Op sociale media spreken verschillende berichten over de mogelijke aanwezigheid van wapens in de ruimte.

In sommige posts wordt gezegd dat “er nieuwe wapens zijn die de ruimteoorlog opnieuw vormgeven" en worden namen als Avangard-raketten en “Rods from God” genoemd.

Dat zijn opvallende uitspraken, want officieel zijn er geen wapens in de ruimte. Hoe zit het nu precies?

Source:  (Northrop Grumman, 2023)

Officieel zijn er geen wapens in de ruimte

Hoewel er volgens officiële registraties geen wapens in de ruimte zijn, valt het niet uit te sluiten dat er wel zaken in de ruimte hangen die als wapen kunnen gebruikt worden. Dat hangt namelijk af van de definitie die je gebruikt. Want wat is een ruimtewapen? Internationaal gezien ontbreekt er een algemeen erkende definitie.

Voor deze factcheck gebruiken we daarom de definitie van het VN-Onderzoeksinstituut voor Ontwapeningsvraagstukken (UNIDIR). Zij stellen dat de term ‘ruimtewapen’ doorgaans wordt gebruikt om te verwijzen naar “een capaciteit of systeem dat wordt ingezet om een systeem, infrastructuur, persoon of groep mensen uit te schakelen, verstoren, degraderen, beschadigen, vernietigen of op een andere manier schade toe te brengen.

Volgens het VN-Registratieverdrag van 1974 moeten landen in principe alle gelanceerde ruimteobjecten en hun doel registreren. Officieel zijn er vandaag geen wapens in een baan om de aarde. 

Toch waarschuwen experts dat de algemene functie van sommige satellieten moeilijk te controleren is, omdat er weinig transparantie is.

"Natiestaten rapporteren doorgaans over lanceringen van satellieten", zegt ruimte-ingenieur Stijn Ilsen. "Maar voor militaire satellieten worden vaak enkel cryptische codes gerapporteerd en wordt er niet gecommuniceerd wat de functie van de satelliet is. Zo lanceerde Rusland in April 2025 3 satellieten met code Kosmos 2581, 2582 and 2583. Verder werd niks meegedeeld over deze satellieten."

Ruimtewapens zijn niet uitgesloten

Sommige satellieten lijken misschien vreedzaam. Denk dan bijvoorbeeld aan toestellen die gebruikt worden om ruimteafval op te ruimen of andere satellieten te onderhouden. "Maar omdat ze beschikken over technologie om zich vast te maken aan andere satellieten, of over bijvoorbeeld robotarmen of harpoenen, kunnen ze ook ingezet worden voor minder nobele doelen", zegt Ilsen.  

Daarnaast kunnen GPS- of communicatiesatellieten zowel militaire als civiele functies hebben. Ze zijn niet ontworpen als wapens, maar kunnen wel militaire doeleinden ondersteunen. Zolang ze niet voor aanvallen worden gebruikt, is dat toegestaan onder het internationale ruimterecht of het Outer Space Treaty van 1967.

Het
Het "Rod from Gods"-concept blijft voorlopig theoretisch.
© The Engineer

Wat mag wel en niet in de ruimte?

Volgens het Ruimteverdrag van 1967 is het plaatsen van conventionele wapens niet verboden, zolang ze niet agressief worden gebruikt. Sommige landen hebben al wapens getest tegen hun eigen satellieten, wat wel kritiek opleverde, maar niet illegaal is.

Het verdrag verbiedt alleen het plaatsen van nucleaire wapens of massavernietigingswapens in een baan om de aarde, op hemellichamen of elders in de ruimte. Het vestigen van militaire bases, installaties, fortificaties, het testen van wapens en het uitvoeren van militaire manoeuvres op hemellichamen, is ook verboden.

  • Deze factcheck is gemaakt door Factcheck Vlaanderen.
  • Dit artikel kadert in een samenwerking tussen de Nederlandse media KRO NCRV Pointer, het Algemeen Dagblad, en Nieuwscheckers en de Belgische media RTBF, Knack en Factcheck.Vlaanderen. Samen bekijken we welke desinformatie er circuleert rond de NAVO-top op 24 en 25 juni in Den Haag in Nederland.

GERELATEERDE VIDEO'S