1938 – 6 januari : De Zuster Annonciaden namen hun intrek in Leest.
De zusters Annunciaden van Huldenberg namen te Leest hun intrek in het nieuwe klooster naast de meisjesschool op 6 januari 1938.
De Zusters Annonciaden
In 1787 stichtte pastoor De Clerck de ‘Schoole van Bermhertigheyt’ te Veltem. Hij was een charismatisch man, die aangegrepen door de armoede van de bevolking, iets wilde doen voor de onwetende kinderen en de zieken van de parochie. Tijdens een eucharistieviering op Drievuldigheidszondag zou hem ingegeven zijn dat hij drie kloosters moest bouwen. Voor de eerste vier juffrouwen schreef de pastoor eigenhandig een regel, een manuscript dat nog altijd in Veltem bewaard wordt. Deze eerste zusters waren nog niet als religieuzen erkend. Pastoor De Clerck zal pas in 1816 kloosters stichten in Reninge (zijn geboortedorp) en in 1824 in Buken. Door een decreet van kardinaal Sterckx, aartsbisschop van Mechelen, werden de ‘Vrome dochters van de scholen van Bermhertigheyt’ in 1833 erkend als zusters Annonciaden of Annunciaden.
Die orde was niet onbekend in ons land. Het is een contemplatieve orde die in 1502 in Frankrijk gesticht was door Jeanne de Valois, de oudste dochter van Lodewijk XI. Voor de Franse Revolutie telde deze orde meer dan 50 kloosters in Frankrijk, Vlaanderen en Duitsland. Momenteel bestaat van de orde nog het monasterium ‘Magnificat’ te Westmalle. Uit de lokale statuten van pastoor De Clerck en de Regel van de Orde kwam een nieuw type van religieuzen tot stand : de Apostolische Annonciaden of Annunciaden met een zeer oprechte spiritualiteit.
‘De eigenheid van onze regels is het zich eigen maken van Maria’s denken, zeggen en doen zoals in het Evangelie beschreven staat. Dit houdt de streefnorm in, in Maria getransformeerd te worden. Wie een zuster Annonciade ziet, zou Maria moeten zien’, vertelde zuster Reinhilde, overste van het moederhuis te Veltem in 1983 (13 april) aan een journalist van Gazet van Antwerpen ter gelegenheid van de 150ste verjaardag van de zusters Annonciaden.
De Annonciaden te Leest
Sinds september 1932 waren reeds de zusters Gonzaga (°Ravels 13/1/1893) en Wivina van het klooster te Hombeek, werkzaam te Leest in de kleuterklassen die ze toen hadden opgestart. Er was toen nog onvoldoende geld voor de bouw van een klooster. De meisjesschool telde toen 3 leken-onderwijzeressen. In 1933 werd er een leerkracht ziek in de bestaande lagere meisjesschool en toen die ontslag nam, kwam er een zuster in haar plaats : zuster Alberica, (°Bierbeek 4/11/1893) die eveneens te Hombeek verbleef. Tot in 1938 zou deze lieve zuster samen met de twee kleuterleidsters elke dag te voet de afstand Hombeek-Leest en terug afleggen. Met veel geduld zou zij de kinderen jarenlang de eerste beginselen van de lees-, schrijf- en rekenkunst bijbrengen.
In 1937 werd een aanvang genomen met de bouw van hun Klooster,dat ze in 1938 zouden betrekken. Rond Pasen 1937, toen een andere leerkracht van de lagere meisjesschool op pensioen ging, werd die vervangen door een tweede zuster, Virginie (°Merksem 8/12/1895), die nog een tijdje met de andere zusters te Hombeek zou verblijven en schoolbestuurster werd.
In september 1937 werd zuster Wilfrieda aangesteld tot overste van het klooster te Leest. Van 1941 tot 1943 was zuster Emeria kleuterleidster. Ze werd vervangen door zuster Annunciata (°Antwerpen 3/12/1911).
Op 6 januari 1938 , ruim 5 jaar nadat de eerste zusters hun bewaarschool openden, was het nieuw gebouwde klooster bewoonbaar en werd het door 5 zusters betrokken.
Later, in 1944, werd er een 6de zuster als hulp aan de groep toegevoegd : zuster Tarsilia.
In november 1953 kwam zuster Annuntiata te Leest in dienst. Bij de jongens en meisjes van mijn generatie werd ze de “dikke zuster” genoemd. Ze stond in het eerste kleuterklasje en was naar mijn herinnering zeer streng. Nog veel strenger was de “lange, smalle zuster”, zuster Gonzaga van de volgende klas.
In 1962 vierde zuster Annuntiata haar zilveren kloosterjubileum : “Een gebeurtenis die voor eenieder voorbij is gegaan en in alle intimiteit plaats had, is het Zilver Kloosterjubilee van eerwaarde Zuster Annunciata. Omwille van het privé-karakter dezer viering door de kommuniteit, is het ons onmogelijk hierover een omstandig verslag te geven. Evenwel willen wij toch de aandacht vestigen van onze lezers dat de gevierde reeds een twintigtal jaren onverdroten haar beste krachten ten dienste heeft gesteld van het vrij onderwijs, en inzonderheid van de kleinsten onzer schoolgaande jeugd van de gemeente Leest. Wij bieden eerbiedig onze welgemeende gelukwensen aan Zuster Annunciata en drukken de vurige hoop uit haar nog vele jaren in onze gmeente te mogen begroeten. (DB,1962)
In september 1959, n.a.v. het ontslag van zuster Virginie, kwam zuster Michelina (Leonie ‘Nieke’ Verstappen, °Geel 06/10/1900, + Geel 13/02/1982) naar Leest.
“…onverwachts is zuster Nieke van ons heengegaan. Geheel in haar stijl. Stilletjes en onopgemerkt bewoog zij in ons midden. Onopgemerkt is zij heengegaan, in haar slaap ontslapen. ’t Was zeker de eerste keer dat ze iedereen hier deed opkijken. Thuis had zij het al geleerd, dat het leven een weg naar God is. Haar thuis was als zovele andere in de ‘vrome Kempen’. Hebben de meesten van ons die niet gekend ? Een kroostrijk gezin, stille en rustige mensen eenvoudig maar tevreden met elkaar, één aan de arbeid en één in het gebed. Want zo lang en zwaar kon de arbeidsdag niet zijn of in de avond, voor het slapengaan werd alles en iedereen stil. Dan werd er gebeden. Dan werd het huis een heiligdom. Wij hoeven de ogen maar dicht te doen en nog zien wij het beeld van vader en moeder zoals zij thuis baden, nog horen wij de biddende stemmen gaan door de huiskamer, nog zien wij het kaarslicht flikkeren in de halve duisternis en nog zien wij van alle kanten de heiligen vanuit hun vergulde lijst op ons neerkijken en meebidden. … Geen wonder dat in zulke gezinnen de kinderen opgroeiden tot diepgelovige mensen en dat vele priester- en kloosterroepingen er hun voedingsbodem vonden. Twee priesters en drie religieuzen, zoals bij zuster Nieke thuis, dat is toch een ongewone weelde. …” (Zusters Annunciata en Adelwina in DB van maart 1982 nav het overlijden van hun Medezuster).
Onder het beleid van zuster Michelina werd, in samenwerking met de gemeente, de schoolbus Ingelegd. Gevolg : een grotere bloei voor de school. (DB,1973)
Bij het “herstructureringsplan” der zusters Annunciaden, werd die school en het klooster in 1973 overgenomen door de parochie.
De drie laatste zusters : Michelina, Annunciata en Adelwina verlieten Leest om hun splinternieuw rusthuis in Hadschot (Geel) te vervoegen. (LG,blz.159)
Op 12 juni 2003 overleed zuster Adelwina (geboren te Geel op 7 december 1918 als Rosa Mols), in haar slaap, op 85-jarige leeftijd. Ze had er 55 jaar kloosterleven opzitten. Te Leest was ze door generaties kleuters en lagere-schoolmeisjes beter gekend als de zuster van de keuken. Ze was een harde werkster : wassen, plassen, schrobben, schuren, koken en de tuin, ze deed het allemaal zelf. Jarenlang. Reeds vroeg weeskind werd ze opgenomen in het kindertehuis bij de zusters Anunciaden in Geel en bleef er tot haar 21ste jaar. Daarna ging ze werken, het waren de oorlogsjaren, op de boerderij en in de kinderkribbe bij de gasthuiszusters. Eerst op haar 27ste jaar trad ze binnen in het klooster van Huldenberg. Te Leest zou ze 21 jaar lang verblijven. (Kerk en Leven, 16/7/2003)
Foto’s : -Oude postkaart van het kloostergebouw van de Annonciaden te Huldenberg. -Zuster Gonzaga. -Zuster Alberica. -Zuster Anunciata. -Zuster Michelina. -Gedachtenisprentje van zuster Michelina (Leonie Verstappen). -Zuster Adelwina. Zij stond in voor de keuken, de tuin en het wassen en plassen…
1936 – Maandag 21 december : Hombekenaar schoot bruinvis neer in de Zenne te Leest.
Zeldzame vangst te Hombeek – Een bruinvisch van 1,54 m.
“Maandag werd door de jachtwachter Lodewijk Meulemans een zeldzame vangst gedaan. De jachtwachter had het geluk in de waters der Senne een bruinvisch, of in den volksmond een ‘zeevarken’ te schieten van ongewone grootte en gewicht. De bruinvisch meet niet minder dan 1,54 meter, en weegt het respectabel gewicht van 52 kg. Het beest werd opgemerkt nabij de brug te Hombeek, half boven water zwemmend, en nu en dan een straal water loozende. Een tweehonderd vijftig meter ver, werd de bruinvisch opgemerkt tot Lod. Meulemans op ’t grondgebied van Leest met een drietal rake scheuten het beest gedood kreeg en aan kant kon brengen.”(KH en GvM, 24/12/1936) (Zie foto onderaan)
1937 – Het Reizend Volkstheater bezocht Leest.
Dit gezelschap had een tent neergepoot op het dorpsplein en bracht “Genoveva van Brabant”. Julia en Rik Lauwens herinneren zich die tent voor hun huis nog goed. Zijzelf waren te jong om de voorstelling bij te wonen. (Zie foto onderaan)
1937 – 26 januari : Openbare verkoop van bomen.
“De Ontvanger der Domeinen te Mechelen, Gerechtshof, zal op 26 januari ten 2 ure, ter herberg ‘In het Sas’, bij Jozef Jacobs, sluismeester te Battel, overgaan tot de openbare verkooping bij opbod van 95 olmen, 13 canadaboomen, 3 acasias en één esch, wassende op de dijken der Vrouwenvliet, oude Dyle en beneden-Zenne, op het grondgebied der gemeenten Mechelen, Heffen, LEEST, Hombeek en Waelhem. De boomen zijn verdeeld in acht loten. De te koopstelling geschiedt eerst in massa en daarna per lot. Contante betaling of binnen de 10 dagen der goedkeuring. Onkosten 17%. Weghaling binnen de maand…” (GvM, 22/1/1937)
1937 – 24 maart – GvM : Rechtbank van Mechelen – Slagen.
“Een persoon van Leest, V. J.-B., stond onder beschuldiging van ten eerste, slagen en verwondingen te hebben toegebracht aan J. Fr. met gevolg onbekwaamheid tot werken, en tweedens van den heer burgemeester der gemeente, in het uitoefenen van zijn ambt te hebben geslagen en zijne kleederen gescheurd ;
al feiten welke beschuldigde worden aangerekend met :
1.-3 maand gevang, 350 fr. boete of 15 dagen gevang.
2.-15 dagen gevang en 70 fr. boete of nog 2 dagen.
3.-te betalen aan J. Fr. de som van 750 fr. en aan den burgemeester de som van 125 fr.”
1937 – 8 juni : Soldaat stal fiets te Leest.
De Krijgsraad van Antwerpen veroordeelde soldaat Marcel C. uit Puurs tot 1 maand gevang wegens verschillende diefstallen. Eén ervan was die van een fiets op 8 juni 1937 te Leest. (GvM, 23/7/1937)
1937 – 23 juni – Advertentie GvM : Plaats van hoofdonderwijzeres vacant.
“LEEST.- Plaats van hoofdonderwijzeres (gebeurlijk van onderwijzeres) te begeven. Wettelijke voorwaarden en vereischten. Wettelijke wedde. Aanvragen per aangeteekenden brief, moeten ten laatste op 10 juli 1937 toekomen bij den Burgemeester.”
Schoolhoofd Mathilde Hellemans had op 1 april dat jaar ontslag genomen. (Meer over M. Hellemans in deze Kronieken : 3/3/1904)
1937 – 1 juli – GvM : Examenuitslagen Vrije Katholieke Normaalschool voor onderwijzers te Mechelen.
Uitslag van de eindexamens voor het schooljaar 1936-37. Met onderscheiding vonden we op de 24ste plaats de naam van een Leestenaar terug : Robijns Alb.
1937 – 29 november : Gouden bruiloft Van Aeken-Van der Taelen.
“…de tweede viering betreft het gezin Van Aeken-Van der Taelen, wonende alhier in de Dijkstraat. De jubilaris is te Leest geboren en wel op 9 december 1868, evenzoo zijn echtgenoote Maria Victoria komt uit het naburige Leest, zij is van 28 maart 1863. Zij stapten den huwelijksweg in op 24 november 1887 en waren welhaast in gezelschap van drie kinderen. Vader Van Aeken was werkman in het Arsenaal, als smid, en geniet thans een welverdiende rust, zijnde drager der eereteekens van 2de en 1e klas, als belooning van trouwen dienst.” (Gvm, 28/11/1937)
1937 – 9 december – Advertentie GvM : Vacature onderwijzer.
“GEMEENTE LEEST.- De plaats van gemeente-onderwijzer, belast met het onderwijs in de vierde-graad klas is te begeven. Buiten de gewone wettelijke voorwaarden en vereischten moeten de kandidaten een diploma van vierden graad of van technisch leeraar in algemeene vakken bezitten. Wettelijke wedde. De aanvragen, per aangeteekend schrijven, moeten ten laatste op 25 december 1937 bij den Burgemeester toekomen.”
Foto’s :
-De Hombeekse jachtwachter Lodewijk Meulemans bij het kadaver van de neergeschoten bruinvis.
-Het Reizend Volkstheater bezocht Leest. Op de foto zijn volgende mensen geïdentificeerd of bijna toch : Frans Vloebergh (°1927), Georges Van Roey (°1925), Raymond of Frans Selleslagh (°1930), Jozef De Wit (°1926), Theofiel “Fille” De Prins (°1926), Desiré Coosemans (°1926), Victor Van Hoof (°1926), Vital Emmeregs (°1927), Antoon “Tony” Teughels (°1927), Lodewijk Verbruggen (°1927) vooraan met witte trui, is omgekomen door de V1 bom die te Leest gevallen is), Jan “van den Ossenboer” Jacobs (de wittekop op de foto). (Met dank aan Hugo Lauwens)
1936 – Vrijdag 26 juni : Landbouwer met paard en hooikar te water.
“In de Tiebroeckvaart, die tusschen Battel en Zennegat gegraven is, gebeurde even voorbij het stort vrijdagavond rond 6 ure, een ongeluk, dat nog een gelukkig verloop had. De landbouwer Prosper Busschot, 60 jaar oud, wonende te Leest, was hooi gaan binnenhalen uit de Tiebroeckerbeemden. De landbouwer reed langs den vaartdijk, die met versche grond en stort wordt opgehoogd, en die op den duur wel een zekere stevigheid krijgt maar die door het water van de vaart onderspoeld is. Toen de landbouwer een stukje opzij wilde gaan, zakte de kar plotseling weg en kwam in de vaart terecht. De landbouwer geraakte onder het paard, dat wild te keer ging, maar dat zoodoende ook gelegenheid gaf aan den landbouwer zich er onder uit te werken. Hij geraakte terug op vasten grond, en ontsnapte zoo aan een gewissen dood. Het paard is evenwel verdronken.” (GvM, 27/6/1936)
1936 – 30 en 31 juli – GvM : Examenuitslagen Provinciale Middelbare Landbouwhuishoudschool.
Deurne. Slaagden in het examen na het 2de studiejaar : met grote onderscheiding : – D’Hondt Melanie uit Leest. Met onderscheiding : Lamberts Leontine. De leerlingen van het 1ste studiejaar – met onderscheiding : -De Laet Louisa uit Leest.
1936 – Maandag 7 december : Jaarlijksche vermaarde Kalkoenen- en Wildschieting Uit Leest.
“Ter gelegenheid der kermis zal op maandag 7 december e.k., den groote kampstrijd, ontworpen door de Wipmaatschappij ‘Vrij Schutters’, doorgaan ten lokale van Petrus Van den Eede. Er zijn te winnen 8 prachtige kalkoenen, verdeeld als volgt : Hoogvogel, 1 kalkoen en 50 fr.; Zijvogels, elk 1 kalkoen; Kallen, elk 30 fr.; 4 kalkoenen in de latten (gekende vogels), enz.
Een kalkoen voor het meeste volk –minstens 10 man – van een vreemde gemeente. Gerekend op 50 schutters. Inleg 16 fr.; terug 10 fr. Inschrijving van 4 tot 5 ure; einde ten 9 ure. Indien er meer dan 90 schutters zijn, wordt er op twee wippen geschoten. Autobussen uit Mechelen, ten 4.50 u.; terug aan het lokaal ten 9 ure.” (GvM, 19/11/1936)
En in de krant van 22 november 1936 : “Ter gelegenheid van de kermis : jaarlijksche vermaarde kalkoenen en wildschieting op maandag 7 december. 8 prachtige kalkoenen, 15 dikke konijnen en 2 vette kiekens. … Het bestuur is niet verantwoordelijk voor de ongevallen. Waagspelen zijn in de zaal verboden.”
1936 – 22 en 29 november : Gala Vertoning Rust Roest.
Ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van deze Leestse toneelvereniging werd er een Gala Vertoning georganiseerd die doorging in zaal “De Rooselaar” bij Theodoor Teughels. Prijzen 5 en 4 fr. Op het programma : -“De Bokskampioen”, een klucht in 3 bedrijven van Otto Schwartz en Carl Machem. -“Huwelijksreis van Neel en Net”, een “satiriek blijspel” in 1 bedrijf van J. Ballings.
1936 – 17 december : Alfons Scheltiens benoemd tot klokluider.
Fons Scheltiens werd benoemd tot klokluider, torenuurwerkverzorger en reiniger van het kerkhof in vervanging van de overleden Jan B. Selleslagh. Zijn specifieke taak : “tweemaal daags op de gewone gebruikelijke uren de klok te luiden (hiervoor ontving hij 450 fr per jaar), het torenuurwerk op te winden telkens dit nodig was, (ook hier kreeg hij 450 fr voor) en tenminste 4 x per jaar het onkruid van de gemeentelijke begraafplaats te verwijderen en er dan ook telkens de wegen te reinigen. (voor dit laatste ontving hij 100 fr)
“Fons van den Duits” (°24/8/1904, +2/7/1951) was gehuwd met Roos Beullens (°Kapelle-op-den-Bos 5/6/1910, +Hoeilaart 13/9/2003), een dochter van Jef Beullens, de pachter van het Hof ten Broecke. Alfons en Roos kregen één dochter : Maria Scheltiens (°Leest 29/7/1939, +Leuven 17/1/2004, die huwde met Luc Demaerschalk uit Hoeilaart die haar drie kinderen schonk : Eric, Carine en Chris)
Het echtpaar Scheltiens-Beullens baatte een tijdlang de herberg “Bellevue” uit (de latere “Sportvriend”) op de Dorpsplaats en een schoenwinkel in de Mechelse Adegemstraat. Na de dood van haar echtgenoot hertrouwde Roos met Maurice Dubois en vestigde zich bij haar dochter Maria boven café Thunderball in Hoeilaart. Dat was toen de supporterscafé van Anderlecht-speler Hugo Broos.
Foto’s :
-Gala vertoning “Rust Roest”.
-De familie Scheltiens aan de ploeg. Toen de paarden opgeëist waren tijdens de Eerste Wereldoorlog werden de zonen voor de ploeg gespannen. Achter de ploeg vader Scheltiens, bijgenaamd ‘den Duits’. Voor de ploeg zijn vier zonen : Cyriel, Fons, Jan en Piet. Jan zou na de oorlog foren en café’s aflopen en demonstraties geven van zijn kracht onder de naam ‘Waldemar de ijzerbreker’. Vader Scheltiens had nog twee dochters : Emma en Maria. (Foto : "LG")
