Moorsleedse vluchtelingen te Leest tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Vervolg Moorsleedse vluchtelingen te Leest.
DE VLUCHTELINGEN VAN MOORSLEDE EN LEEST
Op 5 augustus 1917 kwamen er te Leest 79 vluchtelingen toe. Bijna allemaal waren ze afkomstig uit Moorslede. Ze werden geplaatst bij inwoners. Onder hen de grootouders van Paul Snoeck : Clement Masschelein en Eulalie Vanbiervliet, samen met vijf van hun zeven kinderen. Clement Masschelein, zoon van Karel en Lucia Stragier, was als zwingelaar werkzaam in de vlasnijverheid en had daarnaast nog een lucratieve bijverdienste als handelaar in bewerkt vlas. Hij was geboren te Moorslede op 18 maart 1859 en op 2 april 1894 gehuwd te Rumbeke met Eulalie Adronie Vanbiervliet (°Moorslede 24/1/1871), een dochter van Leo (°1826) en Coleta Vandewalle. In 1895 werd hun oudste dochter geboren : Valerie. Later volgden Hector (1896), Félicie (1897), Martha (1899), Germaine (1901), Lucien (1905) en Augusta (1909). Deze laatste zou nog schoollopen in Leest en is de moeder van Paul Snoeck. Het gezin woonde op de wijk ‘Koekuit’ in Moorslede en werd tijdens de ‘Derde Slag om Ieper’, ook bekend als de ‘Slag om Passendale’, samen met vele dorpsgenoten, door de bezetter verplicht te vluchten voor het oorlogsgeweld. Ze werden op 5 augustus per trein gedeporteerd en kwamen dezelfde dag aan in het station van Hombeek.
In Leest werden 79 mensen ondergebracht waaronder de familie Masschelein. Van de lokale overheid kreeg het gezin logies toegewezen in de hoeve van de weduwe Spruyt in de Winkelstraat. Dochter Félicie ontbrak, die was opgenomen bij een familie in Zwevelgem en zou later op de vlucht gaan en in Sint-Amands terechtkomen. Als herinnering aan hun verblijf te Leest kreeg de familie van de weduwe Spruyt een ‘vlier’, een snaarinstrument ook hommel genoemd, alsmede een carbuurlamp mee naar Moorslede. Maria Emiliana Vleminckx (°Leest 18/5/1838, +Leest 20/2/1923) was de weduwe van Henri (Henricus Philippus) Spruyt (°Hombeek, +Leest 6/5/1912).
Paul bezorgde me onderstaande lijst met de namen van 46 vluchtelingen waaronder die van zijn familieleden :
1.Mylle Gaston uit Moorslede, verbleef bij weduwe Spruyt in de Winkelstraat. Hij kwam op 31 oktober 1917 de familie van zijn latere echtgenote Félicie Masschelein vervoegen.
2.Rosseel Elodie uit Dadizele, verbleef in de Tiendeschuurstraat.
3.Sioen Leon uit Moorslede, verbleef in de Tiendeschuurstraat. Vertrok vrijwillig naar Duitsland.
4.Van Neste Cyriel uit Moorslede, verbleef in de Winkelstraat nr. 7.
5.Messiaan Flavia, echtgenote van Van Neste Cyriel.
6. Van Neste, dochter van nr 4 en 5.
7.Van Petegem, dochter van…
8.Masschelein Clement uit Moorslede Koekuit. (Grootvader van Paul Snoeck) Kreeg een onderkomen bij de weduwe Spruyt in de Winkelstraat.
9.Van Biervliet Eulalie uit Moorslede Koekuit, zijn echtgenote (nr. 8).
10.Masschelein Augusta idem, dochter 8 en 9.
11.Masschelein Martha, idem.
12.Masschelein Germaine, idem.
13.Masschelein Valerie, idem. (oudste dochter, werd later kloosterzuster)
14.Masschelein Lucien, idem, zoon van 8 en 9. Kreeg zijn vormsel te Leest (17/7/1918).
15.Julia Sioen, gedoopt in Leest 27 oktober 1917, overleden in Leest 14 jan 1918.
16. Helena Sioen, geboren 3 juni 1896 (ongehuwd), moeder van Julia (nr.15).
17.Leona Loyson, was getuige bij doop nr. 15.
18.Jules Sioen, was getuige bij doop nr. 15.
19.Renaat Vanwildermeersch, geboren 7/9/1897, huwde in Leest met nr. 20 (woonde in Heffen).
20.Flavia Sioen, geboren 5/11/1897, huwde met nr. 19.
21. Bruno Sioen, vader van Flavia nr. 20.
22.Fharilde Sieuw, moeder van Flavia nr. 20.
23.Philippe Vanwildermeersch, vader van Renaat nr. 19.
24.Mathilde Depoorter, moeder van Renaat nr. 19.
25.Cyrillus Bonduele, getuige op huwelijk nr 20 en 19.
26.Guillium Sioen, getuige op huwelijk nr 20 en 19.
27. Augusta Vanneste, 1918 vormsel en communie in Leest(op schoolfoto).Verbleef in de Winkelstraat.
28.Palmyra Van Peteghem, idem (op schoolfoto).
29. Blanche Christiaens, idem.
30.Melanie Van Dam, vormsel in 1919.
31. Leona Sioen, getuige vormsel Helena Sioen (16).
32.Julius Loyson, idem.
33.Germaine Loyson, vormsel in Leest 1918.
34. Martha Loyson, idem.
35. Martha Sioen, idem.
36.Adriana Van Neste, idem.
37. Maria Van Neste, idem.
38.Alegdis Van Peteghem, idem.
39. Maria Van Peteghem, idem. (op schoolfoto ?)
40.Palmira Van Peteghem, idem.
41.Georges Christiaens, idem.
42.Walter Christiaens, idem.
43.Marcel Loyson, idem.
44.Jules Sioen, idem.
-Lucien Masschelein, idem reeds vermeld bij fam. Masschelein (14).
45. Maria Lattrez, vormsel 20 mei 1919.
46. Sylvia Lattrez, idem.
Félicie Masschelein (de latere echtgenote van Gaston Mylle op nummer 1) vluchtte met de uit Rollegem-Kapelle afkomstige weduwe Eugenie Rosselle en haar kind Charles Clarisse (°9/2/1912) naar Sint-Amands.
Op de lijst van de vluchtelingen uit de Westhoek die te Hombeek verbleven stonden 112 namen.
Vervolgt.
Foto’s : -Clement Masschelein en zijn oudste dochter Valerie in 1916. De foto werd genomen door een Duits soldaat in de periode dat Moorlede nog bezet gebied was. Valerie zou later kloosterzuster worden. -De carbuurlamp die de familie meekreeg van de weduwe Spruyt. Paul Snoeck erfde ze van zijn moeder Eulalie Vanbiervliet. -Het gastgezin van de familie Masschelein : de familie Spruyt-Vleminckx uit de Winkelstraat. De foto dateert van 1906 en is genomen ter gelegenheid van het huwelijk van dochter Rozalia met Rik Verbeeck. Staande van links naar rechts : Karel Spruyt en zijn vrouw, Johannes ‘Wannes’ Spruyt, Frans ‘Sooi’ Spruyt,Karel Verbeeck, onbekend, Louis Van den Heuvel, een knecht, Maria Verbeeck, Serafien Spruyt, Constantia Beullens, Virginie Spruyt, Pieter Verbeeck, Corneel Verbeeck en Amelie De Maeyer (vrouw van Pieter Verbeeck). Zittend : vader Hendrik Spruyt, moeder Maria Vleminckx met tussen hen in het dochtertje van Karel Spruyt, de trouwers Rik Verbeeck en Rozalia Spruyt, FelixVerbeeck en Theresia Beullens, de ouders van de bruidegom. - De familie Masschelein in 1917 op de vlucht naar Leest. Van links naar rechts : Augusta, Valerie, vader Clement, Gaston Mylle (latere echtgenoot van Félicie Masschelein), Martha, zittend moeder Eulalie Vanbiervliet, Germaine en Lucien. -De meisjesschool van Leest in 1917. Bovenaan uiterst rechts : Augusta Vanneste uit Moorlede. Op de rij daaronder als tweede van rechts vluchtelingetje Van Petegem. Op dezelfde rij als tweede van links nog een vluchtelinge (naam onbekend) en op de bovenste rij als derde van links een vluchtelinge uit Hongarije.
Moorsleedse vluchtelingen te Leest tijdens de Eerste Wereldoorlog
WO I
MOORSLEEDSE VLUCHTELINGEN TE LEEST
In 2013 werd ik benaderd door de Westvlaming Paul Snoeck die op zoek was naar inlichtingen over de vluchtelingen uit Moorslede die tijdens de Eerste Wereldoorlog een tijdlang in Leest verbleven. Paul, auteur van verschillende boeken en geboren Moorsledenaar, werkte aan een verhandeling over zijn familie Masschelein-Vanbiervliet. Via de KU Leuven en het bisdom Brugge had hij al veel documentatie kunnen terugvinden mailde hij en de mensen van Moorslede vluchtten ofwel naar Frankrijk (Canny is verbroederd met Moorslede) of naar de streek van Mechelen. Al snel kwam Paul in Hombeek terecht waar hij werd verder geholpen door Ward Dekempeneer en Lieve Huysmans van de heemkundige kring Hoembeka. Via Wilfried Hellemans kwam hij bij mij en de Kronieken van Leest terecht en ik heb hem met veel plezier al mijn gegevens over de vluchtelingen van Moorslede bezorgd. Paul kreeg toestemming om de registers van de burgerlijke stand van Leest te raadplegen en bezorgde me op zijn beurt zijn bevindingen, waaronder de lijsten met vluchtelingen van Hombeek en Leest, foto’s van de familie Masschelein en nog andere weetjes.
Door dit alles raakte ik gefascineerd door deze Westvlaamse gemeente en ben ik gaan grasduinen op het internet naar meer informatie. Hierna een samenvatting van mijn voorlopige bevindingen.
MOORSLEDE
Moorslede is een gemeente in de provincie West-Vlaanderen op nauwelijks 15 km van Ieper. Het is een landelijke gemeente met een kleine 11.000 inwoners en in de volksmond spreekt men van Moorslé. De gemeente heeft naast Moorlede-centrum nog de deelgemeente Dadizele. De dorpskern van Dadizele ligt ongeveer vijf kilometer ten zuiden van het centrum van Moorslede. Tussen beide kernen ligt, op het gebied van Moorslede, het dorpje Slijpskapelle.
GESCHIEDENIS
De eerste vermelding van Moorslede als Morcelede gaat terug tot 1085. De heerlijkheid Moorslede bezat gronden tot in Nieuwkerke en Ardooie, en kwam ca 1700 in het bezit van de heren van Dadizele. De heer oefende de hogere, de middelbare en de lagere rechtsmacht uit. Bestuurlijk en fiscaal behoorde Moorslede tot de kasselrij Ieper (Oost-Ieper-Ambacht). Het in 1617 herbouwde kasteel of "'s ‘Herenhuis" bevond zich iets ten westen van de kerk, na 1700 werd het een kasteelhoeve. Te Moorslede bevonden zich nog (gedeelten van) andere heerlijkheden: de heerlijkheid Slyps, de heerlijkheden Watermeulen en Strooiboom. Het patronaat van de St.-Martinuskerk werd uitgeoefend door het O.-L.-Vrouwkapittel van Doornik (schenking in 1188). De parochie maakte achtereenvolgens deel uit van het bisdom Doornik (tot 1559), Ieper (tot 1801), Gent (tot 1834) en Brugge.
In 1673 bestond een derde van Moorslede nog uit heide en bos. Moorslede wordt ook wel het "Lievensdorp" genoemd naar Constant Lievens (°Moorslede 10/4/1856, Heverlee 7/11/1893) die in India actief was als missionaris. Naar hem verwijzen een standbeeld op de Marktplaats en het Lievensmuseum. In 1993 bezocht prinses Astrid zijn geboorteplaats ter herdenking van de honderdste verjaardag van zijn overlijden. Verschillende keren mocht de gemeente zich overigens verheugen op koninklijk bezoek. Zo bezocht Koning Albert I Moorslede onmiddellijk na het einde van de Eerste Wereldoorlog. Moorslede was ook de geboorteplaats van de auteur David de Simpel, architect Marc Dassauvage, kunstschilder Emiel Jacques en de wielrenners Cyrille Van Hauwaert en Patrick Lefevere. Deze laatste is beter bekend als manager van wielerploegen. In 1950 werd Briek Schotte wereldkampioen in Moorslede voor Middelkamp en Kübler. Een Moorsledenaar was ook de oprichter van “De Gazette van Detroit”, de Vlaams-Amerikaanse immigratiekrant in de Verenigde Staten. Die krant werd al dan niet toevallig opgericht enkele dagen na het begin van de Eerste Wereldoorlog.
EERSTE WERELDOORLOG
Op 2 augustus 1914 had de Duitse regering om toestemming verzocht voor de doortocht van haar troepen door België. Er volgde een weigering met als gevolg dat op 4 augustus Duitse eenheden de Belgische grens overschreden, waardoor de oorlogstoestand was ingetreden. De Belgische regering had alles zo goed mogelijk voorbereid en toen de Duitsers het land binnengedrongen waren, besloot men de hulp van de toen bevriende mogendheden Engeland, Frankrijk en Rusland in te roepen. De desbetreffende telegrammen werden tegen de avond van 4 augustus verzonden. De grote oorlog was ontketend…
Wanneer de oorlog drie weken bezig was, kwamen de eerste vluchtelingen toe in Moorslede en de omliggende dorpen. Ze kwamen uit Brussel, Mechelen, Leuven…en ze hadden vreselijke verhalen mee over de Duitsers. Kort nadien verschenen de eerste Duitse soldaten. Het waren Ulanen, verkenners te paard. Begin oktober trokken de eerste troepen van het Belgisch leger voorbij. Ze kwamen van Antwerpen en begaven zich richting IJzer. Enkele dagen later gevolgd door Britse cavalerie en Franse soldaten.
Op maandag 19 oktober 1914 viel het Duitse leger de regio Moorslede-Rumbeke–Roeselare–Staden binnen. De Duitsers werden er beschoten door een Compagnie Franse Dragonders die de aftocht van hun kameraden moesten dekken en ze gingen er van uit dat het burgers waren die de wapens hadden opgenomen. Deze schermutselingen resulteerden in een zeer gewelddadig optreden van de bezetters. Ze reageerden met plundering, brandstichting en executies. De Duitse troepen die in die dagen in de streek gelegerd waren, bestonden vnl. uit jonge oorlogsvrijwilligers zonder ervaring, vaak studenten, die de oorlog als één groot avontuur zagen. In paniek vluchtte een groot deel van de bevolking, ook bewoners van Moorslede. Die mensen lieten alles achter en vertrokken ijlings, de meesten richting Ieper-Poperinge–Frankrijk, anderen richting Limburg, zelfs nog verder richting Nederland. Deze dag staat in het geheugen gegrifd als ‘Schuwe Maandag’.
Vanaf dan is Moorslede bezet gebied en verschillende Duitse soldaten werden bij de burgers ingekwartierd. Einde 1914 begon de relatie tussen de Duitsers en de plaatselijke bevolking stilaan te verbeteren en groeide er soms een band tussen de inwoners en hun ingekwartierde soldaten. Af en toe ontstonden er zelfs romances met huwelijken en kinderen als gevolg. De bevolking paste zich steeds meer aan aan het leven in bezet gebied. Er kwamen winkeltjes met souveniers, tabak en voeding voor de soldaten. De Moorsleedse herberg de Blauwvoet begon zelfs een boekhandel voor leesgrage soldaten en in het huis van brouwer Denecker werd een repetitielokaal voor muzikanten ingericht, het zogenaamde ‘Musikhaus’. Veel aandacht was er ook voor het religieuze en regelmatig werden er missen georganiseerd voor de soldaten.
Tussen november 1914 en 22 april 1915 bleef alles rustig aan het front. Moorslede lag toen niet in de gevechtszone, die lag dichter bij Ieper. Later kwam Moorslede wel in de frontlinie te liggen en het dorp kreeg het hard te verduren. Verschillende keren zouden de Moorsledenaars op de vlucht slagen. Eerst naar dorpen en steden dichtbij, later ook naar Normandië in Frankrijk. Moorslede, Dadizele en Slypskapelle liepen door de beschietingen heel wat schade op, vooral de kerken waren een geliefkoosd doelwit.
Tijdens de derde slag bij Ieper, bekend als ‘de slag om Passendale’, begonnen op 31 juli 1917, lag Moorslede alweer in het schietbereik van de Engelse artillerie waardoor ook de laatste inwoners hun huizen ontvluchtten. Bij dit eindoffensief zou het dorp voor 100 % verwoest worden. Deze vluchtelingen werden voor een groot gedeelte opgevangen in de streek van Mechelen, naast deze stad ook o.a. in Heffen, Leest en Bonheiden. Ook in Mol, Ruisbroek, en Geel waren vluchtelingen terecht gekomen. Ze zouden er blijven tot na de oorlog.
Vervolgt.
Foto’s : -Paul Snoeck. -Moorslede, 21 maart 1915. Duitse soldaten, met pinhelm, zijn verzameld op het marktplein voor de ‘Feldgottesdienst’, de Heilige Mis in open lucht. -Moorslede voor en na WO I.
Ook voor Lucien De Beck, overleden op Kerstdag 2014 en waarvoor ik als christenmens een grote bewondering koesterde, volgende terugblik bij het eind van zijn uitvaartdienst. Op vraag van de familie, enkele persoonlijke herinneringen, eenvoudig , uit het leven gegrepen. Vele jaren terug toen Pater Van Aken, onze pastoor, het wat kalmer wou aandoen, vroeg hij mij of ik bij thuisgebonden zieken en ouden van dagen, de communie wou brengen op kerkelijke feestdagen. Allé pater zou ik dat wel kunnen ?? Ja ja, zei de pater ik zal u wat opleren. Later zei hij mij dat ik glansrijk geslaagd was, zonder tweede zit. Ik ben dat blijven doen, ik doe dat nog steeds en graag. De pater had mij een handleiding gegeven, met aangepaste teksten die ik naar eigen goeddunken kon gebruiken aangepast aan de mensen die ik zou bezoeken. Eén van die mensen was vader De Beck, voor mij persoonlijk later bompa Beckske, of gewoonweg Beckske. Een persoon waar ik letterlijk en figuurlijk naar opkeek. Vader De Beck was n’n brave diepgelovige man, dat ervaarde ik bij mijn eerste bezoek jaren geleden. Even kennis maken, wat praten over koetjes en kalfjes, of in dit geval over duifkes en paarden, over de trein die voorbij raasde, en ondertussen legde ik een wit doekje op zijn tafel, een kruiske werd daarop geplaatst, de geconsacreerde hosties en een brandend kaarske als eerbetoon. Toen stelde hij mij de vraag,”uw handen zijn die gewijd” ?? Gewassen wel, gewijd niet. Ik denk dat hij dacht dat ik een nonneke was, ontsnapt uit één of andere congregatie. Ik plaatste mij wat dichter bij hem en vertelde hem dat hij toch zou moeten leren vrede nemen met wat in de toekomst zou veranderen in de kerk door het priestertekort en de inzet van leken. Omdat hij toen, en zijne paternoster, nog lang niet versleten waren en hij ook veel tijd had om te bidden vroeg ik hem om tijdens zijn gebed ook daar eens aan te denken. Het ijs was er precies mee gebroken, dacht ik !! Maar nee hoor! Ik nam mijn tekstboekje, we maakten samen een kruisteken en plots zei hij, uw boekske niet, ik geef u een beter. Ik dacht wat nu weer ? Als dat met die vent zo blijft voortgaan dan ben ik met Kerstmis niet thuis. Beckske had zijn boekske van de pater gekregen, ontvangen uit gewijde handen maar wel met exact dezelfde inhoud. Na gebruik van zijn boekske kreeg ik de opmerking, “ge hebt een deel overgeslagen” !! Zo diepgelovig was hij, dat was voor hem het ware leven ! Een warme handdruk en n’n bedankt was de bezegeling van wat vooraf ging. Maar weg was ik nog niet, de foto van zijn vrouw mocht ik zo maar niet onopgemerkt voorbij gaan. Hij vertelde mij over zijn lieve vrouw, dat ze heel jong overleden was, met veel leed tot gevolg. Hij zei me ook dat hij later bij zijn heengaan bij haar zou rusten in Londerzeel. Dat kon precies niet rap genoeg zijn. Beckske, weldra zal uw innige wens in vervulling gaan. Je hebt er wel lang moeten op wachten !
Even voor Kerstmis bracht ik hem een bezoek in Akapella. Dat zijn heengaan naderde was te merken. Ik liet hem stillekes rusten, maar na nog enkele andere bezoekjes kon ik toch niet nalaten nog even bij hem binnen te gaan. Toen waren zijn ogen geopend, maar of hij klaar wakker was, dat weet ik niet. Ik zei heel zachtjes, “ hé Beckske,wakker”? Totaal onverwacht toverde hij een vage glimlach op zijn gelaat. Een glimlach die me altijd zal bijblijven. Hij was een ikoon voor zijn grote familie, die hem nauw aan het hart lag. Wederzijds kon hij bogen op zijn grote kroost die hem met tederheid, met veel liefde en vriendschap, tot het laatste bijstond. Een mooier kerstgeschenk konden zijn kinderen hem niet aanbieden. Zijn diep geloof was zijn sterkte, om de tegenslag, waarvan hij spijtig genoeg niet gespaard bleef, te aanvaarden. Moge hij zich in het hiernamaals gelukkig voelen bij hen die hem voorafgingen. Beckske, rust zoals je geleefd hebt.....RUST ZACHT.
Lucien De Beck was te Goederdinge (West-Vlaanderen) geboren op 25 juni 1921. Zijn echtgenote Jeanne De Ridder overleed in 1965, Lucien was toen amper 44 en hij bleef achter met zeven jonge kinderen. Samen met zijn vrouw baatte hij in Londerzeel een landbouwbedrijf uit. Nadat ze daar onteigend werden zijn ze in Leest aangeland waar ze de Withoeve van Frans Van der Hasselt hebben overgekocht. Later zou hun zoon Willy De Beck daar de gelijknamige paardenmelkerij opstarten. Vader De Beck nam op hoge ouderdom zijn intrek bij Willy om nadien nog een tweetal jaren in het woonzorgcentrum Akapella te Kapelle-op-den-Bos te verblijven. Daar overleed hij op kerstdag 25 december 2014.
Voor Roza en Beckske tot IN PARADISUM. Voor mezelf misschien tot nog es !!
De onbezorgde tienertijd die gestadig passeerde, de eigen verantwoordelijkheid die diende genomen, de onvermijdelijke stap naar volwassenheid, met zijn onverwachte wendingen, die toekomstgericht hun stempel drukten. Het hoorde er allemaal bij.
Beroepshalve had ik de gelegenheid mijn kennissenkring te verruimen en met veel wederzijdse genegenheid uit te bouwen. Een kostbaar geschenk waar de plaatselijke ziekenzorgwerking nog steeds de vruchten van plukt.
Samen met Roza Verbruggen, onverwacht overleden op 9 mei 2012, die zowat in het zelfde schuitje voer, heb ik getracht een steentje bij te dragen tot opbeuring van velen, die door ziekte of eenzaamheid vaak in een isolement terecht kwamen, waarbij een luisterend oor of een kwinkslag wonderen deden en een welgekome geschenk was. Bij het onverwacht heengaan van Roza, heb ik bij het eind van haar uitvaartdienst met respect en heel veel dankbaarheid onze samenwerking in herinnering gebracht.
Goeie, dierbare Roza,
Meer dan 20 jaren geleden hebben wij een vriendschapsband gesmeed, gegroeid uit het zorgdragen voor ons beider hulpbehoevende moeder. Eens ons moeders ter bestemming waren, zijn we enigszins naar mekaar toegegroeid. Een daguitstap af en toe, samen winkelen, korte vakanties, onze werking in verscheidene parochiale verenigingen, samen de communie brengen bij zieken en ouden van dagen. Het kerkkoor waarbij wij jaren geleden aansloten, ook al wisten wij dat heel wat inzet nodig was. Door het beste van jezelf te geven Roza zal het koor u missen. Een verlies waarbij veel dank hier zeker niet mag ontbreken. Onze gedachten gaan ook even terug naar uw buurman, koorlid, Jef die op dezelfde manier afscheid nam. Plots en onverwacht. Ernstige momenten, maar ook momenten doorspekt met de nodige humor wisselden mekaar af. Door regelmatig persoonlijk en telefonisch contact noemden wij mekaar al eens, de streekkrant van het parochiale gebeuren. Ooit zei ons eens iemand, jullie bent er twee van de levende kerk!
Zo gingen de jaren gezapig voorbij. Maar op een dag zou je mij een geheim verklappen. Je nam me in vertrouwen. Een hartkwaal was de trieste boodschap. Ik was erdoor geschokt. Maar je was sterk Roza, en ondanks je hoge ouderdom, zou je het, mijn inziens, wel redden. Je moest het wat kalmer aandoen en dat deed je. Zo werd het zondag 6 mei. Die zondagnamiddag voor uw opname in het ziekenhuis, ben ik met mijn zus langs geweest, om ne goeiendag te zeggen en u het beste toe te wensen. Het was zeker niet bedoeld als afscheid. Ik zat daar bij u knusjes in de zetel, tussen een hart- en een kankerpatiënt. Ik dacht bij mijn eigen, we gaan de miserie even opzij zetten. N'n babbel bestaande uit wat fantasie, wat kleine leugens en een beetje waarheid, werd de mengeling van een gezellige namiddag waar we met ons drieen, en zeker jij Roza, veel deugd aan beleefd hebben. Je was er bij ons weggaan heel gelukkig en zeer dankbaar om. Mijn zus en ik reden naar de kerk, we gingen de voetbedevaarders op terugtocht uit Scherpenheuvel verwelkomen, we beloofden u nog ne weesgegroet te bidden voor het welslagen van wat u te wachten stond.
Dag Roza en doe het verdorie goed de dagen die volgen. Na de hoopvolle boodschap die ik van de dokters kreeg zal ik daar van mijn kant mijn uiterste best voor doen. Dat was uw antwoord en meteen de laatste woorden die we met elkaar wisselden. Een warme handdruk die oneindig leek,was het definitieve afscheid. Op weg naar de kerk zei mijn zus in den auto “allé jong, Roza die ziet er zo goed uit, wie weet hoe komt ze terug”. En je bent teruggekomen Roza maar op een manier die niemand verwacht heeft. Zou het kunnen dat ze hierboven gezegd hebben, Roza, er zit sleet op uwe moteur, je kunt beter naar hier komen, je hebt je daar beneden genoeg ingezet voor al uw dierbaren. En je bent heengegaan Roza, helaas voorgoed. Het zal wennen worden voor allen die je op je levensweg ontmoet hebt.
Bedankt voor alle goeds dat je ons gegeven hebt en wees er van overtuigd Roza, u wacht voorzeker de hemelse beloning.
De meester voelde zich blijkbaar op zijn gemak in zijn destijds “haute couture” pak. Zijn vest een beetje ontgroeid, het strijkijzer ongemoeid. Zo poseert de meester fier als een pauw voor zijn vertrouwde klasgebouw. En wij, wij vonden het allen fijn, van deze vader een zoon of dochter te zijn.
Ons eerste radioke.
Ons eerste radioke had een groen oog naast een jute bescherming die de luidsprekers afschermde. Een kaske hooguit 40 op 50 cm. Wanneer het zijn best deed en de lampen gingen gloeien was het spel warmgelopen en werd onherroepelijk de knop omgedraaid. Adieu enige ontspanning in de avondlijke huiskamer. Achter die jutebescherming luisterden we naar het Mariahalfuurtje van pater Leopold, karmeliet. Maar ook naar Will Ferdy met zijn Peterke en Pépé. In ons radioke zat naar het schijnt een bobijn met honderden meters koperen ijzerendraad, dat moest de werking van dat ding garanderen. Hubert Van Herrewegen was de geliefde wielercommentator van ons vader, ook als het ging over Louison Bobet, Jean Robic en Wim Van Est die ooit eens in een ravijn terecht kwam. Zijn hart had even stilgestaan, zijn Pontiacuurwerk niet. Dat was pas reclame !! Toen later Stan Ockers verongelukte en hij die boodschap hoorde op onze knappe radio was het niet alleen ons vader die traande maar precies de luidsprekers eveneens !! De begrafenis werd rechtstreeks uitgezonden met de gekende emoties tot gevolg.
Wie meent dat enkel duivenberichten, opgehaalde schotbalken of doorlaatkleppen te horen waren had het verkeerd voor. Tijdens de wintermaanden konden wij ook meegenieten van luisterspelen. Als toneelliefhebber plakte het oor van ons vader letterlijk en figuurlijk aan de jute bescherming van ons radioke. Zijn commentaar nadien was treffend, of we het nu geloofden of niet maar krakende sneeuw werd weergegeven door iemand die in de studio heel hard zat te knijpen in een zakje bakmeel. Paarden liet men draven door met een lepel ritmisch op een houten tafel te kloppen. Die vaststelling bracht hij over bij de toneelspelers van zijn geliefde groep ‘Rust Roest’ waar hij voorzitter van was.
Als ons moeder in de winter de was te drogen hing was het wel even zoeken om dat ding terug te vinden. Het fameuze groene lichtje verstopt achter de schree van een of andere broek of vrouwenhemd, de kruisgewijze gespannen wasdraad met alles erop en eraan die de ganse keuken doorkruiste, maakte een zoekplaatje van ons radioke.
Het was alleszins een hele verovering in de destijds moderne techniek. Later zoals dat gaat werd dat klein ding door een moderner exemplaar vervangen en stierf ons radioke een trieste dood op het stort van Leest. Aan de stenenbeek op de Juniorslaan ging ons bakske ter ziele. Requies cant inpache !!! Amen.”
Een welgekomen bijverdienste in de oorlog was het kooltjesziften. Voorzien van een zeef, schup, jute zakken en hun houten kruiwagen trok de hele familie naar de putten in Battel. Regelmatig werd daar kolenafval, afkomstig van treinen en boten uit Brussel en Antwerpen, gedropt. Men moest dan wel bij de zaak zijn om er het beste uit te halen. Soms lukte dat en kon de familie daarmee wat kolen uitsparen voor de verwarming in de winter.
De naoorlogse vliegende bommen maakten drie slachtoffers in Leest en veel stoffelijke schade. Vele bezitters van een tuin in het dorp gingen over tot de bouw van een schuilkelder, liever nog dan op die plek in hun hof aardappelen te planten. Bij ons was de schuilkelder gegraven achteraan in de tuin tussen de kriekelaars. De takken zouden het zicht benemen, dacht ons vader. Meestal zagen we de vliegende bommen over ons hoofd vliegen en vonden we niet de tijd om naar die schuilkelder te vluchten. ’s Nachts sliepen we in de kelder onder ons huis, gelukkig was het geen winter, want dan hadden we af te rekenen met grondwater dat de kelder kwam binnengestroomd.
Mensen die de oorlog niet hebben meegemaakt kunnen het zich nauwelijks voorstellen maar de vrees dat zo’n bom elk moment kon neerkomen, was beangstigend… Van de familie was niemand zo dapper als ons moeder. Als de moordwapens overvlogen ging zij steevast buiten kijken.
Sinterklaaskermis in December.
Op de feestdag van St. Niklaas , patroonheilige van onze parochie, lieten mijn vader, zijn zussen en broers een requiemmis opdragen ter nagedachtenis van hun ouders en hun broer priester Cyriel Selleslagh. Zo viel de aankondiging ‘s zondags destijds van de preekstoel. Op maandag om 9 uur, zal een plechtige requiemmis met Libera opgedragen worden ter nagedachtenis van de echtgenoten Selleslagh-Van den Brande en hun zoon, Eerwaarde Heer Cyriel Selleslagh, aldus Pastoor De Beuckelaar. Een dag waar wij met veel genoegen naar uitkeken. Libera ???? Voor de trappen van het hoofdaltaar stond een houten geraamte, een kleine katafalk noemde men dat, met zwarte doeken overdekt, geflankeerd door vier brandende kaarsen. Maar wat zat daar onder ?? Mijn broer Cyriel vond het veel te groot voor een hondenkot en te klein om verstoppertje onder te spelen. Toch werd de constructie door de Pastoor overvloedig bewierookt en gezegend. Onze vraag is echter altijd onbeantwoord gebleven !!
Ik herinner me nog dat destijds reklame werd gemaakt voor een produkt dat een verkoudheid moest genezen. Het was een blikkendoosje met op het deksel een figuur van een niezende ouwe grootmoeder. Een waarschuwende tekst sierde het deksel, “kom neem een Zube.” Een Zube was een snoepje ter verlichting van een niesbui. Toeval wou dat de pastoor, blijkbaar verkouden, tijdens de stilte van de consecratie een niesbui niet kon onderdrukken. Mijn broer Cyriel zei luidop in de kerk “ kom neem een Zube”. Met een lachbui tot gevolg. De strenge zuster Virginie, ook aanwezig uiteraard zei tegen ons vader dat hij zijn kinderen niet goed had opgevoed. Ons vader kennende !!!!
In het kerkportaal na de mis gaf ieder zijn deel van de onkosten. Met het verzameld bedrag was ons vader direct bij kas om de kroegentocht aan te vangen, want dat laatste hoorde ook bij de viering ! De eerste halt was bij Sofie van Dorrekes op de hoek van de Molenstraat. De oude Ciska, moeder van Sofie, erger dan potdoof, was de waardin van de uitbating. Zij gaf haar job aan niemand af, tot der dood zei ‘t mens !! Een deurbel aan haar café was niet gewild, wel hing Ciska een pook aan de deurklink, bij aanraking van de klink viel dat spel met veel lawaai op de grond en dat lukte soms nog juist om Ciska achter de toog te zien verschijnen. Tappen van de kraan kende Ciska niet, dan maar uit het fleske, tot ongenoegen van de kenner !! Moppen vertellen, proper en soms ander, de pret kon niet op!! Soms niet geschikt voor de jonge generatie, geplaatst op een muurvaste bank aan het vensterraam. Lachen mochten we, luisteren niet. Van Ciska naar den Bareel, vervolgens naar Dore van Noldus, naar Toor van Leires en tegen de middag naar onze Jul, voor ons Nonkel Jul. Daar stonden we vlug weer op straat. Nonkel tapte Ardorbieren van Minazio van Willebroek. Dat viel niet in de smaak, slechter dan afwaswater was het algemeen oordeel !! Middagmalen was deels bij tant Marie deels bij ons. Nonkel Ivo, Battelaar, was onze trouwe klant, want ons Marie, zijn zus, schonk bij het eetmaal limonade en Spareine, niet naar de zin van nonkel. Spareine zei nonkel, heel de vaart van Battel staat vol Spa !!! Het werd telkenjare een familiereunie om U tegen te zeggen. Ze zullen wel allen veilig thuis gearriveerd zijn want het jaar nadien waren ze weer allen present op de afspraak. Het is gelijk hoe men zijn doden eert, als men ze maar niet vergeet.
Kermis of niet, het dagelijks bidden van de rozenkrans mocht ook dan niet ontbreken. Ons vader echter, voorbidder, had geen rekening gehouden met de schorseneren die ‘s middags op het menu stonden, en dat had zijn uitwerking niet gemist !!! Het gebed werd regelmatig door ongewenste geluiden onderbroken, één maal, twee maal, drie maal ?? Ons vader vond dat het wellekes was geweest. De christelijke alledaagse gewoonte werd gestopt ! Hij vond het niet kunnen, een beetje meer respect was hier wel gepast geweest. Wie was hier in fout gegaan,zoek dat maar eens uit !!! Hij informeerde niet, hij zal geweten hebben waarom. “s Anderendaags echter geen schorseneren, wel twee paternosters !!
Op de stralende morgen van 10 mei 1940 bestookten de Duitsers niet enkel militaire doelen, ze vielen ook steden en dorpen aan. De aanval op Brussel om 05u20 leverde al een eerste tragische balans op : 41 doden en 62 gewonden. Meteen was de bevolking bij het conflict betrokken en begon paniek om zich heen te grijpen. De gruwelen van de eerste wereldoorlog waren nog niet vergeten en vele mensen verkozen te vluchten. Niemand wist eigenlijk waar naartoe maar weg van het krijgsgeweld was het eerste gebod.
Snel scharrelden ons moeder en va het noodzakelijkste bij elkaar, wat geld en vooral veel kinderen. De fietsen volgeladen met wat schamele bezittingen, een voorbehouden plaatske op het speelkarretje van Jefke Vink en weg waren we. Langs de Tiendeschuurstraat over de Bist, waar ons vader van de Lodde de gouden raad meekreeg terug huiswaarts te keren want we gingen het gevaar tegemoet. Achteraf zou ons vader hem gelijk geven. Via Kapelle-op-den-Bos belandden we stapvoets in een platgebombardeerd Aalst waar we letterlijk door de vlammen heen moesten. Huilende duikvluchten van Duitse vliegtuigen maakten de verwarring compleet. In het dorpje Schuiferskapelle, thans een deelgemeente van Tielt, speelden ze mij kwijt. Ik was met mijn fietske wat voorop geraakt. Gelukkig vond ons vader me gezond en wel terug. Misschien waren het de vele rozenkransen die de kinderen samen met Colette Vink moesten bidden, die hen veilig tot bij boer Van de Walle in Tielt West-Vlaanderen brachten. De terminus van hun vlucht. In de kelder van deze boer konden we eindelijk wat op adem komen en besloten we terug huiswaarts te keren. Onze vlucht had tien dagen geduurd. Meermaals hadden we gevraagd “ moe gaan we niet naar huis ?? Thuisgekomen vernamen ze van ‘den Blokmaker’ dat tijdens onze vlucht 20 mannen op de koer van de jongensschool bijeen gebracht waren om geëxecuteerd te worden, wat gelukkig niet is doorgegaan. Nog volgens ‘den Blokmaker’ hadden de Duitsers het plan opgevat om ons woning in brand te steken, maar dat had hij kunnen beletten door te verklaren dat er een groot gezin in dat huis gevestigd was.
Een winteravond zoals velen.
Als hout, kolen en kinderen binnen waren, zaten we meestal met z’n allen met ons voeten op het onderste van en rond de Leuvense stoof. Ieder met zijn eigen bezigheid. Omdat het onderste van de stoof te klein was om 18 voeten op te parkeren, gebeurde het meermaals dat den éne zijn voeten op die van den andere plaatste. Ons moeder die met vier priemen en dikke breiwol de mooiste warme sokken kon breien, maar af en toe van de stoof schoof, voeten op de grond, steken eveneens, breiwerk in retard, een verwrongen vloek tot gevolg, en een schietgebedje om met ons Heer weer wit te staan. Het deksel van de stoof werd bij valavond even opgelicht, zodat er bij het bidden van het dagelijks rozenhoedje, wat licht scheen in de duisternis. Sfeervol en onze gedachten verdwaalden niet !! Soms moesten we bidden voor een jong gezin dat aan uitbreiding dacht. De manier waarop werd angstvallig verzwegen ! Ons moeder las dan luidop : ‘leer hen een kinneke maken, niet te grof, niet te fijn, maar juist zoals het kinneke moet zijn.’ En negen maanden nadien mochten we dan naar dat kinneke gaan zien.
Wij kenden geen weelde, wel een gelukkige jeugd. Omwille van de schaarse en dure brandstof en het dure leven voor zo een groot gezin leefden we in een kleine ruimte. In onze keuken moesten 9 mensen van groot tot klein zoeken om hun eigen taak zo goed mogelijk te kunnen vervullen !! En geloof me, dat was zeker niet gemakkelijk !!! Op die luttele oppervlakte moest ieder naar behoren functioneren. Koken, eten, de was drogen, schoenen poetsen, breien, sokken stoppen, studeren, huiswerk maken, verbeteren van schooltaken, plezier beleven en ruzie maken !!
Geld om een ganse woning op te warmen was er niet. De kolen waren veel te duur en gerantsoeneerd. In de tweede plaats (nu living genaamd) stond een feu-continue. Als er een beetje geld in kas was, kocht ons moeder 200 kg antraciet. Met het weekend als iedereen thuis was werd daar het vuur aangestoken. Dat was een GROTE LUX, tenminste als de schouw niet vochtig was en deze een goeie werking had !! Zoniet konden wij door het slecht functioneren van de schouw best met gerookte haringen vergeleken worden. Als de wind uit het noorden kwam hadden we meestal prijs ! Deuren en ramen werden dan op elkaar opengezet zodanig dat de rook kon afdrijven. Soms kon ons moeder concurreren met den Ammoniak van Willebroek. Eens de vlam in de pijp was het euvel verholpen. De Leuvense stoof werd door ons moeder gepoetst op vrijdagnamiddag als heel het capittel naar school was. De ronde pot was gauw kapot gestookt. Om de barsten te repareren had ons moeder de oplossing gevonden, waar weet ik niet, maar het lukte ! Ze kletste wat slam (vraag me niet wat het was) tegen de barsten en eens de schooltijd gepasseerd, stond de gerepareerde pot roodgloeiend. Dat mens kon zelfs den duvel doen blozen !
’s Winters moest de was meestal in de keuken gedroogd worden. Wat nagelen in de muur, kruisgewijze de draden gespannen en klaar was kees ! Gemakkelijk was anders ! Als elk centimeterke draad benut was, moest men op zoek naar de bewoners. Dat was wel een voordeel als men wat mispeuterd had, ofwel haperde men met zijne neus in een manshemdslip of kon je je verstoppen achter een opgehangen vrouwenbroek. We zochten dat zelf wel uit ! We waren niet groot, de broek integendeel wel ! De boterhammeke’s waren als de kolen : gerantsoeneerd ! Drie, niet meer niet minder lagen er op ons te wachten.
In de zomer konden we veel recupereren met groenten uit de moestuin of fruit uit de boomgaard. Hier en daar had vader wel een handje voor. Aan een schappelijk prijske kocht of kreeg hij soms melk, boter en eieren en al eens spek op Goede Vrijdag bij de Lodde of bij Stefanie van Toontjes (kozijn en nicht van hem). Ook bij rosse Colette (uit de Hertstraat) kon hij altijd terecht. Wij zijn hen daar steeds dankbaar om geweest. Men zou voor minder onder den oorlog ! Van rosse Colette kreeg ik voor mijn plechtige communie als geschenk een zelfgebakken taart. Een kunstwerk op zijn eigen, gecamoufleerd met veel crème fraiche, dat laatste hadden we nog nooit gezien. Heel voorzichtig met mijn bijdegronds meisjesveloke was ik met de taart gaaf ’t huis ‘geland’. Doch wanneer deze op mijn grote dag op de tafel werd gezet stelde ons moeder verontwaardigd vast dat al de crème fraiche er afgelikt was ! En toppunt was, niemand had dat gedaan, waarschijnlijk omdat den ene voor den andere moest zwijgen ! Van solidariteit gesproken ! Je kunt je voorstellen, als er zeven aan dat ding gelikt hadden, dat ’t spel dan wel kaalgeschoren was ! ’t Zal dan toch vermoedelijk voor de communie wel gesmaakt hebben ! Zo spartelden onze ouders met ons door de oorlogsjaren.
Ons vader luisterde tijdens die oorlog ook naar een verdoken zender van de witte brigade. Eén van de kinderen moest dan buiten op wacht staan om zeker te zijn dat ‘de muren geen oren hadden’ en steevast eindigden die uitzendingen met de woorden : ‘en zonder er op te boffen, toch krijgen we ze wel die moffen’.
Vervolgt.
Foto’s : -Met de fietsjes die de vlucht tijdens de oorlog overleefden. Van links naar rechts : Frans, Irma, Hubert, Raymond, Raf, Maria en Cyriel. -Als eerstecommuniegeschenk mocht ik voor het eerst mee op bedevaart naar Scherpenheuvel. De eerste van links onderaan met mutske ben ik, naast mijn zus Irma. Helemaal links juffrouw Maria met de Boerinnenbond. -Mijn plechtige communie en de eerste communie van ons Maria. De barre weersomstandigheden van die dag veroorzaakten regendruppels op de lens van de kodak. -Ons gezamenlijk communieprentje. -Nog een mooie persoonlijke herinnering aan mijn plechtige communie.
Dat Leest over veel literair talent beschikt kunnen onze lezers getuigen na de bijdragen van Robert Verbruggen en Alida Polfliet aan deze blog. Hierna nog iemand met een fijne pen, een scherpe blik, een gevoelig oor en een uitstekend geheugen. Geniet mee met de herinneringen van Rafke Selleslagh.
LEEST DESTIJDS.
Omdat ik, Raf Selleslagh, als geboren Leestenaar, reeds 83 jaren op hetzelfde plekje gedomicilieerd ben (geboortehuis en wie weet ?? ook sterfhuis) en het contact met de mensen niet schuw, informeerde Marcel Van Hoof al eens of ik over bepaalde gebeurtenissen en personen uit het verleden, waarin hij erg geinteresseerd was, niet één of ander kon bijbrengen. Misschien wel !
Met regelmatig contact tot gevolg. Maar wie is nu Marcel Van Hoof ? Geboren Leestenaar, eerste zoon van de laatste garde van Leest voor de fusie met Mechelen, Vic Van Hoof. Uitgeweken naar Blaasveld maar Leestenaar gebleven in hart en nieren. Grote bezieler op het internet van : www.blog.seniorennet.be/kroniekenvanleest Voor hen die een beetje wegwijs zijn op het internet, een schat aan informatie. Marcel dat is in één woord gezegd, de geschiedenis van Leest. Mercie Marcel, niemand doet dat beter, bedankt voor uw grote inzet en toewijding. Ik heb dan ook de toelating gegeven om in volgende blog enkele persoonlijke herinneringen te publiceren.
Als vijfde telg in ons gezin van acht was ik bij mijn geboorte naar het schijnt geen schoonheid. Nu ?? Oordeel zelf !! Mijn geheugen deed en doet het gelukkiglijk nog des te beter. Vandaar deze bijdrage.
Laatste aanwinst in ons gezin, ons Maria in 1937. In dat jaar werd ons jongste gedeponeerd tussen de bloemkolen, zo werd ons toch wijsgemaakt. Tijdens de geboorteceremonie van ons moeder werden wij door nonkel Jul geadopteerd tot ons moeder weer aan de waskuip stond. Nonkel had een snoepwinkeltje maar wij wisten daar rap dat dat verboden terrein was !! Wij waren dolgelukkig als ons vader na ongeveer een week, zijn vorige productie weer kwam afhalen. Blij om ons nieuw kindje te zien, om weer te kunnen ravotten in onze grote tuin, wij vonden het gewoonweg reuzefijn om weer thuis te zijn.
Paulinneke, de vroedvrouw van onze parochie en ook buiten de grenzen, die ons en vele andere kindjes op de wereld hielp, woonde op de Leestse Heide. zij ging iedere zondag zoals elke christenmens toen naar de VRIEMIS, te voet uiteraard !! Wanneer Paulinneke van de kerk huiswaarts keerde, liepen wij met zijn allen naar de voortuin en riepen in koor, Paulinneke wanneer breng je bij ons nog eens een kinneke ?? Ons vader was er als de kippen bij om te roepen, snotneuzen kom eens naar achter. Heel veel later begrepen wij, waarom !!
In 1940, begin van de tweede wereldoorlog was ik oud en wijs genoeg om alles bewust te beleven en te onthouden.
Vervolgt.
Foto’s : -Mijn geboortehuis en wie weet ook sterfhuis ?? -Gedachtenisprentje van ons engeltje Joanna Yvonna. Zij was de tweede oudste in ons gezin. -Victor en Fien kregen op minder dan één decennium acht kinderen. Van links naar rechts : Raymond, Hubert, moeder Fien, Raf, Maria, Irma, Frans, Cyriel en achteraan vader Victor. -Met broer Cyriel. -De zeven telgen van Victor en Fien op een rij : Maria, Hubert, Frans, Raf, Cyriel, Raymond en Irma.
Portret van Louis Teughels, de oudste man van Leest.
Vervolg Louis Teughels, de oudste man van Leest.
Eens op pensioen hielp Louis mee aan het bouwen van de huizen van zijn zonen maar snel moest hij toegeven dat hij de jeugd niet meer kon volgen. Na het overlijden van zijn vrouw, op 21 juni 1984, is hij altijd op zijn vertrouwde stek blijven wonen.
In 2003 vroeg ik hem naar zijn gezondheid en zijn dagindeling. Hout vasthouden, monkelde hij, maar over zijn gezondheid mocht hij niet klagen. Zijn zicht was achteruitgegaan en hij moest attentie doen met zijn rug, maar de enige medicatie die hij nam : wat pillekens voor zijn bloeddruk.
Zijn dag begon meestal rond 8 uur, ontbijten en dan naargelang zijn gezindheid wat patience spelen of een stukje lezen. De bibliotheek van Leest voorzag hem van boeken met extra grote druk. Het genre maakte niet uit. Lowieke was een alleslezer. Winkelen deed hij met de wagen, hij reed nog altijd zelf, meestal naar de Delhaize van Blaasveld. Handenarbeid zat er niet meer in alhoewel hij vroeger dol was op knutselen. Geen groter plezier dan Friese klokken ineen te steken of tafeltjes fabriceren. In de tuin heeft hij nooit graag gewerkt, dat miste hij niet. Middageten deed hij bij zijn zoon Frans, naast de deur. Zijn schoondochter kookte alle dagen, dus ook voor hem. In de namiddag wat rusten en onderwijl wat tv kijken of lezen. Lowieke was toen ook fan van Baantjer en van het nieuws.
Bij de toenmalige oorlog in Irak had hij zo zijn bedenkingen. Akkoord hij was ook tegen oorlog, maar hij vond het een beetje jammer dat iedereen tegen de Amerikanen was. Zij zijn ons hier twee keer komen helpen en onze kerkhoven liggen vol Amerikanen...
Waar Louis ook van hield waren de activiteiten met de Leestse gepensioneerden. Zolang zijn gezondheid het toeliet was hij van de partij, telkens weer.
De dag van Lowieke, de ouderdomsdeken van Leest, eindigde toen meestal rond half tien, dan kroop hij onder de wol en als hij ’s anderendaags weer ontwaakte was hij dankbaar voor weer een nieuwe dag die hem was gegeven.
Vandaag de dag, op zijn honderdste jaar, staat zijn TV zo luid te spelen dat een voorbijganger op straat goed kan meevolgen en als je Lowieke vraagt naar het geheim van zijn leeftijd zal hij antwoorden dat hij graag patatten eet en in de zomer steekt hij regelmatig zijn stoof aan en dan wordt zijn leefruimte een heuse sauna…
Intussen is zijn nageslacht aangegroeid met naast zijn vier zonen, 9 kleinkinderen en evenveel achterkleinkinderen. In augustus 2014 telde de familie zes viergeslachten !
Toen hij het gebruikelijk geschenk van het koningshuis ontving –traditioneel een foto van het koningspaar- stond daar foutief vermeld : ‘Aan mevrouw Corneel Theughels”…
Het cadeau werd teruggestuurd tot aanpassing…”
Foto’s : -Louis tijdens een Leest-Kermis met één van zijn zoontjes. -“Lowieke van Dore” in 1998.
Toen Louis geboren werd in 1914 woonden zijn ouders nog in Sint-Katelijne Waver. Drie jaar later keerde Dore Teughels, samen met zijn gezin terug naar Leest, naar den Rooselaer, het ouderlijk huis op het Dorpsplein.
Van de eerste wereldoorlog herinnerde Louis zich nog dat hij op de schoot werd genomen door Duitse soldaten in de herberg van zijn grootvader. Daar hebben ze hem nog vaak mee uitgelachen.
Hij heeft nog les gekregen van de meesters De Leers, Meyers en Selleslagh. Daarna volgde hij twee jaar het college te Mechelen. Hij moest van zijn moeder, maar veel liever werkte hij met zijn handen zoals zijn vader. Met zes van Leest waren ze, in het college. Toen moest hij elke dag naar de mis, die van 8 uur, maar ze hebben van hem nooit een pater kunnen maken, hoe graag zijn moeder dat ook wilde.
Thuis waren ze “Sussen”, maar niet fanatiek, de schrijnwerkerij had ook veel “Blekken” als klanten. Ontspanning in zijn jeugd bestond uit knikkeren, biggelen, dobbelen en kaarten. Hijzelf hield ook van lezen en was jarenlang lid van de Leestse afdeling van het Davidsfonds. Later kwamen daar de kermissen bij en de bals. Verschueren was één van de eerste Leestenaars met een vrachtwagen en soms mochten ze hem vergezellen naar Antwerpen, naar de cinema of de piste. Leest had toen een goeie coureur, Stanne Huys, en die had veel supporters, waaronder Louis.
Tijdens de tweede wereldoorlog huwde hij, in 1941, met de boerendochter “Tille” uit de Blaasveldstraat en dat betekende meteen voldoende voedsel zolang die oorlog duurde. Hij herinnerde zich nog dat er in het werkhuis van zijn vader een verborgen ruimte was die dienst deed om al het werkgerief te verstoppen tijdens de oorlog en dat hij tijdens het herstellen van de vernielde Zennebrug zijn zaag in de rivier liet vallen. Geen gewone zaag, een ‘Scheffield’. Daar heeft hij veel spijt van gehad. In die periode vond hij een bootje in de Zenne. Daarmee heeft hij een dag lang mensen van Schonenberg over het water gezet. Hij deed dat gratis maar allemaal gaven ze wat geld en Louis had nog nooit zoveel verdiend…
Tijdens die oorlog is hij ook zwaar ziek geweest. Een zware longontsteking zorgde ervoor dat hij zelfs dubbele rantsoenzegels ontving. In “De Band”, de periodiek van Milac (december 1979), schreef zijn broer Frans dat Louis in die tijd een elektrische machine geconstrueerd had om aardappelen te malen tot een heel fijne spijs waarna die spijs dan gedroogd werd zodat men aardappelbloem bekwam. Vele Leestenaars hebben toen beroep gedaan op de broers Teughels en de machine van Lowieke.
Van zijn 17de tot zijn 65ste werkte Lowieke onafgebroken in de schrijnwerkerij. Tot in de jaren ’60 wel zes dagen per week. Met zijn broer Frans stond hij ook in voor de decorbouw van de plaatselijke toneelkring. Hun vader had de danszaal verbonden met het werkhuis en er één grote ruimte van gemaakt. Daags voor een toneelvoorstelling of een teerfeest werd de scene boven de machines opgebouwd en gingen de tafels langs de kant, de schrijnwerkerij was getransformeerd tot een feestzaal. Ook het blinderen van de ramen van het hoogkoor bij overlijdens in de kerk behoorde tot zijn taken. De doodskisten werden trouwens zeer lang door de schrijnwerkerij zelf gemaakt. In eik of den met houten paneeltjes en binnenin bekleed met wit crêpe papier. De onderste randen van de kisten werden dicht gegoten met pek en voor het vullen van de hoofdkussens gebruikte men houtkrullen. Vaak moesten ze er hun zondagvoormiddag voor opofferen. Ook de kerststal werd door Louis geplaatst en aan de plaatsing van het beeld van de heilige Cornelius met de omheining in de kerk tijdens ‘Posse Leest’ heeft Louis ook vele jaren geholpen.
In 1950 verhuisde Louis naar de Blaasveldstraat nummer 36, naar de woning van zijn schoonouders. Daar was ruimte zat en toen begon hij aan auto’s te sleutelen. Een motor uiteenhalen gebeurde op de keukentafel en samen met zijn neef veranderde hij motors van vrachtwagens. In die periode reed hij met een blauwe DKW waarmee hij jaren na elkaar een communicant naar de kerk bracht. Tot één van zijn zonen er voor zorgde dat zijn wagen, na een fataal spelletje ‘water en slijk tanken’ nog enkel rijp was voor de sloop en de DKW kreeg een nieuwe bestemming als kippenhok. Daarna volgde een zwarte Austin waarvan het stuurwiel zich rechts bevond, een bezienswaardigheid in het dorp. Die wagen kwam uit Engeland en hij had die aangekocht bij de Zwaantjes in Brussel. Wat later kwam hij weer op de proppen met een DKW, ditmaal een rode, wat voor zijn zonen het geschikte voertuig was om hun lief te bezoeken. Een groot gat in het chassis : geen probleem daar werd gewoon een doek opgelegd. Ook verschillende Warthburgs werden versleten. Tijdens een familie uitstap naar zee waren er enkele lekke banden te veel aan geweest en om thuis te geraken werd er hooi in de band gestopt en dat werkte…
Vervolgt...
Foto’s : -Louis en zijn echtgenote Maria Mathilde Absillis “Tille van de Waisj”. -Familie Teughels-Absillis. Boven van links naar rechts : zoon Theo met echtgenote Stef, Tille, Louis, zoon Arnold, Marina naast haar man Frans en Erna, de echtgenote van Jan Teughels. Onderaan : kleinkinderen Wim, Johan en Noël en rechts zoon Jan. -Louis was een supporter van de plaatselijke wielervedette Stanne Huys. -De schrijnwerkerij maakte ook doodskisten : kopie uit “het schrijfboek voor aanduidingen van het werk en levering” van Dore Teughels.
