Littekens op een stierenhuid Net zoals de Vlamingen streven de Basken naar onafhankelijkheid. Hier is een deel van hun verhaal.
12-09-2009
Lizarrako Akordioa
12 september 1998
Het akkoord of het pact van Estella (Lizarrako Akordioain het Euskera), ook wel eens Acuerdos de Lizarra-Garazigenoemd, is een akkoord dat op12 september 1998werd ondertekend. In het plaatsje Estella (Lizarra in het Euskara), gelegen in Navarra, werd in het Casa de Fray Diego, op initiatief van Herri Batasuna de 3debijeenkomst gehouden in het kader van het Foro de Irlanda, het forum over Ierland. Bij die gelegenheid werd een akkoord ondertekend door de Partido Nacionalista Vasco,Herri Batasuna, Eusko Alkartasuna, Ezkerra Batua, ELA/STV, LAB, AB, Batzarre, Zutik, EHNE, ESK-CUIS, STEE-EILAS, Ezker Sindikala, Hiru, Gogoa, Amnistiaren Aldeko Batzordeak, Senideak, Bakea Orain, Elkarri, Egizan, Herria 2000 Eliza, Gernika Batzordea en Autodeterminazioaren Biltzarrak.
Het gemeenschappelijke akkoord stelt nadrukkelijk dat er via onderhandelingen tot een oplossing voor de problemen in het Baskenland moet gekomen worden.
Het heeft niet mogen baten. Op 22 februari 2000 werd het regeerakkoordeenzijdigdoor de PNV opgezegd, als gevolg van een aanslag op de socialistische leider Fernando Buesa.
Op zaterdag11 september 2004werd er in bij de gevangenissen waar Jon Lopez en Diego Ugarte vastzitten in afwachting van hun vrijwel zekere uitlevering naar Spanje een demonstratie door Basken en Belgen gehouden. Er werd een petitie voor hun vrijlating overhandigd aan de gevangenisdirectie, ondertekend door duizenden Basken. Jon Lopez en Diego Ugarte waren sinds 16 augustus 2004 in hongerstaking in de Belgische gevangenissen in Brugge en Bergen, maar hebben intussen beiden de staking opgegeven, nadat ze serieuze gezondheidsproblemen kregen. Ze protesteerden tegen de toepassing van het Europese Aanhoudingsbevel.
Aan de buitenkant van de muren van de Belgische gevangenissen van Brugge en Bergen vonden samenkomsten plaats om Jon López en Diego Ugarte te steunen. De twee Baskische jongeren zitten er sinds 31 maart 2004 gevangen. De deelnemers aan beide acties waren vrijdagavond per bus uit Gasteiz en Basauri vertrokken.
Tientallen personen waren op de afspraak aan de gevangenismuren van Brugge en Bergen om hun steun te betuigen aan Jon López en Diego Ugarte voor wie de uitlevering aan Spanje dreigt. De bus was vrijdag om 20.30 u. uit Gasteiz vertrokken (van waar Ugarte komt) Een uur later werd in Basauri gestopt, de woonplaats van Jon López. Van daaruit begon de lange reis naar de Belgische staat.
De eerste halte werd gehouden aan de buitenmuren van de gevangenis van Brugge waar López in de ziekenboeg verblijft na een hongerstaking die hij op 16 augustus 2004 begon. De deelnemers werden voortdurend omringd door agenten van de Belgische politie die, aldus Askatasuna, de identiteit controleerden van alle deelnemers.
De gevangenisautoriteiten weigerden de handtekeningen in ontvangst te nemen die de vrijlating van de 2 Baskische jongeren eisten.
Dan vertrok de bus naar Bergen waar Diego Ugarte zit. Hij stopte maandag met de hongerstaking na een medisch risico om in coma te vallen. Gedurende de hele rit werd de bus van de actievoerders vergezeld door politievoertuigen. In tegenstelling tot wat in Brugge gebeurde traden de verantwoordelijken van Bergen wel in contact met een afvaardiging van de actievoerders. Ook de handtekeningen werden aangenomen.
Op 10 september 1986 wandelde ze met haar zoontje Akaitz door het feestvierende Ordizia, waar ze werd geboren op 14 mei 1954. Zij werd beroemd omdat zij de eerste vrouwelijke dirigente van ETA werd en één van de meest gezochte Etarras.
Yoyes trad toe tot ETA in de jaren 70. Na de moord in 1978 op José Miguel Beñarán Ordeña Argala, door de doodseskaders van het BVE-Batallón Vasco Español,nam zij langzamerhand afstand van zijn erfenis: "la línea dura", de harde lijn. Zij verliet ETA in 1980 en ging in ballingschap naar Mexico, waar zij werkzaam was voor de UNO. Op 17 oktober 1985, toen er geen enkele klacht meer tegen haar liep, overwoog zij om naar Euskadi terug te keren. Het is tot op vandaag nog niet helemaal duidelijk waarom Yoyes wilde terugkeren. Bepaalde bronnen spreken van een pact met Txomin Iturbe. Ik wil daarover niet verder uitweiden, omdat deze zaak heel duister is en het niet eens zeker is of dit waarheidsgetrouw is. Wat wel vaststaat, is dat zij ingegaan is op de mogelijkheden van het Plan de Reinserción Social (reclassering van spijtoptanten). ETA-m had onmiddellijk op die mogelijkheid gereageerd: De arrepentimiento karakteriseert zich als een modaliteit van politieke collaboratie met de vijand
Yoyes was voor veel nationalisten een stap te ver gegaan en ze werd openlijk beschuldigd van verraad (Yoyes traidora).
Op 10 september 1986 wandelde ze met haar zoontje Akaitz door het feestvierende Ordizia. Een paar schoten weerklonken en Yoyes was niet meer. Volgens de processen-verbaal opgesteld t.b.v. het proces werd Antonio López Ruiz Kubati aangewezen als dader en Francisco Mujika Garmendia Pakito als opdrachtgever.
Op het familiegraf te Ordizia staat op het familiegraf volgende tekst: Callaron tu voz, no apagarán tu luz. Yoyes maitea (Ze deden je zwijgen, maar zullen je licht niet doven. Geliefde Yoyes).
Communiqué van ETA
[ ] De zaak Yoyes is illustratief. Terwijl de hachelijke situatie van de vluchtelingen stilaan de pijngrens overschrijdt, terwijl de levenomstandigheden in Iparralde onhoudbaar worden, terwijl GAL frequent onze beste militanten uitmoordt, terwijl arrestaties aan de lopende band gebeuren, terwijl deportaties en uitlevering aan het vijandige Spanje schering en inslag zijn, besluit Yoyes, die een goedbetaald burgerlijk leven leidt in Mexico en een wettelijke verblijfsplaats heeft, in te gaan op het vernederende plan van minister Barrionuevo. Het contrast tussen haar persoonlijke situatie en de rest van de vluchtelingen toont duidelijk haar positie tegenover haar vroegere strijdmakkers aan en haar voorkeur voor de Spaanse machthebbers. Iedereen heeft het recht vrijwillig de organisatie te verlaten, zonder probleem, de enige voorwaarde is dat er niet samengeheuld wordt met de bezetter. Haar houding getuigt van een bewust misprijzen voor hen, in ballingschap, die meer dan ooit en heviger dan ooit moeten lijden [ ]
Uittreksel uit: Zutabe, nr. 44, november 1986. Opgesteld door Colectivos Presos de ETA.
Verschillende slachtoffers van de politierazzia onder radicale Basken klagen de folteringen aan die ze moesten ondergaan.
Unai Romano werd opgenomen in het ziekenhuis. Toch werd hij later overgebracht naar de gevangenis van Soto del Real.
Raúl Vallinas, Aitor Durán, Iván Ortigosa en Sendoa Domínguez zeggen dat hun testikels werden natgemaakt alvorens de elektroden werden aangebracht. Bovendien hoorden ze de kreten van overige gevangenen. Anderen brachten zichzelf verwondingen toe om bevrijd te worden van de folteringen. Na de folteringen werden ze behandeld met ijs en natte doeken om de wonden vlugger te laten helen.
Gestoras klaagt het schuldig verzuim aan van de pers en ze beschuldigen rechter Ruiz Polanco aan de Guardia Civil een blanco cheque gegeven te hebben om Baskische burgers te folteren.
Baltasar Garzón, magistraat bij het Hooggerechtshof, klasseerde gisteren de aanklacht die de organisatie "Slachtoffers van het Terrorisme" (Covite) had ingediend tegen de rockgroep: "Soziedad Alkoholika" wegens: "verheerlijking van het terrorisme via de tekst van drie van hun nummers.
Volgens Garzón waren de teksten geschreven vóór 22 december 2000, toen "songteksten" hiervoor nog niet in aanmerking kwamen. Hij verklaarde wel dat de nummers "Explota Zero", "Sindrome del Norte", en "Stop Criminalizazio", hard, kritisch en verwerpelijk zijn vanuit sociologisch standpunt maar niet juridisch strafbaar. (Nu kunnen ze dus liedteksten in de gevangenis stoppen )
De titel van het nummer "Sindrome del Norte" verwijst naar de Spaanse bezettende macht. Toen soldaten met Malaria of ander vreemde ziektes uit de tropen naar huis kwamen, vond de Spaanse bezetter ook iets gelijkaardigs uit. De arme Guardia Civilisten uit het Zuiden die al een hoger bibberloon kregen tijdens hun dienst in Baskenland bleken na hun carrière plots aan een vreemde, psychische ziekte te lijden: "Het syndroom van het Noorden". Ze wisten het zelf niet meteen, maar het bracht een extra zakcent op
Op een persconferentie in Sabin Etxea, het "moederhuis" van de PNV, verklaart Xabier Arzalluz:
"Ze denken de democratie te verdedigen ten koste van de democratie. Wij lijden onder een uitzonderingstoestand", die door Joseba Egibar vergeleken werden met: "de franquistische dictatuur."
Het vonnis Garzón (verbieden van de politieke partij Batasuna) werd door Arzalluz: "een aaneenschakeling van politierapporten, niet behoorlijk bewezen en soms valselijk aangevoerd. De onafhankelijkheidspartij (Batasuna) is onderwerp van de grootste nationale en internationale propaganda die men zich kan indenken. Velen zwijgen op dit ogenblik omdat spreken op dit ogenblik als steun aan terrorisme wordt bestempeld. Maar de tijd zal het stilzwijgen door luisprekers versterken."
Cursus: "Geweld, hulp aan slachtoffers en sociale reconstructie"
6 september 2001
Op de Baskische zomeruniversiteit in San Sebastián, in de cursus: "Geweld, hulp aan slachtoffers en sociale reconstructie", zitten samen aan tafel: Arantza Lasa (zus van Joxean Lasa), de priester Isac Diez (als woordvoerder van de familie van de ontvoerde gevangenisbewaker Ortega Lara) en Marixabel Lasa (weduwe van de ex-burgerlijk gouverneur van Guipuzkoa, Juan María Jauregi)
Arantza Lasa meende dat het erop leek dat er enkel ETA-slachtoffers zijn, alsof de Staat geen slachtoffers voortbrengt. Haar broer, Joxean Lasa werd, samen met Joxi Zabala, ontvoerd, tot de dood gefolterd en onder 50 kg. kalk begraven. Verder zijn er nog steeds "Pertur" en "Naparra" die verdwenen en nooit opdoken en de vele duizenden die gefolterd werden in commissariaten en gevangenissen. Zijn de slachtoffers van de grote folteraar, Melitón Manzanas, dan geen "slachtoffers van het terrorisme"?
Het Tribunal Superior de Justicia del País Vasco beschouwt de verklaringen afgelegd door Jon Salaberria, lid van de politieke groep Sozialista Abertzaleak (Batasuna), tijdens de parlementaire debatten van 12 april 2002 als delict, meer gespecificeerd: verheerlijking van terroristische acties. De strafmaat wordt vastgelegd op 1 jaar gevangenisstraf en 7 jaar ontzetting uit zijn rechten. Dit is een precedent dat kan beschouwd worden als een agressie tegen de vrije meningsuiting van een lid van het parlement, dat precies borg moet staan voor de vrije meningsuiting. Artikel 71 van de Grondwet erkent de onschendbaarheid van een Député en een Senator bij het uiten van opinies uitgesproken in die functie (inviolabilidad por las opiniones manifestadas en el ejercicio de sus funciones). Dit principe werd ook door artikel 26 van het Estatuto de Autonomía para el País Vasco erkent. Dit recht werd trouwens verder ontwikkeld in de Ley autonómica 2/1981, waarbij onderstreept wordt dat de leden van het parlement niet mogen beschuldigd, noch gerechterlijk vervolgd worden, zonder voorafgaande autorisatie van het Baskische Parlement.
Op 12 april 2002 had Salaberria in volle parlementaire zitting een uitspraak gedaan over de gewapende activiteiten van ETA: door de natuur van het conflict te verdraaien, zie ik geen mogelijkheid om oplossingen te vinden en u weet allen perfect dat de gewapende strijd van ETA niet draait om de stelling ideeën op te leggen. De gewapende strijd beantwoordt alleen aan de rechtvaardige eisen van het Baskische volk ter verdediging van de wettelijke rechten
De Openbare Aanklager van de TSJPV (Tribunal Superior de Justicia del País Vasco) baseert de aanklacht verheerlijking van het terrorisme en de vervolging ervan op het feit dat de woorden die uitgesproken werden, buiten de onschendbaarheid vallen. Ze houden een identificatie in die de acties en het doel ondersteunen. De acties van ETA zijn intrinsiek anti-juridisch en bijgevolg zijn ze niet bespreekbaar en mogen ze niet in de openbaarheid behandeld worden (los actos de ETA son intrínsecamente antijurídicos y en consecuencia inopinables). Dus is een voorafgaande autorisatie van het Baskische Parlement overbodig. Commentaar overbodig!
Het AmnestieComité, Gestoras-pro-Amnistia, zegt dat de laatste arrestatiegolf in Gipuzkoa, Catalonië en Araba een politionele degeneratie van het Hooggerechtshof vertoont. Er werden tijdens de laatste twee weken maar liefst 43 personen gearresteerd. Het merendeel van de arrestanten werd het slachtoffer van mishandeling. In dit verband werden ook de artsen aangeklaagd die in de gevangenissen en de commissariaten hun werk niet deden. Sommigen konden nog amper praten of luisteren naar wat hen aangeraden werd. Sommige advocaten werd "passieve medeplichtigheid" verweten. Vertrouwensadvocaten werden niet toegelaten, terwijl in de pers wel duizend lekken verschenen.
"Wij leven in Euskal Herria in een uitzonderingsstaat", beweerde Iker Zubia, coördinator van Gestoras in Araba. Tijdens de voorbije 60 dagen werden 135 personen gearresteerd: "om politieke motieven". Vierentwintig hiervan werden op secreet geplaatst, tien hiervan onder bevel van de Ertzaintza en 6 hiervan klaagden slechte behandeling en psychische foltering aan. De dertien overigen werden door de Guardia Civil gearresteerd. Ook zij klaagden over de slechte behandeling, de fysieke foltering en de psychologische druk. Sommigen urineerden bloed, kregen de plastic zak over het hoofd getrokken, moesten schijnexecuties ondergaan, kregen elektroden aangebracht, moesten fysieke oefeningen doen tot de totale uitputting, waarbij hen belet werd te slapen.
De balans wordt gesloten met de opsluiting van veertien personen, negen opsporings- en aanhoudingsbevelen en de huiszoeking in 31 woningen en lokalen.
"De foltering is een noodzakelijk wapen bij het politiewerk, om zelfbeschuldigingen los te krijgen, om derden te beschuldigen en om schrik te zaaien. De rechteloosheid mag blijken uit het relaas van Eneko Balantzategi en Izare Etxeberria: "Een Guardia Civil verplichte me mij te identificeren en daarop zei hij dat ik gearresteerd werd en later dat ik aangehouden werd wegens medewerking met en lidmaatschap van ETA. Toen keken ze naar Eneko en ze zeiden dat hij eveneens gearresteerd was, gewoon omdat hij bij mij was."
De Baskische politieke gevangene, Asier Ormazabal, weigert "deel te nemen" aan zijn eigen proces waarin hij beschuldigd wordt van deelname aan een aanslag tegen een Spaanse militaire bus in Córdoba in 1996, waarbij de sergeant Miguel Angel Ayllón het leven verloor. Toen hij zei de rechtbank niet te erkennen, werd hij uit de zaal gezet. Hij weigerde ook het "recht op het laatste woord."
Tussen de getuigen die verschenen in het Hooggerechtshof waren Txetxu Barrios, Maite Pedrosa en Mikel Azurmendi. Zij verklaarden zich niet meer exact te herinneren wat ze indertijd bekend hadden, omdat alles onder foltering had plaatsgevonden. Er wordt nu tegen Ormazabal 351 jaar geëist wegens "terroristische moord", "24 moordpogingen" (de andere inzittenden van de bus?) "voortdurende diefstal", "vernielingen" en "vervalsing van autokentekens".
In Le Monde verschijnt een interview met José Ignacio Ormaetxea, de Directeur van de afdeling criminele zaken van de Ertzaintza. En wat zegt deze Bask? "De maatregelen tegen Batasuna zijn nutteloos en ondoeltreffend. Het is een overwinning van ETA die altijd gezegd hebben dat de politieke weg zinloos is om de onafhankelijkheid te bereiken en dat enkel de gewapende strijd zin heeft. De politieke weg is nu vernietigd."
Bovendien denkt Ormaetxea: "Het is onmogelijk een einde te stellen aan ETA wegens de sociale steun die de organisatie geniet. De enige oplossing is een onderhandelingsproces, zoals in alle dergelijke conflicten."
Deze verklaring valt erg slecht in de PP en de Parlementair Carlos Urquijo noemt de woorden "ontoelaatbaar". (In Spanje zijn enkel de woorden van de PP zélf "toelaatbaar" )
In het beruchte Burgosproces, eind 1970, waarbij voor het eerst Basken buiten Baskenland moesten terechtstaan, kreeg Onaindía samen met vijf anderen, de doodstraf voor de "terechtstelling" van Melitón Manzanas, de man die tijdens de Francodictatuur in Baskenland faam kreeg als folteraar. Vooral de aangeklaagden hadden door hun uitspraken de wereldpers gehaald: Onaindia bracht door zijn optreden (en zijn imposante gestalte) zelfs demilitaire gerechtsvoorzitter van zijn stuk. Hij loochende aan de moord op Manzanas deelgenomen te hebben: "omdat hij niet de eer had gehad aan militaristische activiteiten mee te mogen doen. Toen Onaindia daarop recht sprong en "Gora Euskadi Askatuta" riep ("Leve Vrij Baskenland"), sprongen zowel de auditeur als zijn plaatsvervanger recht en trokken hun sabel! Terwijl onder groot tumult de zaal ontruimd werd zongen de beklaagden het (verboden) lied van de Baskische Soldaat, dat met zijn dramatisch-pathetische tekst en zijn treurige, fiere melodie wel voor dit voorval gemaakt had kunnen zijn:
Eusko Gudariak gara Wij zijn Baskische soldaten
Euskadi askatzeko die Euskadi zullen bevrijden
Gerturik daukagu odola Wij zijn bereid ons bloed
Bere aldez emateko te geven voor zijn zaak
In mei 1977 werden ze vrijgelaten maar uit Spanje verbannen. O.a. naar ons land. Twee maanden later keerden ze onverschrokken terug naar Baskenland. Later sloot Onaindia zich aan bij de nieuwe politieke partij EE, Euskadiko Ezkerra die was ontstaan uit ETA (pm). EE kwam nooit echt van de grond en ging uiteindelijk scheep met de PSOE. Onaindia bracht het tot aan de top van deze partij, waarna hij door "welmenend" Spanje in de armen werd genomen. Een bocht van hoeveel graden? Onaindía was bij zijn overlijden voorzitter van de PSE in de Baskische provincie Alava. Mario Onaindia werd ook nog een tweede keer ter dood veroordeeld. Ditmaal door ETA! De laatste jaren nam hij dan ook deel aan bijeenkomsten van "Basta Ya!", de organisatie die in den beginne telkens op straat kwam na een ETA-aanslag, maar stilaan gif ging spuwen tegen elke uiting van Baskisch nationalisme. Op de begrafenis waren dan ook een groot aantal vijanden van het Baskische nationalisme aanwezig: Fernando Savater! Rosa Diez! en nog een aantal andere Spaanskiljonse azijnpissers die zichzelf Bask en democraat noemen.
