Wijzigingen – Aanvullingen.

1955 – De Tweede Schoolstrijd.

1955 was een turbulent jaar op politiek vlak niet enkel voor België, ook voor de gemeente Leest en ditmaal waren het niet de Sussen tegen de Blekken, maar katholieken eensgezind tegen socialisten en liberalen. Nadat in 1919, met instemming van alle politieke partijen, een wet de gelijke subsidiëring bezegelde, was er een einde gekomen aan de eerste schoolstrijd. Van 1950 tot 1958 heerste er opnieuw onrust. De katholieke onderwijsminister P. Harmel (1950-54) diende verschillende wetsontwerpen in, die o.m. betrekking hadden op de erkennings-, en dus de subsidiëringsnormen voor het vrij onderwijs. Bij de socialisten en liberalen deed dit een hernieuwd enthousiasme voor het officieel onderwijs oplaaien : in 1954 herzag de socialistische minister Collard de hele onderwijspolitiek. Het stond de staat voortaan vrij eigen scholen op alle niveaus in te richten waar dit noodzakelijk bleek. Staatssubsidies werden aan de vrije scholen verleend voor zover ze voldeden aan dezelfde voorwaarden als het officieel onderwijs (gediplomeerde leerkrachten, leerlingennormen per klas of afdeling, erkenning van de diploma’s door de staat). Eén van de maatregelen die Collard wilde nemen was de afdanking van 110 katholieke interimarissen. Het protest van kerkelijke zijde tegen de wet-Collard was zeer hevig en er kwam zowel in het parlement als op de straat een hevige oppositie op gang. Plechtigheden waaraan ministers deelnamen, werden verstoord, officiële scholen belegerd en overal werden protestaffiches opgehangen. Behalve deze dreigingen organiseerde de oppositie ook massale manifestaties. De meest spectaculaire waren die van 26 maart en 10 juli. De verdedigers van de “ziel van het kind”, gesteund door de CVP, waren woedend. De Liga van het onderwijs en andere groeperingen die het onderwijs gunstig gezind waren, organiseerden op hun beurt tegenmanifestaties. Het protest en het tegenprotest duurden maanden. De CVP maakte van de schoolkwestie het hoofdpunt voor de parlementsverkiezingen van 1958, van waaruit ze als overwinnares naar voren trad. In datzelfde jaar zochten de drie zgn. nationale partijen (CVP, BSP en Liberale Partij) naar een blijvende oplossing van het geschil. Op initiatief van de onderwijsminister Van Hemelryck zou in november 1958 het Schoolpact tot stand komen en meteen ook het einde van de schoolstrijd. Dit zgn. Schoolpact was een overeenkomst tussen de drie partijen en de voornaamste bepalingen ervan waren : kosteloos voortgezet onderwijs tot 18 jaar, gelijke wedden voor alle gediplomeerde leerkrachten en oprichting van een fonds voor de financiering van de schoolgebouwen, zowel voor het rijks- als voor het vrij onderwijs. (Kroniek van België en Nederlandse Larousse Encyclopedie)

De Tweede Schoolstrijd in Leest.

Gevolg gevend aan de oproep van het “Comité voor Vrijheid en Democratie” om in elke gemeente een plaatselijk comité op te richten, kwamen de voorzitters van de verschillende Leestse katholieke organisaties op 1 maart 1955 samen. Doel van dat comité : “de Leestse bevolking in te lichten over de toestand inzake schoolpolitiek zoals die door de huidige regering was geschapen en tevens onze mensen warm te maken voor een krachtdadig verzet, voor het behoud van onze vrijheid en godsdienst.” Het plaatselijk comité diende te bestaan uit de geestelijkheid van de parochie en uit de voorzitters van de verschillende plaatselijke katholieke groeperingen. “Een werkcomité werd samengesteld, met het doel de bevelen, ons door de Arrondissementsbond verstrekt, stipt uit te voeren.” Het Leestse comité was als volgt samengesteld : voorzitter en verbindingsman : Jan De Prins, secretaris : Cyriel Selleslagh, leden: Maria Rheinhard en Louis Solie. Het “Comiteit voor Vrijheid en Demokratie, Afdeling Leest” stuurde volgende omzendbrief rond in de gemeente : “Aan alle katholieke Leestenaren. Morgen 20 maart heeft op Leest de algemene PROTESTBEWEGING plaats, met grootse optocht, fijne marsmuziek, dreunende strijdliederen, en met ALLE LEESTENAREN mee in de optocht, en daarna in “Ons Parochiehuis”, waar we allen met de grootste aandacht en belangstelling zullen luisteren naar Advocaat Smedts en Heer J. Van der Kuylen. Ziehier dan de laatste schikkingen voor deze dag : -Alle Leestenaren, van boven de 14 jaar en onder de 100 jaar komen samen tegen kwart voor vier aan Charel Van Praet. Te 4 uur stipt moet daar de optocht kunnen beginnen. Een 6-tal commissarissen zullen er instaan voor de orde. Volgt stipt hun bevelen ! Tegen 5 uur begint de Protestvergadering. We nodigen langs deze weg alle Leestenaren uit om hieraan deel te nemen : al de leden der beide Kon. Fanfaren, alle mannen en vrouwen, heel onze mannelijke en vrouwelijke jeugd boven de 14 jaar. Ouders kunnen bij die gelegenheid hun klein pagadders toevertrouwen aan de zusters, die er goed zullen voor zorgen ! De optocht volgt de Juniorslaan tot op het Dorpsplein. Daar rechtsomkeer naar “Ons Parochiehuis”. Allen stappen in de optocht op rijen van vier, flink in orde. De mannen en mannelijke jeugd in gesloten groep, de vrouwen en vrouwelijke jeugd insgelijks. Er worden geen vlaggen meegedragen ! LEEST, NIET ALLEEN WIJ, MAAR GANS ONS VOLK EN DE KERK REKENT OOK OP U !!! WIJ EISEN ONZE RECHTEN ALS KATHOLIEKEN ! WIJ STAAN IN STAAT VAN WETTIGE ZELFVERDEDIGING ! HEILIGSTE RECHTEN EN VRIJHEDEN STAAN OP HET SPEL ! WIJ WILLEN GEEN RUSSISCH REGIME ! DAAROM, SLUIT AAN BIJ HET GROEIEND PROTEST EN GANS HET LAND TEGEN DE GODDELOZE VRIJMETSELAARS, DIE ONS VOLK WILLEN VERKNECHTEN ! Langs deze weg danken we al degenen die ook financieel zo mild hebben bijgedragen om deze strijd te steunen. Er komen ook veel inschrijvingen binnen voor de Mars op Brussel op zaterdag 26 maart. Flink zo !!! Geen onverschilligheid meer, maar overtuigde katholieken die strijden voor het Geloof hunner voorvaderen, en voor het Geloof van hun nakomelingen. Zij die zich nog willen inschrijven voor Brussel, kunnen nog altijd inschrijvingskaarten bekomen bij de leden van het Komiteit, die in hun straat zijn rond geweest. De nodige inlichtingen zult U wel op tijd en stond vernemen. -Op 24 maart houden alle ouders hun kinderen thuis van ’t school ! -Het wachtwoord van alle Katholieke ouders in deze strijd moet ook zijn : “GEEN SCHOOLSPAREN MEER”! We steunen er de huidige regering in haar strijd tegen de Kerk en de godsdienst. Eens deze schoolstrijd voorbij, kunt U terug normaal spaargeld meegeven. Beste mensen, we hopen en we durven er op betrouwen dat alle mensen van Leest deze richtlijnen zullen volgen, en eendrachtig en geestdrifitig als Katholieken zullen samenwerken. Namens het Komiteit, de secretaris C. Selleslagh, de voorzitter J. De Prins.”

Het comité slaagde erin om voor de betoging te Antwerpen van 17 april 170 Leestenaars mee te krijgen, evenals de fanfare Arbeid Adelt, die dit op eigen kosten deed. Dat was niet altijd evident: zo kregen muziekmaatschappijen bij deelname aan die manifestaties een premie van 1.000 fr voor de aanwezigheid van 30 muzikanten en 1.250 fr indien ze met meer aantraden.

Foto’s :

-De voorzitter en verbindingsman van het comité Jan De Prins.

-De secretaris Cyriel Selleslagh.

-Leden Louis Solie en Maria Rheinhard.

Vervolgt met : Aktie van Comite voor Vrijheid en Democratie.