescherming van de rechten van deze arrestanten. Ze baseren zich op de analyse van 318 documenten in verband met 100 arrestaties van personen die tussen 1991 en 1994 in Madrid "verbleven". Dit rapport verscheen in het gezaghebbende Amerikaanse tijdschrift "Journal of Forensic Sciences".
Het resultaat was verbluffend:
- 85 % kreeg slagen.
- 34 % kreeg de plastic zak over het hoofd getrokken.
- 8 % kreeg elektroden aangebracht.
- 4 % werd ondergedompeld in het bad (vol uitwerpselen)
Er wordt voorgesteld het medisch onderzoek in de toekomst zonder politietoezicht te verrichten in een andere ruimte dan het "ondervragingslokaal". Het onderzoek moet verder gebeuren door neutrale, competente beroepsmensen en volgens internationaal bepaalde regels en methodes.
0p 16 april presenteerde de Speciale Uno-rapporteur voor de Folteringen, de vermaarde Nederlandse jurist Theo van Boven, voor de Commissie Mensenrechten in Genève de jaarbalans voor 2000. (Van Boven was eerder directeur van de afdeling Mensenrechten bij de UNO.)
Wat Spanje betreft zijn er beschuldigingen aan het adres van de Guardia Civil, de Nationale Politie en de Baskische Autonome politie, Ertzaintza.
Er worden 58 gevallen van foltering en mishandeling van Baskische burgers aangeklaagd op een totaal van 77 aanklachten van mishandeling van arrestanten.
In het rapport, dat overgemaakt werd aan de Spaanse autoriteiten, staat dat een groot aantal personen wordt gearresteerd op verdenking van medewerking of lidmaatschap van een gewapende bende en op secreet wordt geplaatst, in overeenstemming met de antiterroristenwetten. Ze worden mishandeld tijdens hun arrestatie, tijdens de overbrenging en het verblijf op het politiecommissariaat en tijdens de overbrenging naar het Hooggerechtshof. Volgens het rapport wordt een groot aantal arrestanten daarbij met de dood bedreigd en seksueel gemolesteerd en misbruikt. De daarbij gebruikte politietechnieken hebben tot doel de fysieke uitputting van de arrestant na te streven. De heer van Boven wijst op de lange duur van de afzondering die tot 5 dagen kan oplopen. Alvorens voorgeleid te worden voor een magistraat heeft de arrestant tijdens deze periode enkel contact met de politiemannen, met een officieel arts, aangesteld door Binnenlandse Zaken, een pro-deo advocaat en als laatste een bewaker.
Van de 58 aangeklaagde gevallen betrof het 5 personen die aangepakt werden door de politie nadat ze door Mexico of door Frankrijk waren uitgeleverd. Dit is in strijd met artikel 3 van de UNO-conventie van 10 december 1984 i.v.m. foltering en andere onmenselijke behandeling. Daarin wordt gesteld dat niemand mag uitgeleverd worden aan een andere Staat waar ernstige vermoedens van folterpraktijken bestaan.
Behalve Baskische politieke gevangenen zijn ook immigranten vaak het slachtoffer van onmenselijke behandelingen. Tussen 1995 en 2002 kwamen er bij Amnesty International 321 klachten van foltering in Spanje binnen. Zes mensen werden seksueel lastiggevallen of zelfs verkracht terwijl er vijf overleden.
Het rapport van Theo van Boven vond geen weerklank in de Spaanse pers. Of om het in het Spaans te zeggen: "un silencio elocuento" (een veelzeggend zwijgen).
Op 28 april 2005 werd Pedro Esquisabel Urtuzagagearresteerd, in het gezelschap van een andere Etarra, José Manuel Ugartemendia Isasa.
ETA had hem Xerpa gedoopt, een ex-politieagent van 42 jaar oud, en bekend als de meest voorzichtige persoon van de organisatie, altijd op zijn hoede. Volgens een onderzoeker van de politie was het bijna onmogelijk om hem te volgen, te schaduwen.
En toch, op 25 april 2005 begaat Pedro Esquisabel Urtuzaga Xerpa een fout met zware gevolgen voor de Baskische separatisten. In een wassalon te Caussade (Tarn-et-Garonne), op 70 kilometers van Toulouse moest hij zich vlug van zijn wapen ontdoen om een politiecontrole te vermijden en gooide het wapen tussen een hoop linnen. Een automatisch pistool van klein kaliber in een houder werd kort nadien ontdekt, samen met een notaboekje waarin nogal wat gegevens over ETA-leden stonden. Xerpa keerde terug naar het wassalon waar hij als een bezetene een hoop linnen doorzocht. Hij vroeg zelfs aan de onderhoudsdienst of ze geen houder gezien hadden, misschien had iemand die wel bij de verloren voorwerpen gedumpt.
Twee dagen later overtrad Xerpa een tweede maal de elementaire regels van de voorzichtigheid en belde het wassalon op. De nationale antiterroristische divisie die onder één hoedje speelde met het wassalon vertelde hem dat de houder gevonden was en dat hij ze kon komen ophalen.
In Hernani, een buurstadje van Donostia-San Sebastiàn, overleed Kepa Miner "Txalaka". Miner kwam op 2 juli 1999 vrij door toepassing van artikel 92 aangaande vrijlating van ongeneeslijk zieke gevangenen. Sindsdien zat hij in een rolstoel omdat hem door een zware longziekte de kracht ontbrak om te lopen. Tijdens zijn gevangenschap diende hij al herhaalde malen gehospitaliseerd te worden om zuurstof toegediend te krijgen. Ondanks deze bijzonder zware handicap diende Miner zich nog één keer per maand te melden in de gevangenis van Martutene (Donostia)
Miner werd in juni 1984 gearresteerd in zijn huis in Hernani en bij deze operatie verloren Agustín Arregi Perurena en Juan Luis Lekuone Elorriage het leven terwijl Jesús Mari Zabarte mede gearresteerd werd.
In de daaropvolgende 15 jaren zat Miner nooit in een gevangenis in Baskenland. In 1994 werd vastgesteld dat hij een zware chronische longziekte had. Dit belette niet dat hij in 1996 werd overgebracht naar de gevangenis van Cáceres. Drie keer maakte hij een zware crisis door. Daags na de derde crisis (1 juli 1999) werd hij "genezen verklaard" en vrijgelaten. Hij lag sindsdien gedurende 18 uur per dag aan de beademingsmachine.
Op deze dag, 26 april 1937, werd de stad Gernika gebombardeerd door het Condor Legioen met de medewerking en onder de leiding van Spanje.
Vandaag, 26 april 2001, werden op het kerkhof, in aanwezigheid van Baskische en Duitse autoriteiten de traditionele bloemen aangeboden aan de slachtoffers. Terwijl op de Plaza de los Fueros, overlevenden samenkwamen, werden duizend kaarsen ontstoken. Het idee kwam van de Australiër William Kelly. Er waren ook vertegenwoordigers uit de steden die met Gernika verbroederd zijn: Pforzheim (Duitsland), Boise (USA) en Berga (Catalunya)
Hoewel Duitsland al sinds lang zijn excuses aanbood blijft vanuit Madrid tot nader order nog steeds het laatste (en enige) bericht gelden dat kort na de feiten verspreid werd,"als zouden rode, Baskische separatisten Gernika zelf in brand gestoken hebben."
Op 26 april 2007 verzamelen 50 burgemeesters van "vredessteden" over heel de wereld en enkele Nobelprijswinnaars in Gernika voor de lezing van het "Gernika Statement".
Op vraag van Franco bombardeerde het Condorlegioen 70 jaar geleden de stad Gernika
Vandaag, 26 april 2007, is het precies 70 jaar geleden dat Duitse bommenwerpers de historische stad Gernika in Baskenland met de grond gelijkmaakten. Vlaams minister van Buitenlands Beleid Geert Bourgeois laat de Basken weten dat ook Vlaanderen meeleeft. Hij subsidieert ondermeer de internationale artistieke productie "Vlernika". Het project herdenkt de opvang van duizenden Baskische kinderen bij Vlaamse gezinnen tijdens de Spaanse burgeroorlog en herenigt begin juli heel wat "niños de la guerra" met hun Vlaams gastgezin. Bourgeois ontvangt op 10 juli Baskisch minister-president Ibarretxe naar aanleiding van deze reünie. In Baskenland zelf, maar ook over heel de wereld, wordt het bombardement op Gernika herdacht. De aanval op dit burgerdoelwit had vanuit militair oogpunt geen nut. Maar het bracht een enorme symbolische klap toe aan Basken die met hun onafhankelijkheidsstreven altijd sterke tegenstand hadden geboden tegen de veldtocht van Franco. Gernika staat dan ook tot op vandaag symbool voor zinloos oorlogsgeweld. De stad wil de herdenking aangrijpen om over de hele wereld aandacht te vragen voor de vredesgedachte.
Vijftig burgemeesters van "vredessteden" over heel de wereld (Hiroshima, Volgograd, Dresden, Coventry, Oswieci-Auschwitz, Ieper ) en enkele Nobelprijswinnaars verzamelen in Gernika voor de lezing van het "Gernika Statement". Deze verklaring voor vrede en tegen oorlog en de schending van mensenrechten wordt tegelijkertijd op verschillende plaatsen in de hele wereld voorgelezen, ondermeer in New York, Buenos Aires, Mexico Stad, Santiago de Chili, Montevideo en ook in Brussel. Tijdens de Spaanse burgeroorlog kwamen immers duizenden Baskische kinderen terecht bij Vlaamse gezinnen. Zo groeiden hechte banden tussen Vlaanderen en Baskenland. In Gent werden ongeveer 200 vluchtelingenkinderen ondergebracht. Na afloop van de burgeroorlog keerden de meesten terug naar huis.
Vlernika, een samentrekking van Vlaanderen en Gernika, wordt een internationaal-artisieke productie die de opvang van deze Baskische kinderen in Vlaanderen herdenkt. Met de steun van Bourgeois worden verschillende projecten uitgewerkt door Trefpunt vzw. In Vlaanderen en Baskenland worden op verschillende festivals een muziekproductie uitgevoerd door een gemengd Vlaams-Baskisch ensemble (o.a. 15 juli op Gentse Feesten, 10 juli n.a.v. 11-juliviering). Op de achtergrond zullen beelden te zien zijn van een documentaire die Fabio Wuytack maakt over de "niños". Bij het project horen ten slotte nog een boek en een reizende fototentoonstelling over de Baskische kinderen. Deze houdt halt in alle Vlaamse provinces. Ze loopt ondermeer van 6 tot 20 mei in het kader van "LeuvenondersteBoven" en van 2 tot 27 juli in "Ons Huis" in Gent.
In Donostia overleed Jokin Gorostidi, nadat hij enkele dagen eerder een hartinfarct had gekregen. Gorostidi werd in 1944 in Tolosa geboren en toen hijin 1967 in de bevrijdingsorganisatie ETA al was opgeklommen tot "liberado" (= als lid bij de politie bekend) zag het er niet naar uit dat hij in zijn bed zou sterven! Nadat hij in hetzelfde jaar wist te ontsnappen uit een omsingeling door de Guardia Civil ging hij in de illegaliteit. Hij nam deel aan het tweede deel van de V Assemblee en kreeg er de opdracht de eerste gewapende acties tegen de Spaanse bezettende politiemachten op te zetten. Toen de eerste ETA-dode, Txabi Etxeberrieta, op 7 juni 1968 onder de kogels van de "Txakurrak" (honden, spotnaam voor de guardia Civil) viel was die op weg naar een afspraak met Gorostidi. Beiden zouden de terechtstelling van de beruchte folteraar, Melitón Manzanas, (2 augustus 1968) voorbeid hebben. Op 8 maart 1969 werd Jokin samen met zijn vriendin Itziar Aizpurua, gearresteerd. Bij het daaropvolgende proces van Burgos (eind 1970) werden 9 doodstraffen uitgesproken. Gorostidi kreeg twee keer deze maximumstraf! Zijn vrouw kwam er goedkoper van af. (Er was slechts 15 jaar geëist). Het protest vanuit de hele wereld zorgde ervoor dat Franco de wurgpaal niet durfde boven halen. Zo kwam Gorostidi in de gevangenis van Cartagena terecht en bleef daar tot 22 mei 1977 zitten. Intussen had Spanje een akkoord gesloten met een aantal Europese landen om van hun "Burgosgevangenen" af te raken. Jokin en zijn vriendin Itziar kwamen in Brussel terecht. Niet voor lang echter. Niet eens 5 maanden later en zonder te genieten van welke amnestie dan ook keerden ze op 22 mei 1977 onverschrokken naar Baskenland terug! In een zinderende velodroom Anoeta (Donostia) werden ze ontvangen met slagzinnen als "ETA, Herria zurekin!" "ETA, het Volk staat achter u!
Een jaar later hoorde Gorostidi bij de stichters van Herri Batasuna en hij bleef van 1978 tot 1991 lid van het Partijbestuur. In 1980 werd hij door de Franse politie gearresteerd. Hierbij werd Txomin Iturbe door een kogel aan het hoofd geraakt. Een jaar later werd hij, samen met de rest van de partijleiding, opgepakt nadat ze in Gernika de koning van Spanje verwelkomden met "Het Lied van de Baskische Soldaat". Bij een bezoek aan gedeporteerde lotgenoten in Afrika raakte hij na een legionellavergiftiging 55 dagen in coma. Natuurlijk werd Gorostidi betrokken in het macroproces 18/98. Toen hij zich vrijwillig aandiende bij het Hooggerechtshof kwam hij pas buiten nadat hij 30.000 euro borg had betaald. Er werd 15 jaar tegen hem geëist. In 2002 verbood Baltasar Garzón de radicale partij Batasuna en zette het hele hoofdbestuur achter de tralies. Onder hen Itziar Aizpurua. Plots waren de rollen omgekeerd en kon Jokin op gevangenenbezoek! In 2003 werd hij voor het laatst opgepakt, toen hij met zijn Itziar over het strand wandelde. Baltasar Garzón beschuldigde hem meegewerkt te hebben aan het innen van "revolutionaire belastingen". Na het betalen van 18.000 euro borg was hij vrij.
De reizen naar en van Madrid, gedurende de laatste vijf maanden, om telkens weer aanwezig te moeten zijn op het proces 18/98 zullen het hart van de oude strijder geen goed gedaan hebben. Maandag had hij, als laatste van de hele groep, ondervraagd moeten worden.
Op de 20steverjaardag van het Burgosproces, op het ogenblik dat iedereen vomeerde op de Baskische gewapende organisatie, verklaarde Gorostidi dat het een eer was militant van ETA geweest te zijn. Agur eta Ohore, Jokin (Tot ziens en alle Eer, Jokin).
Familienamen als die van burgemeester Beitialarrangoitia klinken ons erg vreemd in de oren. Baskische familienamen? Een hoofdstuk apart. Men moet geen Spanjaard zijn om te weten dat in het land van Juan Carlos de Borbón y Borbón zowat de helft van de bewoners García of González heet. Vandaar waarschijnlijk de gewoonte ook de familienaam langs moeders zijde te gebruiken om vergissingen te vermijden. Omdat Spanjaarden vaak eendubbele voornaam hebben, kan het behoorlijk indrukwekkend klinken: Maria del Puy González de la Cruz is misschien gewoon de bakkersvrouw van om de hoek, waar ze door de buren gewoon Puy Cruz genoemd wordt.
In Baskenland, met zijn twee beroemde Jezuïeten, heten de zonen ofwel Iñaki, Ignacio, Iñigo (naar Ignatius van Loyola) ofwel Xabier, Javier, Javi, Xabi (naar Franciscus Xaverius).
Drie dagen nadat Franco aan de macht kwam, werden Baskische voornamen bij decreet verboden. Een uitzondering werd gemaakt voor een paar heilige maagden. Aránzazu, Iciar of Begoña bleven gespaard; Irache, Idoya en Arrate werden gedoogd, hoewel. Door er María vóór te zetten, kon men de naam verspaansen. Na de dood van de caudillo viel alles weer heel langzaam in de plooi en na de ontkerstening, bij de radicale onafhankelijkheidsstrijders, kwamen er zelfs namen als Ibai (rivier) en Arkaitz (rots). Nu moet je niet meer schrikken van een voornaam als Iraultza, revolutie!
Familienamen kon men niet verbieden of verspaansen. Van de Baskische familienamen verwijst 90 % naar de plaats van herkomst. Omdat voor een Bask het geboortehuis (etxea) heilig is, wijzen de meeste namen dan ook naar dat huis en/of naar de plaats waar het zich bevindt en dat is in dit Pyreneeënland nogal eens tegen een berg, in een valei, bij een rivier of een weiland. Veel namen beginnen dan ook met etxe of eindigen op txea of het verspaanste chea. Enkele voorbeelden:
Goikoetxea: (Van) het hoogste huis
Etxeberria of Echeverria: (Van) het nieuwe huis. Lag dat nieuwe huis op een berg (mendi) dan heette de bewoner al vlug Mendietxeberria.
In het groene Baskenland verwijzen ook veel namen naar bomen of planten. Een naam als Pagatzautunduagoienengoa staat dan wel in de Nomenclatuur van Baskische namen van de Koninklijke Academie voor de Baskische Taal vermeld, maar je zult hem tevergeefs in een telefoonboek vinden.
Opvallend is dat 55% van de bewoners van Euskal Herria geen enkele Baskische familienaam (noch langs vaderskant, noch langs moederskant) draagt, terwijl in Spanje op zn minst 10 % van de bevolking één Baskische naam heeft, zelfs in de meest zuidelijke provincies.
De naam Eznarriis ongetwijfeld zeer oud. De Basken wisten al melk te koken vooraleer het gebruik van ijzer of staal bestond. In een houten schaal vol melk werd een gloeiend hete steen gelegd. Eznarrikomt van esne (melk) en (h)arri (steen).
Juan José Zearreta Urigoitialdekozea, directeur van de Koninklijke Academie voor de Baskische Taal, werd ooit s nachts staande gehouden door de driftkikkers van de Guardia Civil. Toen ze op hun lijst van verdachten zijn naam zochten, zuchtte de hoogste in bevel: Welke originele familienamen hebt U! De eerste eindigt op ETA, om over de tweede nog maar te zwijgen. Die kon hij niet eens uitspreken.
De familie van burgemeester Beitialarrangoitia van Hernani kwam hoogstwaarschijnlijk ooit uit Bizkaia. Daar is een naam vaak een samenvoeging van voorwerpen of kenmerken die bij het voorouderlijk huis hoorden. Hoewel je het nooit zeker weet toch een poging:
Beiti = plaveisel, grond. Lagen er rond de boerderij platte stenen (om de boel proper te houden bij regen)?
Larre = weidegrond
Goiti = zolder.
In de dorpen worden de mensen tot op heden niet met hun familienaam genoemd, maar met de naam van de boerderij waarin ze wonen.
De Europese Vereniging van Democratische Advocaten (met o.a. leden uit ons land) klaagt het bestaan aan van een lijst van 15.000 Basken die niet aan verkiezingen mogen deelnemen. Komen ze voor op een kieslijst dan vliegt de hele lijst de vuilnisbak in! Gaat het dan om leden van ETA? Helemaal niet! Contact onderhouden met politieke gevangenen is al voldoende om op de lijst terecht te komen! Op een verkiezingslijst gestaan hebben die eerder onwettig verklaard werd: idem! Het is niet nodig dat de mensen op deze lijst voordien een veroordeling opliepen. Werden ze gezien op een politieke manifestatie dan hebben ze prijs!
De Baskische advocatenvereniging, Eskubideak klaagt aan dat het onmogelijk is meer informatie te verkrijgen over deze lijst. Wat met de privacy? Wie stelde de lijst op? Hoogstwaarschijnlijk de "specialisten": de alomtegenwoordige Guardia Civil!
Op 16 oktober 2000 werd Harriet Iragi gearresteerd in Sevilla.
Hoewel hij een kogelwonde in de arm had, werd hij pas 8 uren na de arrestatie naar het ziekenhuis overgebracht voor een onderzoek. ("Vier uren", volgens de politie.) Daar moest hij een chirurgische ingreep ondergaan. Amper 35 uren na de operatie werd hij genezen verklaard en overgebracht naar het commissariaat voor een tweede "operatie". Bij het slaan werd de arm niet gespaard. Iragi kreeg ook een slag op het oog.
De aanklacht van foltering werd op 16 maart ll. geklasseerd en de advocaat van de verdediging besluit nu in beroep te gaan.
Karlos Apeztegia, Baskisch politiek gevangene uit Pamplona, zit gevangen in Huelva (in de zuidoosthoek van Spanje, aan de Golf van Cadíz en aan de Portugese grens), op 1.000 km afstand van zijn familie.
Op 30 december van het voorbije jaar belde hij naar huis en het gesprek gebeurde in de daartoe verplichte taal, die echter niet de moedertaal van Apeztegia is Op het einde van de conversatie wisselde Apeztegia ook nog enkele woorden met zijn dochtertje van 3 jaar Dit gebeurde in de enige taal die het kind "beheerst", Baskisch. Op 3-jarige leeftijd zal het niet veel meer geweest zijn dan "Zer moduz" (Hoe is het) en Musu bat" (een kusje). Maar hiermee overtrad Karlos Apeztegia de regels en hiervoor werd hij gestraft met 7 weekends in de isolatiecel. Als gevolg hiervan zal Apeztegia 7 weekends geen bezoek mogen ontvangen van vrienden en familieleden die tijdens de week niet kunnen komen omdat er dan hard moeten werken om af en toe de reis van 2 x 1000 km af te leggen en minstens één nacht verblijf in een hotel te betalen."
Wie hiertegen protesteert wordt terrorist genoemd door de democraten die dit soort straffen uitspreekt en zit te wachten tot Apeztegia zelfmoord pleegt
De legendarische "Eik van Gernika" is dood. De extreme hitte van de voorbije zomer velde de 146-jarige, maar al geruime tijd, zieke boom die zelfs de bombardementen op het einde van de Burgeroorlog overleefde. Hij zal vervangen worden door één van de scheuten die 15 à 20 jaar oud zijn.
De tronk die ernaast staat, zou geleefd hebben tussen 1742 en 1892. Een derde boom, "de vader" genoemd, werd geplant in de 14de eeuw en zou 450 jaar geleefd hebben.
Het was onder deze boom dat de wijze mannen van Bizkaia samenkwamen om hun Volk te besturen.
Op 19 april 1973Txikia krijgtEustakio Mendizábal Benito Txikiaeen kogel in de rechterslaap. Hijverbleef van zijn 10detot zijn 23stelevensjaar in het klooster van de Benedictijnen in Lazkao. Het klooster had faam omdat er in de jaren 60 een aantal samenkomsten van ETA plaatsvonden. Als seminarist leerde Txikia de Baskische taal onder de knie te krijgen, omdat hij er alles kon lezen wat er in Baskenland voor handen was. Maar hij leerde er ook de bergen kennen die hem later vaak het leven zouden redden bij achtervolgingen. Toen de tijd aanbrak om het priesterkleed aan te trekken (1966) vroeg hij een jaar uitstel. Hij bleef zijn studies voortzetten, maar ging tevens werken in een fabriek in Beasain. In die periode weigerde hij een boete te betalen die hij had opgelopen wegens deelname aan een manifestatie en kwam daarom enige tijd in de gevangenis terecht. Na de arrestaties van een aantal jongeren nam hij de benen. Eerst vond hij een veilig onderkomen in de abdij van Belloc, maar al spoedig dook hij onder in Baiona waar hij twee keer gearresteerd werd en ten slotte binnenlands verbannen naar Poitiers. Hij keerde echter meteen terug om in het zuiden liberado (vrijgestelde van ETA en bij politie bekend) te worden voor Gipuzkoa en Nafarroa. Txikia klom op tot verantwoordelijke van de militaire vleugel van ETA. Het aantal acties steeg in deze periode tot een ongekende hoogte. De eerste ETA-actie onder zijn leiding was de ontvoering van de Duitse ereconsul, Beihl, in Donostia. Vaak wist Txikia op spectaculaire wijze te ontkomen aan politieomsingelingen. Later werd de ondernemer Huarte ontvoerd. Hij werd vrijgelaten nadat hij de arbeidsvoorwaarden in zijn bedrijf verbeterde.
Op 19 april 1973 (Witte donderdag) nam hij de trein Bilbao-Placensia, richting Algorta. Was de politie ingelicht? In elk station, hoe klein ook, stonden ze verdekt op wacht. Txikia had in het station van Algorta een afspraak met zijn strijdmakker, José Manuel Pagoaga, Peixoto. Meteen probeerden ze hun achtervolgers af te schudden. Hierop ontstond een vuurgevecht en omdat het paasvakantie is lopen er veel kinderen op straat. "Scheer je weg", roept Txikia, tussen de schoten door, Ik word achtervolgd. Het aantal politiemannen wordt steeds groter. Als Peixoto een andere richting kiest, laat de politie hem lopen. Na twee kilometer rennen, houdt Txikia een auto staande. Omdat de chauffeur slechts drie dagen een rijbewijs heeft (en wegens de schrik) krijgt hij zijn vehikel niet meer aan de praat. De eerste politieman die vóór de auto geraakt heeft geen munitie meer! Van de tweede krijgt Txikia een kogel in de rechterslaap. Zonder nog een woord te zeggen, zal hij in een ziekenhuis in Bilbao sterven, met een pistool in de hand, één in de zak van zijn regenjas en met een patronengordel rond zijn middel. 28 jaar oud, vader van 2 zonen betaalde hij zijn idealisme met zijn leven, zoals anderen het betaalden met de cel of met verbanning. In 1973, ETA zit zonder leider, maar een mythe is geboren. Op 21 april wordt hij in zijn geboortedorp, Itsasondo, begraven. Omdat de volgende dag Aberri Eguna (Dag van het Baskische Vaderland) gevierd zal worden en om manifestaties te vermijden wordt het overlijdensbericht niet uitgehangen. Daardoor zijn slechts 30 personen op de begrafenis aanwezig, politie en Guardia Civil inbegrepen! In het witte kerkje van Sokoa, in Noord-Baskenland, werd later een zieledienst gehouden. Piarres Lárzabal, Zoro de Sokoa, Pastoor van Sokoa en secretaris vanAnai Artea(*) spreekt in zijn homilie vriendelijke woorden:Eustakio was niet het model van een klassieke held. Hij was een poëet, een bertsolari (zanger van bertsos of geïmproviseerde verzen). De afwezigheid van persoonlijke ambitie, zijn eenvoud, zijn oprechte en totale toewijding bezorgde hem vele vrienden, onder hen niet weinig priesters. Maar Mendizábal stierf met een pistool in de hand. Hij leidde aanslagen en ontvoeringen. Ze noemden hem een Baskische Guerrillero. We weten dat het christendom geweld veroordeelt. Maar laten we geweld niet verwarren met antwoorden op geweld.
(*)Anai Artea (wij broeders) opgericht, een beweging die humanitaire steun verleende en nog steeds verleent aan Baskische politieke gevangenen en vluchtelingen.
Meteen na de dood van Txikia werd de vraag gesteld of er verraad in het spel kon zijn. Een ETA-woordvoerder in Noord-Baskenland ontkende dit ten stelligste: We kunnen wel eens een geschil hebben, een onenigheid, maar ons geschil met de politie is groter dan alle oceanen samen. Betaalde Txikia zijn treinticket met vuil geld, afkomstig van ETA-acties en werd dit zijn dood?
Eustakio Mendizábal was boven alles een Baskische nationalist, een plattelandsrevolutionair. In hem konden zich zowel de fabrieksarbeider als de boerenjeugd terugvinden. Om revolutionair te zijn moet je poëet wezen, was één van zijn stellingen. De Baskische taal was een obsessie voor hem. De politie-inspecteur die Txikia Mendizabal een kogel door het hoofd schoot, José Ramón Morán, verloor twee jaar later het leven. In een ETA-actie in Algorta!
Op 18 april 1976, de dag van deAberri Eguna, was Manuel María Garmendia ZubiarrainKorta behulpzaam om vier medestanders over de muga te brengen, in de streek rondom de berg Larrun (La Rhune). Ter hoogte van het kerkhof van Bera (Vera de Bidasoa) werden zij door de Guardia Civil ontdekt en beschoten. Korta, 31 jaar, overleed ter plekke. Korta werd in Legorreta geboren op 6 juni 1945. Op 18-jarige leeftijd werkte hij in een onderneming in Arrasate. Omstreeks die tijd trad hij toe tot ETA, eerst tot de culturele vleugel en later tot de militaire vleugel. In 1968 moest hij op de vlucht slaan. In 1969 bereikte hij Iparralde, nadat hij 9 maanden was ondergedoken. Hij werkte er in het slachthuis van Baiona en na een hongerstaking (1970) werd hij op straat gezet. Hij werd uitgewezen naar België.Helemaal op zichzelf aangewezen, zonder werk, kreeg hij van de organisatie de verantwoordelijkheid over de Goierri (streek in Gipuzkoa, waar hij TxikiaenArgalaleerde kennen. Zwijgzaam, verantwoordelijk, zelfverzekerd en getuige van een grote fysieke kracht, ontpopte hij zich als een mugalari (vanmuga) van de eerste orde. Hij hielp er de commandos en de vluchtelingen de grens oversteken.
Balans van de repressie in Baskenland in het voorbije jaar, 2004.
Tijdens het voorbije jaar 2004, verloren zeven mensen het leven. Angel Berrueta en Kontxi Sanchiz verloren het leven, als onrechtstreeks gevolg van de aanslag door Islamterroristen in Madrid, twee dagen eerder, op 11 maart, die door de PP-regering in de schoenen van ETA geschoven werd. (Berrueta werd in zijn winkel door een Guardia Civil doodgeschoten en Sanchiz stierf na een charge van de "Baskische" politie in een protestbetoging tegen de moord in Pamplona).
De behandeling van Baskische, radicale gevangenen kostte 3 levens. Oihane Errazkin uit Donostia stierf van eenzaamheid in een Parijse cel waar ze zich verhing. Kepa Miner hield aan het jarenlange gevangenisleven een slepende ziekte over en Arantxa Otamendi stierf eveneens ver van huis in gelijkaardige omstandigheden. Karmele Solaguren verloor het leven in een verkeersongeval op weg naar haar gevangen zoon op 1.000 km afstand van huis. Leo Esteban overleed na jarenlang lijden.
Het voorbije jaar werden 135 personen opgepakt en hiervan kwam 97 % in isolatiedetentie terecht. 57 arrestanten verklaarden gefolterd te zijn. Op dit ogenblik zitten 700 radicale Basken achter de tralies. Parijs wees 2 Baskische burgers uit en droeg er 6 over aan de Spaanse justitie. Nederland leverde er één uit en in Mexico lopen zes burgers het risicouitgeleverd te worden.
Gevangenen die hun straf uitzaten, worden niet vrijgelaten terwijl men hiervoor intussen redenen zoekt (Iñaki de Juana en anderen.)
Sinds 1979, vijfentwintig jaar geleden, werden er 35.000 personen opgepakt. 5.000 ervan werden opgesloten. Er vielen 350 dodelijke slachtoffers.
De linkse nationalisten maken zich bij monde van de advocate, Jone Goirzelaia en de woordvoerders van Batasuna, Joseba Permach en Arnaldo Otegi, ongerust over het feit dat één van de arrestanten in de operatie tegen Egunkaria, Xabier Alegria, nog steeds intens "ondervraagd" wordt in de Madrileense gevangenis van Soto del Real. Alegria was in zijn lange carrière lid van vele verenigingen en actiegroepen en kent vele mensen. De radicale nationalisten verwachten zich eerdaags dan ook aan een arrestatiegolf.
Gisteren werden in IruñePamplona, de hoofdstad van Navarra de 3.200 personen herdacht die na de staatsgreep van 1936 door Franco en zijn trawanten werden geëxecuteerd. Van deze 3.200 vermoorde politieke tegenstanders werden er 298 in Pamplona tegen de muur gezet. Onder hen zeven raadsleden en één schepen. Bij de executiemuur, in het park van La Vuelta del Castillo in la Cuidadela, meer bepaald bij de Puerta del Socorro werd een gedenkplaat aangebracht met de tweetalige tekst: "Iruñean Errepublika defendatzeagatik fusilatutkoen oroimenez" (Ter herinnering aan de Gefusilleerden in Pamplona omdat ze de Republiek verdedigden).
Dit gebeurde in aanwezigheid van enkele honderden aanwezigen waaronder vele familieleden van de slachtoffers.
Opvallend is dat dit alles al 70 jaar geleden gebeurde en dat er pas de laatste jaren over gepraat wordt. De schrik, ten gevolge van het staatsterrorisme tijdens de dictatuur, zat dus erg diep. De verenigingen "Familieleden van Gefusilleerden" en de "Associatie Dorp van de Weduwen" uitSartaguda hebben het met hun acties zó ver gekregen dat er in Sartaguda eerlang een Herinneringspark klaarkomt. Van de kostprijs van 460.000 euro moest nog 20% worden samengebracht maar van het ontbrekende bedrag werd via obligaties op erg korte tijd 6.000 euro bij elkaar gehaald. Er werd een toespraak gehouden door Roberto Rocafort, zoon van Javier Rocafort, die het leven verloor inFort San Cristóbal, boven Pamplona. Er werd een brief voorgelezen die hij naar zijn vrouw schreef tussen juli 1936 en april 1937. Tot op heden weet de familie niet in welke kuil Javier Rocafort "begraven" werd!
Op de herdenking bleven de UPN (PP-Navarra) en de meeregerende CDN afwezig. Zij stonden indertijd dan ook aan de kant van de "Glorieuze Nationale Beweging" en die stonden aan de kant van de trekker! Verder waren hun geestesgenoten vaak de begunstigden van de onteigeningen terwijl de slachtoffers ten onder gingen aan beledigingen en aan hulpeloosheid.
Behalve in Pamplona waren er gelijkaardige herdenkingen in Tutera (Tudela), Corella, Altsasu, San Adrián, Alesbes, Faltzes en Kaseda.
De rechter die de "Zaak Zabalza" in handen heeft, betwijfelt de officiële versie. Enrique Dorado Villalobos en Felipe Bayo, veroordeeld in de Zaak Lasa en Zabala, werden opgeroepen om te komen getuigen.
Zabalza werd op 26 november 1985 gearresteerd in San Sebastiàn en kwam om het leven, waarschijnlijk in de kazerne van Intxaurrondo. De versie dat hij door "slechts" 3 Guardias naar Endarlatza was overgebracht om een "zulo", een geheime bergplaats, aan te duiden, wordt in twijfel getrokken. Hij zou de vlucht genomen hebben en daarbij in de "grensrivier" Bidasoa verdronken zijn. Bovendien wordt in geen enkel document verwezen naar het verlaten van de kazerne van Intxaurrondo, terwijl er een interne administratie is waarbij iedereen vermeld wordt die binnenkomt en buitengaat. Evenmin hebben de Guardias van de kazerne van Endarlatza in de omgeving iets waargenomen dat zou kunnen verwijzen naar zoektochten. Het feit dat het Rode Kruis op de opgegeven plaats vruchteloos dreggingswerken uitvoerde en er iets verderop een dam is worden als "vreemd" beschouwd. Een dag nadat het Rode Kruis, op 12 december 1985, de dreggingswerkzaamheden stopzette verklaarde Minister van Binnenlandse Zaken, José Barrionuevo, in het Congres dat Zabalza wel "zou opduiken" of "zou gevonden worden". Drie dagen later (op 15.12.85) werd het lijk van Zabalza uit het water gehaald in de buurtwaar de dreggingswerken waren uitgevoerd. Bovendien werden in het bloed van Zabalza, noch in de longen, algen aangetroffen die in het rivierwater en op zijn kleren wél aanwezig waren. Het gif dat in het rivierwater aanwezig was was wél aanwezig in de longen, en wel vele keren sterker dan in werkelijkheid.
Op dezelfde avond als die waarop Zabalza door de Guardia Civil in Altza (San Sebastiàn) werd meegenomen werden nog meer mensen gearresteerd in Altza, Renteria en Orbaitza (Navarra) waar Zabalza vandaan kwam. Zijn vriendin die mishandeld werd, zag hem nog met een plastic zak over het hoofd getrokken (één der meest bekende "ondervragingstechnieken"). Later zag ze twee personen met een brancard waarop een corpulent persoon lag, bedekt met een deken. Ze hoorde daarbij één der twee zeggen: "Hij is er slecht aan toe." Tijdens dezelfde ondervragingscessie kreeg Jon Arretxe dezelfde behandeling met de plastic zak en "het bad", waarbij hij folterkreten hoorde. Manuel Bizkai Zabalza noteerde dat de Guardia Civil een opmerkelijke agressie tentoon spreidde ten opzichte van zijn neef. Later hoorde hij overgeven en schreeuwen door iemand die Mikel Zabalza kon zijn.
In Pamplona wordtJosu Zabala "Basajaun" geëerd door Gestoras pro-Amnistia. Zijn lijk werd op de vooravond van de Aberri Eguna van 1997 in de buurt van Itziar gevonden. Er blijven vragen: Wie deed het? Wie werkte mee? Wie hielp de zaak tot op dit ogenblik verhullen?
Sergio Medina wordt na 100 dagen vrijgelaten. Hij werd gearresteerd nadat in Pamplona in de auto van zijn vader een springtuig tot ontploffing kwam. Als Bask ben je nooit slachtoffer, maar wordt je meteen verdachte. Medina klaagt een gedeelte van de pers aan (Diario de Navarra) die er met zijn tendentieuze berichtgeving ondermeer voor zorgde dat hij op meer dan 400 km van huis in een cel terechtkwam, maar dat hij tevens zijn werk verloor.
In 1919 werd Emilio Orbe gearresteerd omdat hij "Gora Euzkadi Askatuta" (Leve vrij Euzkadi) riep. (Hij overleed in de gevangenis.) Later, tijdens de Franco-dictatuur, werd iedereen opgepakt die het aandurfde in het openbaar een vrij vaderland te vragen.
Amaia Goñi werd op 12 april 2002 opgepakt omdat ze "Gora Euskal Herria Askatuta" (Leve vrij Baskenland) riep. Amaia Goñi werd zelfs meer dan 6 uren vastgehouden en er werd mee gedreigd haar naar Madrid over te brengen! In de tekst van het communiqué dat ze op het einde van een manifestatie las, staat geen enkele paragraaf die een arrestatie zou rechtvaardigen. Het hoort gewoon bij het proces van criminalisering van alles en iedereen die niet op het lichtend pad loopt dat PP en PSE hebben uitgezet. Iedereen van wie de kop even boven het korenveld uitkomt, wordt verdacht een potentieel medewerker of een militant van ETA te zijn. Goñi is verantwoordelijk van Ikasle Abertzaleak (een scholengemeenschap), de inrichters van de betoging, en alleen daarvoor werd ze opgepakt.
Gedelegeerde van de Spaanse Regering in Baskenland
11 april 2002
Vroeger heette de functie "Civil Gouverneur". Een aantal jaren geleden werd deze "besmeurde" naam vervangen door "Gedelegeerde van de Spaanse Regering in Baskenland." Het gaat om een soort Moeder Overste, een pottenkijker, of als het een Bask is, iemand die ziel verkocht heeft voor een bord linzensoep. Op dit ogenblik is de uitverkorene Enrique Villar. Hij meent zich alles te kunnen permitteren. Baskische volksvertegenwoordigers werden gisteren door hem "schoften" en "moordenaars" genoemd. Het ging om parlementairen van Batasuna, natuurlijk, maar wat hij van de overige nationalisten denkt, is niet moeilijk te raden. .
Tegen de pas verkozen nieuwe Baskische ombudsman die door een meerderheid van het Baskische Parlement aangesteld werd, zei hij "lomperik" en "trap het af!"
Bij de start van de feestweek in 2006 kwam het in Puente la Reina (Navarra) tot incidenten met radicale jongeren. Eén van de jongeren, Kiko Alvarez, werd blijkbaar herkend en zag 20 maanden en kort nadien 25 maanden tegen zich geëist. Dit zorgde voor heftig protest van de inwoners van het historische stadje. Nadien, in een tweede proces, werd hij door het OM plots beschuldigd van een aanslag op de nu ex-burgemeester, Eva Erro, en niet tegen een politieagent (die haar moest beschermen tegen haar burgers). De eis werd meteen verhoogd tot 25 maanden wat zitten zou betekenen. Het regionaal gerecht heeft zichzelf nu onbevoegd verklaard waardoor de zaak verwezen wordt naar het Hooggerechtshof van Navarra! De straf kan nu oplopen tot vier à zes jaar! Waarom niet meteen de doodstraf?
Vandaag overleed in Bilbao Javier Larreategi Atxulu ten gevolge van een slepende ziekte. Hij werd 57 jaar. Atxulo diende al in het begin van de jaren 70 onder te duiken en naar Ipar Euskal Herria (Frans Baskenland) te vluchten. Hij aanvaardde de consequenties van zijn politieke overtuiging en van de manier waarop hij zijn Volk wilde helpen bevrijden. In 1972 vaardigde de Prefectuur van het departement Pyrénées Atlantiques een uitwijzingsbevel uit tegen hem en zes andere Baskische politieke vluchtelingen. Atxulo trok dan maar naar Madrid om deel te nemen aan de Operación Ogro (operatie monster), de aanslag op de opvolger van Franco, admiraal Luis Carrero Blanco. Hij huurde als beeldhouwer een souterrain in de Claudio Coello-straat. Met enkele andere leden van het commando groeven ze een tunnel tot halverwege de straat waarlangs Carrero Blanco elke morgen in zijn auto met chauffeur naar de mis ging. Tot 20 december 1973. Toen vloog de auto met chauffeur en met Carrero Blanco over de kerk van het Jezuïetenklooster. De man die zijn militaire strepen ter zee haalde, zijn carrière te land maakte, eindigde in de lucht. ETA had aangetoond dat de dictatuur kwetsbaar was en de organisatie werd, ook in Spanje, ergpopulair. Dit belette niet dat Atxulo in november 1974 (met 16 anderen) voor deze zaak terecht stond voor het Tribunaal van Openbare Orde (zoals de uitzonderingsrechtbank toen heette). Enkele maanden eerder (in juni) had Spanje nochtans aan Frankrijk zijn uitwijzing gevraagd, maar Frankrijk had deze uitwijzing geweigerd! Tien jaar later, 10 januari 1984, werd hij samen met vijftien andere activisten opgepakt in Noord-Baskenland. Frankrijk verplichtte hem in Parijs te gaan wonen, maar Atxulo ging zich op het einde van dezelfde maand al niet meer melden op het commissariaat (waar hij elke dag naartoe moest)! Vanaf 1986 noemde Frankrijk hem als verantwoordelijk voor de internationale relaties binnen ETA. Spanje wist op hetzelfde ogenblik dat Larreategi in Algerije zat en iets later in Nicaragua
In het nummer van het Franse tijdschrift, "Politis", verscheen een bijdrage onder de titel, "Aznar of de erfenis van Franco". De bijdrage was ondertekend door "Dante Sansurjo". Hier en daar een beetje geduid en een beetje aangevuld:
Aznar werd in 1953 geboren in Madrid. Zijn grootvader was Bask (!) en hij werd onder Franco ambassadeur benoemd en later directeur van de Catalaanse krant La Vanguardia.
José María Aznar volgde in de hoofdstad privé onderwijs in katholieke scholen en werd Licentiaat in de Rechten in 1975. Als Belastingsinspecteur werd hij in 1978 naar Logroño gestuurd. In 1979 werd hij er lid van de Alianza Popular, twee jaar eerder gesticht door notabele Francoaanhangers. Hij werd meteen Secretaris-Generaal van de partij in La Rioja. Hij werd meteen liefdevol onder de vleugels genomen door Manuel Fraga, ex-minister onder Franco, om hem voor te bereiden op diens opvolging.
In de "jaren die bepaald werden door het lood" die voorafgingen aan de dood van de dictator in 1975, toen anderen de dictatuur trotseerden militeerde hij bij de Syndicalistische Studenten, een extreem rechtse, katholieke organisatie. Het bleek geen "jeugdzonde" te zijn want het vorig jaar (2003!) subsidieerde hij de "Stichting Francisco Franco" die "zorgt voor de verspreiding van de humane, politieke en militaire inzichten van de dictator".
In 1985 klom Aznar op tot de leiding van de Alianza Popular van het autonome gebied Castilla-León. In 1989 kreeg de Alianza Popular een likje democratische verf toen de partij werd opgeheven en "hervormd" werd als "Partido Popular" (Volkspartij). Aznar werd in 1990 president van de partij die zich "centrumrechts" ging noemen. Hij weerde elke dissonante stem en belette elke motie die het Francoregime zou afkeuren. Pas in 1999 verlieten de laatste ex-fascisten de partij. Is het toeval dat er in Spanje geen enkele uiterstrechtse partij werd gesticht?
Bij zijn eerste verkiezing als president kreeg hij de ongewilde steun van de Spaanse Socialisten van Felipe González die gebukt ging onder de corruptie en de schandalen, o.a. in de vuile oorlog tegen het Baskische Volk waarbij zelfs een Minister en een Staatssecretaris in de cel terecht kwamen. Maar eveneens kreeg hij de steun van ETA. De gewapende organisatie pleegde in 1995 een aanslag op hem waarbij hij zonder schade uit de gepantserde auto kwam. Bij zijn eerste regering, moest hij, met de steun van Opus Dei maar tegen zijn zin, een coalitie aangaan met de Catalaanse en de Baskische nationalisten van de PNV. De politiek die Aznar voerde vulde de zakken van de rijken, maar ook de gevangenissen Maar Aznar had de pers mee en de directeur van de Spaanse Staatstelevisie werd later zelfs beloond met de post van Ministerwoordvoerder, in Spanje smalend "de officiële Staatsleugenaar" genoemd! Hij verhoogde de druk in Baskenland en het vredesproces werd onder hem aan het wankelen gebracht. Hij sloot kranten, hij verbood organisaties die voor onafhankelijkheid streden zonder enige vorm van proces. Hij verbood de partij Batasuna. Hij verbrak de dialoog met de Baskische Regering hoewel die door gematigde nationalisten geleid werd. Bovendien stopte hij de gematigde nationalisten en ETA in dezelfde zak.
Om de Spanjaarden gerust te stellen maakte hij van de eenheid van het vaderland campagnepunt nummer één en van de Basken de binnenlandse vijand. Om alle flanken af te dekken, installeerde hij, beetje bij beetje, een echte "PP-Staat". Met de hulp van de pers kwamen de corruptieschandalen van de rechterzijde bijna niet aan de oppervlakte.
Dan kwamen de verkiezingen van 2000. Ditmaal werd het een volstrekte meerderheid. De duivel was los. Het Openbaar Onderwijs kwam opnieuw onder de kromstaf. Homoseksualiteit en homohuwelijken werden gestigmatiseerd. In het Spanje waar nog steeds straten naar Franco genoemd worden, konden alle limieten overschreden worden. Melitón Manzanas, ex-collaborateur met de Gestapo aan de grens in Baskenland en berucht folteraar van Baskische activisten, die in 1968 onder de kogels van ETA viel, werd gerehabiliteerd, tot groot ongenoegen van Amnesty International.
Tegen de wil van bijna 90% van zijn landgenoten trok hij als Sancho Panza naast Don Quichote, George Bush, ten strijde. Niet tegen windmolens, ditmaal. Aznar ging mee de democratie herstellen! Niet in eigen land, maar bij de "Moren". In Irak! Maar op het ogenblik dat er opnieuw gestemd moest worden werd Spanje geconfronteerd met écht terrorisme. In een Heilig Jaar van Santiago de Compostela, Matamoros, de Morendoder, lieten Fundamentalistische Moslims in Madrid tien bommen ontploffen met bijna 200 doden tot gevolg. Aznar probeerde daaruit munt te slaan en verklaarde meteen dat ETA de dader was, hoewel de organisatie niet vooraf gebeld had. Toen Al-Qaida de aanslag opeiste, bleef de PP zich vastpinnen op de "piste ETA. Het koste hem de nederlaag, enkele dagen later.
Iratxe Sorzabal, het meisje dat zodanig met elektroden werd bewerkt dat de rechter zijkant van haar lichaam helemaal verbrand was, heeft klacht ingediend wegens foltering. Alles gebeurde tijdens haar overbrenging naar Madrid in de auto van de Guardia Civil. Waarschijnlijk gebruikten de Guardias hierbij een voorwerp zoals dat ook door veekoopmannen in het slachthuis gebruikt wordt!
De (vrouwelijke) onderzoeksrechter die nu met deze zaak gelast werd, Raimunda de Peñafort, ziet er geen delict in omdat alles enkel gesteund is op fotos! Op welke andere manier kan je dan zoiets bewijzen? Ze doet bovendien alles af in vijf lijnen!
Na enkele dagen (Gara 10 april 2002) wordt Peñafort bevorderd naar de Vierde Sectie van het Hooggerechtshof.
In Gara staat vandaag een lezersbrief "van een Catalaan aan de Lehendakari". Hierbij klaagt de lezer aan dat de Baskische president wel de laatste aanslag van ETA aanklaagt, maar niet de 68 aanklachten van foltering tijdens het voorbije jaar. "Daarvoor moet je hypocriet zijn." "Deze straffeloosheid wordt gedekt door toppolitici waarmee U vaak samen loopt in de kop van manifestaties. Geweld is onbetamelijk, van wie het ook uitgaat. Maar geweld aanklagen terwijl men op hetzelfde ogenblik geweld dekt is eveneens indecent
"Hier wordt gefolterd!"Onder deze titel stond in GARA van 06 april 2001 een lezersbrief van iemand van Senideak (een vereniging die zich de gevangenen aantrekt). De Baskische nationalisten wordt verweten steeds maar dezelfde dingen te blijven herhalen. Maar wat doe je hiermee anders dan blijven herhalen? Het gaat over Joxe Arregi. Hij werd in Madrid dood gefolterd.
De medegevangenen die bij hem waren en bijstonden, vertelden later het volgende en de tekst werd door een gevangenisvenster naar buiten gegooid:
Toen we zijn oogleden zagen, volledig bont en blauw, met een grote bloeduitstorting in het rechteroog, en de opgezwollen handen, vroegen we hem welk soort foltering hij had ondergaan. Heel traag antwoordde hij "Oso latza izan da" (Het was verschrikkelijk.) "Ze hingen me verschillende keren op aan de buis (ondersteboven, handen gebonden tussen de benen) en sloegen me op de voetzolen, verbrandden me met ik weet niet wat, sprongen op mijn borst en sloegen me met knuppels en vuisten en trapten me over het hele lichaam."
Toen we hem uit uitkleedden om op het bed te leggen kwam er een luguber tafereel te voorschijn, een lichaam vol grote bloeduitstortingen, en zelfs zwart ter hoogte van de nieren. De voetzolen waren totaal verbrand en gezwollen en behandeld met mercurochroom. Zijn kleren waren stinkende vodden. Toen hij het lichaam zag riep de medische assistent uit: "Mijn God, waar ga ik die spuit zetten!"
Toen we de volgende morgen bij hem kwamen was hij wakker. Zijn toestand was duidelijk verslechterd. Hij was versuft en ademde veel moeilijker en sneller. Toen hij ons opmerkte stamelde hij: "Nik uste diat hiltzekotan nagoela." (Ik geloof dat ik ga sterven.) Men zei ons dat ze hem in een aparte cel gingen leggen. Die was gedesinfecteerd. Zijn kleren waren gewassen en gedroogd, maar Joxe kwam niet meer terug.
Nu wordt er nog steeds gefolterd in Spanje, maar de Regering blijft doof, zelfs voor de jaarlijkse berichten van "Amnesty International".
Op deze dag in 1976 namen 29 politieke gevangenen, voornamelijk ETA-militanten, de benen uit de gevangenis van Segovia via een tunnel die ze zelf gegraven hadden tot in de riolering. De volgende dag werden 21 leden van de groep gearresteerd en de Catalaan, Oriol Solé, werd door de Guardia Civil gewoon doodgeschoten.
Over deze vlucht werd een voortreffelijke film gemaakt: La Fuga de Segovia.
De coördinator en "schatbewaarder" van Batasuna voor Tolosa en omgeving, Jokin Aranalde, die drie dagen in handen van de Guardia Civil was, zegt dat de "ondervraging" erger was dan tijdens de Francodictatuur, toen hij ook al eens werd opgepakt en "ondervraagd". Aranalde is dan ook al 56 jaar.
Hij werd vrijdag 29 maart 2002 bij zijn huis in Ibarra opgepakt op beschuldiging van "medewerking met ETA". Volgens Europa Press zou hij een brief van ETA hebben overgemaakt aan Ekaitz Aramendi en Eider Ijurko die eveneens waren opgepakt.
"Ze brachten me over naar de kazerne van Intxaurrondo (San Sebastián) waar ze mijn identiteit noteerden. Daarna werd ik weggebracht, mogelijk naar de kazerne van Tolosa en daarna naar de zetel van de partij die gedurende 3 uur doorzocht werd (van half 10 tot middernacht). Hoewel ik de sleutels bij me had, werd de deur toch helemaal vernield omdat ze explosieven hadden aangebracht om de deur te openen. Daarna werd het gebouw verzegeld en trokken ze naar mijn huis. Het onderzoek duurde de hele verdere nacht. Daarop werd ik naar Madrid overgebracht. De hele periode van 3 dagen had ik een kap over het hoofd die enkel op de zetel en thuis afging om dingen te identificeren. Ik kreeg verscheidene keren de plastic zak over het hoofd en ik moest fysieke oefeningen doen tot de uitputting. Verder kreeg ik slagen, werd ik beledigd en werd ik onder psychologische druk gezet. Ik was naakt en ze zegden me te gaan verkrachten. Hoewel je binnen elke vorm van tijdsbewustzijn verliest waren ze mogelijk 15 à 18 uur met me bezig. Ze waren met drie à vijf personen en ze schreeuwden onder elkaar, zodat ik vaak niet hoorde wat ze vroegen. Dit maakte hen dan weer extra kwaad."
De reeds eerder genoemden, Ekaitz Aramendi, Eider Ijurko en Aritz Sáez en Emilio Salaberri spreken over een zelfde behandeling. Zij werden voortdurend geslagen met objecten die verpakt waren zodat ze geen sporen nalieten op het lichaam. Aramendi werd meteen nadat hij was binnengebracht in de Madrileense gevangenis van Soto del Real aan handen en voeten gebonden en op de grond gegooid waarbij een Guardia Civil hem de laars op de keel zette en zei: "Nu gaat het met je aflopen zoals met Lasa en Zabala (die werden dood gefolterd)."
In Donostia komt het tot een vuurgevecht tussen de lijfwacht van een socialistisch raadslid en twee Guardia Civiles die in burger met getrokken wapen achter enkele dieven aanzaten. Een Guardia raakte zwaar gewond, de lijfwacht bleef dood. De dieven werden iets later toch nog geklist. "
Wie krijgt de schuld? ETA, natuurlijk. "Want zij creëerden de angstpsychose."
De Procureur Generaal van Baskenland, María Angeles Montes, maakt haar klacht tegen Batasuna-woordvoerder, Arnaldo Otegi, officieel bekend omdat die de koning "chef van alle folteraars" noemde. Volgens Montes getuigt dit van een duidelijk "misprijzen" en is het een aanslag op de eer van zijne majesteit. Deze klacht werd op 11 maart ingediend, veertien dagen nadat Otegi had gezegd dat, "Juan Carlos, de hoogste chef van de Spaanse Strijdmacht is en daardoor de bevelhebber van de Guardia Civil" (die foltert).
Otegi antwoordt meteen dat tot op heden al de gelijkaardige klachten geklasseerd werden en "als Cardenal, (de Spaanse Procureur Generaal) criminelen zoekt, hij die maar moet beginnen zoeken bij de regeringsleden van de PP die hem betalen". Otegi verwijst daarbij naar de Partij die de oorlog in Irak steunt en daardoor verantwoordelijk is voor de dood van honderden burgers.
In Bilbao staan op 1 april 2000 vier politiemannen terecht voor de dood van Xabier Kalparsoro "Anuk", die op 26 september 1993 tijdens een ondervraging in de kazerne van Indautxu uit het venster werd gevallen. De beklaagden zijn: Manuel Álvarez, Celestino Miranda, Carlos Cordero en Mauricio Pastor, respectievelijk chef van de Brigada de Información (inlichtingenbrigade), inspecteur, secretaris en instructeur. Zij werden veroordeeld tot 4 jaar opsluiting en 6 jaar schorsing, niet wegens moord, maar om het niet toepassen van de voorgeschreven veiligheidsmaatregelen.
