Littekens op een stierenhuid Net zoals de Vlamingen streven de Basken naar onafhankelijkheid. Hier is een deel van hun verhaal.
07-09-2008
Twee maten, twee gewichten
Kale Borroka
De gemanipuleerde politielectuur die we dagelijks in de intoxicatiekranten kunnen lezen, en de opgeblazen beschuldigingen, als reactie op de Kale Borroka (straatgeweld) blijven mijlenver verwijderd van een objectieve analyse. Het klopt natuurlijk wel dat er een direct verband bestaat met het conflict dat Euskal Herria nu al decennialang in de greep houdt, maar wat die kranten er van bakken, tart alle verbeelding.
Op 12 oktober 2007, om 22.13u om precies te zijn, verschijnt in de krant Público.es deze titel: El huevo de la serpiente: uno de cada tres acaba en ETA (het ei van het serpent: 1 op de drie komt terecht bij ETA), met als bron: Recente informatie van de politie benadrukt dat de gewapende organisatie zich voedt in de caladero (de visgrond, de visvijver) van het straatgeweld, om nieuwe commandos op te richten.
Het straatgeweld (autos dwars over de straat zetten, vuilniscontainers in brand steken, gevels van tegenstrevers met verf bekladden, geldautomaten saboteren, soms een stadsbus in brand steken) dat naar aanleiding van het einde van het staakt-het-vuren (6 juni 2007) weer opflakkerde en nog altijd voortduurt, zette de intoxicatiekranten ertoe aan andermaal alle registers open te trekken: apéndices del terror of slippendragers van de terreur, los chicos del molotov of molotovkinderen, marginalidad juvenil of marginale jeugd, nazi-comunistas of nazi-communisten.
Het vermoeden van onschuld staat niet in het woordenboek van de democraten. Zonder bronnen te raadplegen en het dubbel controleren ervan (toch een taak van een deontologische correcte journalist) worden systematisch de bronnen van de veiligheidstroepen overgenomen, en wordt onmiddellijk een veroordeling uitgesproken. Als later blijkt dat ze wat te voortvarend waren, en de jongeren worden vrijgelaten als gevolg van gebrek aan bewijs) wordt daar zo weinig mogelijk op teruggekeerd. Zeker geen gezichtverlies lijden!
Staatsman en minister van Binnenlandse Zaken, Rubalcaba, deed onlangs in augustus 2008, de dialectische uitspraak dat ETA en straatgeweld van dezelfde intensiteit waren en dus ook op de dezelfde manier moesten bestraft worden. De minister van Binnenlandse Zaken, Joseba Azkarraga, van de Baskische Autonome regering, haastte zich om ook die uitspraak op te eisen.
Twee maten en twee gewichten
In Málaga heet het vandalisme
Op 28 februari 2008 werden 5 wagens in brand gestoken (zoals gebruikelijk ieder weekend) in Málaga. Informativos Telecinco (een TV-zender) sprak van vandalisme.
En nu komt het, wie betrapt wordt, krijgt een boete van 150 euros.
In Iruñea-Pamplona heet het terrorisme
Eneko Olza, uit Iruñea, werd betrapt op het saboteren van een geldautomaat.
En nu komt het: hij verbleef 8 jaar in de gevangenis, na een veroordeling tot 10 jaar cel.
Waarom?
Waarom nemen jongeren hun toevlucht tot Kale Borroka?
Iemand die verf gegooid had op verscheidene batzokis (clubhuizen van de PNV) wilde hiermee de repressie van die partij (PNV) aanklagen, dei te pas en te onpas de Ertaintza inzet op vraag van Madrid.
Een andere deed hetzelfde bij het gebouw van de militaire regering te Gasteiz omwille van de veelvuldige aanhoudingen.
Een derde bekladde de gevel van de PSE (Baskische socialisten) om de sinistere houding die de partij aanneemt t.a.v. de linkse Abertzales.
De voornaamste reden is echter het protest tegen een Spaanse Inquisitie, die de mond vol heeft van het woord democratie, maar vernedering en foltering gebruikt tegen gevangenen, ook jongeren.
Batasuna werd door de "Partijenwet" buiten de wet gesteld met de drogreden dat ze het geweld niet veroordeelden. Hoe kan je fouten maken door "niets te zeggen"? Batasuna "betreurde" telkens wel dat er slachtoffers waren gevallen.
Nu zijn de hyenas aan het wachten tot ANV "niets zegt" over de aanslag in Durango (24 augustus 2007) om ze daarna uit te sluiten. Gisteren "betreurde" de ANV-groep in de gemeenteraad van Iruñea-Pamplona de aanslag, maar ze ondertekenden de motie niet die door de andere partijen werd voorgelegd. ANV zegt erbij "dat moties als deze niet bijdragen om het conflict op te lossen". De PP die boven ANV blijft cirkelen als aasgieren wil met een Wet al de gemeentebesturen waarin ANV zit laten ontbinden. "Er zijn voldoende legale mogelijkheden", aldus PP-volksvertegenwoordiger Eduardo Zaplano. "ETA is tegen de gemeenschap en de democraten moeten zich verdedigen." Even het woordgebruik van deze Zaplano verduidelijken: Waar hij "ETA" zegt bedoeld hij ANV, en waar hij "democraten" zegt, bedoelt hij zichzelf!
Op 6 september 2001 werd Unai Romano om 4 uur 's morgens van zijn bed gelicht door leden van de Guardia Civil. Ze zegden meteen dat hij beschuldigd werd van "collaboratie met een gewapende bende". Daarop kwamen Guardias in burger binnen, deden hem de boeien om en zeiden dat ze de flat gingen doorzoeken. Dit gebeurde blad per blad, boek per boek en duurde eeuwig tot op een bepaald ogenblik de overste zei dat ze wat moesten opschieten. "Mijn hoofd werd bedekt en in de auto, die me meenam naar een onbekende plaats, werd geen woord gezegd en ik moest gedurende de hele rit met het hoofd tussen de knieën blijven zitten. Bij het verlaten van de auto werd ik niet gewaarschuwd dat er enkele trappen waren, zodat ik viel. Ik werd naar een cel gebracht en kreeg bivakmutsen over het hoofd. Toen ik zei dat ik ademhalingsproblemen had, zei de Guardia Civil die me moest bewaken dat ik geen recht had op ademen. Het traject naar Madrid werd ongeboeid en aan erg grote snelheid afgelegd. Ginder kreeg ik vier belangrijke raadgevingen:
§hen gehoorzamen
§de ogen gesloten houden
§hen niet aankijken
§als ik een andere gevangene tegenkwam, hem niet aankijken.
In de cel moest ik blijven staan. Bij aanvang van de ondervragingen werd gevraagd medewerking te verlenen en intussen kreeg ik voortdurend slagen op het hoofd met stokken die in tape of schuim waren gewikkeld. Ze beantwoorden zelf een aantal vragen. 'Ja, ik kende dinges wél.' 'Ja, ik kende die en die wél.' 'Ik heb wél die bomauto geparkeerd.' 'Ik heb wél op die en die geschoten.' Bij elk ontkennend antwoord kreeg ik een aantal stokslagen en werden de vragen opnieuw gesteld. Als ik groggy was, werd er gevraagd naar mijn vriendenkring, familieleden, bars die ik bezocht in Vitoria, de Ikastolas, mijn politieke activiteiten, etc Ik had de ogen bedekt met een soort masker en daar over heen droeg ik nog een bivakmuts. De ondervragingen werden steeds erger en ik kreeg op een bepaald ogenblik zelfs een drietal bivakmutsen over elkaar waardoor ik enorm zweette. De slagen werden er een beetje door gesmoord, maar ze bleven verschrikkelijk . Tot ongeveer acht keer toe kreeg ik de plastic zak over het hoofd. Ik moest kniebuigingen maken tot de totale uitputting . Ik was doornat van het zweet. Ik hoorde voortdurend pijnkreten van andere mensen. In een ander vertrek werd ik bij een vrouw gebracht die me haar carnet van rechtsdokter toonde. Ze vroeg me wat ze met me gedaan hadden en vertelde haar van de slagen en van mijn onregelmatige hartslag. Terug bij de ondervragers kreeg ik meteen een twintigtal stokslagen. Ze schreeuwden als gekken, werden steeds agressiever en stelden steeds dezelfde vragen met steeds dezelfde gevolgen. Omdat ik niet bekende wat ze graag wilden horen, zou het me 'hoerenzoon die ik was' gaan zoals 'met die Lasa." (dood gefolterd!) Ze begonnen elkaar af te lossen en ik kreeg stroomstoten aan de genitaliën, aan de oren, de penis, kreeg de plastic zak over het hoofd, slagen Daarop begonnen ze te dreigen door te zeggen dat mijn vriendin en mijn broer onderweg waren en dat die de dubbele portie zouden krijgen. Toen vertelden ze dat mijn moeder gearresteerd was en dat ze haar met een koord rond de voeten in het stuwmeer bij Vitoria in het water lieten zakken. Het leek dat één van hen belde met de collega's die aan het stuwmeer bezig waren en nadat die plots iets schreeuwde, zwegen ze allemaal. Toen zegden ze me dat mijn moeder overleden was. Ze brachten me weg en lieten me een uur alleen. Ik werd hysterisch. Mijn hoofd leek te gaan ontploffen en ik begon mijn polsen door te bijten. Toen ze dat merkten werd ik opnieuw naar de dokter gebracht. Die schrok erg en vroeg hoe het met me ging. Het was 7 september, 10 uur in de morgen.
Ze wilden me naar een militair hospitaal brengen, maar de gerechtsdokter drong aan dat ik naar een universitair ziekenhuis zou gebracht worden. Daar werd ik in een rolstoel gezet en werden mijn polsen verzorgd. De gerechtsdokter kwam me even later zeggen dat mijn moeder helemaal niet dood was. Hun enige zorg was te weten of ik een schedelbreuk had. Verder onderzoek wees uit dat dit niet het geval was. De pijn was echter onhoudbaar, maar ze wilden me geen pijnstiller geven vooraleer alle onderzoeken achter de rug waren. De arts stelde zich in contact met de rechter om te verkrijgen dat ik in het ziekenhuis kon blijven. Ik had een spiercontractuur en een zwelling in de nek. Omdat mijn nek helemaal gekwetst was, kon mij de noodzakelijke neksteun niet meteen aangebracht worden. Mijn oor was door het gebruik van de elektroden verbrand.
Mijn hele hoofd was paars en blauw en mijn ogen zwart van het geronnen bloed.
De oogspecialist onderzocht me omdat ik mijn ogen niet meer open kreeg. Ik zag niets. Terug in het commissariaat vroeg de gerechtsarts een zetel, maar ik kreeg er een zonder armleuningen. Hoewel het al 18.00 uur was, kreeg ik pas dan mijn ontbijt: twee potjes yoghurt en een broodje. De yoghurt moest me door de dokter gevoerd worden, de sandwich kon ik niet kauwen. Twee Guardias Civiles kwamen me voortdurend uitlachen, waarbij ze zegden dat ik een monster was, een varken en meer van dergelijke dingen. Ik kreeg regelmatig ijs tegen de pijn. Iemand wilde me een soort slaapmiddel geven en een klein slokje ervan maakte me erg slaperig. Na een uur moest ik in een auto plaatsnemen. De tocht door de stad, met de sirenes in werking, was vreselijk: optrekken, bruusk remmen, zigzag rijden, zodat ik mijn hoofd niet steeds tegen de ruit kon steunen. Er werd ergens uitgestapt waar foto's en vingerafdrukken genomen werden. Ik zag nog steeds niets. Terug in de cel kreeg ik een hulpje, een Colombiaan die me bijstond bij alles. Het lukte me enkele uren te slapen. 's Morgens vertelde de Colombiaan me dat enkel het puntje van mijn neus en mijn lippen een normale kleur hadden. Ik zat in de infirmerie van Soto del Real in een geïsoleerde afdeling. Ik was dus "incommunicado" en de Colombiaan moest weg. Ik moest op de tast naar het toilet, om te gaan douchen, te gaan eten, te gaan slapen.
Op zondag 9 september begon ik tegen de avond weer enigszins te zien. Maar ik mócht nog niemand zien (of niemand mocht mij zien?) Een gerechtsdokter kwam me onderzoeken en hij zei me dat ik enigszins geschikt was om voor de rechter te verschijnen.
Op 11 september werd ik om 7 uur gewekt. Ik viel opnieuw in handen van de Guardias die me naar het Hooggerechtshof moesten brengen. Omdat mijn polsen gekwetst waren, vroeg ik om niet geboeid te worden, maar daarvoor had ik geen medisch getuigschrift De reis was erg zwaar omdat ik nog steeds ziek was. Terwijl ze mijn "rechten" voorlazen, werd ik uitgelachen met hoe ik eruitzag. Bij de tocht naar het bureau van rechter Guillermo Ruiz Polanco kreeg ik een kap over het hoofd zodat ik niemand kon zien (maar ook niet gezien kon worden ) Ik ontkende alle beschuldigingen. Toen hij me vroeg of ik er nog iets aan toe te voegen had, vertelde ik over de behandeling die ik had moeten ondergaan. Na een halve minuut onderbrak de onderzoeksrechter me en zei dat hij al jaren met de Guardia Civil werkte en dat vele arrestanten zegden gefolterd te zijn, maar dat hij me niet geloofde en dat dit niet de plaats en het ogenblik was voor dergelijke verklaringen. Met een politiecamionette werd ik opnieuw naar de gevangenis overgebracht. Ik vroeg te mogen bellen, omdat ik nu niet meer in afzondering was, maar ze zegden daarvan nog geen bevestiging gekregen te hebben Op 18 september leek ik eindelijk toonbaar en werd ik overgebracht naar een normale gevangenismodule. Ik vergat nog te vertellen dat ik tijdens de ondervragingen bijna steeds naakt was."
Op 28 februari 2002 werd Unai Romano vrijgelaten op borgtocht van 6.000 . Hij zat bijna een half jaar in voorarrest, nadat hij op 6 september 2001 door de Guardia Civil werd gearresteerd op beschuldiging van "samenwerking met ETA".
Op 28 maart 2002 verklaarde Santiago López Valdivielso, directeur generaal van de Guardia Civil, dat de verklaring van Unai Romano over de ondergane foltering geen enkele geloofwaardigheid inhield. "Volgens de handleiding van ETA moet elke arrestant aanklagen gefolterd te zijn geweest."
Het Tribunal Superior de Justicia del País Vasco beschouwt de verklaringen afgelegd door Jon Salaberria, lid van de politieke groep Sozialista Abertzaleak (Batasuna), tijdens de parlementaire debatten van 12 april 2002 als delict, meer gespecificeerd: verheerlijking van terroristische acties. De strafmaat wordt vastgelegd op 1 jaar gevangenisstraf en 7 jaar ontzetting uit zijn rechten. Dit is een precedent dat kan beschouwd worden als een agressie tegen de vrije meningsuiting van een lid van het parlement, dat precies borg moet staan voor de vrije meningsuiting. Artikel 71 van de Grondwet erkent de onschendbaarheid van een Député en een Senator bij het uiten van opinies uitgesproken in die functie (inviolabilidad por las opiniones manifestadas en el ejercicio de sus funciones). Dit principe werd ook door artikel 26 van het Estatuto de Autonomía para el País Vasco erkent. Dit recht werd trouwens verder ontwikkeld in de Ley autonómica 2/1981, waarbij onderstreept wordt dat de leden van het parlement niet mogen beschuldigd, noch gerechterlijk vervolgd worden, zonder voorafgaande autorisatie van het Baskische Parlement.
Op 12 april 2002 had Salaberria in volle parlementaire zitting een uitspraak gedaan over de gewapende activiteiten van ETA: door de natuur van het conflict te verdraaien, zie ik geen mogelijkheid om oplossingen te vinden en u weet allen perfect dat de gewapende strijd van ETA niet draait om de stelling ideeën op te leggen. De gewapende strijd beantwoordt alleen aan de rechtvaardige eisen van het Baskische volk ter verdediging van de wettelijke rechten
De Openbare Aanklager van de TSJPV (Tribunal Superior de Justicia del País Vasco) baseert de aanklacht verheerlijking van het terrorisme en de vervolging ervan op het feit dat de woorden die uitgesproken werden, buiten de onschendbaarheid vallen. Ze houden een identificatie in die de acties en het doel ondersteunen. De acties van ETA zijn intrinsiek anti-juridisch en bijgevolg zijn ze niet bespreekbaar en mogen ze niet in de openbaarheid behandeld worden (los actos de ETA son intrínsecamente antijurídicos y en consecuencia inopinables). Dus is een voorafgaande autorisatie van het Baskische Parlement overbodig. Commentaar ook overbodig!
"Op 4 september 2001 begonnen ze de deur in te beuken terwijl ik sliep. Ze sleepten mijn moeder het huis uit en ik moest elke kast open doen waarbij ze zich opstelden alsof daar iemand uit zou komen. Toen werd ik geboeid en begon de huiszoeking. In de auto begonnen ze me meteen en zonder ophouden te slaan met de vlakke hand en met de vuisten, waarbij ze me verzekerden dat het antwoord "ik weet het niet" niet zou volstaan. In de gevangenis hoorde ik de kreten van anderen, terwijl ze me bleven op het hoofd slaan met een telefoonboek. Ik moest me uitkleden en ze verplichten me kniebuigingen te maken. Daarna maakten ze me nat met water en brachten de elektroden bij mijn oren zodat ik het geluid kon horen van wat mij te wachten stond. Ik kreeg de elektroden aan de oren en aan de armen aangebracht. Ze trokken verscheidene keren de plastic zak over mijn hoofd tot ik misselijk werd. Het zicht werd wazig en ik zag de slagen slechts in een schim aankomen. Ook werd ik seksueel vernederd en werden bedreigingen geuit tegen mijn familieleden en vrienden. Ze wreven met het telefoonboek tussen mijn benen terwijl ze illusies maakten over GAL, mijn ouders en mijn vriendin".
Getuigenis Ivan Ortigosa:
Op 4 september om 2.30 u. 's nachts werd hij van het bed gelicht en de behandeling bij de politie gedurende de 3 dagen in afzondering was brutaal. "Ik werd zonder ophouden geslagen en ze dreigden ermee dat het allemaal erger zou worden als ik niet zou spreken. Ik moest me uitkleden en kniebuigingenmaken met de plastic zak over het hoofd. Ik viel verschillende keren en moest drie keren overgeven. Ik kreeg twee keer de elektroden aangebracht in de lies (!?) en de arm. Ze uitten doodsbedreigingen aan mijn familieleden en vrienden en tegen mijzelf zeiden ze dat ze me een paar kogels gingen verkopen. Ik zat fysiek en psychologisch zó aan de grond dat ik zei dat ze dat dan maar moesten doen. Ik kon de bewegingen van mijn oogleden niet meer controleren en verloor het gevoel in mijn benen".
Getuigenis Sendoa Domínguez
werd in dezelfde nacht als Iván Ortigosa gearresteerd in het huis van haar ouders. "De hele familie werd in haar ondergoed naar buiten gehaald en mijn vader kreeg een pistool tegen zijn hoofd. Onderweg naar Madrid sloegen ze me ononderbroken tegen het hoofd en ik kreeg verschillende keren de plastic zak over het hoofd. Gedurende de drie dagen afzondering werden mijn ouders eveneens constant bedreigd. Ze bleven tegen me schreeuwen en me op mijn hoofd slaan. Als ik niet zei wat ze wilden horen, kreeg ik de plastic zak over het hoofd getrokken. Ik moest me uitkleden en kniebuigingen maken tot ik de uitputting nabij was. Op een keer kwamen drie Guardia Civiles binnen en die bleven met de wapenstok op me slaan tot ze niet meer konden. Ik kreeg de elektroden aangebracht en ze bleven me seksueel vernederen. De derde dag lieten ze me met rust, nadat ik het politierapport getekend had. De rechter luisterde niet eens toen ik zei dat ik gefolterd was".
De Baskische politieke gevangene, Asier Ormazabal, weigert "deel te nemen" aan zijn eigen proces waarin hij beschuldigd wordt van deelname aan een aanslag tegen een Spaanse militaire bus in Córdoba in 1996 en waarbij de sergeant Miguel Angel Ayllón het leven verloor. Toen hij zei de rechtbank niet te erkennen, werd hij uit de zaal gezet. Hij weigerde ook het "recht op het laatste woord."
Tussen de getuigen die verschenen in het Hooggerechtshof waren Txetxu Barrios, Maite Pedrosa en Mikel Azurmendi. Zij verklaarden zich niet meer exact te herinneren wat ze indertijd bekend hadden, omdat alles onder foltering had plaatsgevonden.
Er wordt nu tegen Ormazabal 351 jaar geëist wegens "1 terroristische moord", "24 moordpogingen" (de andere inzittenden van de bus?), "voortdurende diefstal", "vernielingen" en "vervalsing van autokentekens".
Op 2 september 2006 kwamen opnieuw tientallen mensen samen om bij de diepe put (meer een kleine onderaardse grot) van Otsoportillo (op de bergketen Urbasa in Navarra) hun doden te herdenken. De Franquisten probeerden hun schandalen onder de grond te laten verdwijnen. Ze dachten dat met het liquideren van enkele vogels ook hun lied zou verdwijnen. Een massagraf méér, in Navarra. Zeventig jaar later staat er een klein monument en in twee stenen staat het schandaal in het Baskische en in het Spaans gegrift. Het gat werd met tralies dicht gemaakt. Symbolisch. De plechtigheid die werd georganiseerd door het gemeentebestuur van Etxarri-Aranatz, begon rond het middaguur met een eucharistieviering. Wie zich hierbij niet "thuis" voelde stond op een respectabele afstand wat te praten en te wachten. Het rooster over de "ingang" van de grot was met bloemen bedekt. Een bertsolari zong enkele strofen waarna Juan Kruz Aldasoro (Batasuna) het woord nam en herinnerde aan het feit dat "70 jaar geleden vele burgers die zich inzetten voor hun Volk, voor betere arbeidsvoorwaarden, voor de taal, de cultuur en de identiteit van Euskal Herria genadeloos werden geëxecuteerd. Hun ideeën blijven levend want op dit ogenblik werkt een heel Volk verder aan dezelfde ideeën waarvoor anderen zoveel leden en dit met hun leven betaalden. Om dit te gedenken zijn we naar Otsoportillo gekomen. Op dit ogenblik beleven we een hoopvol politiek moment. We staan voor de mogelijkheid om voor een conflict dat al generaties lang aansleept een definitieve oplossing te bereiken, gebaseerd op de erkenning van de rechten." Aldasoro waagde zich op glad ijs door niet enkel de doden van toen te eren, maar ook zij die "later hun leven gaven": Martintxo de la Vega, Oeio Mariñelarena, Josu Zabala, Juan Ignacio Erdoizia, Mikel Arregi, Roberto Martínez en Angel Gurmindo, "Stein".
(Enkelen werden het slachtoffers van de Vuile Oorlos tegen het Baskische Volk omdat ze in de terroristische organisatie ETA actief waren.) Ook de jongeren die gevangen zitten (of zaten) of die op de vlucht waren werden herdacht. Zes dantzaris dansten de eredans (Aurresku) op de tonen van de oeroude Baskische fluit, de Txistu.
Dan kwam Patxi Urrutia, lid van het hoofdbestuur van Batasuna aan het woord en die wond er evenmin doekjes om: "In 1936 veranderden ze Navarra in een hel en ze liquideerden méér dan 3.500 personen terwijl hun familieleden de meest onbeschaafde dingen moesten ondergaan. Nooit kwamen de verantwoordelijken van deze criminele daden voor het gerecht. Integendeel, het meest perverse is dat ze nog steeds in handen hebben wat ze bij de staatsgreep vast kregen! Het waren geen "dingen-die-tijdens-een-oorlog-gebeuren", zoals sommigen blijven beweren. In Navarra was er nooit een oorlogsfront en diegenen die vermoord werden droegen geen wapens. Het was een wraakneming op nationalisten, werkmensen, Socialisten, Communisten, Anarchisten en Republikeinen. De verantwoordelijken bleven ongestraft terwijl de slachtoffers nooit erkenning of steun kregen. Na de dood van Franco werd alles onder de mat geschoven. Met de nieuwe Wet van Historisch Besef willen ze er nóg eens de mantel over heen leggen. Maar dit zal hen niet lukken. Dat ze nog even bloeddorstig zijn, blijkt uit hun gevangenispolitiek. Denk maar aan Iñaki de Juana Chaos en Bautista Barandalla (die niet wordt vrijgelaten hoewel hij ernstig ziek is.) We moeten de doden niet vergeten, maar evenmin hun idealen.
Een eerste stap of een maat voor niets?
Net gisteren, op 1 september 2008, heeft magistraat Baltasar Garzón een eerste stap gezet. Hij wil een nationale telling laten organiseren van de verdwijningen tijdens de burgeroorlog en tijdens de dictatuur van Franco.
Vorig jaar, op 18 juni 2007, dienden verscheidene organisaties (waaronder ook organisaties uit Navarra) klacht in bij de Audiencia Nacional om een strafrechterlijke vervolging in te stellen naar de verantwoordelijken voor de verdwijningen, voor de afroep van de te executeren gevangenen tijdens de Spaanse burgeroorlog, voor de moorden, voor de folteringen en voor de gedwongen verbanningen die plaats hebben gehad vanaf 18 juli 1936.
Garzón heeft lijsten laten opvragen bijde abdij Benedictina van Valle de los Caídos, bij de Delegación de Patrimonio Nacional in San Lorenzo del Escorial (Madrid), bij het Centro Nacional de Memoria Histórica, bij het Ministerio de Defensa, bij de Conferencia Episcopal, bij de gemeenten van Córdoba, Sevilla, Madrid, Granada, en bij de rector van de universiteit van deze laatste stad.
Garzón wil informatie over de omstandigheden van begrafenissen, de datum en het publieke register dat eventueel werd aangelegd. Hij is vooral geïnteresseerd in de massagraven die zich bevinden op de kerkhoven van San José (Granada) Nuestra Señora de la Salud y San Rafael (Córdoba) en San Fernando (Sevilla). Hij wil van het Centro Nacional de la Memoria Histórica steekkaarten over de (schijn)processen van Tribunal Especial para la Represión de la Masonería y el Comunismo (speciaal tribunaal voor de repressie van vrijmetselaars en communisten). Van het Ministerie van Defensie wil hij weten welk organisme verantwoordelijk was voor het bijhouden van het aantal verdwijningen. Ook bij organisaties die zich bezighouden met opgravingen (b.v. Aranzadi) wil hij alle informatie inwinnen.
Het is niet duidelijk of dit moet leiden naar een massaproces of dat de documenten over nog eens 60 à 70 jaar zullen moeten opgevraagd worden, omdat ze verdwenen zijn.
¿Qué has hecho, Juan José Ibarretxe? En wat hebt u gedaan, Juan José Ibarretxe?
Precies 1 maand geleden, op 1 augustus 2008, verzamelden honderden familieleden van Baskische politieke gevangenen en vluchtelingen te Loyola om de ernstige toestand aan te klagen die zowel zijzelf als de gevangenen en de vluchtelingen dagelijks moeten ondergaan. Als resultaat van die bijeenkomst werd een dossier opgesteld waarin de Lehendakari (Eerste Minister) Juan José Ibarretxe van de CAV ter verantwoording werd geroepen. Elias Miner heeft in naam van Etxerat het dossier bezorgd aan de Lehendakari.
Hier volgt een vrije vertaling.
Het is nu al van 2 januari 1999 geleden dat u als voorzitter benoemd werd van Baskische Autonome Gemeenschap (CAV-Comunidad Autonoma Vasca). Wij hebben ontelbare keren geprobeerd om met u rond de tafel te zitten. Onze intentie was de kroniek van de schending van onze rechten, van zowel familieleden als gevangenen, aan u voor te leggen. Ondanks het feit dat wij de correspondentie volgens alle vastgelegde regels lieten verlopen, heeft u zich nooit de moeite getroost om op onze brieven te antwoorden. Het is nochtans een kroniek die moet aantonen hoe de wreedheid tijdens uw bewindsjaren is blijven woekeren. De volgende gegevens zijn een bewijs die moeten illustreren hoe erg wij tijdens uw 9-jarig bewind hebben moeten lijden. Lees verder...
In het beruchte Burgosproces, eind 1970, waarbij voor het eerst Basken buiten Baskenland moesten terechtstaan, kreeg Onaindía samen met vijf anderen de doodstraf voor de "terechtstelling" van Melitón Manzanas, de man die tijdens de Francodictatuur in Baskenland faam kreeg als folteraar. Vooral de aangeklaagden hadden door hun uitspraken de wereldpers gehaald: Onaindia bracht door zijn optreden (en zijn imposante gestalte) zelfs de militaire gerechtsvoorzitter van zijn stuk. Hij loochende aan de moord op Manzanas deelgenomen te hebben, "omdat hij niet de eer had gehad aan militaristische activiteiten mee te mogen doen. Toen Onaindia daarop recht sprong en "Gora Euskadi Askatuta" riep ("Leve Vrij Baskenland") sprongen zowel de auditeur als zijn plaatsvervanger recht en trokken hun sabel! Terwijl onder groot tumult de zaal ontruimd werd, zongen de beklaagden het (verboden) lied van de Baskische Soldaat, Eusko Gudariak.
In mei 1977 werden ze vrijgelaten, maar uit Spanje verbannen, o.a. naar ons land. Twee maanden later keerden ze onverschrokken terug naar Baskenland. Later sloot Onaindia zich aan bij de nieuwe politieke partij EE, Euskadiko Ezkerra die was ontstaan uit ETA (pm). EE kwam nooit echt van de grond en ging uiteindelijk scheep met de PSOE, de Spaanse socialisten. Onaindia bracht het tot aan de top van deze partij, waarna hij door "welmenend" Spanje in de armen werd genomen. Een bocht van hoeveel graden? Onaindía was bij zijn overlijden voorzitter van de PSE in de Baskische provincie Alava. Mario Onaindia werd ook nog een tweede keer ter dood veroordeeld. Ditmaal door ETA! De laatste jaren nam dan ook deel aan bijeenkomsten van "Basta Ya!", de organisatie die in den beginne telkens op straat kwam na een ETA-aanslag, maar stilaan gif ging spuwen tegen elke uiting van Baskisch nationalisme. Op de begrafenis waren dan ook een groot aantal vijanden van het Baskische nationalisme aanwezig: Fernando Savater, Rosa Diez, en nog een aantal andere Spaanskiljonisme huichelaars, die zichzelf Bask en democraat noemen.
Baskenland ontstond als het ware uit het Koninkrijk Navarra en het Baskisch, de Lingua Navarrorum, was de taal van de Koningen van Navarra. Maar de huidige president van Navarra, Miguel Sanz, leider van de PP van Navarra, is een geobsedeerde anti-Bask! Hij wil de hoge snelheidstrein vanuit Frankrijk naar Madrid via Pamplona omdat een snelle verbinding met Madrid de onafhankelijkheidseisen de kop zullen helpen indrukken.
Vandaag, 30 augustus 2008, verlaat Arnaldo Otegi de gevangenis. Hij werd gearresteerd op 7 juni 2007 en verbleef in de gevangenis van Martutene. De aanklacht luidde: verheerlijking van het terrorisme, naar aanleiding van een herdenking die hij bijwoonde ter ere van Argala.
Had hij dan hulde gebracht aan de meedogenloze Spaanse staatsterroristische doodseskaders van B.V.E. die Argala vermoord hadden? Helemaal niet! Hij herdacht alleen een charismatische leider van ETA, en in Spanje staat de herdenking van een vermoorde ETA-militant gelijk aan verheerlijking van het terrorisme. De moordenaars zelf zijn uiteraard helden, ze liquideerden toch maar Basken.
Er wachten Arnaldo Otegi nog moeilijke tijden. Er hangen immers nog aanklachten boven zijn hoofd:
1.De zaak van de Herriko Tabernas of de zaak 35/02, te behandelen door de uitzonderingsrechtbank Audiencia Nacional
2.Nog een zaak van verheerlijking van het terrorisme voor de hommage aan José María Sagardui in 2005, te behandelen door de uitzonderingsrechtbank Audiencia Nacional
3.Een derde aanklacht heeft betrekking op ongehoorzaamheid en onwettig vergaderen wegens het organiseren van de meeting Orain Herria, Orain Bakea, te behandelen door de uitzonderingsrechtbank Audiencia Nacional
4.Een laatste aanklacht heeft betrekking op zijn samenkomst (vredesonderhandeling) met Lehendakari Juan José Ibarretxe en met leiders van PSE-EE in juli 2006 (het Hooggerechtshof had de politieke partij Batasuna verboden, dus mochten zij ook niet meer praten over vrede), te behandelen door de TSJPV-Tribunal Superior de Justicia del País Vasco
De digitale krant EiTB, waaruit bovenvermelde (vertaalde en ingekorte) tekst komt, wist op 29 augustus 2008 ook nog te melden dat verzuurden van de PP-mantelorganisatie (AVT-Asociación de Víctimas del Terrorismo) de Spaanse gemeenschap in kennis wilden stellen van hun bezorgdheid over de vrijlating, en ze eisen dat er voorwaarden aan zijn invrijheidstelling worden gekoppeld, o.a. verbod om het land te verlaten.
Op 30 augustus 2007 verschijnt in de krant Diario de Noticias een artikel over de documentaire, El año de todos los demonios, die Ángel Amigo (*) produceerde, en die gespeeld werd op het 55ste Donostia Zinemaldia, Internationaal Filmfestival San Sebastián, van 20 september tot 29 september 2007. De documentaire is een reconstructie van wat er in 1976 gebeurde, en maakt kom af met de stelling dat Eduardo Moreno Bergaretxe Pertur op 23 juli 1976 zou vermoord zijn in eigen ETA-kring. De verantwoordelijkheid werd in de schoenen geschoven van het speciale commando Bereziak.
(*) Ángel Amigo was een persoonlijke vriend van Pertur, militant van ETA-pm begin van de jaren 70 en auteur van de politieke biografie over "Pertur. Hij werd gearresteerd en opgesloten in de gevangenis van Puerto de Santa María, wegens zijnmedeplichtigheid in La Fuga de Segovia.
Ángel Amigo verklaart: In dat jaar (1976) was de spanning te snijden. De Franquisten die zich uitsloofden om alles bij het oude te laten, de aperturistas die een opening zochten naar een democratisch model (grotendeels op basis van oude Francowetten), de rupturistas die volledig met het verleden wilden breken en de gewapende groepen in volle activiteit. De straten van Euskadi kleurden rood van het bloed, met tientallen doden in manifestaties. De fascisten vielen de Carlisten aan op Montejurra. Op 3 maart 1976 waren we getuige van het drama te Vitoria-Gasteiz. ETA bleef de Spaanse Staat uitdagen. De ontvoering (18.03.1976) en de moord (07.04.1976) op de industrieel Ángel door de polimilis (ETA-pm) sloeg de Baskische gemeenschap met verstomming. Op 5 april 1976 ontsnapten 29 gevangenen uit de gevangenis van Segovia (waaronder 25 militanten van ETA en 4 Catalanen van de Movimiento Ibérico de Liberación, een beweging van anarchisten).In de schoot van ETA zelf ontstond er onenigheid over de te volgen weg. Sommigen (ETA-pm) wilden de voorkeur geven aan de politieke weg. Pertur was één van promotoren van die weg en stelde het rapport Otsagabia voor, waarin het ontdubbelen van de gewapende en de politieke strijd gevraagd werd. Dit was niet naar de zin van de Bereziak. En op 23 juli 1976 verdween Eduardo Moreno Bergaretxe "Pertur" voorgoed, volgens sommigen vermoord door zijn opposanten van het rapport Otsagabia, de Bereziak.
De Italiaanse piste
De kerngedachte van Amigos stelling vindt zijn oorsprong in Italië, in documenten over het vooronderzoek naar neofascistische elementen die terreur zaaiden in de jaren 70. Namen zoals Stefano Della Chiae, Pier Luigi Concutelli of Augusto Cauchi, al gekend van de aanslag op Montejurra, waren uit Italië gevlucht en hadden onderdak gevonden in Spanje (onder het presidentschap van Carrero Blanco). In Spanje werden zij met open armen ontvangen, en geïntegreerd als medewerkers in de veiligheidsdiensten, weet Amigo te vertellen. Nadien traden zij toe tot de DINA-Dirección Nacional de Inteligencia (de Chileense geheime politie van Pinochet.)
In 1976 werd Pier Luigi Concutelli te Rome gearresteerd, beschuldigd van de moord op magistraat Corsio, die het onderzoek naar hen leidde. Bij een huiszoeking werd in de woning van Concutelli een machinegeweer Marieta gevonden, behorende tot een partij van drie, ooit aangekocht door de Brigada Central de Información de la Policía Española (Spaanse inlichtingendienst). Het afleveringsbewijs droeg de handtekening van Roberto Conesa, directeur van die dienst.
Na een interview met een andere magistraat, Salvi, ook betrokken bij het onderzoek, kreeg Amigo inzage in de geheime archieven van de DINA. In die archieven stonden alle operaties beschreven die de neofascistische Italianen hadden gerealiseerd. Ook een bijeenkomst die te Madrid gehouden werd, na de begrafenis van Franco, stond er in vermeld. Op die bijeenkomst waren Augusto Pinochet, Manuel Contreras (de hoofdverantwoordelijke voor DINA) en een Italiaan met codenaam Alfa aanwezig. Er werd overeengekomen de Operatie Cóndor (*) uit te breiden naar Europa, kom af te maken met Salvador Allende en hulp te bieden aan extreemrechts in Spanje (dit werd geconcretiseerd met anti-ETA-operaties in Iparralde.)
(*) Operatie Condor was een campagne van politieke repressie, met inbegrip van doodseskaders en moordpartijen, gestart in 1975. Geleid door extreemrechtse dictators, met als doel democratische en vooral linkse invloeden uit te roeien. Hun actieterrein was hoofdzakelijk Zuid-Amerika, maar ook Spanje kon van hun kennis genieten. General Juan Manuel Guillermo Contreras Sepúlveda was de meest invloedrijke en machtigste persoon van dit sinistere gezelschap, dat met de zegen van de CIA opereerde.
Het archief van de DINA stelde de onderzoeksrechter in staat om de connecties bloot te leggen tussen de Italiaanse fascisten en de Spaanse politie. Amigo bevestigt: Het onderzoek bevat verklaringen van een tiental ultrarechtse elementen die bekennen deel genomen te hebben aan activiteiten (doodseskaders) tegen ETA, voor rekening van de Spaanse politie, de inlichtingendiensten en extreemrechts. De bekentenis van Pier Luigi Concutelli was van doorslaggevende aard. Hij verklaarde aanwezig te zijn geweest bij de ontvoering, de drogering en de overlevering aan de Spaanse politie van een ETA-dirigent. In het archief staat letterlijk: Dit jaar (1976) waren er geen andere verdwijningen bij ETA, Pertur was de enige (Pertur fue el único). De rogatoire commissies van Italiaanse magistraten bij hun Spaanse collegas leverde niets op: elk spoor was zoekgeraakt (?) en de zaak was verticaal geklasseerd.
Nu er een tipje van de sluier gelicht werd, zou men er van kunnen uitgaan dat Justitie de noodzakelijke onderzoeken zou heropenen. Maar Ángel Amigo is sceptisch: Ik weet niet of het technisch gezien nog mogelijk is dat er één magistraat in staat zou zijn de zaak te heropenen. Immers, alle relevante documenten werden vernietigd!(Noot: als de ontvoering en de moord op Pertur werkelijk door de eigen organisatie (ETA) op punt gesteld werd, dan zou men ruimte tekort gehad hebben om alle mogelijke documenten te bewaren.)
Of dit nu de enige en echte waarheid is, weet ik niet. Het blijft een mysterie.
De Guardia Civil klaagt op 29 augustus 2003 Juan Kruz Aldasoro (Batasuna) aan wegens "aanstichting tot openbare wanordelijkheden". Op een verboden manifestatie van zaterdag, 23 augustus 2003, had hij het aangedurfd de (niet verboden) slagzin "Gora ezker abertzalea" (Leve het linkse nationalisme ) te roepen. Dat is hoogverraad!
Op 16 oktober 1983 verdwenen in Bayonne twee jonge kerels van de aardbodem:José Antonio Lasa Joxeanen José Ignazio Zabala Joxi. Op 20 januari 1984 verspreidde het doodseskader GAL een communiqué waarin de organisatie de moord opeiste.
Op28 augustus 1996 begon één der getuigen, enkel bekend onder het nummer 19645, te praten, maar kort daarop werd hij/zij (?)op een nacht gedurende uren door onbekenden 'bewerkt'. Ook de politiecommissaris, die belast was met het onderzoek, werd afgedreigd. Later, nadat één der verdachten vrijgelaten werd, zou ook nog een andere politieman 'zingen'. "Schola Cantorum GAL", titelde EGIN met enig leedvermaak. Nadat zelfs het hoofd van de Spaanse Geheime Dienst moest aftreden, diende hemel en aarde bewogen om Felipe González buiten de zaak te houden. Rechter Garzón had er hem graag bij gehad, vooral omdat in een aantal verslagen van de Geheime Dienst de vermelding 'pte' in de marge staat. De vraag doet de ronde of deze geheimzinnige initialen iets te maken hebben met de afkorting van 'presidente'.
Op 11 november 1999 sluit hetGerecht het onderzoek in de "Zaak Lasa en Zabala". Niets staat een Rechtzaak nu nog in de weg.
El Concordato que nadie quiere festejar Het Concordaat dat niemand wil vieren (waar niemand wil aan herinnerd worden!)
Op 27 augustus 1953 tekenden het Vaticaan en de Spaanse regering het "Concordaat van de Heilige Stoel", waarbij het Vaticaan de uitdrukkelijke steun aan Franco toezegde. Maria Zabala, de vrouw van José Antonio Aguirre y Lekube (eerste Lehendaraki van de autonome Baskische regering) zegt hierover: "Wellicht was 1953 de meest trieste datum voor mijn man. Het is de enige keer dat ik hem met geboden hoofd zag, droevig, zonder dit te verbergen. Hij die de katholieke kerk zo verdedigd had, werd nu verraden". Aguirre werd na de oorlog één van de grondleggers van de moderne christendemocratie. Tot zijn dood in 1960 bleef hij voorzitter van de Baskische regering in ballingschap en voorzitter van de PNV. Hij was een bewonderaar van de Indiase pacifist Mahatma Gandhi.
Op 22 maart 1960 overleed Aguirre ten gevolge van een angina pectoris. Vijf dagen later werd zijn lijk overgebracht naar Donibane Lohizune, waar het opgebaard werd in het huis van Telesforo Monzón. Het nationalisme had een serieuze klap gekregen. Zelfs ETA noemde hem "Gure lehendakari maitia", onze geliefde president.
Luitenant-generaal José Antonio Sáenz de Santamaría +26 augustus 2003
José Antonio Sáenz de Santamaría werd geboren in Gijón (Asturias) op 15 december 1919, rechtvaardigde de vuile oorlog van GAL. Hij volgde de eerste kandidatuur Wetenschappen, met de bedoeling de graad van Ingenieur Architectuur te behalen. Maar toen begon de "Guerra Civil".
Hij nam dienst als vrijwilliger en in een ijltempo rukte hij op naar de top. Op 6 juli 1979 werd hij tot Inspecteur Generaal van de CPN (Cuerpo de la Policía Nacional) benoemd, en op 1 februari 1980 speciaal gedelegeerde van de regering voor het País Vasco, waar hij verantwoordelijke werd van de directie voor de strijd tegen het terrorisme. Hij speelde een belangrijke rol bij de staatsgreep van 23-F (Tejero), toen hij de politie de opdracht gaf de "Cortes" te omsingelen. Als Inspecteur Generaal van de CPN, richtte hij ondermeer de GEO (Grupo Especial de Operaciones) op. Met de komst van de socialisten in de regering werd hij op 2 november 1983 door de Ministerraad benoemd tot Directeur Generaal van de Guardia Civil. Hij was tegenstander van onderhandelingen met ETA en voorstander van politieke en politionele middelen om ETA af te zonderen. Als Directeur Generaal verklaarde hij dat GAL een probleem was van de Franse regering en dat de "Fuerzas de Seguridad del Estado Español (Spaanse veiligheidsdiensten) nooit betrokken waren bij de feiten.
"Hay cosas que no se deben hacer en nombre del Estado, pero si se hacen, es mejor callarlas" (Er zijn zaken die niet kunnen gebeuren in naam van de Staat, maar als ze toch gebeuren, is het beter erover te zwijgen)
General Sáenz de Santamaría, ex-directeur van de Guardia Civil, aan het woord in Radio Nacional de España, 1995)
Na meermaals aandringen, verliet hij de Guardia Civil op 5 november 1986. Hij werd opgevolgd door Roldán. Een paar dagen later werd de wapenschuilplaats van Sokoa ontdekt samen met een aanzienlijk aantal documenten van ETA. In december 1986 werd hij adviseur van Binnenlandminister José Barrionuevo in een materie die verband hield met de veiligheid van de staat. Hij bleef als adviseur verder werken onder Staatssecretaris voor Veiligheid, Rafael Vera van 1986 tot 1994, en met Staatssecretaris voor Binnenlandse Zaken, Margarita Robles van 1994 tot 1996.
Op 7 mei 1996 werd hij door de magistraat van de Audiencia Nacional, Baltasar Garzón, beschuldigd, samen met de generaals Rodríguez Galindo en Cassinello, in de "zaak Oñaederra" (eerste aanslagen van GAL tussen 1983 en 1984). Hij ging in beroep en op 20 mei 1996, na aflegging van zijn verklaring, werd hij onvoorwaardelijk in vrijheid gesteld. Hij overleed op 26 augustus 2003 op 84-jarige leeftijd.
Etxerat vraagt Baskische Regering wat ze gaat doen ten aanzien van de gevangenenspreiding 25 augustus 2004
Op 25 augustus vraagt het collectief van familieleden van Baskische politieke gevangenen, "Etxerat" ("naar huis") aan de Baskische Regering wat ze gaan doen om het akkoord van het Baskische Parlement, het dichterbij brengen van de Baskische gevangenen naar Baskenland, ten uitvoer te brengen. Etxerat is er terecht niet gerust in nu de Spaanse Socialistische regering verklaarde de verspreidingspolitie aan te houden en zo te kiezen voor de "doodstraf" voor de gevangenen en hun familieleden. Minister Galizo zei zelfs tegenstander van de gevangenenspreiding te zijn, behalve voor wat betreft Baskische politieke gevangenen, "omdat dit een akkoord was tussen democratische partijen". Etxerat merkte ironisch op dat de partijen "dermate democratisch" zijn, dat sinds de invoering van de spreiding (op 23 januari 1987) vijftien familieleden (er zijn er intussen bijgekomen) omkwamen op weg naar of van een gevangenenbezoek in Spanje of Frankrijk.
Op 24 augustus 1984 verschijnt een verontrustend artikel in de krant "Nouvel Observateur", met als titel: "Vier fronten tegen ETA", dat gedetailleerd de verschillende Madrileense strategieën weergeeft tegenover de Baskische organisatie in haar "guerra sucia" (vuile oorlog). Het betreft netwerken van samenwerking van de Franse politie met de Spaanse in de strijd tegen ETA. Netwerken hebben altijd het nadeel wat ondoorgrondelijk te zijn. Ziehier een paar voorbeelden en uitspraken:
a. De netwerken "Coquilles et Furet" (artikels uit El Mundo en El País). Het betreft Franse netwerken van politie of gendarmerie die direct en officieel collaboreren met de Spaanse politie.
b. De Franse "GALeux", F. Alvarez, ex-commandochef (te Bilbao) van de strijd tegen het terrorisme en veroordeeld in het dossier van de ontvoering van Segundo Marey door GAL. Hij verklaart: "Naast GAL, de blauwen, de groenen en de kastanjebruinen (politie, Guardia Civil en leger), was er nog de Franse politie (verklaring afgelegd voor magistraat Baltasar Garzón op 18 juli 1995).
c. De relaties en de nauwe samenwerking tussen Rafael Vera, Spaans Staatsecretaris voor Veiligheid en Joël Cathala (artikel in El Mundo), en tussen de generaal van de Guardia Civil, Enrique Rodriguez Galindo en Boslé, Commissaire van de Police Judiciaire te Bayonne en later coördinator van de strijd tegen het terrorisme.
d. De verklaringen van de Spaanse commissaris Amedo Fouce:
·"Er waren contacten met talrijke Franse politiemensen vanaf 1982. Ik denk aan Metge en Castets (verklaring afgelegd bij Garzón)."
·"Ik kreeg de opdracht van mijn superieuren om contact op te nemen met functionarissen van de Franse politie opdat zij zouden meewerken aan een ontluikende groep (onderzoeksdossier in de zaak Segundo Marey, in de zaak van de bar Batxoki en in de zaak van de bar La Consolation)"
·"Vijf of zes Franse politiefunctionarissen zijn mijn komen opzoeken in Bilbao in juni 1982. Daar heb ik Metge leren kennen (verklaring van 16 december 1994)."
·"Ik frequenteerde regelmatig het bureau van Metge op het PAF (Police des Aires et des Frontières) in Hendaye."
·"Er zijn mijn veel politiefunctionarissen voorgesteld ter gelegenheid van een receptie voor het Vreemdelingenlegioen midden 1983 in het Château Vieux te Bayonne. Ik ben ginder naar het commissariaat geweest en heb de rest van de avond met hen doorgebracht (interview El Mundo van 27 december 1994)."
e. Een lid van CESID (Inlichtingendienst van het Spaanse leger) legt in september 1996 een anoniem getuigenis af voor de Audiencia Nacional in verband met het dossier van Lasa en Zabala, en schetst de betrokkenheid van de Franse politie, met als voorbeeld de logistieke steun geleverd aan de Guardia Civil van Intxaurrondo (San Sebastián). Deze getuige, gekend onder de code 1964-S, werd ontvoerd en gefolterd op 8 november 1996, drie dagen na zijn confrontatie met een politieman die hij beschuldigde.
f. Hier mogen ook nog de verklaringen van magistraat Seys aan toegevoegd worden betreffende de belemmeringen die hij ondervond bij het Parket van Bayonne in het onderzoek naar GAL, en voornamelijk als er namen van Franse politiefunctionarissen werden genoemd. Bernard Foucher (veroordeeld voor de moord op Galdeano) heeft later ook verklaringen in die zin afgelegd tegenover de procureur van Pau, magistraat Bestard.
Naar aanleiding van het bezoek dat Etxerat bracht aan het Vlaams Huis te Brussel op 27 mei 2008, werd een dossier opgesteld, met de dringende vraag er wat ruchtbaarheid aan te geven.
Inleiding
De bestaande Spaanse wetgeving schrijft voor dat gevangenen die lijden aan ernstige of terminale ziektes, of die een gevorderde leeftijd bereikt hebben, gemachtigd zijn om zonder verdere formaliteit in voorlopige vrijheid te worden gesteld. Zowaar een menselijke maatregel, als ze wordt toegepast. Dit staat te lezen in de Organieke Wet van 23 november 1995, betreffende het Strafwetboek.
Ley Orgánica 10/1995, de 23 de noviembre 1995, del Código Penal
Artículo 92 ter.
Si el peligro para la vida del interno, a causa de su enfermedad o de su avanzada edad, fuera patente, por estar así acreditado por el dictamen del médico forense y de los servicios médicos del establecimiento penitenciario el Juez de Vigilancia Penitenciaria podrá, [...], autorizar la libertad condicional sin más trámite [...]
Organieke Wet 10/1995, van 23 november 1995, betreffende het Strafwetboek
Artikel 92 ter.
Als er levensgevaar dreigt voor een geïnterneerde, als gevolg van ziekte of gevorderde leeftijd, en dit kan gestaafd worden door de gerechtsdokter en de medische diensten van de penitentiaire instelling van de Juez de Vigilancia Penitenciaria, [...], dan kan voorlopige invrijheidstelling toegestaan worden [...]
Waar gaat het om
De volledige tekst van het dossier kan u hier vinden. Ondanks de vele petities, ingediend door de advocaten, wordt dit recht systematisch geweigerd voor zwaar zieke en terminale Baskische politieke gevangenen. Op vandaag, 23 augustus 2008, staat de teller op 13 (van 2 onder hen wordt, op hun uitdrukkelijke vraag of die van de familie, de naam niet vermeld in het dossier).
Op 23 augustus 2002 weet de Baskische politieke gevangene Ismael Berastegi te vluchten uit de supergevangenis La Santé in Parijs! Nu werd bekend dat Ismael vijf dagen geleden gewoon naar buiten wandelde na het gevangenenbezoek terwijl zijn broer, Joxean, zijn plaats innam! Dit werd pas na 4 dagen opgemerkt, omdat Joxean het zélf bekend maakte aan de bewakers! Joxean Berastegi riskeert een straf die tot drie jaar kan oplopen, maar indien hij veroordeeld wordt wegens steun aan terroristen kunnen er dat ook tien worden.
In het Bretoense dagblad Le Télegramme verscheen intussen een karikatuur waarop een bewaker zich bij de gevangenisdirecteur verdedigt met het argument dat beiden een Txapela (een Baskische alpinopet) droegen.
Nog een paar ontsnappingen
Op 11 december 1969 wisten 10 ETA-militanten en 5 gevangenen van gemeen recht via een tunnel te ontkomen uit de gevangenis van Basauri (Bilbao). De militanten stelden zich 10 dagen later in Parijs aan de pers voor.
In 1971 werd op het laatste ogenblik een tunnel ontdekt in de gevangenis van Zamora waar priesters gevangen zaten die veroordeeld waren voor delicten tegen de Spaanse Staat.
Op 5 april 1976 konden 29 gevangenen via een zelf gegraven tunnel ontkomen uit de gevangenis van Segovia. Hiervoor kregen ze externe hulp van 4 personen. Van de 33 wisten er slechts 5 de enorme omsingeling van de Spaanse strijdkrachten te ontkomen, hoewel er een aantal (onwetend) al Franse grond hadden bereikt. De Catalaanse anarchist Oriel Solé, die op het laatste ogenblik mee was ontsnapt, werd tijden de klopjacht zonder enige reden afgemaakt door de Guardia Civil. Er verscheen een aangrijpende film over deze spectaculaire vlucht: La Fuga de Segovia.
In 1985 trakteerde de directeur van Martutene (Donostia) ter gelegenheid van San Fermín op zondag 7 juli zijn gevangenen op een middagconcert van de Baskische zanger Imanol. Na afloop, bij het appél na het middageten om 14 uur, ontbraken Joseba Sarrionandia uit Durango en Iñaki Pikabea die een straf van 33 jaar uitzat maar wegens familiale omstandigheden tijdelijk naar Donostia was overgebracht. Het duo was gewoon naar buiten gedragen in twee geprepareerde versterkers van de zanger die gehuurd waren in Frans Baskenland. In Baskenland steeg een schaterlach op! Deze actie werd onsterfelijk gemaakt in het intussen beroemde lied van Kortatu: Sarri, sarri. Sarrionandia schrijft nu vanuit zijn exil en won al een aantal literaire prijzen.
In december 1986 werden Gabi Mouesca en Maddi Hegi (door een commando van Iparretarrak, die van het Noorden) bevrijdt uit de gevangenis van Pau die de directeur en zijn dochter gegijzeld hadden. Zes maanden later verloor Maddi Hegi het leven in duistere omstandigheden het leven toen de politiecombi waarin ze zat, of waaruit ze gevlucht was, onder een trein terechtkwam. Mouesca werd daarbij gearresteerd.
Op 13 november 2000 verbrak Alberto López de Lacalle het huisarrest in een hotel in Aubusson (Frankrijk) door uit het venster te kruipen en in een klaarstaande auto te stappen. Nochtans had López de Lacalle zijn straf op dat ogenblik al helemaal uitgezeten. Hij verklaarde later laconiek niet te hebben kunnen weerstaan aan de wil zijn land terug te zien.
Op 18 januari 2001 kon Jon Igor Solana de tralies van zijn cel doorzagen in de gevangenis van Langraiz, maar toen hij gepakt werd, kreeg hij slagen met o.a. een ijzeren buis, waarschijnlijk één van de tralies.
