De NTSB kwam vandaag bijeen om te bespreken wat de mogelijke oorzaken van het ongeluk zijn geweest, waarbij de co-piloot om het leven kwam en de piloot gewond raakte. Uit het onderzoek van de NTSB is gebleken dat de co-piloot het zogenoemde feathersysteem te vroeg heeft ontgrendeld. Dat zijn twee staartvlakken van SpaceShipTwo die normaal gesproken tijdens terugkeer in de dampkring omhoog klappen. Door deze beweging komt de buik van het toestel enigszins omhoog, waardoor de luchtweerstand toeneemt en het toestel afremt in de ijle atmosfeer. 

Nadat copiloot Michael Alsbury het systeem had ontgrendeld, klapte het vanzelf uit. De krachten die daarbij vrij kwamen, leidden tot desintegratie van het toestel. Volgens de NTSB ontbreekt in het systeem een beveiliging die voorkomt dat een piloot de staartstukken te vroeg kan ontgrendelen. Hoewel de piloten erop trainen in simulators, is tijdens een echte vlucht sprake van grote stress, door enorme trillingen tijdens de lancering. De copiloot moet het systeem precies op tijd ontgrendelen. Doet hij het boven 1,4 keer de geluidssnelheid, dan moet de vlucht worden afgebroken.

Lees ook

• Eén dode bij crash commercieel ruimtevliegtuig Virgin Atlantic
• Experts waarschuwden Virgin Galactic jaar geleden al voor alternatieve brandstof

Te veel taken

Nergens in de documentatie wordt volgens de NTSB melding gemaakt van mogelijke gevaren voor te vroeg ontgrendelen. Alleen in een e-mail en tijdens een powerpointpresentatie, drie jaar voor het ongeluk, is hiervan melding gemaakt.

Volgens een van de leden van de veiligheidsraad, voormalig burgerpiloot Robert Zumwalt, kreeg copiloot Alsbury mogelijk te veel taken toegewezen, waardoor hij door de stress bij de lancering wellicht de fout maakte. 

Vandaag verschijnt nog niet het definitieve rapport van de onderzoeksraad. Dat wordt over enkele weken verwacht.

Een foto van het oppervlak van de komeet. © epa.

 

• 'Philae ontdekte bijna alles wat men nog niet wist over een komeetkern'

Jean-Pierre Bibring, Universiteit Paris-Sud

De Philae stuurde data door die werden verworven tijdens de zeven uur dalende afdaling naar de nucleus van de komeet, en van de drie plaatsen waar het tuig onbedoeld neerkwam omdat het zich eerst niet kon vasthaken. Het twee keer opveren leverde extra gegevens op. 

Dozijnen wetenschappers hebben in zeven artikels in het vakblad Science hun bevindingen dankzij Philae gepubliceerd. De vier nooit tevoren in kometen geziene stoffen - methylisocyanaat, aceton, propionaldehyde en acetamide - zijn behoorlijk kleine molecules. Allen bevatten koolstof en waterstof, drie ervan ook stikstof. De vier kunnen uiteindelijk bouwstenen van leven worden.

Een ander team vond aanwijzingen van grotere ketenvormige moleculen.

Het eerste ruimtetuig dat ooit op een komeet landde vond volgens zijn bouwheer, het Europese Ruimtevaartbureau ESA, ook de belangrijkste componenten van de comagassen: waterdamp, koolstofmono- en dioxide, samen met koolstofdragende organische stoffen waaronder formaldehyde.

Volgens Jean-Pierre Bibring van de Universiteit Paris-Sud ontdekte de Philae bijna alles wat men nog niet wist over een komeetkern en kwam eigenlijk niets overeen met wat men zich van een komeet kon voorstellen.

Lees ook

• Komeetlander Philae ligt al tien dagen stil en technici zijn ongerust
• Vreemde zinkgaten "groter dan een voetbalveld" op komeet die rond zon draait

{ http://www.hln.be/ }

Sinds ruimtesonde Dawn in februari witte vlekken op de dwergplaneet registreerde, ontstond er grote speculatie over de mogelijke oorsprong. "Dit is ons grootste mysterie", zegt planetair geoloog Christopher Russell (UCLA), hoofdonderzoeker van de Dawn-missie. Dawn draait sinds begin maart na een reis van acht jaar in een baan rond Ceres, de dwergplaneet die zich tussen Jupiter en Mars bevindt.

Momenteel zijn er twee denkpistes die het voortouw nemen in de verklaring van de mysterieuze vlekken: of ze bestaan uit ijs, of ze bestaan uit een soort zout. Nieuwe informatie van ruimtesonde Dawn lijkt nu in de richting van het eerste scenario te wijzen.

Lees ook

• Nu heeft dwergplaneet Ceres plots massa's mysterieuze lichtjes
• Wat zou dit mysterieuze licht op dwergplaneet Ceres volgens u kunnen zijn?
• Dwergplaneet Ceres geeft mysteries niet prijs
• Missie geslaagd: ruimtesonde Dawn in baan rond dwergplaneet Ceres
• Wetenschap staat voor raadsel: mysterieus licht op dwergplaneet Ceres

IJs

"Als je de krater rond de middag onder een schuine hoek bekijkt, is het net of de krater gevuld is met een soort nevel, die steeds in een gelijkmatig patroon terugkeert", lichtte Russell op 21 juli toe tijdens een presentatie op het NASA Exploration Science Forum. De nevel bedekt ongeveer de helft van de krater en komt niet verder dan de randen ervan. "In meerdere gevallen is de mist teruggekeerd, steeds rond hetzelfde tijdstip."


Er zijn meerdere witte vlekken op Ceres, maar enkel in de Occator-krater werd de nevel waargenomen. Als de waarnemingen bevestigd worden, bestaan de heldere vlekken uit ijs, dat sublimeert tot mist en zo een heel kleine, tijdelijke atmosfeer creëert in de krater.

Russell benadrukt echter dat het nog veel te vroeg is om conclusies te trekken. In een interview na de presentatie was de wetenschapper erg voorzichtig: "Ik sprak op basis van slechts enkele foto's, en mijn interpretatie wordt betwist door enkele leden van mijn onderzoeksteam. Ik wil het debat intern voeren vooraleer we er een verklaring opplakken. Ik heb natuurlijk mijn persoonlijke mening, maar heb niet altijd gelijk."

De Occator-krater met verschillende witte vlekken. De mist werd slechts bij één van die vlekken waargenomen. © afp.

Piramide

Russell maakte nog enkele andere ontdekkingen bekend. Zo blijkt Ceres een beetje kleiner dan onderzoekers aanvankelijk vermoedden: de dwergplaneet heeft een diameter van 962 kilometer, en niet 974 kilometer. Onderzoekers ontdekten ook een berg die 'De Piramide' werd gedoopt. Het massief, 5 kilometer hoog en 30 kilometer breed, heeft een platte top en heeft vreemd gelijnde flanken.

Eerdere werden al aardverschuivingen en bochtige canyons ontdekt, net als gestolde lavastromen en structuren die lang geleden instortten.

'De Piramide', duidelijk in beeld op deze foto die door NASA werd vrijgegeven. © afp.

De nieuwe foto van Pluto is de meest gedetailleerde tot nog toe. Ze werd samengesteld uit vier close-ups die ruimtesonde Hew Horizons van de dwergplaneet maakte en ingekleurd voor meer detail. Het resultaat is een haarscherpe foto die objecten tot een grootte van 2,2 kilometer op het oppervlak weergeeft. De beelden werden gemaakt vanop een afstand van 450.000 kilometer.

Lees ook

• NASA ontdekt ijsvlakte op 'hart' van Pluto

De atmosfeer van Pluto is op deze foto goed te zien. De dwergplaneet wordt langs achter verlicht door de zon, waardoor er een halo ontstaat. Toen deze foto werd genomen was ruimtesonde New Horizons al 2 miljoen kilometer van Pluto verwijderd. © afp.

New Horizons slaagde er voorlopig in 1 à 2 procent van de verzamelde beelden en gegevens door te sturen naar de aarde. Het ruimtetuig, dat dinsdag langs Pluto vloog, maakte verschillende gedetailleerde beelden van de dwergplaneet en zijn vijf manen. Het tuig was daarvoor maar liefst negen jaar onderweg naar de verste uithoek van ons sterrenstelsel.

Lees ook

• Het internet heeft eigenlijk vooral medelijden met Pluto

IJsbergen

'Tombaugh Regio' wordt hier met groen aangeduid. © afp.

Op de vlakte zijn onregelmatige, veelhoekige segmenten te zien, die afmetingen van tientallen kilometers hebben. De segmenten zijn omringd door smalle troggen, waarvan sommigen heuvels vertonen.

De vlakte, die de naam Sputnik Planum kreeg, maakt deel uit van het grotere, hartvormige vlak op Pluto, dat 'Tombaugh Regio' werd gedoopt naar de ontdekker van de dwergplaneet.

Ten zuiden van de ijsvlaktes bevindt zich een bergketen, die de naam Norgay Montes kreeg. De keten is vernoemd naar Tenzing Norgay, de scherpa die de Mount Everest met Edmund Hillary beklom.

Verklaring

Volgens Geoloog Jeff Moore, die tijdens een persconferentie uitleg gaf bij het nieuwe beeld, is het moeilijk te verklaren hoe de structuur van de ijsvlakte is ontstaan. Omdat er geen kraters te zien zijn, zou het om jong terrein gaan. Maar hoe jong is onduidelijk. "Het overstijgt al onze verwachtingen voordat we Pluto langs Pluto vlogen", aldus Moore.

NASA presenteerde ook onderstaande video van de ijsvlakte.

Het binaire systeem, genaamd Gaia14aae, ligt op ongeveer 730 lichtjaren in het sterrenbeeld Draak. De satelliet Gaia van het Europees Ruimtevaartagentschap stelde in augustus 2014 vast dat de twee sterren vijf keer helderder worden in 24 uur tijd.

Volgens de astronomen is de plotse helderheid te wijten aan het feit dat de witte dwerg - die zo compact is dat een koffielepel van zijn materie het gewicht heeft van een olifant - zijn tegenhanger opslokt, hoewel die groter is dan haar. Het effect van de zwaartekracht van de witte, zeer compacte dwerg is zo sterk dat het zijn tegenhanger dwingt om dichterbij te komen.

De astronomen weten niet of de witte dwerg zijn partner volledig zal verslinden. Een andere mogelijkheid is dat ze een supernova zal veroorzaken, een gigantische explosie de dood van een ster markeert.

{ http://www.hln.be/ }

Het binaire systeem, genaamd Gaia14aae, ligt op ongeveer 730 lichtjaren in het sterrenbeeld Draak. De satelliet Gaia van het Europees Ruimtevaartagentschap stelde in augustus 2014 vast dat de twee sterren vijf keer helderder worden in 24 uur tijd.

Volgens de astronomen is de plotse helderheid te wijten aan het feit dat de witte dwerg - die zo compact is dat een koffielepel van zijn materie het gewicht heeft van een olifant - zijn tegenhanger opslokt, hoewel die groter is dan haar. Het effect van de zwaartekracht van de witte, zeer compacte dwerg is zo sterk dat het zijn tegenhanger dwingt om dichterbij te komen.

De astronomen weten niet of de witte dwerg zijn partner volledig zal verslinden. Een andere mogelijkheid is dat ze een supernova zal veroorzaken, een gigantische explosie de dood van een ster markeert.

{ http://www.hln.be/ }

© ap.

De sonde New Horizons voerde een vlucht uit op ongeveer 12.400 kilometer van Pluto, wat in kosmische termen dus een korte afstand is. Het was meteen de eerste keer dat Pluto een bezoek kreeg van een ruimtetuig dat afkomstig is van de Aarde.

De in 2006 door de Nasa gelanceerde sonde heeft ongeveer vijf miljard kilometer afgelegd vooraleer ze bij de ex-planeet aankwam. New Horizons, 2,5 meter groot en 480 kilo dik, moet nagaan hoe Pluto en zijn manen eruitzien.

Lees ook

• Je raadt nooit hoe ex-planeet Pluto aan haar naam komt
• Na 9 jaar en meer dan 5 miljard kilometer ontmoet ruimtesonde Pluto

Charon, Pluto's maan. © afp.

© ap.

{ http://www.hln.be/ }

Een zwart gat is een gebied rond een zeer compacte massa waaruit niets, zelfs geen licht, kan ontsnappen. Alles wat te dicht bij een zwart gat in de buurt komt, wordt door dat zwarte gat opgeslokt.

Het zwarte gat dat de astronomen, onder leiding van Megan Argo, observeerden, is in een paar maanden tijd honderden keren in omvang toegenomen. Dat zou de wetenschappers een inkijk moeten geven in de ontwikkeling van een zogenaamd "supermassief zwart gat".

Het zwarte gat bevindt zich in NGC 660, een spiraalstelsel op 44 miljoen lichtjaar afstand van de Aarde. Het wordt beschouwd als "supermassief" omdat het een massa heeft van ongeveer 20 miljoen zonnen.

Het team zal de resultaten van het onderzoek voorleggen op het de jaarlijkse National Astronomy Meeting of Britain's Royal Astronomical Society, die deze week plaatsvindt in Llandudno, Wales.

Lees ook

• Zeldzaam stelsel met vijf sterren ontdekt
• Vreemde zinkgaten "groter dan een voetbalveld" op komeet die rond zon draait
• Astronomen vernoemen oudste sterrenstelsel naar Cristiano Ronaldo

{ http://www.hln.be/ }

De onderzoekers zagen eerst twee sterren. Die staan zo dicht bij elkaar dat hun 'dampkringen' elkaar raken. Ze doen er maar zes uur over om een rondje om elkaar heen te draaien. Toen ze verder keken, ontdekten ze nog twee sterren. De afstand tussen de beide paren is ongeveer 21 miljard kilometer, bijna vier keer de afstand van de zon tot Pluto. Vervolgens zagen ze nog een vijfde ster, ongeveer 2 miljard kilometer van het tweede paar.

De zwaartekracht verbindt de vijf sterren aan elkaar. Dat betekent dat ze daadwerkelijk één stelsel vormen. Het zijn geen afzonderlijke systemen.

De wetenschappers hebben nog geen planeten gevonden bij de vijf sterren, maar sluiten niet uit dat die er wel zijn. ,,Dit is echt exotisch. Als daar wezens wonen, zou Star Wars in het niet vallen bij de hemel die zij zien. Soms zijn er vijf zonnen die het landschap verlichten'', verklaart hoofdonderzoeker Marcus Lohr.

Het stelsel staat in het sterrenbeeld Grote Beer. Het heeft de naam 1SWASP J093010.78+533859.5 gekregen. De vijf sterren zelf zijn kleiner en kouder dan onze zon. Maar bij elkaar geven ze zoveel licht, dat mensen ze vanuit huis met kleine telescopen kunnen zien.

{ http://www.hln.be/ }

Op 7 juli 1947 vond boer W.W. Brazel vreemde brokstukken in zijn weiland. Hij haalde sheriff George Wilcox erbij. Toen die stukken rubber, hout, folie, tape en papier vond, nam hij contact op met de plaatselijke militaire luchthaven. Majoor Jesse Marcel kwam ter plaatse en raakte er al snel van overtuigd dat Brazel op niets minder dan de restanten van een vliegende schotel was gestoten.

Marcel vertelde het verhaal aan zijn overste, die persverantwoordelijke Walter Haut een persbericht liet opstellen. De volgende dag blokletterde de Roswell Daily Record: 'RAAF (Roswell Army Air Field, nvdr.) vangt vliegende schotel op ranch in regio Roswell'. Dezelfde dag dat het verhaal werd gepubliceerd, werd echter vastgesteld dat de brokstukken afkomstig waren van een vernielde weerballon. De krant drukte een rechtzetting af, waarna Brazel stelde dat hij zich een beetje schaamde dat hij zich zo had laten meeslepen.

Dat het verhaal in 1947 meteen werd opgepikt, had ook te maken met de getuigenis van een piloot enkele dagen eerder. Op 24 juni 1947 was amateurpiloot Kenneth Arnold op weg naar een airshow in Oregon toen hij een felblauwe lichtflits in de lucht zag. Vervolgens zag hij nog eens negen flitsen, kort na elkaar. Toen Arnold later aan een reporter probeerde uit te leggen wat hij had gezien, vertelde hij dat de flitsen afkomstig waren van ongeïdentificeerde vliegende objecten die vlogen "als een schotel die je over het water laat springen". De journalist leidde daar verkeerdelijk uit af dat de objecten ook de vorm van een schotel hadden, waarna plots iedereen 'vliegende schotels' zag. Tegen 4 juli stonden kranten in het hele land vol met honderden ufomeldingen, schrijft Time Magazine, dat het hele verhaal van Roswell naar aanleiding van de 50ste verjaardag in 1997 reconstrueerde.

De luchtballon met ruimtecapsule waarmee Felix Baumgartner in 2012 de tweede test voor zijn 'ruimtesprong' voor Red Bull Stratos uitvoerde. De ballon steeg op in Roswell. © afp.

"Doofpotoperatie van kosmische Watergate-proporties"

In 1978 was de zelfverklaarde Canadese 'ufoloog' Stanton Friedman in Baton Rouge, Louisiana voor een interview. Toen hij vernam dat de inmiddels gepensioneerde Jesse Marcel vlakbij woonde, bracht hij hem een bezoek en vroeg hem helemaal uit over de UFO die hij decennia eerder had gevonden in Roswell. Het betekende het begin van een uitgebreid onderzoek door Friedman. Hij ploos alle oude verhalen over Roswell uit en interviewde verscheidene andere getuigen, waarna hij besloot dat er een doofpotoperatie "van kosmische Watergate-proporties" had plaatsgevonden. 

Friedman bundelde zijn onderzoek in 1980 in het boek 'The Roswell Incident', dat hij publiceerde samen met Charles Betlitz, de auteur van 'The Bermuda Triangle' en ufo-onderzoeker William Moore. Het boek betekende het eerste van een lange reeks over Roswell. De publieke verontwaardiging over het zogenoemde doofpotschandaal nam uiteindelijk zulke proporties aan dat de Amerikaanse luchtmacht een eigen onderzoek startte. Daaruit bleek dat er wel degelijk sprake was van een doofpotoperatie, zij het van minder buitenaardse aard. De restanten die in Roswell werden gevonden, kwamen van een ultrageheim project dat het leger in de jaren 40 uitvoerde. Daarbij werden op grote hoogte speciale luchtballons met afluisteraparatuur ingezet om de nucleaire testen van de Sovjet-Unie te monitoren, zo maakte de luchtmacht in 1994 bekend.

Toch houden veel mensen vast aan de oorspronkelijke complottheorie. Onder hen ook Walter Haut, die het persbericht over de ufo de wereld had ingestuurd en die later mee het UFO Museum in de stad zou oprichten. Hij bleef er tot zijn dood in 2007 rotsvast van overtuigd dat het om een vliegende schotel ging. Ook piloot Kenneth Arnold bleef er zeker van dat hij getuige was geweest van iets buitenaards. Hij berekende dat de snelheid van de ufo's zo'n 1.900 kilometer per uur bedragen moest hebben, of dubbel zo snel als de snelheid van geluid, terwijl op dat moment nog geen vliegtuig bestond dat door de geluidsmuur kon breken. "Iedereen zegt dat ik gek ben,  en ik zou waarschijnlijk hetzelfde zeggen als iemand zo'n verhaal vertelde. Maar ik heb ze gezien en ik heb hen bestudeerd", zei hij in 1947 aan een krant.

{ http://www.hln.be/ }

Een nieuw model van de zonnecyclus kan meer accuraat dan ooit voorspellen wanneer er zich onregelmatigheden zullen voordoen in de cyclus van de zon. Het model gaat uit van niet één, maar twee zogenoemde dynamo-effecten in twee lagen van de zon: één vlak onder het oppervlak en één diep in de kern. Dat nieuwe model laat voorspellingen toe die 97 procent accuraat zijn, stelt professor Valentina Zharkova van de universiteit van Northumbria. Zij presenteerde de resultaten van haar onderzoek tijdens de National Astronomy Meeting in het Welshe Llandudno.

Het nieuwe model voorspelt dat de activiteit van de zon met 60 procent zal dalen tegen 2030. Dat zal zorgen voor weersomstandigheden die niet meer zijn waargenomen sinds de 'Kleine IJstijd' die in 1645 begon.

172 jaar geleden stelden wetenschappers voor het eerst vast dat de activiteit van de zon varieert in een cyclus van ongeveer 10 tot 12 jaar. Geen enkele zonnecyclus is echter hetzelfde en geen enkel model kon tot nog toe verklaren waarom de activiteit schommelt. Wetenschappers weten de zonnecyclus aan een zogenoemde dynamo veroorzaakt door de convectie van bepaalde vloeistoffen diep in de kern van de zon. Professor Zharkova en haar collega's voegden daar nog een tweede dynamo aan toe, met een verrassend nauwkeurig model tot gevolg.

Magnetische golven

"We ontdekten dat componenten van magnetische golven in paren voorkwamen, afkomstig van twee verschillende lagen in de zon. Ze hebben beide een frequentie van ongeveer 11 jaar, maar die frequentie verschilde licht. Door de twee golven te combineren en te vergelijken met echte data van de huidige zonnecyclus ontdekten we dat onze voorspellingen voor 97 procent accuraat zijn", legt Zharkova uit.

Uit de voorspellingen blijkt dat de twee golven steeds verder uit elkaar komen te liggen tijdens Cyclus 25, die piekt in 2022. In de cyclus daarna, die valt tussen 2030 en 2040, lopen beide golven exact tegenovergesteld van elkaar, wat een aanzienlijke daling in de activiteit van de zon tot gevolg heeft. "In Cyclus 26 zullen de twee golven een exact spiegelbeeld zijn van elkaar. Ze pieken op hetzelfde moment, maar in tegenovergestelde hemisferen van de zon. We voorspellen dat dit zal leiden tot een 'Maunderminimum'", stelt Zharkova. Maunderminimum is de naam die werd gegeven aan de Kleine IJstijd die tussen 1645 en 1715 voor extreem strenge winters zorgde.

{ http://www.hln.be/ }

© ap.

© ap.

© ap.

67P/Churyumov-Gerasimenko is een rotsblok dat al miljarden jaren rond de Zon draait. Het kreeg vorig jaar bezoek van de Europese sonde Rosetta en de onbemande verkenner Philae landde op het oppervlak, een historische prestatie. Met de Rosetta keek Bodewits, die werkt voor de University of Maryland, naar de komeet.

"De camera heeft vreemde ronde gaten gevonden op het oppervlak van komeet 67P. Sommige van deze gaten zijn net zo diep als breed: zo diep als de Domtoren (in Utrecht - Belga) en groter dan een voetbalveld", aldus Bodewits. Hoe dieper de gaten zijn, hoe jonger ze zijn.

Onder het oppervlak van de komeet zit ijs. Als dit verdwijnt, ontstaat er een holte en is er niets om het 'dak', het oppervlak van de komeet, overeind te houden. Dat zakt in en er blijft een groot gat achter. Het resterende ijs in het gat komt voor het eerst in het zonlicht te staan en verdwijnt ook. Na verloop van tijd slijten de randen van de gaten en valt er stof in.

Sinkholes waren eerder gevonden op Mars. Ze helpen wetenschappers om een beter beeld te krijgen; ze kunnen "onder het oppervlak kijken zonder ervoor te hoeven boren", aldus Bodewits.

Lees ook

• Komeetlander Philae wordt herenigd met moederschip Rosetta
• Komeetlander Philae telefoneert dat hij het goed stelt
• Tweede levensteken van komeetlander Philae

Het gaat om een time-lapsefilmpje dat vier uur samenvat in een dikke minuut. De uitbarsting, die dateert van 18 juni, werd gefilmd door het Solar Dynamics Observatory van de NASA.

De beelden worden getoond in een bepaalde golflengte van extreem uv-licht dat materiaal in de lage delen van de atmosfeer van de zon extra zichtbaar maakt. In de video is dat materiaal rood.

Lees ook

• Magische timelapse: zonnestorm zorgt voor lichtspektakel
• Magisch mooi: rood noorderlicht vanuit de ruimte
• "Binnen de tien jaar bouwen we een basis op de maan"

{ http://www.hln.be/ }

Lees ook

• Magische timelapse: zonnestorm zorgt voor lichtspektakel
• Magisch mooi: rood noorderlicht vanuit de ruimte

{ http://www.hln.be/ }

De 'Mars Reconnaissance Orbiter', die al sinds 2006 op de planeet rondrijdt, deed de ontdekkingen in verschillende kraters. Het glas werd daar volgens de NASA gevormd door hitte bij een botsing, bijvoorbeeld door meteorieten.

{ http://www.hln.be/ }

Supersonisch reizen kwam tot een einde toen de Concorde in 2003 zijn laatste vlucht maakte. NASA besteedt ruim 6 miljoen euro aan onderzoek naar groener en goedkoper supersonisch reizen. MIT onderzoekt de milieueffecten van commercieel supersonisch reizen en bestudeert hoe dergelijke vliegtuigen stiller kunnen worden wanneer ze de geluidsmuur doorbreken.

NASA maakt zich ook zorgen over de milieuimpact. Supersonische vliegtuigen vliegen dichter bij de stratosfeer en verbruiken meer brandstof om hoge snelheden te halen. Dat betekent dat ze gassen uitstoten die schadelijk zijn voor de ozonlaag.

Lees ook

• NASA stelt lancering vliegende schotel uit wegens slecht weer
• NASA bestelt bij Boeing eerste commerciële bemande ruimtevlucht

{ http://www.hln.be/ }

De Low Density Supersonic Decelerator (LDSD) heeft de vorm van een vliegende schotel en is ontworpen om technieken uit te testen die later kunnen gebruikt worden om zware ladingen naar Mars te brengen.

Lees ook

• Kijk rond middernacht naar de hemel om het ISS te zien
• NASA bestelt bij Boeing eerste commerciële bemande ruimtevlucht
• Roboticateams hebben succesvol het internationaal ruimtestation (ISS) verbouwd

'De Hoogste Jongen in de Hemel'

De LDSD tijdens de generale repetitie voor de testlancering.  © afp.

Het tuig is voorzien van een opblaasbaar schild in de vorm van een donut en heeft een ultrasterke parachute. Die moet de LDSD, die aan supersonische snelheden vliegt, afremmen tijdens zijn landing. Je mag LDSD ook gewoon 'Kalani Ike Ike Ka Honua' noemen, dat is Hawaïaans voor 'De Hoogste Jongen in de Hemel' ('Highest Boy in Heaven').

Met ballon tot 36,5 km hoog

De LDSD moet vanop de raketbasis van de US Navy op het eiland Kauai met een ballon de lucht in worden getild. Dan kan het twee tot drie uur duren vooraleer de ballon zijn vracht tot op een hoogte van 36,5 kilometer heeft gebracht. Daar wordt de LDSD gedropt, waarna zijn raketmotor hem tot op 55 kilometer hoogte brengt. Daarbij zal die Mach 4 bereiken, of vier keer de snelheid van het geluid.

Tijdens de afdaling wordt het donutvormige kussen opgeblazen tot een diameter van 6 meter. Dat moet de vliegende schotel afremmen van Mach 3 naar Mach 2,4. Daarna moet de parachute zich ontvouwen om de afdaling verder af te remmen zodat de LDSD zachtjes in de Grote Oceaan kan  landen. Ongeveer veertig minuten nadat de LDSD door de ballon werd gedropt, zou dat moeten gebeuren.

© getty.

Parachute gescheurd

© epa.

Het zou de tweede test worden voor de LDSD. De eerste vond vorig jaar plaats. Toen werd het opblaasbare schild met succes getest. De parachute scheurde evenwel, wat resulteerde in een onzachte landing.

De ingenieurs waren toen verrast dat de parachute zo snel scheurde, alsof hij door de bliksem was getroffen. Intussen is de parachute opnieuw ontworpen en moet die "veel sterker, veel robuuster" zijn, zo stelt hoofdonderzoeker Ian Clark.

Hoge golven, buien, wind

© afp.

De test stond eergisteren al gepland, maar de golven in de Grote Oceaan waren toen te hoog om de veiligheid te garanderen van de NASA-medewerkers die de LDSD moeten opvissen. 

"Een aantal regenbuien ontwikkelde zich de voorbije nacht, en die trekt richting de lanceersite. Dat resulteert in onstabiele winden", zo verklaart NASA-woordvoerster Kim Newton het uitstel van vandaag.

Er is nog voldoende tijd voor een latere poging. Het kan nog tot 12 juni en in juli is er ook nog een mogelijke lanceringsperiode, stelt projectleider Mark Adler.

Tot drie ton naar Mars

© getty.

Sleeptuigen zoals de LDSD, die 230 miljoen dollar kostte en waarvan de ontwikkeling drie jaar in beslag nam, moeten in de toekomst tot drie ton zware lasten naar Mars brengen. Met de momenteel beschikbare technologie blijft die vracht beperkt tot 1 ton.

Dat volstond om in 2012 de robot Curiosity op Mars af te zetten en zal ook volstaan voor de verkenner die NASA in 2020 wil lanceren. Maar de huidige technologie is ontoereikend om het materiaal naar Mars te brengen dat nodig is voor toekomstige bezoekjes van mensen aan de Rode Planeet. Of om vrachten in hogergelegen gebieden op Mars af te zetten. Daarvoor is het soort technologie nodig dat vandaag wordt getest.

Mooi blauw water? Niet volgens ESA. De wetenschap houdt het bij een optische illusie. Gigantische stofstormen - die dagen of weken kunnen duren en met winden tot 100 km/uur - droppen donkere, vulkanische, basaltrijke materie over heel de planeet. Lagen van donkerdere stof van vulkanen zetten zich vast in de kraters van Mars. Na verloop van tijd is er genoeg van dat stof verzameld om een blauwige kleur te tonen. Dat is wat we zien.

Ook op onze eigen planeet bepalen winden door de tijden heen overigens mee de vorm van het landschap, van rotsen, van duinen.

Op de foto hieronder zie je de gevolgen van een veel recentere storm, die vulkanische stof en as in een krater op Mars blaast. Je kan op dit beeld bijna de kracht van de storm voelen.