Er is toch wel een en ander aan het veranderen in Cuba. Een van de problemen is de lage productiviteit. Het heeft niet alleen met de temperatuur te maken, maar ook met burocratie, gebrek aan organisatie en efficientie,gebrek aan materiaal, gebrek aan motivatie. Juist om de werknemers meer te motiveren is er twee jaar geleden besloten het loonsysteem te hervormen. En ja dat enkel in de arbeiders akkoord gaan. Directe arbeiders ( die onmiddelijk in de productie staan) krijgen een basisloon volgens de functie die ze uitoefenen, met daar bovenop een procent als de productie van het bedrijf stijgt en daar bovenop nog een individueel procent.Deze premies worden dikwijls in CUC betaald, dit is de peso voor buitenlanders die in de praktijk 3 maal meer waard is.De bonussen zijn onbeperkt. Indirecte arbeiders ( voor ons bedienden) kunnen tot maximaal 30 procent meer verdienen, indien de productie van het bedrijf of de individuele productie gestegen is. In de praktijk leidt dit tot grote loonverschillen tussen ploegen in hetzelfde bedrijf, zij staan onderling met elkaar in concurrentie.Een voorbeeld : het verschil bedraagt gemakkelijk 20 tot 50 procent, gezien het basisloon vrij laag is. Wat is de rol van de vakbond ? De vakbondsdelegees organiseren maandelijks een vergadering in het bedrijf. Zij leggen de lonen uit, controleren of de cijfers correct zijn en komen tussen bij betwistingen. Zij zorgen ook dat bij gebreken waar de arbeiders het slachtoffer van zijn (gebrek aan materiaal...) er toch compensaties kunnen zijn. De productiviteitscontroles zijn vrij eenvoudig: dagelijks wordt de productiviteit gemeten. Aantal kilos, aantal meters... Dit wordt genoteerd en op het einde van de maand bijeengeteld. Dan worden deze cijfers afgetoetst aan de bedrijfsdoelstellingen en de lonen vastgelegd. Bij werkloosheid krijgen de werknemers een maand gewaarborgd loon, daarna 60 procent,bij een arbeidsongeval 80 procent van het loon. Het systeem is nieuw, het is dus te vroeg voor grote conclusies. Maar wellicht groeit de inkomens- en consumptiekloof sneller dan de Cubanen zelf kunnen geloven....
De mensen wonen in Havana bijna in ruines. Jarenlang gebeurde er niks aan de prachtige huizen die sinds 20 jaar staan te verkommeren. Er zijn 100.000 woningen waarvan we moeten zeggen dat ze bijna op instorten staan. In Belgie zouden die onbewoonbaar verklaart worden. Maar sinds enkele jaren is men zich bewust van het probleem. De voorbije jaren werden de huizen geinventariseerd. Er zijn nu drie categoriene; huizen die te veel investeringen vragen en dus met de grond gelijk gemaakt worden en waar voor de bewoners nieuwe huizen gebouwd worden. Huizen die grondig gerestaureerd moeten worden en huizen waar kleine herstellingen moeten gebeuren. Voor de grote werken zijn de microbrigades opgericht. Zij doen de grote herstellingen. In Havana stellen zij 5000 arbeiders te werk en binnen de microbrigades zijn een tiental gespecialiseerde bedrijven opgericht zoals de Aguas Negras ( om de septische putten te reinigen) of de liften te herstellen,maar ook een HRM-dienst. Naast de microbrigades bestaan er ook de sociale brigades, waar de bevolking kan deelnemen aan de werken. Indien een persoon zijjn huis wil hertsellen of een nieuwe woning wil bouwen, dan kan hij meehelpen en blijft hij zijn loon van zijn bedrijf behouden.Er zijn in Havana zo een 1000 vrijwillige arbeiders. De toewijzing van die nieuwe sociale woningen wordt in functie van de sociale toestand van de inwoner en de toestand van zijn huis bepaald. De inwoner zelf betaald tussen de 16 en de 20 euro per maand als huur. In de voorbije jaren werden er 26000 woningen gebouwd of hersteld. De crisis heeft het programma iets vertraagd, maar de doelstelling is 10.000 nieuwe huizen per jaar te realiseren. Bij dit ales komt dat er dikwijls gebrek aan materiaal is, ondermeer door de 50-jaar durende economische blokkade van Cuba. Om dit alles te verbeteren zou deze economische blokkade door de USA dringend moeten opgeheven worden.Een ideetje voor het Belgisch voorzitterschap van Europa ?
Vandaag bezoeken ze de vakbondsopleiding en de kaderschool Lazaro Pena, genoemd naar de eerste leider van de vakkbond CTC. Het is een indrukwekkend complex waar 120 studenten cursus volgen. Met bibliotheek, aula, leslokalen, buros voor lesgevers,slaapplaatsen een hotel en ontspanningsruimte en een museum over de geschiedenis van de vakbeweging. Alleen de sportvelden ontbreken, maar daarvoor is het wellicht te warm. De vakbondsschool is het topje van een vollledige piramidale keten van opleidingsmogelijkheden voor syndicalisten die regionaal, provinciaal en tenslotte nationaal uitgebouwd is.Je kan onmogelijk vakbondssecretaris worden indien je de ganse opleiding niet gevolgd hebt. En de nationale opleiding alleen bedraagt een paar cursussen vam drie maand en daarna een maand in internaatsverband. Je moet dus gemotiveerd zijn om deze opleiding af te maken. De opleidingen worden door een team van professoren georganiseerd. Hun opleiding toont aan welk type opleiding er hier plaats grijpt: economie, sociaal recht en arbeidswetgeving, filosofie en geschiedenis van de vakbeweging en leiderschap. Bij de start van de cursus volgt een test en op het einde is er examen en evaluatie, waarbij de discipline en de inzet een onderdeel van de kwotering zijn. Het systeem van autocontrole doet hier en daar een delegatielid vreemd opkijken. Iedere groep kiest een verantwoordelijke die de afwezigen gaat melden, de medestudenten aanzet tot inzet en discipline.Dit moet leidden tot de beroemde emulation, de steun er de overtuiging om de revolutie met hand en tand te verdedigen. Deze Cubaanse variante op Stahanov is een soort competitie zonder dat er onmiddelijk financiele voordelen tegenover staan. Het is mystiek, iets dat vanzellf steeds maar toeneemt. Kortom in Cuba wordt je automatisch revolutionnair... Je bent geslaagd, uitmuntend of de beste van de klas.Hun startnivo is vergelijkbaar met ons nivo van lager middelbaar onderwijs. De meeste jongeren gaan immers op 16 jaar werken. De school organiseert ook internationale opleidingen met deelnemers uit de Zuidamerikaanse regio zoals Colombia,Chili,Panama,Mexico,Argentinia en natuurlijk Venezuela. We vallen zo een klasje binnen en worden enthousiast onthaald. We spreken af dat we elkaar woensdagavond opnieuw zien...
De aankomst in Havana blijft even chaotisch als vroeger: het neemt nogal wat tijd en geduld voor de koffer van de krakende band rolt.Alleen de maskertjes bij de politie- en douanebeambten herinneren ons aan de geglobaliseerd griep.Een warm onthaal van de Cubaanse vrienden uit de bouwsector doet de lange vlucht meteen vergeten. Cuba is en blijft een derde wereldland, waar de econiomische crisis hard toeslaat.De prijs van zink op de wereldmarkt werd meer dan gehalveerd, de prijzen van de diensten die aan het buitenland geleverd worden doken omlaag, er kwamene weliswaar meer toeristen maar ze gaven minder uit en bleven korter. Dit heeft geen gevolgen voor de tewerkstelling. De arbeiders krijgen gewoon een andere job, het werk wordt herverdeeld. Obama ? Kan Obama de jarenlange blokkade opheffen en Cuba eindelijk verlossen van de economische wurggreep ? De voorzitter van de bouw Quevedo blijft sceptisch: in de praktijk is er nog niet veel veranderd: een Philips verkocht ons medische apparatuur, maar weigert wisselstukken te leveren. Er hangt hen immers een Amerikaanse boete boven het hoofd wegens inbreuk op de blokkade. In elk geval is de politieke oorlog tussen de USA en Cuba niet voorbij. De zwarte vlaggen aan de Amerikaanse ambassade in Havana zijn vervangen door kleinere exemplaren, maar op het grootse concert voor de vrede blijft de sfeer anti. Op de plaats van de revolutie, een immens plein in Havana wordt alles in gereedheid gebracht voor een megaconcert. Een vredesduif die aan Margritte doet denken is het symbool van vrede zonder grenzen. Een Cuba zonder grenzen, een verandering in de Zuid-Amerikaanse landen zoals Venezuela, Bolivie, Ecuador,Argentinie,Chili.Brazilie wordt even vergeten in de officiele aankondiging, niet door het publiek. Eem megaconcert met volgens de organisatoren 1 miljoen vijfhonderdduizend toeschouwers. Wij vinden dat er zeer veel volk is maar honderdvijftig duizend is welicht een meer relistische benadering.Tenzij je alle TV-kijkers en terrassende Cubanen meteen tot de concertgangers rekent.Maar propagenda en de organisatie van media-evenementen is de core-businnes van de Cubanen. Het concert zelf brengt alle internationaal bekende Cubaanse gorepen en muziek zoals Los Van Van en Orichas. De massa gaat uit de bol. Het lijkt wel een groot feest met centuras en dansende jongeren.Wij doen even mee....
Mijn oude DDR-penne en hartsvriend is op bezoek.We schreven meer dan twintig jaar brieven naar elkaar. Trouw en maandelijks.Over hoe het leven er aan de andere kant uitzag. Over politiek en de samenleving, over kinderen en trouwen, over hoe de toekomst er zou uitzien.Met de val van de muur verminderde de brievenstroom geleidelijk, vooral ikzelf bleef in gebreke. Twintig jaar na de val van de muur van Berlijn hebben de voormalige inwoners van de DDR een wrang gevoel. Zij voelen zich bedrogen én gekoloniseert. De torenhoge beloftes van welvaart zijn door de opeenvolgende crisissen niet waargemaakt. Integendeel: veel grote bedrijven sloten de deuren en de werkloosheid blijft zeer hoog.Dit brengt veel moedeloosheid en alcoholproblemen met zich mee.Maar het ergste is het misprijzen en de discriminatie door de West-Duitsers. De kloof tussen Ossies en Wessies.Zo zijn er grote loonverschillen, maar vooral discriminatie en slechte behandeling op de arbeidsplaats.De West-Duitsers hebben het voormalige Oost-Duitsland gekoloniseerd en nemen alle belangrijke politieke ambten in: van burgemeester tot cultuurcoordinator. Ah ja, misschien was er censuur in de DDR, misschien was er wat minder vrijheid, het resultaat was in elk geval een cultuur om U tegen te zeggen. Grote orkesten zijn niet meer betaalbaar en verdwenen, ras-artiesten worden verplicht in een restaurant te spelen om iets bij te verdienen. Ja dat waren tijden. Maar de soep wordt dagelijks opnieuw in de krant opgediend. Over de negatieve kanten van de DDR-samenleving, over het gebrek aan vrijheid. Mijn vriend zegt: wij wisten zelfs niet dat er zo veel verboden was...
Deze week vertrek ik naar Cuba om de context waarin ons solidariteitsproject werkt beter in kaart te brengen. Het project dat de Algemene Centrale ABVV in Cuba met de bouwvakbond ontwikkelt had het even moeilijk door de nasleep van de orkanen vorig jaar. Er waren immers heel wat huizen die heropgebouwd moesten worden, de eigenlijke doelstellingen van het project werden voor de Cubaanse bouwbond even minder prioritair. We gaan in de eerste plaats kijken hoe de problematiek van beroepsziekten en arbeidsongevallen in de bouw vanuit de Cubaanse samenleving aangepakt worden. Hun geneeskunde is niet alleen gratis, maar benadert de arbeider vanuit zijn algemene toestand en speurt niet vanuit een privé verzekeringsstelsel naar oorzaken die arbeidsgebonden zijn. De dokter is gewoon op het werk, indien een werknemer ziek is kan hij gewoon naar de dokter gaan. Maar daardoor zijn de dokters generalisten en te weinig gespecialiseerd in arbeidsgerelateerde ziektes en in een voorkomingsbeleid.We moeten kijken of dit in de realiteit wel allemaal klopt. Een tweede deel heeft te maken met het opleiden van delegees in de vakbondsschool. Welke inhoud wordt er gegeven en hoe wordt dit aangepakt ? Wat schiet er over van hun sterke alfabetiseringscampagne na de revolutie in hun methode ? Wordt er gewerkt met de ervaringen van de deelnemers of is de opleiding theoretisch en akademisch ? Een derde onderdeel is dat we willen nagaan hoe we de sectorale solidariteitsbanden met de Cubaanse bouwvakbond kunnen versterken. Zo zijn de regionale relaties tussen de AC-gewesten en de Cubaanse procinciebonden weinig concreet. En hoe kunnen we meewerken aan de algemene sensibilisering rond Cuba in onze vakbondspraktijk ? Een weekje discussies en gesprekken zou moeten volstaan om een betere kijk op de na-Fidel Cubaanse realiteit te krijgen, wordt vervolgd op deze blog ....
